Στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Εκεί όπου εκατοντάδες δημοσιογράφοι βρίσκονται καθημερινά για να μεταφέρουν στο κοινό τους τα γεγονότα, από εκεί μας μίλησε η Μαρία Ζάρτοβσκα, Ουκρανή δημοσιογράφος που εργάζεται στο Babel.ua.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει αναδείξει τη σημασία της δημοσιογραφίας, αλλά και την αναγκαιότητα για έγκυρη ενημέρωση. Οι Ουκρανοί επαγγελματίες των ΜΜΕ έχουν δει την εργασιακή τους ρουτίνα να αλλάζει άρδην και τον εαυτό τους να βρίσκεται στο σταυροδρόμι της ενημέρωσης και της συναισθηματικής τους εμπλοκής. 

Την ώρα που τίποτα δεν είναι προβλέψιμο, υπηρετούν το λειτούργημά τους από υπόγεια, πολλές φορές υπό τον ήχο βομβαρδισμών και άλλες φορές φοβούμενοι για την ίδια τους τη ζωή. Μεταφέρουν δύναμη ο ένας στον άλλο και δίνουν καθημερινά τη δική τους δημοσιογραφική μάχη…

Διαβάστε αυτούσια τη συνέντευξη που παραχώρησε η Μαρία Ζάρτοβσκα στο AlphaNews.Live:

– Πώς είναι η καθημερινότητα ενός δημοσιογράφου στην Ουκρανία; Πού εργάζεστε και πώς οργανώνετε τη δουλειά σας;

Η μέρα δεν είναι καθόλου οργανωμένη. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα συμβεί αύριο ή αν θα συμβεί οτιδήποτε. Με ποιον και πού θα κάνεις μία συνέντευξη και αν αυτή θα γίνει. Σε αυτό το διάστημα, υπήρξαν φορές που είχα ακυρώσεις συνεντεύξεων την τελευταία στιγμή και άλλες που έπρεπε την επόμενη μέρα να πάω στο Χάρκοβο. Με λίγα λόγια, η ζωή μας δεν μας ανήκει και δεν υπάρχει προγραμματισμός. Συνήθως δουλεύω από το σπίτι, στο μπαρ που μας στέγαζε πριν τον πόλεμο και όπου υπάρχει υπόγειο. Κάποιοι από τη συντακτική μας ομάδα παραμένουν σε ασφαλή μέρη σε όλη την Ουκρανία και αρκετά άτομα βρίσκονται στο εξωτερικό.

– Πόσο διαφορετική είναι η εργασιακή σας ρουτίνα τώρα;

Μερικές φορές δουλεύω Σαββατοκύριακα. Τις πρώτες μέρες του πολέμου ασχοληθήκαμε όλοι με τον εθελοντισμό, μετά αρχίσαμε να γράφουμε άρθρα και να κάνουμε συνεντεύξεις. Αν πριν από τον πόλεμο είχα μια τυπική καθημερινότητα, με μερικές διαφοροποιήσεις όπως κάθε δημοσιογράφος, τώρα δεν μπορώ να προβλέψω οτιδήποτε. 

– Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, όσον αφορά στις εργασιακές συνθήκες αλλά και στον τρόπο που καλύπτετε τα γεγονότα;

Πρόσφατα είχα μια συνέντευξη στο Χάρκοβο με έναν πολιτικό από το φιλορωσικό στρατόπεδο, ο οποίος ωστόσο έχει αλλάξει την άποψή του τώρα. Μια ώρα προτού φτάσουμε στο Χάρκοβο, τρεις άνθρωποι είχαν πεθάνει από ρωσικό βομβαρδισμό. Ηχογραφήσαμε τη συνέντευξη υπό τον ήχο των βομβαρδισμών και το χτύπημα των καμπάνων της εκκλησίας στο κέντρο της πόλης. Νιώθαμε πως κάποιος ρωσικός πύραυλος θα μπορούσε να μας χτυπήσει ανά πάσα στιγμή.

Λίγες μέρες αργότερα, 600 μέτρα μακριά από το σπίτι μου, δύο πύραυλοι έπληξαν ένα σπίτι όπου πέθανε η δημοσιογράφος του Radio Liberty, Βέρα Γκίριτς. Το ουκρανικό Forbes υπολόγισε ότι υπήρχαν περίπου 300 ειδοποιήσεις αεροπορικών επιδρομών στο Κίεβο οι οποίες διήρκεσαν γύρω στις 600 ώρες, πράγμα που σημαίνει ότι σε κάποιο από αυτά τα δευτερόλεπτα όλοι μας θα μπορούσαμε να σκοτωθούμε από ρωσικό πύραυλο.

– Πόσο εύκολο είναι να μεταφέρετε την αλήθεια για όσα συμβαίνουν γύρω σας; Και πόσο εύκολο είναι να βρείτε την αλήθεια;

Είναι εύκολο να πούμε την αλήθεια, γιατί είμαστε βαθιά “βυθισμένοι” στα γεγονότα, δεν έχουμε λογοκρισία. Προσπαθούμε να ελέγχουμε τις πληροφορίες, παρόλο που πλέον χρειάζεται περισσότερος χρόνος γιατί οι πηγές μας απαντούν με καθυστέρηση. Είναι επίσης πιο δύσκολο να διευθετηθεί μια συνέντευξη, γιατί όλοι είναι απασχολημένοι και έχουν πολλή δουλειά.

– Πώς μπορείτε να διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας όταν μεταφέρετε μια είδηση;

Κανείς από εμάς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μια τέτοια βαρβαρότητα θα μπορούσε να συμβεί. Συναισθηματικά, κανείς δεν ήταν έτοιμος για αυτό. Ως δημοσιογράφος, είναι πολύ δύσκολο να παραμένεις ουδέτερος. Βιώνουμε βαθιά όλα όσα βλέπουμε, γιατί αυτή είναι η χώρα μας και ο λαός μας. Προσπαθούμε να μένουμε ενωμένοι, να ενθαρρύνουμε ο ένας τον άλλον. Προσπαθούμε να βρεθόμαστε, να αγκαλιαζόμαστε. Μας βοηθάει συναισθηματικά.

– Υπήρξε κάτι που είδατε κατά τη διάρκεια της εισβολής και σας έχει σημαδέψει;

Είναι αδύνατο να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά που βλέπουμε. Όταν είδαμε φωτογραφίες από την περιοχή του Κιέβου – από την Μπούτσα και την Μποροντιάνκα, ήμασταν τόσο συγκλονισμένοι που δεν μπορούσαμε να δουλέψουμε για αρκετές ημέρες. Στο Χάρκοβο, είδα ανθρώπους που ζουν σε σταθμούς του μετρό επειδή τα σπίτια τους έχουν καταστραφεί από ρουκέτες. Οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι θα τους συμβεί και πού θα ζήσουν στο μέλλον. Τους σώζουν τα βιβλία που διαβάζουν για να μην σκέφτονται το άγνωστο που τους περιμένει.

Ο αρχισυντάκτης μας Evgeny Spirin στο παρελθόν εργαζόταν σε νεκροτομείο. Τώρα περιγράφει τα πτώματα που βρέθηκαν σε ομαδικούς τάφους στην Μπούτσα. Πίσω από καθένα από αυτά κρύβεται η ιστορία ενός ανθρώπου που έχασε το αγαπημένο του πρόσωπο.

– Υπήρξαν στιγμές που φοβηθήκατε για τη ζωή σας;

Φυσικά και υπήρξαν. Ένας από τους συναδέλφους μας βρισκόταν σε ένα χωριό στο οποίο μπήκαν οι Ρώσοι. Εξαιτίας των μαχών που εκτυλίσσονταν κοντά από το σπίτι της, χρειάστηκε να μείνει σε υπόγειο μαζί με τους γείτονές της για αρκετές εβδομάδες. Από θαύμα κατάφερε να βγει από εκεί και ευτυχώς τώρα είναι ασφαλής.