Μετά από περίπου δύο ώρες και χωρίς δηλώσεις ολοκληρώθηκε η συνάντηση μεταξύ του Άντονι Μπλίνκεν και του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Κωνσταντινούπολη, η οποία είχε ξεκινήσει γύρω στις 11.30 το πρωί. Λίγο αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ έγινε δεκτός από τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη συνάντησή τους να ολοκληρώνεται λίγο πριν τις 3 το μεσημέρι.

Στη συνάντηση στο μέγαρο Vahdettin  παρόντες ήταν εκτός του Χακάν Φιντάν, ο διευθυντής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν αλλά και ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Τζέφρι Φλέικ.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’i Vahdettin Köşkü’nde kabul etti. pic.twitter.com/wdqGCLkh3Q

— TEBA Ajansı (@tebajansi) January 6, 2024

Σύμφωνα με ανάρτηση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας στο Χ οι δύο υπουργοί Εξωτερικών στη συνάντηση που είχαν συζήτησαν για τον πόλεμο και την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, την πρόοδο της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ καθώς και διμερή και περιφερειακά ζητήματα.

Minister of Foreign Affairs @HakanFidan met with US Secretary of State Antony Blinken at Vahdettin Mansion in Istanbul.

At the meeting, Ministers discussed the war and humanitarian crisis in Gaza, Sweden’s NATO accession process, bilateral & regional issues. 🇹🇷🇺🇸 pic.twitter.com/UvHbV5YoDs— Turkish MFA (@MFATurkiye) January 6, 2024

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών έφτασε αργά το απόγευμα της Παρασκευής στην Τουρκία, τον πρώτο σταθμό της περιοδείας του σε χώρες της Μέσης Ανατολής και την Ελλάδα.

Dışişleri Bakanı #HakanFidan ile ABD Dışişleri Bakanı #Blinken‘ın görüşmesi başladı. pic.twitter.com/fvTMpgpjMQ

— FOX HABER (@FOXhaber) January 6, 2024

Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Άντονι Μπλίνκεν θα ταξιδέψει στην Ελλάδα για να συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στις 17:30 σήμερα στο σπίτι της οικογένειας Μητσοτάκη στα Χανιά.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών που θα προσγειωθεί στη Σούδα θα είναι ο τρίτος υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος που θα δει από κοντά την εξαιρετική θέα από το σπίτι της οικογένειας Μητσοτάκη στο Ακρωτήρι Χανίων. Είχαν προηγηθεί το 2020 ο προκάτοχος του στο State Department Μάικ Πομπέο και παλαιότερα, για πρώτη φορά το 1991 ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, ο οποίος επανήλθε το 1994 ιδιωτικώς, διατηρώντας στενή σχέση με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Στις 17:30 ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα υποδεχθεί τον υψηλό προσκεκλημένο του και θα ξεκινήσουν την επαφή τους με μια κατ’ ίδιαν συζήτηση. Ο κ. Μπλίνκεν φτάνει στη χώρα μας σε μια περίοδο άμβλυνσης της έντασης στον ελληνοτουρκικό άξονα, κόντρα στην τάση ανάφλεξης της ευρύτερης περιοχής, καθώς οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή προοιωνίζονται διεύρυνση της σύγκρουσης.

Υπό αυτό το πρίσμα, εκτίμηση της Αθήνας είναι ότι η συμπερίληψη της χώρας μας στο πρόγραμμα της περιοδείας Μπλίνκεν, αμέσως μετά τις επαφές του στην Τουρκία, αναδεικνύει τον ελληνικό ρόλο ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας, αλλά και ως αξιόπιστου και αναγκαίου εταίρου και συμμάχου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η ατζέντα

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη συνάντηση αναμένεται να συζητηθούν διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, με επίκεντρο τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία και η αμυντική συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ. Είναι δεδομένο, άλλωστε, ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, με δεδομένες τις πρόσφατες υψηλόβαθμες επαφές του κ. Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, την ομιλία στο Κογκρέσο, αλλά και την τροποποίηση της Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας, η οποία αναγνώρισε την γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και ανέδειξε τον μακροχρόνιο χαρακτήρα της δέσμευσης των ΗΠΑ στην Ελλάδα σε μια περίοδο που αναπροσαρμόζονταν οι αμερικανικές προτεραιότητες.

Όχι «πακέτο» τα F-35 και τα F-16

Ίσως το πιο ενδιαφέρον σκέλος της συζήτησης, όμως, ως προς τα εξοπλιστικά προγράμματα, έχει να κάνει με το ελληνικό αίτημα για την αγορά F-35 τα επόμενα χρόνια, επί του οποίου εκκρεμεί η αμερικανική έγκριση. Από την Αθήνα επισημαίνουν ότι η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία «είναι αυτόνομη και δεν ετεροπροσδιορίζεται». Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα ακολουθεί μια συστηματική πολιτική ενίσχυσης των δικών της ένοπλων δυνάμεων και δεν μπορεί να υπαγορεύει σε μια χώρα, όπως οι ΗΠΑ, τι θα κάνουν με τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας και ειδικά σε ό,τι αφορά την προμήθεια των F-16, έστω και αν το Κογκρέσο εξακολουθεί να διατυπώνει ισχυρές επιφυλάξεις.

Αυτό που για την Αθήνα είναι κρίσιμο είναι να αποσυσχετισθεί η προμήθεια των ελληνικών F-35 από αυτή των τουρκικών F-16. «Δεν μπορεί να συνδέονται τα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδας, ενός αξιόπιστου εταίρου των ΗΠΑ και συνεπούς συμμάχου με προσφορά στο ΝΑΤΟ με προγράμματα άλλων χωρών», λένε σιβυλλικά κυβερνητικές πηγές, τοποθετούμενες έτσι και επί των δημοσιογραφικών πληροφοριών ότι ο κ. Μπλίνκεν πιέζει την Τουρκία να εγκρίνει σύντομα την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, «κραδαίνοντας» ως απειλή τα F-35 για την Ελλάδα. «Η Ελλάδα έχει καταθέσει το αίτημά της για την προμήθεια μιας μοίρας F35 και αναμένει την επίσημη εκκίνηση της διαδικασίας με αποστολή επιστολής στο Κογκρέσο για την έγκριση της πώλησης», τονίζουν κυβερνητικές πηγές με νόημα.

Παρόντες στο ραντεβού που θα ακολουθήσει της κατ’ ιδίαν συζήτησης θα είναι από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, πρέσβης Άννα Μαρία Μπούρα και η ειδική σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και Δημόσιας Διπλωματίας του πρωθυπουργού Αριστοτελία Πελώνη. Παρών στην Κρήτη, πέραν των συνεργατών του Αμερικανού υπουργού, θα είναι και ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζωρτζ Τσούνης που συναντήθηκε προχθές γι’ αυτόν τον λόγο με τον κ. Γεραπετρίτη.