Η καταβολή μικρών χρηματικών πληρωμών της τάξης των 20 ευρώ ανά άτομο αύξησε κατά 4,2% τους εμβολιασμούς κατά της Covid-19, όπως έδειξε μια πρωτότυπη ευρωπαϊκή μελέτη. Αντίθετα, οι προσπάθειες αλλαγής της συμπεριφοράς μέσω μη χρηματικών παροτρύνσεων (nudges) δεν είχαν ανάλογα θετικά επίπτωση στην αύξηση των εμβολιασμών.

Παρά τη μεγάλη διαθεσιμότητα εμβολίων κατά του κορωνοϊού, πολλές ανεπτυγμένες χώρες πασχίζουν να αυξήσουν το ποσοστό εμβολιασμού του πληθυσμού τους πάνω από το 70%. Η παροχή κατάλληλων κινήτρων για να ενθαρρυνθούν οι άνθρωποι να εμβολιαστούν, έχει αποδειχθεί δύσκολο πρόβλημα. Η νέα μελέτη δείχνει ότι τα χρηματικά κίνητρα μπορούν να βοηθήσουν σε ένα βαθμό, αν και το κατά πόσο οι κυβερνήσεις και οι υγειονομικές αρχές θα θελήσουν να καταφύγουν σε μια τέτοια λύση, είναι ένα άλλο θέμα.

Οι ερευνητές από πανεπιστήμια της Ελβετίας, της Σουηδίας, της Δανίας και των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, πραγματοποίησαν μια τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη μελέτη στη Σουηδία με περίπου 8.300 ανθρώπους 18 έως 49 ετών, οι οποίοι χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες. Σε μία ομάδα δόθηκε η υπόσχεση μιας χρηματικής ανταμοιβής (200 σουηδικές κορώνες ή περίπου 20 ευρώ) αν εμβολιάζονταν μέσα στις επόμενες 30 μέρες. Σε τρεις άλλες ομάδες δοκιμάστηκαν διαφορετικές μη χρηματικές μέθοδοι παρότρυνσης και ενθάρρυνσης, ενώ στην πέμπτη (ομάδα ελέγχου) δεν προσφέρθηκε τίποτε.

Μετά από ένα μήνα οι επιστήμονες έλεγξαν σε ποιό ποσοστό κάθε ομάδα είχε όντως εμβολιαστεί. Διαπιστώθηκε ότι η προοπτική του χρηματικού «μπόνους» οδήγησε σε αύξηση των εμβολιασμών από το 72% στο 76%, ανεξάρτητα από το φύλο, το επίπεδο εισοδήματος και την ηλικία. Οι άλλες μη χρηματικές μέθοδοι επηρεασμού της συμπεριφοράς (nudges) ήσαν λιγότερο επιτυχείς, καθώς η αρχικά θετική πρόθεση για εμβολιασμό που δημιουργούσαν βραχυπρόθεσμα, τελικά δεν “μεταφραζόταν” σε πραγματική αύξηση των εμβολιασμών.

Ο ερευνητής δρ Φλόριαν Σνάιντερ του Πανεπιστημίου της Βασιλείας επεσήμανε ότι «τα ευρήματα οδηγούν σε μια νέα οπτική αναφορικά με τον φόβο ότι οι χρηματικές ανταμοιβές μπορεί να είναι αντιπαραγωγικές και να αποτρέψουν τους αναποφάσιστους από το να εμβολιαστούν, για παράδειγμα τροφοδοτώντας την καχυποψία τους. Αντίθετα, ακόμη και μικρά χρηματικά κίνητρα μπορούν να έχουν θετική επίπτωση στον ρυθμό των εμβολιασμών».

Από την άλλη, οι ερευνητές ανέφεραν ότι «είναι σημαντικό να επισημάνουμε πως τα ευρήματα μας δεν σημαίνουν ότι οφείλουμε να πληρώνουμε τους ανθρώπους. Η μελέτη μας δεν ασχολείται με το ερώτημα αν είναι ηθικά επιτρεπτή η πληρωμή κάποιου για να εμβολιαστεί». Πάντως το κίνητρο «δουλεύει»…