Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, ο στενότερος συνεργάτης του Ρώσου προέδρου, κατάφερε να μετατρέψει την ομάδα της Βάγκνερ σε μια ισχυρή ομάδα μισθοφόρων με τεράστια στρατιωτική δύναμη που δρα σε διάφορες χώρες και πρωτοστάτησε στις ρωσικές επιχειρήσεις στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία. Μια ομάδα της οποίας, ωστόσο, το μέλλον είναι αβέβαιο, ιδιαίτερα μετά τον θάνατο του αρχηγού της, την περασμένη Τετάρτη 23 Αυγούστου.

Ένας θάνατος που αν και αναμενόμενος μετά την εξέγερση της Βάγκνερ στις 24 Ιουνίου, προκαλεί σωρεία ερωτημάτων, την ώρα που η διεθνής κοινότητα δείχνει ως «ένοχο» τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Πως φθάσαμε στον θάνατο του Πριγκόζιν και γιατί ήταν για πολλούς μια αναμενόμενη εξέλιξη; Ποιο ρόλο διαδραματίζει η Λευκορωσία και η διεθνής κοινότητα στις εσωτερικές διαμάχες της Ρωσίας; Πως οι τελευταίες εξελίξεις μπορούν να επηρεάσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία και ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν;

Όλα τα πιο πάνω ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει στο AlphanewsLive, o πολιτικός επιστήμονας – διεθνολόγος, Θεόδωρος Τσίκας.

«Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου»

Ο Πριγκόζιν ήταν στενός συνεργάτης του Πούτιν, ήταν ο άνθρωπος για τις «βρώμικες δουλειές και αυτός που καταζητείτο για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και για την δράση της οργάνωσης της Βάγκνερ σε άλλες χώρες του κόσμου.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Τσίκας, μετά την ανταρσία της Βάγκνερ, στις 24 Ιουνίου του 2023, ήταν προφανές πως ο Πριγκόζιν δεν μπορούσε να μείνει ανεξέλεγκτος, αφού θα εξέθετε σοβαρά το ρωσικό καθεστώς του Πούτιν.

Υπενθύμισε ακόμη πως, κατά τη διάρκεια της ανταρσίας της Βάγκνερ, ο Πριγκοζίν είχε τοποθετηθεί και για το θέμα της Ουκρανίας. Με δηλώσεις του αντιτίθετο στη θέση του Κρεμλίνο ότι η Ουκρανία αποτελούσε απειλή για την Ρωσία.

Prigozhin released today a new interview going over the current state of affairs as well as looking back at the events preceding the start of the “SMO”. In this first bit, he explains that the Donbas was plundered by Russians since 2014 and the 2022 war began for reasons very… pic.twitter.com/7jOxrPXeX1

— Dmitri (@wartranslated) June 23, 2023

Όταν ένα καθεστώς σαν αυτό του Πούτιν, που τιμωρεί ακόμα και αυτούς που κάνουν μια απλή κριτική για την εισβολή στη Ρωσία, είναι προφανές ότι μια ανταρσία δεν θα μπορούσε να μείνει ατιμώρητη.

Μετά την εκδήλωση της ανταρσίας επικρατεί ένας διχασμός στους ρωσικούς μηχανισμούς ασφαλείας, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετοί που συμπαθούν τον Πριγκόζιν.

Με τον θάνατο του αρχηγού της Βάγκνερ ο Πούτιν επιδιώκει να στείλει μήνυμα και σε άλλα τμήματα της ρωσικής ηγετικής ελίτ που τείνουν να τον αμφισβητούν. Προειδοποιεί πως το τέλος για όποιον τον αμφισβητεί είναι ένα τέλος που δεν είναι ευνοϊκό για τον ίδιο και συνεπώς θα πρέπει να προσέχουν τις κινήσεις τους.

Λαμβάνοντας όλα τα πιο πάνω υπόψη, δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για ενιαία ομάδα της Βάγκνερ, καθώς αυτή είχε διαλυθεί με ειδικό διάταγμα, μετά και τα γεγονότα της 24ης Ιουνίου. Ενώ την ίδια ώρα διακόπηκε και η πλούσια χρηματοδότηση που λάμβανε η ομάδα της Βάγκνερ από το ρωσικό καθεστώς.

Είναι βέβαιον ότι οι δυνάμεις της Βάγκνερ έχουν αποσυρθεί από τα μέτωπα της Ουκρανίας, διότι οι περισσότερες από αυτές που συμμετείχαν στην ανταρσία προερχόντουσαν από το μέτωπο της Ουκρανίας. Παρόλα αυτά, η Βάγκνερ ήταν η μόνη δύναμη που είχε κατορθώσει να έχει έστω και μικρά αποτελέσματα στο μέτωπο της Ουκρανίας. Σε αντίθεση με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ανίκανες να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα της επίθεσης του Φεβρουαρίου του 2022.

Κάποια από τα μέλη της Βάγκνερ μεταφέρθηκαν στη Λευκορωσία για να εκπαιδεύσουν τις λευκορωσικές ένοπλες δυνάμεις οι οποίες δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να αξιοποιηθούν από τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Την ίδια ώρα κάποια άλλα μέλη της Βάγκνερ αποδέχθηκαν να ενταχθούν στις επίσημες ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να ξανά χρησιμοποιηθούν στις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία.

Στο μεταξύ η παρουσία των δυνάμεων της Βάγκνερ στη Λευκορωσία έχει θορυβήσει και τις γειτονικές χώρες, με την Λετονία, την Λιθουανία, την Εσθονία καθώς και την Πολωνία να ενισχύουν σημαντικά στα σύνορα τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν δολιοφθορές ή επιθέσεις από δυνάμεις της Βάγκνερ.

Επίσης φαίνεται ότι οι δυνάμεις της Βάγκνερ σε πόλεις της Αφρικής – που έχουν στο παρελθόν υποστηρίξει και πραξικοπήματα εναντίον δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων – συνεχίζουν να δρουν στην Αφρική, πιθανόν υπό άλλη ηγεσία.

Όσον αφορά τις αναφορές τις Βάγκνερ για αντίποινα και εκδίκηση για τον θάνατο του Πριγκόζιν ο κ. Τσίκας εκτιμά πως το σκηνικό είναι λίγο θολό, αφού η πληροφόρηση που έχουμε δεν είναι πάντα σαφής.

Είναι βέβαιο ότι ορισμένοι θα μείνουν πιστοί στον Πριγκόζιν. Μιλάμε για ανθρώπους που έχουν κάνει εγκλήματα πολέμου σε πολλές περιοχές του κόσμου. Πολλοί από αυτούς είναι στρατολογημένοι κατάδικοι με βαριές ποινές και έχουν βαρύ παρελθόν. Συνεπώς δεν διστάζουν να κάνουν και ενέργειες που μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες.

Ο Λουκασένκο «μαριονέτα» του Πούτιν

Όσον αφορά την Λευκορωσία η οποία ανέλαβε να «προστατεύσει» τον αρχηγό της Βάγκνερ, ο κ. Τσίκας διευκρίνισε πως αυτό έγινε το βράδυ της ανταρσίας μεταξύ Πούτιν και Πριγκοζίν, στην οποία μεσολάβησε ο Λουκασένκο, χωρίς όμως να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες αυτής της διαπραγμάτευσης.

Η πιο πάνω εξέλιξη ήταν αναγκαία από την μια για να σωθεί κάπως η εικόνα του Πούτιν, η οποία είχε διαρραγεί εκείνη την μέρα και από την άλλη να σωθεί εκείνη την στιγμή η ζωή του Πριγκόζιν.

Από τα στοιχεία που ξέρουμε, η συμφωνία προέβλεπε την εγκατάσταση του Πριγκόζιν και της Βάγκνερ στη Λευκορωσία. Αυτό ωστόσο, δεν τηρήθηκε πλήρως, αφού μετά από μια πρώτη περίοδο είδαμε τον Πριγκοζίν να κυκλοφορεί στη Ρωσία, ενώ ήταν παρών και στη συνάντηση που έκανε η Ρωσία με χώρες της Αφρικής.

Μάλιστα πριν από λίγες μέρες, ο ίδιος ανέβασε ένα βίντεο που τον έδειχνε ένοπλο να βρίσκεται σε κάποια χώρα της Αφρικής. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι το ιδιωτικό τζετ που έπεσε την περασμένη Τετάρτη και σε αυτό επέβαινε ο Πρικόζιν, βρισκόταν σε ρωσικό έδαφος και έκανε τη διαδρομή Μόσχα – Πετρούπολη.

Евгений Пригожин записал новое видео и рассказал, что несет справедливость и счастье в Африку

На видео Пригожин рассказал о работе в Африке и сообщил о наборе наемников в ряды ЧВК. По словам Евгения Викторовича, сейчас ЧВК «Вагнер» делает Россию еще более великой на всех… pic.twitter.com/Ju1wtXwb31— SVTV NEWS (@svtv_news) August 21, 2023

Σε αυτές τις περιοχές, ακόμα και να ήθελε ο Λουκασένκο, δεν θα μπορούσε να τον προστατεύσει.

Ο κ. Τσίκας χαρακτήρισε τον Λουκασένκο ως «μαριονέτα» του Πούτιν, εκτιμώντας πως οι κινήσεις του προέδρου της Λευκορωσίας γίνονται μετά από έγκριση του Πούτιν, είτε ήταν θετικό είτε ήταν αρνητικό για τον Πριγκόζιν.

Δεν νομίζω ότι είναι ένας ανεξάρτητος παίκτης στην περιοχή, ώστε να τον βλέπει κανείς σε μεγάλη διαφοροποίηση από τον Πούτιν. Από την άλλη, η Λευκορωσία είναι απολύτως πλέον εξαρτημένη από τη Ρωσία και πολλές επιθέσεις του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία διευκολύνονται από τη Λευκορωσία.

Πως επηρεάζεται η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο εσωτερικό της Ρωσία και τον θάνατο του Πριγκόζιν, η απόδοση των ρωσικών δυνάμεων στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία είναι εμφανώς μειωμένη. Το γεγονός ότι σήμερα δεν υπάρχει η ενιαία ομάδα της Βάγκνερ και ο ηγέτης της είναι νεκρός, δημιουργεί ένα βαθύ διχασμό στους μηχανισμούς των ρωσικών δυνάμεων, στρατού και ασφαλείας. Κατά συνέπεια πλήττεται το ηθικό ενός τμήματος τουλάχιστον των επισήμων Ρωσικών στρατευμάτων.

Μάλιστα, ο κ. Τσίκας, δεν θεωρεί σύμπτωση το γεγονός ότι μόλις πριν από λίγες μέρες ο γενικός αρχηγός των ρωσικών δυνάμεων στο ουκρανικό μέτωπο Σεργκέι Σουροβίκιν μετακινήθηκε με οδηγίες του Ρώσου Προέδρου. Εκτιμά επίσης πως αυτό έγινε για τον λόγο ότι ο Σουροβίκιν θεωρείται ότι είχε καλές σχέσεις με τον Πριγκοζίν και την Βάγκνερ.

Πολύ πιθανό να γνώριζε τις κινήσεις του πριν εκδηλωθεί η ανταρσία και σίγουρα δεν έκανε αυτό που θα έπρεπε να κάνει όταν εκδηλώθηκε η ανταρσία αυτή. Το αποτέλεσμα ήταν να φτάσουν οι δυνάμεις της Βάγκνερ μέχρι και 200km έξω από τη Μόσχα. Αυτό ήταν ταπεινωτικό για τον ίδιο τον Πούτιν και το καθεστώς του.

Η κατάσταση όπως αυτή διαμορφώθηκε στη Ρωσία μετά τον θάνατο του Πριγκόζιν, ευνοεί την Ουκρανία, καθώς μειώνεται η μαχητική ικανότητα των ρωσικών δυνάμεων που εκστρατεύουν κατά της Ουκρανίας, ενώ μειώνεται και το ηθικό των ρωσικών στρατευμάτων. Την ίδια ώρα ο Πούτιν δείχνει προς τον υπόλοιπο κόσμο την εγκληματική φύση του ρωσικού καθεστώτος.

Δίνει την εικόνα μιας μαφιόζικης οργάνωσης που ακολουθεί τον νόμο της σιωπής. Κάνει εγκλήματα και σε περίπτωση που κάποιος αποστατήσει εξαφανίζεται ή δολοφονείται.

Ο κ. Τσίκας εκτιμά πως το πολιτικό αυτό μήνυμα είναι πολύ ισχυρό στα μάτια του υπόλοιπου κόσμου, ώστε να συνεχιστεί η στρατιωτική και διπλωματική βοήθεια του δημοκρατικών χωρών προς την Ουκρανία.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με επιφυλακτικότητα

Την ώρα που οι εξελίξεις στην Ρωσία τρέχουν με ραγδαία ταχύτητα, μετά και τον θάνατο του Πριγκόζιν, ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθεί με επιφυλακτικότητα, καθώς οι πληροφορίες που έρχονται στο φως της δημοσιότητας δεν είναι απολύτως σαφές. Οι περισσότερες χώρες αντιμετωπίζουν το θέμα ως αναμενόμενη εξέλιξη μιας αντιπαράθεσης που άρχισε με την ανταρσία της Βάγκνερ. Πρόκειται δηλαδή για εσωτερικές εκκαθαρίσεις στο καθεστώς του Πούτιν

Παρά την αντίθεση όλης της δημοκρατικής διεθνούς κοινότητας στο καθεστώς του Πούτιν, πρέπει να πούμε ότι ο Πριγκοζίν ήταν ένα μισητό πρόσωπο στην υπόλοιπη δημοκρατική ανθρωπότητα.

Μάλιστα, οι αμερικανικές υπηρεσίες έδιναν αμοιβή πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την σύλληψη ή την δολοφονία του Πριγκόζιν, τον οποίον θεωρούσαν πολύ σκληρό αντίπαλο.

Οι επόμενες κινήσεις του Πούτιν

Την ώρα που πληθώρα ερωτημάτων γύρω από τον θάνατο του αρχηγού της Βάγκνερ, παραμένουν αναπάντητα, με την κοινή γνώμη να «δείχνει» ως ένοχο τον Ρώσο Πρόεδρο, ο κ. Τσίκας προβλέπει τις επόμενες κινήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Εκτιμά πως πλέον ο Ρώσος Πρόεδρος θα εστιάσει στην κλιμάκωση των πολεμικών ενεργειών στο Ουκρανικό μέτωπο.

Ο Πούτιν θα θελήσει να δείξει, τόσο στην διεθνή κοινότητα όσο και στο εσωτερικό της χώρα του, ότι συνεχίζει να είναι ισχυρός.

Αυτό είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε κλιμάκωση και της ουκρανικής αντεπίθεσης, με τους Ουκρανούς να επιδιώκουν να ανακαταλάβουν όσα περισσότερα εδάφη της χώρας τους έχουν καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό.

Θα προσπαθήσουν να δείξουν ότι βρίσκονται και αυτοί μέσα στο παιχνίδι, έτσι ώστε σε περίπτωση που κάποια στιγμή αρχίσουν διαπραγματεύσεις, να βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό σημείο στρατιωτικά και πολιτικά.

Όλα αυτά θα πρέπει ωστόσο να γίνουν πριν από τον χειμώνα, που σε αυτές τις χώρες είναι βαρύς. Ο κ. Τσίκας εξήγησε πως ο βαρύς χειμώνας και η παγωνιά περιορίζει εξαιρετικά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και θα οδηγήσει κυρίως σε κινήσεις εκ του μακρόθεν (όπως βολές βαριού πυροβολικού και πυραυλικές επιθέσεις).

Επομένως, είναι προφανές ότι οι δύο πλευρές θα προσπαθήσουν να πετύχουν τους στόχους τους όσο περισσότερους μπορούν μέχρι την έλευση του χειμώνα.