Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κάλεσε σήμερα την αμερικανική πολιτεία της Αλαμπάμα να μην προχωρήσει στην πρώτη προγραμματισμένη εκτέλεση θανατοποινίτη με αέριο άζωτο αυτό τον μήνα με το αιτιολογικό ότι αυτό πιθανόν να συνιστά βασανιστήριο και να παραβιάζει τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ με βάση το διεθνές δίκαιο.

Σε αυτού του είδους τις εκτελέσεις ο θάνατος προκαλείται από υποξία του αζώτου, αντικαθιστώντας το οξυγόνο που εισπνέει ο θανατοποινίτης με άζωτο.

Ο θανατοποινίτης Κένεθ Σμιθ είναι προγραμματισμένο να εκτελεστεί στην Αλαμπάμα στις 25 Ιανουαρίου με την μέθοδο αυτή στο πλαίσιο της οποίας σωφρονιστικοί υπάλληλοι θα του φορέσουν μια μάσκα που θα είναι συνδεδεμένη με ένα κύλινδρο, ο οποίος θα απελευθερώνει άζωτο στερώντας του έτσι το οξυγόνο.

Το 1988 ένας άνδρας είχε προσλάβει τον Σμιθ και έναν ακόμη για να σκοτώσουν τη σύζυγό του. Παρά την αυτοκτονία του άνδρα, οι αρχές εντόπισαν τους δύο δράστες του φόνου.

Ο Σμιθ καταδικάστηκε σε πρώτο βαθμό σε θάνατο, ποινή που ακυρώθηκε στο εφετείο. Στη δεύτερη δίκη του το 1996 κρίθηκε και πάλι ένοχος για ανθρωποκτονία, όμως οι ένορκοι ήταν διχασμένοι για την ποινή που θα έπρεπε να του επιβληθεί: 11 από τους 12 είχαν προτείνει ισόβια κάθειρξη. Αγνοώντας την πρότασή τους ο δικαστής επέλεξε να του επιβάλει την εσχάτη των ποινών, κάτι που ήταν νόμιμο εκείνη την εποχή αλλά πλέον απαγορεύεται σε όλες τις ΗΠΑ.

Βασιζόμενοι σε αυτό το γεγονός οι δικηγόροι του Σμιθ προσέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να αναβληθεί η εκτέλεσή του, αλλά το δικαστήριο απέρριψε το αίτημά τους.

«Εχουμε έντονες ανησυχίες ότι η εκτέλεση του Σμιθ υπό αυτές τις συνθήκες πιθανόν να παραβιάζει την απαγόρευση των βασανιστηρίων και άλλης απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης, ως μέθοδο τιμωρίας, καθώς και το δικαίωμά του σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο», είπε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Γενεύη η Ραβίνα Σαμντασανί, εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

«Αυτά είναι δικαιώματα τα οποία καθορίζονται από δύο διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα με τις οποίες έχουν δεσμευτεί οι ΗΠΑ», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με την ίδια, η έφεση του Σμιθ κατά της εκτέλεσής του δεν έχει ολοκληρωθεί.

Η Σαμντασανί εξέφρασε εξάλλου ανησυχία επειδή το πρωτόκολλο που ακολουθεί η Αλαμπάμα δεν προβλέπει καθόλου την λήψη ηρεμιστικού πριν από την εκτέλεση, ένα μέτρο το οποίο όπως είπε η ίδια αποτλεί επίσημη σύσταση της Αμερικανικής Κτηνιατρικής Ένωσης για την ευθανασία μεγαλόσωμων ζώων.

Οι αμερικανικές πολιτείς βρίσκουν όλο και δυσκολότερο να εξασφαλίσουν βαρβιτουριά που χρησιμοποιούνται στα πρωτόκολλα εκτέλεσης με θανατηφόρο ένεση, εν μέρει λόγω της ύπαρξης ευρωπαϊκής απαγόρευσης που δεν επιτρέπει σε φαρμακευτικές εταιρείες να πωλούν φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε εκτελέσεις.

Ως εκ τούτου, ορισμένες πολιτείες έχουν επιχειρήσει να επιστρέψουν σε άλλες μεθόδους όπως το εκτελεστικό απόσπασμα, ενώ η Αλαμπάμα, το Μισισίπι και η Οκλαχόμα έχουν εισαγάγει νέα πρωτόκολλα βασισμένα στο θανατηφόρο αέριο.

«Είναι ανησυχητικό που αυτό κερδίζει έδαφος ως μέθοδος εκτέλεσης», εκτίμησε η Σαμντασανί.

Η Ύπατη Αρμοστεία έχει θέσει επανειλημμένως το ζήτημα στις αμερικανικές ομοσπονδιακές αρχές, είπε η ίδια.

Άλλοι ειδικοί του ΟΗΕ έχουν επίσης κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την προγραμματισμένη εκτέλεση.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστεία, οι ΗΠΑ εκτέλεσαν 18 θανατοποινίτες το 2022.