Μια ήδη βαθιά πληγωμένη χώρα, αντιμέτωπη με τα ερείπια που άφησε στο πέρασμα του ο Εγκέλαδος και την ακόμα πιο αυξημένη ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή. Συρία…

Ο O.Ο. (το όνομα δεν δημοσιεύεται λόγω ειδικότητας*) βρίσκεται στις σεισμόπληκτες περιοχές μαζί με τους Γιατρούς χωρίς Σύνορα και περιγράφει στο AlphaNewsLive όσα αντίκρισε και αποτυπώθηκαν βαθιά στη μνήμη και τη ψυχή του.

Βιώνετε την τραγωδία από πρώτο χέρι, ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί σήμερα;

Υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας άστεγοι, την ώρα που οι θερμοκρασίες οι οποίες επικρατούν αυτή τη στιγμή στην περιοχή είναι πολύ χαμηλές. Γύρω σου αντικρίζεις κόσμο φοβισμένο και απογοητευμένο, να έχει χάσει κυριολεκτικά τα πάντα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανθρωπιστική κρίση που υπήρχε ήδη στην περιοχή, έχει κορυφωθεί. Τα νοσοκομεία που παραμένουν λειτουργικά, περιθάλπουν συνεχώς τραυματίες, ενώ η περιοχή South Afrin (Jandaris), στο Κυβερνείο του Aleppo φαίνεται να είναι αυτή που έχει πληγεί περισσότερο. Συγκεκριμένα, πολλές δομές υγείας έχουν υποστεί ζημιές, με ορισμένες, όπως το νοσοκομείο στην περιοχή Jandaris, να μην μπορούν να συνεχίσουν την παροχή φροντίδας στους ασθενείς. Δύο μαιευτικές κλινικές που υποστηρίζονται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα εκκενώθηκαν, λόγω του κινδύνου κατάρρευσης των κτιρίων. Εργαζόμαστε σκληρά από την πρώτη στιγμή για τη φροντίδα των τραυματιών. Οι εγκαταστάσεις υγείας που υποστηρίζονται από τις ομάδες μας στις επαρχίες του Aleppo και του Idlib έχουν δεχτεί μέχρι στιγμής 3.465 τραυματίες και 551 νεκρούς και συνεχώς οι αριθμοί αυξάνονται. Ο κόσμος που έχει επιβιώσει έχει ανάγκη να καλύψει βασικές βιοτικές ανάγκες σε τροφή, νερό, ρουχισμό και φάρμακα.

Πως θα περιγράφατε την εικόνα που αντικρίσατε και ποια συναισθήματα σας προκάλεσε;

Το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε στην περιοχή ήταν τεράστιο. Παντού αντίκριζες κτίρια τα οποία είχαν καταρρεύσει και εκατοντάδες ανθρώπους νεκρούς και άστεγους. Στην γενικότερη καταστροφική εικόνα, στη θλίψη και στο σοκ των ομάδων μας, προστέθηκε και η απώλεια συναδέλφων μας και μελών της οικογένειάς τους. Η συναισθηματική φόρτιση ήταν τεράστια, ωστόσο υποχρέωσή μας ήταν, όπως και τώρα, να εργαζόμαστε σκληρά 24 ώρες το 24ωρο, προκειμένου να καταφέρουμε να περιθάλψουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό συνανθρώπων μας.

Ποιες είναι οι ανάγκες σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και εξοπλισμό;

Οι ομάδες μας εντόπισαν τεράστιες ανάγκες που δεν καλύπτονται. Η πρόσβαση σε καταλύματα και αξιοπρεπείς συνθήκες υγιεινής είναι κάθε άλλο παρά δεδομένη, ιδίως καθώς οι 180.000 άνθρωποι που εκτοπίστηκαν πρόσφατα από τον σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου προστέθηκαν στα δύο εκατομμύρια ανθρώπους που είναι εκτοπισμένοι εδώ και 12 χρόνια λόγω του πολέμου και ζουν ήδη σε επισφαλείς συνθήκες. Παρείχαμε και συνεχίζουμε να παρέχουμε ιατροφαρμακευτική βοήθεια στους ανθρώπους που ζουν σε πέντε κέντρα υποδοχής στο βόρειο Idlib, διανέμοντας παράλληλα μέσω κινητής μονάδας σκηνές, νερό, ψωμί, κουβέρτες, στρώματα και πυροσβεστήρες. Οι δραστηριότητες που αποσκοπούν στη διασφάλιση της συνέχειας της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη τόσο για τα θύματα του σεισμού όσο και για τον γενικό πληθυσμό θα ξεκινήσουν την επόμενη εβδομάδα.

Να σημειώσω ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που παρέχεται στην περιοχή μέσω του διασυνοριακού μηχανισμού δεν έχει καν φθάσει ακόμη τον προσεισμικό μέσο όγκο της. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, 5 ημέρες μετά τον σεισμό, μόνο 10 φορτηγά είχαν εισέλθει στη Συρία μέσω του Bab al-Hawa, ενός συνοριακού σημείου διέλευσης που συντόνιζε ο ΟΗΕ για ανθρωπιστική βοήθεια από τη γειτονική Τουρκία.

Μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου, συνολικά 178 φορτηγά φορτωμένα με βοήθεια που παρείχαν έξι υπηρεσίες του ΟΗΕ είχαν περάσει στη βορειοδυτική Συρία μέσω του Bab al-Hawa και του Bab Al-Salama έντεκα ημέρες μετά τους σεισμούς. Το 2022, 7.566 φορτηγά με βοήθεια πέρασαν από την Τουρκία στη βορειοδυτική Συρία, αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου 227 φορτηγά για την ίδια περίοδο των 11 ημερών.

Επιπλέον, μέρος των 178 φορτηγών που έφτασαν στη Βορειοδυτική Συρία δεν ήταν μέρος της βοήθειας για τον σεισμό αλλά μάλλον ήδη προγραμματισμένες παραδόσεις. Ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη τις 3 ημέρες κλεισίματος των συνόρων, ο σημερινός όγκος των φορτηγών μόλις και μετά βίας φτάνει την ανθρωπιστική ανταπόκριση πριν από την καταστροφή.

Κρίνεται απαραίτητη η άμεση κλιμάκωση της βοήθειας προς τους ανθρώπους που επλήγησαν από τον σεισμό στη συγκεκριμένη περιοχή της Συρίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι νέες ανθρωπιστικές ανάγκες που προστίθενται σε αυτές που ήδη υπάρχουν. Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην παροχή καταφυγίων και εξοπλισμού ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και των ιατρικών εφοδίων που είναι απαραίτητα για τη μετεγχειρητική περίθαλψη και τη διατήρηση της συνέχειας της περίθαλψης, μεταξύ άλλων ειδών που χρειάζονται άμεσα.

Πως η εμπόλεμη κατάσταση επηρεάζει την παροχή βοήθειας στους σεισμόπληκτους;

Οι ανάγκες όπως προανέφερα είναι πολύ μεγάλες στην περιοχή, καθώς αυτός ο σεισμός είναι ένα ακόμη τεράστιο πλήγμα για τους ευάλωτους πληθυσμούς που εξακολουθούν να παλεύουν μετά από μια μακροχρόνια εμπόλεμη κατάσταση, ενώ παράλληλα οι συνέπειες αυτής της καταστροφής που λαμβάνει χώρα μπροστά στα μάτια μας, απαιτούν μια διεθνή προσπάθεια για την παροχή βοήθειας και την ανταπόκριση στις ανάγκες που κλιμακώνονται. Δυσκολία υφίσταται, επίσης, στην μεταφορά ανθρωπιστικού υλικού στην πληγείσα από τον σεισμό περιοχή της βορειοδυτικής Συρίας, καθώς υπάρχει ένα μόνο μεθοριακό πέρασμα για τη μεταφορά βοήθειας στη Συρία μέσω Τουρκίας.

Γίνεται αντιληπτό επομένως ότι η καταστροφικότητα αυτού του σεισμού έγκειται στο γεγονός ότι ήρθε ύστερα από περισσότερα από δέκα χρόνια πολέμου, βομβαρδισμών από το συριακό καθεστώς και τα ρωσικά στρατεύματα. Ως εκ τούτου, οι υποδομές ήταν έτσι κι αλλιώς αδύναμες, οι άνθρωποι δεν είχαν πρόσβαση σε βασικά αγαθά και βασίζονταν σε ανθρωπιστική βοήθεια.

Εκτιμήσεις μιλούν για χιλιάδες νεκρούς κάτω από τα χαλάσματα. Συμφωνείτε; Υπάρχει ο κίνδυνος για υγειονομική κρίση;

Σίγουρα ο αριθμός των νεκρών, αλλά και των αγνοούμενων είναι μέχρι και σήμερα απροσδιόριστος. Μερικοί από τους επιζώντες, έχουν χάσει τα πάντα: τα σπίτια τους, τα ρούχα τους, την πρόσβαση σε τρόφιμα, μερικές φορές μέλη της οικογένειάς τους, τα χρήματά τους, τα πάντα… και τώρα ζουν σε σκηνές. Χρειάζονται ρούχα και προϊόντα υγιεινής, χρειάζονται νερό και φαγητό, χρειάζονται τα πάντα. Η διαβίωση συνεπώς κάτω από αυτές τις συνθήκες, που σε πολλές των περιπτώσεων, δεν εξασφαλίζουν ούτε καν τις βασικές συνθήκες υγιεινής, μπορεί να ελλοχεύσει κινδύνους για την εν γένει υγεία. Χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι οι άνθρωποι που επιβίωσαν και ζουν υπ’ αυτές τις συνθήκες, πρέπει να προστατευτούν από τη χολέρα, η οποία εξαπλώθηκε πρόσφατα στην περιοχή από τον περασμένο Σεπτέμβριο και η οποία πολλαπλασιάζεται σε τόσο επισφαλείς συνθήκες και με την έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό νερό.

Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει η αποστολή που φτάνει;

Έχουμε λάβει πολύ μικρή διεθνή υποστήριξη από το εξωτερικό μέχρι στιγμής. Οι δράσεις μας είναι απαραίτητες αλλά είναι παράλληλα μία σταγόνα στον ωκεανό: οι ανάγκες είναι τεράστιες στην περιοχή. Αντιμετωπίζουμε βασικές ανάγκες, παρέχουμε τροφή, νερό και ιατρική περίθαλψη. Επίσης, δεν υπάρχουν αρκετοί διασώστες, έχουμε έλλειψη από βασικό εξοπλισμό. Ομοίως δυσκολία υφίσταται στην μεταφορά ανθρωπιστικού υλικού, όπως ανέφερα. Όλα αυτά σε συνδυασμό και με τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες (τις προηγούμενες ημέρες είχαμε χιονοθύελλες), καθιστούν την επιβίωση των ανθρώπων ακόμα πιο δύσκολη. Τέλος, υπάρχουν πολλά ασυνόδευτα παιδιά τα οποία δυσκολεύονται να εντοπίσουν τις οικογένειές τους (σε περίπτωση που είναι ζωντανές) και το γεγονός ότι αρκετά από αυτά λόγω ηλικίας δεν μιλούν, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τον εντοπισμό τους.

Τι είναι αυτό που θα σας μείνει αποτυπωμένο στο μυαλό;

Το συναίσθημα που μας μετέφεραν οι άνθρωποι που κατάφεραν να επιβιώσουν, άνθρωποι οι οποίοι ό,τι κατάφεραν να περισώσουν κατά τη διάρκεια της πολυετούς εμπόλεμης κατάστασης, το έχασαν εξαιτίας του φονικού σεισμού σε μια στιγμή. Είναι σπαρακτικό να αντικρίζεις την απογοήτευση και τον φόβο στα μάτια των ανθρώπων και πόσο μάλλον να έχουν χάσει κάθε ελπίδα για ζωή.

Ποιο είναι το πιο δύσκολο περιστατικό που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε στη συγκεκριμένη αποστολή;

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο μεμονωμένο περιστατικό, η εν γένει κατάσταση, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις που ανέφερα, καθιστούν όλα τα περιστατικά δύσκολα. Σίγουρα όμως αυτό που με θλίβει περισσότερο είναι να αντικρίζω παιδιά που να ψάχνουν τους γονείς τους και γονείς να τα θρηνούν.

Πέραν από την επούλωση των τραυμάτων στο σώμα μικρών και μεγάλων, πιστεύετε ότι χρειάζεται και ψυχολογική στήριξη;

Σίγουρα, μετά την κάλυψη των ανωτέρω βασικών βιοτικών αναγκών, οι άνθρωποι που επιβίωσαν θα πρέπει να υποστηριχθούν και σε ψυχοσυναισθηματικό πλαίσιο, με επίκεντρο κυρίως την στήριξη των παιδιών. Μικροί και μεγάλοι έχουν να αντιμετωπίσουν το αίσθημα του θρήνου και του πένθους σε συνδυασμό με αυτό του φόβου, τόσο για αυτό που διαδραματίστηκε, όσο και για αυτό που θα επακολουθήσει. Θα πρέπει όσοι έμειναν πίσω όχι μόνο να καταφέρουν να επιβιώσουν σωματικά, επουλώνοντας τα τραύματά τους, αλλά να ανακτήσουν ξανά σε όσο πιο μεγάλο βαθμό γίνεται την ελπίδα τους απέναντι στην ίδια τη ζωή. Θα πρέπει όχι δηλαδή απλώς να επιβιώσουν, αλλά να καταφέρουν να ζήσουν.

*Ο O.Ο. είναι στρατιωτικός γιατρός με τους Γιατρού Χωρίς Σύνορα, με την αποστολή της Λιβύης.