Ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ, ο πληροφοριοδότης που εξέθεσε την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ σε όλη της την έκταση, πέθανε την Παρασκευή σε ηλικία 92 ετών.

Όπως είχε αποκαλύψει ο ίδιος πρόσφατα, έπασχε από καρκίνο του παγκρέατος. Ο Έλσμπεργκ πέθανε στο σπίτι του, ανακοίνωσε η οικογένειά του.

Η διαρροή των Pentagon Papers το 1971 από τον Έλσμπεργκ, πρώην στρατιωτικό αναλυτή, οδήγησε στο να τον ονομάσουν τον «πιο επικίνδυνο άνθρωπο στην Αμερική».

Η απόφασή του να προχωρήσει στη δημοσίευση των εγγράφων διαμορφώθηκε τη δεκαετία του ‘60, όταν όταν συμβούλευε τον Λευκό Οίκο για την πυρηνική στρατηγική και, παράλληλα, αξιολογούσε τον πόλεμο του Βιετνάμ για το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας.

Όσα είχε μάθει τότε, αναφέρει το BBC, βάρυναν στη συνείδησή του, σκεπτόμενος ότι αν η κοινή γνώμη γνώριζε τι συμβαίνει, η πολιτική πίεση για τον τερματισμό του πολέμου θα μπορούσε να αποδειχθεί ακαταμάχητη.

Η υπόθεση έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς η κυβέρνηση Νίξον προσπάθησε να εμποδίσει τη δημοσίευση των εγγράφων στους New York Times. Ωστόσο οι κατηγορίες για κατασκοπεία εναντίον του Έλσμπεργκ απορρίφθηκαν.

Για δεκαετίες, ο Έλσμπεργκ ήταν ακούραστος επικριτής της κυβερνητικής υπερβολής και των στρατιωτικών επεμβάσεων, ένας ήρωας της ελευθεροτυπίας.

Τα «Έγγραφα του Πενταγώνου»

Η επίσημη ονομασία των εγγράφων ήταν Report of the Office of the Secretary of Defense Vietnam Task Force) και αποτελούσαν μια πολύτομη, άκρως απόρρητη μελέτη για το πώς οι ΗΠΑ βρέθηκαν μπλεγμένες στο πολυαίμακτο αδιέξοδο που ήταν ο Πόλεμος του Βιετνάμ.

Η αποκάλυψη τμημάτων της μελέτης αυτής προκάλεσε τεράστιο σκάνδαλο στις ΗΠΑ, διότι το κείμενο βρισκόταν σε απόλυτη αντίθεση τόσο με αυτά που ανακοίνωνε το Πεντάγωνο δημόσια, όσο και με τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις για τον πόλεμο αυτό επί χρόνια.

Η δημοσίευσή τους άλλαξε άρδην τη δημόσια συζήτηση ανατρέποντας όσα θεωρούνταν δεδομένα για την εξέλιξη της ένοπλης σύρραξης. Τεκμηρίωσαν μεταξύ άλλων πως η μια αμερικανική κυβέρνηση μετά την άλλη μεγάλωνε το εύρος της στρατιωτικής εμπλοκής, παρότι ήταν καθαρό πως οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να κερδίσουν τον πόλεμο αυτό.

Μετά τις αποκαλύψεις, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ άσκησε ποινική δίωξη σε βάρος του Έλσμπεργκ διότι διέρρευσε το περιεχόμενο της μελέτης στα ΜΜΕ. Όμως οι κατηγορίες σε βάρος του τέθηκαν στο αρχείο το 1973, έπειτα από κακοδικία το 1972.