Politico: Το Ισραήλ θέλει «νέα τάξη πραγμάτων» στη Μέση Ανατολή

Τρίτη, 1/10/2024 - 15:06
Νασράλα

Η ισραηλινή ηγεσία πιστεύει ότι κρατά στα χέρια της μια «χρυσή ευκαιρία» να αναδιαμορφώσει τον «χάρτη» της Μέσης Ανατολής, μια ευκαιρία που υπερβαίνει κατά πολύ τους στόχους της «ισοπέδωσης» των οργανώσεων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ αναφέρει το Politico. Το άρθρο ωστόσο προειδοποιεί ότι η ισραηλινή πολιτική για μια «νέα τάξη πραγμάτων» στην περιοχή ελλοχεύει κινδύνους.

Ακόμη και πριν το Ισραήλ εξαπολύσει αυτό που περιγράφει ως «περιορισμένη» χερσαία επίθεση στον Λίβανο την Τρίτη, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κατέστησε σαφές ότι απώτερος στόχος του στην περιφερειακή αλλαγή ισχύος είναι να υπονομεύσει την εξουσία της ηγεσίας των κληρικών της Τεχεράνης, δυσφημίζοντας τους Ιρανούς, οι οποίοι ουσιαστικά είναι οι τραπεζίτες, οι εκπαιδευτές και οι φερόμενοι προστάτες τόσο της Χαμάς στη Γάζα όσο και της λιβανέζικης σιιτικής πολιτοφυλακής Χεζμπολάχ.

Σε μια ομιλία του στα αγγλικά τη Δευτέρα, ο Νετανιάχου υποσχέθηκε στον «ευγενή περσικό λαό» ότι η μέρα που θα ήταν ελεύθερος από την κυριαρχία των «τυραννών» και θα μπορούσε να έχει ειρήνη με το Ισραήλ θα ερχόταν «πολύ νωρίτερα από ό,τι νομίζει κανείς». 

«Δεν υπάρχει κανένα μέρος στη Μέση Ανατολή που να μην μπορεί να φτάσει το Ισραήλ», ήταν η δυσοίωνη προειδοποίησή του. Το Ισραήλ δεν πολεμά απλώς την Τεχεράνη συντρίβοντας τους συμμάχους και τους «δορυφόρους» της όπως η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι Χούτι στην Υεμένη - αλλά δείχνει την υπεροχή του τόσο σε τεχνολογικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κατασκοπείας στο ιρανικό έδαφος.

Τον Απρίλιο, αλώβητο από ένα τεράστιο κύμα ιρανικών πυραύλων, το Ισραήλ αντεπιτέθηκε ανατινάζοντας ένα ραντάρ αεράμυνας κοντά στην κεντρική πόλη του Ισφαχάν, κάτι που θεωρήθηκε ευρέως ως προειδοποίηση ότι θα μπορούσε να εξαλείψει κατά βούληση τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Τον Ιούλιο, ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια δολοφονήθηκε από ρουκέτα που εκτοξεύτηκε σε κυβερνητικό ξενώνα στην Τεχεράνη. Ανώτατοι Ιρανοί διοικητές σκοτώθηκαν σε επιδρομές στη Δαμασκό και τη Βηρυτό. Το μήνυμα του Νετανιάχου σχετικά με την «ακτίνα δράσης» του Ισραήλ είναι ξεκάθαρο, περιορίζοντας το περιθώριο ελιγμών του Ιράν.

Για την ηγεσία της Τεχεράνης, αυτή είναι μια βασανιστική πρόκληση. Το Ιράν προβάλλει ισχύ σε όλη την περιοχή, θέλοντας να δείχνει ως ένα κράτος με στρατιωτική ισχύ «βαρέων βαρών» που μπορεί να υποστηρίξει τις πιστές του πολιτοφυλακές σε όλο το Ιράκ, τη Συρία, τον Λίβανο και την Υεμένη. Τώρα, το Ισραήλ αμφισβητεί ευθέως αυτήν την εικόνα ισχύος, με τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα την Παρασκευή, ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα ότι ο Νετανιάχου πέταξε το γάντι στην Τεχεράνη.

Σε ανάρτηση στο X, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) ανέφεραν ότι πραγματοποιούσαν «τοπικές και στοχευμένες χερσαίες επιδρομές με βάση ακριβείς πληροφορίες κατά των τρομοκρατικών στόχων και υποδομών της Χεζμπολάχ» σε χωριά κοντά στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου.

Ο ισραηλινός στρατός πρόσθεσε ότι η χερσαία επιχείρησή του στοχεύει σε στόχους «που βρίσκονται σε χωριά κοντά στα σύνορα και [οι οποίοι] αποτελούν άμεση απειλή για τις ισραηλινές κοινότητες στο βόρειο Ισραήλ». Το σχέδιο — το οποίο θα υποστηρίζεται από αεροπορικές επιδρομές και πυροβολικό — προετοιμάζεται εδώ και μήνες. Ο στρατός δεν έδωσε λεπτομέρειες για το πόσο θα διαρκέσει η επιχείρηση. Έφεδροι επίσης καλούνται και κατευθύνονται βόρεια.

Αγνοώντας τις αυξανόμενες διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, ο Νετανιάχου θα εντείνει την επίθεση στη Χεζμπολάχ, δήλωσε χαρακτηριστικά στο Politico ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος πριν από την εισβολή, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. Αυτό πιθανότατα θα περιλαμβάνει την έναρξη μιας μεγάλης χερσαίας επίθεσης με στόχο την συντριβή της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο, αναγκάζοντάς τη να αποσύρει τις δυνάμεις της βόρεια του ποταμού Λιτάνι, 29 χιλιόμετρα από τα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου.

Το Ισραήλ θα συνεχίσει επίσης να σφυροκοπά τις αποθήκες όπλων, την επιμελητεία και τους διοικητικούς κόμβους της Χεζμπολάχ βορειότερα και στην κοιλάδα Μπεκάα, ενώ θα συνεχίσει τις «αποστολές εξόντωσης» των  ανώτερων διοικητών της. «Αυτή είναι η ευκαιρία μας να διαλύσουμε τη Χεζμπολάχ, ώστε να μην μπορέσει να ανακάμψει και να ασκήσει ξανά την ισχύ που είχε στον Λίβανο», είπε ο Ισραηλινός αξιωματούχος.

Οι άλλοτε άθλιες δημοσκοπικές επιδόσεις του Νετανιάχου ανακάμπτουν μετά τη δολοφονία του Νασράλα, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει κάθε πολιτικό κίνητρο για να παρατείνει την επίθεση και να αγνοήσει τις επανειλημμένες εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός από δυτικούς συμμάχους και ομάδες βοήθειας, που φοβούνται μια επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης στον Λίβανο.

Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η ισραηλινή εισβολή θα είναι περιορισμένη, στοχευμένη και όχι τόσο εκτεταμένη όσο το 2006, οπότε πυροδοτήθηκε ένας σύντομος αλλά βάναυσος πόλεμος που πλήγωσε και τις δύο πλευρές. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν φόβοι στην Ουάσιγκτον για μια ιρανική επίθεση εναντίον του Ισραήλ, κάτι που θα προκαλέσει απάντηση δυνάμεων των ΗΠΑ «όπως απαιτείται». Και υπάρχουν ανησυχίες ότι το  Ισραήλ θα υπερβεί τις στρατιωτικές του δυνατότητες.

Αρχή τέλους για τον Άξονα του Ιράν

Δεν είναι μόνο η εσωτερική πολιτική λογική που οδηγεί τον Νετανιάχου — αλλά και η στρατιωτική λογική. «Το στρατιωτικό κίνητρο για το Ισραήλ είναι να συνεχίσει», παρατήρησε ο Μάθιου Σάβιλ του Βρετανικού Ινστιτούτου Royal United Services, μιας δεξαμενής σκέψης, μιλώντας πριν από την εισβολή.

«Έχει εξοντώσει την ανώτερη ηγεσία της Χεζμπολάχ, έχει θέσει σε κίνδυνο την ικανότητά της να συντονίζεται και έχει την πρωτοβουλία. Παρά τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε μια χερσαία εισβολή, την απειλή από βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς και την εκτεταμένη φύση των τρεχουσών επιχειρήσεων των IDF, πολλοί θα υποστήριζαν ότι δεν θα υπάρξει ξανά καλύτερη στιγμή για να πάνε στο νότιο Λίβανο και να καταστρέψουν την υποδομή της Χεζμπολάχ εκεί», πρόσθεσε. 

Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι μιλούν με πολύ πιο φιλόδοξους όρους από τον πιο περιορισμένο πολεμικό στόχο να αναγκάσουν τη Χεζμπολάχ να σταματήσει τις πολύμηνες διασυνοριακές επιθέσεις με ρουκέτες για να επιτραπεί σε περίπου 80.000 Ισραηλινούς να επιστρέψουν στα σπίτια τους στον Βορρά από τα οποία απομακρύνθηκαν.

Εκτός των σημερινών κυβερνητικών κλιμακίων, αρκετοί πρώην αρχηγοί πληροφοριών και ασφάλειας που διαθέτουν επιρροή, συμπεριλαμβανομένου του πρώην αρχηγού της Μοσάντ Ταμίρ Πάρντο, προτρέπουν δημοσίως να συνεχιστεί η στρατιωτική εκστρατεία για τον «ανασχεδιασμό» της Μέσης Ανατολής.

Μιλώντας σε ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, ο Πάρντο είπε ότι τα πλήγματα που κατάφερε το Ισραήλ στη Χεζμπολάχ τις τελευταίες 12 ημέρες έδωσαν στο Τελ Αβίβ «μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί».

Ο πιο σημαντικός περιφερειακός σύμμαχος της Τεχεράνης είναι απίθανο να ανακάμψει στον βαθμό που θα μπορούσε να ελέγξει τον Λίβανο όπως έκανε από το 2006 μέχρι τώρα, πρόσθεσε. «Κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν υπάρχει περίπτωση να ανακάμψουν σε αυτό που ήταν πριν», είπε.

Η πρωτοφανής ζημιά που έχει υποστεί η Χεζμπολάχ από τον ισραηλινό στρατό έχει πράγματι αναστατώσει την οργάνωση. Η λίστα των κορυφαίων διοικητών της Χεζμπολάχ που σκοτώθηκαν το τελευταίο δεκαπενθήμερο μοιάζει με το «Who's Who» των σιιτών μαχητών και ονόματα προστίθενται καθημερινά.

«Σχεδόν ολόκληρη η ανώτερη ηγεσία της ομάδας, πολιτική και στρατιωτική, μαζί με χιλιάδες μέλη και κατώτερους διοικητές, έχει δολοφονηθεί, εξαλειφθεί ή καταστεί αναποτελεσματική - ενώ οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις έχουν καταστρέψει και μεγάλες ποσότητες στρατηγικών πυρομαχικών που θα μπορούσαν να έχουν απειλήσει ισραηλινές πόλεις και στόχους», δήλωσε οAhmed Fouad Alkhatib, αναλυτής στο Atlantic Council.

«Η περιοχή μπορεί να βλέπει την αρχή του τέλους του άξονα αντίστασης του Ιράν», πρόσθεσε.

Αυτό το αποτέλεσμα δεν θα δυσαρεστούσε ένα ευρύ φάσμα Αράβων ηγετών, συμπεριλαμβανομένου των ηγετών του Κόλπου. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης του Κόλπου κατηγορούν ήδη τη Χεζμπολάχ για τα δεινά των Λιβανέζων. Η καθημερινή εφημερίδα της Σαουδικής Αραβίας Okaz κατηγόρησε τη Χεζμπολάχ ότι ενεργεί «για χάρη των ιρανικών συμφερόντων, όχι των λιβανικών ή των αραβικών συμφερόντων».

«Επικίνδυνη ψευδαίσθηση»

Τόσο η Χεζμπολάχ όσο και το Ιράν βρίσκονται «μεταξύ σφύρας και άκμονος» με λίγες ελκυστικές επιλογές.

Ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, ήταν πρόθυμος να βελτιώσει τους δεσμούς με τους Άραβες γείτονες και έχει επίσης κάνει ανοίγματα προς τη Δύση, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη να ασχοληθεί πιο σοβαρά με τις πυρηνικές συνομιλίες. Η άμεση εμπλοκή στη σύγκρουση κινδυνεύει να καταστρέψει αυτή τη διπλωματική προσέγγιση. Μια νέα άμεση πυραυλική επίθεση όπως αυτή που πραγματοποίησε ανεπιτυχώς νωρίτερα αυτό το έτος στο Ισραήλ θα αποκαλύψει την αδυναμία του απέναντι στην ισραηλινή στρατιωτική υπεροχή, αφήνοντας τη Χεζμπολάχ σε μεγάλο βαθμό μόνη της και μόνο με ρητορική υποστήριξη από την Τεχεράνη.

Ο Julien Barnes-Dacey του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, ωστόσο, προειδοποίησε κατά του σεναρίου περαιτέρω κλιμάκωσης από το Ισραήλ χαρακτηρίζοντας την ιδέα της δημιουργίας μιας νέας τάξης πραγμάτων στην περιοχή ως «επικίνδυνη ψευδαίσθηση».

«Η ισραηλινή επίθεση σηματοδοτεί ένα σημαντικό τακτικό επίτευγμα, αλλά παραμένει αποκομμένη από μια στρατηγική οδό για βιώσιμη αντιμετώπιση των ισραηλινών αναγκών ασφάλειας και τερματισμού της σειράς αλληλένδετων περιφερειακών συγκρούσεων», υποστήριξε.

Ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ Εχούντ Ολμερτ, σκληρός επικριτής του Νετανιάχου, σχολίασε επίσης στο Politico ότι είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για επιτυχία. «Τι θα συμβεί αν δύο ή τρεις μεγάλοι πύραυλοι προσγειωθούν στο Τελ Αβίβ;» προειδοποίησε.