Υπάρχουν αυτοί που παίρνουν λιγότερα φάρμακα από όσα τους έγραψαν. Αυτοί που επιλέγουν ποια θεραπεία θα ξεκινήσουν. Κι αυτοί που δεν θα πάρουν, διότι απλούστατα δεν έχουν να πληρώσουν.

Στην Αργεντινή της «απελευθέρωσης» των τιμών, του τρελού πληθωρισμού, όπου η κυβέρνηση έχει αποδυθεί σε αυστηρούς ελέγχους κι επιδιώκει περικοπές των δημοσίων δαπανών (και) για τα φάρμακα, το να φροντίζει κανείς την υγεία του πλέον μετατρέπεται σε πολυτέλεια.

Πτώση πωλήσεων

«Ανάμεσα στο να πάρει να φάει ή να πάρει φάρμακα, ο κόσμος επιλέγει να φάει»: έτσι εξηγεί η Μαρσέλα Λόπες την πτώση των πωλήσεων στο φαρμακείο της στην Πάρκε Τσακαβούκο, συνοικία της μεσαίας τάξης στο Μπουένος Άιρες. Βλέπει καθημερινά ασθενείς που έρχονται να πάρουν φερειπείν αντιβιοτικά, αλλά μόλις βλέπουν την τιμή φεύγουν μ’ ένα κουτί παυσίπονα. Οι πωλήσεις φαρμάκων μειώθηκαν κατά 18% τον Ιανουάριο (των συνταγογραφούμενων 70%), τονίζουν συλλογικοί φορείς των φαρμακοποιών.

«Ως πέρυσι, υπήρχε συμφωνία ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις φαρμακευτικές εταιρείες για να ελέγχονται οι τιμές», θύμισε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ρουβέν Σάχεμ, διευθυντής του κέντρου επαγγελματιών φαρμακοποιών της Αργεντινής. Η συμφωνία εγκαταλείφθηκε, όπως συνέβη επίσης σε άλλους τομείς της αγοράς (τρόφιμα, καύσιμα…) από την κυβέρνηση του ακραίου φιλελεύθερου προέδρου Χαβιέρ Μιλέι.

Τα μέτρα που προωθεί στον απορρυθμιστικό της οίστρο τροφοδοτούν, βραχυπρόθεσμα υπόσχεται η ίδια, ως την «εξυγίανση», τον πληθωρισμό, που είχε ήδη φθάσει το 211% το 2023. Οι τιμές αυξήθηκαν κατά 20% τον Ιανουάριο, καταβροχθίζοντας κι άλλη αγοραστική δύναμη των πολιτών, μετά την υποτίμηση του πέσο, του εθνικού νομίσματος, κατά 50% και πλέον στα μέσα Δεκεμβρίου.

Διλήμματα

Η στατιστική για τη μείωση των πωλήσεων των φαρμάκων κρύβει δραματικές επιλογές και σοβαρούς κινδύνους, ειδικά για τους πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις, τονίζει ο Ρουβέν Σάχεμ. «Για παράδειγμα, ένας ασθενής που παίρνει κάθε μέρα χάπι για την αρτηριακή υπέρταση θα πάρει μικρότερη δόση», ή θα αυξήσει «το διάστημα ανάμεσα στις δόσεις. Η πραγματικότητα όμως είναι πως αυτό δεν θα ωφελήσει σε τίποτα, αργά ή γρήγορα η κατάσταση της υγείας του ασθενούς θα χειροτερέψει, και στο τέλος το κόστος θα είναι μεγαλύτερο για το σύστημα υγείας».

Η πλειοψηφία του κόσμου αναγκάζεται να κάνει σκληρές επιλογές στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, όπου η φτώχεια πλέον μαστίζει το 57% του πληθυσμού, σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση κοινωνικού παρατηρητηρίου. Ο πιο πρόσφατος επίσημος αριθμός όσον αφορά αυτόν τον δείκτη, που είχε δημοσιοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, ανέφερε πως η φτώχεια έπληττε το 40%. Η Βιβιάνα Μπογάδο, μαγείρισσα, ο γιος της οποίας Ντανιέλ, 16 ετών, χρειάζεται αντιβιοτικά εξαιτίας βακτηρίων στο έντερο, βρίσκεται αντιμέτωπη με σκληρό δίλημμα: «πρέπει να επιλέξω, ή τη δική του θεραπεία, ή τη δική μου για τη χοληστερίνη».

Αυτοί που πλήττονται περισσότερο είναι οι συνταξιούχοι κι οι εργαζόμενοι στον ανεπίσημο τομέα —σχεδόν το 40% του συνόλου—, για τους οποίους το δημόσιο σύστημα ασφάλισης υγείας της Αργεντινής, υπόδειγμα για δεκαετίες, δεν αρκεί πλέον παρά για πολύ βασικές ανάγκες.

«Παίρνω πέντε διαφορετικά φάρμακα, τα δύο μου προσφέρονται δωρεάν, αλλά για τα υπόλοιπα ξοδεύω 85.000 πέσος (σχεδόν 100 δολάρια) τον μήνα, δηλαδή το ένα τρίτο της σύνταξής μου», στενάζει η Γκρατσιέλα Φουέντες, 73 ετών, η οποία εργαζόταν στην εστίαση, με αρθρίτιδα. Ανάμεσα στον κόσμο που αντιμετωπίζει καθημερινά μεγάλες δυσκολίες, απαντώνται τραγωδίες. Όπως αυτή του Πάμπλο.

«Δεν έχει χρόνο»

Ο Πάμπλο Ριβέρος, 20 ετών, έχει παροξυσμική αιμοσφαιρινουρία (σ.σ. καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων). Του προκαλεί αναιμία, κόπωση, θρομβώσεις. Το να παίρνει αδιάλειπτα φαρμακευτική αγωγή έχει ζωτική σημασία. Αλλά το κόστος της είναι 42.000 δολάρια τον μήνα.

Αφότου διαγνώστηκε, τον Μάρτιο του 2023, του δίνονταν φάρμακα από το δημόσιο, χάρη σε πρόγραμμα πρόνοιας. Όμως τις τελευταίες δόσεις τις έλαβε τον Νοέμβριο. Χάρη στο πείσμα της, η μητέρα του, η Εστέλα, μοδίστρα με επτά παιδιά να φροντίσει, κατάφερε τον περασμένο μήνα να βρει φάρμακο, χάρη στη βοήθεια «νοσοκομείου όπου απέμενε μια δόση προορισμένη για ασθενή που πέθανε».

«Ουδέποτε το κράτος σταμάτησε»

Η κυβέρνηση Μιλέι λέει πως «ουδέποτε το κράτος σταμάτησε» να διανέμει φάρμακα: «όλοι όσοι τα έχουν ανάγκη θα συνεχίσουν να τα παίρνουν», διαβεβαίωνε πρόσφατα εκπρόσωπος της προεδρίας. Καταγγέλλοντας τη «διαφθορά», κατ’ αυτήν πανταχού παρούσα επί της προκάτοχής της, των περονιστών (κεντροαριστερά) του Αλμπέρτο Φερνάντες, η σημερινή κυβέρνηση κάνει πλέον ελέγχους παντού, στην προσπάθειά της να βρει πεδία περικοπής δαπανών.

Στο στόχαστρό της έχει μπει ιδίως η διεύθυνση άμεσης βοήθειας σε ειδικές καταστάσεις. Ο οργανισμός αυτός, με προϋπολογισμό σχεδόν 43 εκατομμυρίων δολαρίων, είναι αρμόδιος για βαριές παθήσεις. Η κυβέρνηση όμως λέει πως λογιστικός έλεγχος αποκάλυψε «παρατυπίες» και «σκανδαλώδεις διαγωνισμούς», ακόμη και για ογκολογικά φάρμακα.

Στην Εστέλα, που προσέφυγε στη δικαιοσύνη για να εξασφαλίσει επειγόντως δόση της φαρμακευτικής αγωγής του παιδιού της και περιμένει απόφαση, ειπώθηκε πως «το κράτος δεν αρνείται να δώσει φάρμακα, αλλά πρέπει να περιμένει να τελειώσει ο έλεγχος» που διενεργείται. Μόνο που ο Πάμπλο «δεν έχει χρόνο» να περιμένει, αντιτείνει η μητέρα του.