Του Πρέσβη Asoke Mukerji

Την 1η Δεκεμβρίου 2022, η Ινδία ανέλαβε την Προεδρία της Ομάδας των 20 (G20). Η G20 αντιπροσωπεύει 19 ισχυρές οικονομίες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, που αποτελούν το 85% του παγκόσμιου ΑΕΠ, πάνω από το 75% του παγκόσμιου εμπορίου και περίπου τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού. Το θέμα της ινδικής Προεδρίας της G20 είναι «Μία Γη, Μία Οικογένεια, Ένα Μέλλον», που περικλείεται επίσης στα σανσκριτικά με τη φράση Vasudhaiva Kutumbakam. Η ολιστική αλληλοεξαρτώμενη προσέγγιση της Ινδίας στα παγκόσμια ζητήματα δίνει έμφαση στην αποτελεσματική και δίκαιη παγκόσμια συνεργασία. Οι έξι δηλωμένες προτεραιότητες της ινδικής Προεδρίας είναι: η κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένης της δράσης για το κλίμα χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτική ανάπτυξη, η επιτάχυνση της προόδου όσον αφορά τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), ο τεχνολογικός μετασχηματισμός και η ψηφιακή δημόσια υποδομή, η ανάπτυξη υπό την ηγεσία των γυναικών και η μεταρρύθμιση της πολυμέρειας.

Στόχος της Ινδίας είναι να κάνει τις δραστηριότητες της G20 «ανθρωποκεντρικές», με τις συναντήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής να δίνουν έμφαση στη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων μεγάλου αριθμού νέων. Η ινδική Προεδρία της G20 έχει επικεντρωθεί συνειδητά στη μεγαλύτερη παγκόσμια συνεργασία σε αυτό το οικονομικό πλαίσιο. Οι κύριες προκλήσεις για την παγκόσμια συνεργασία σήμερα προέρχονται από τον αντίκτυπο των ένοπλων συγκρούσεων και των πρωτοφανών διαταραχών (όπως η πανδημία Covid-19) στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Δύο στατιστικά στοιχεία απεικονίζουν την τρέχουσα σοβαρή ανθρωποκεντρική διάσταση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ατζέντα 2030. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ήταν θύματα ένοπλων συγκρούσεων όταν η Ατζέντα 2030 εγκρίθηκε ομόφωνα τον Σεπτέμβριο του 2015. Μέχρι το 2022, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε απότομα στα 324 εκατομμύρια. Το 2015, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, περίπου 700 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία, ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας. Μέχρι το 2022, περίπου 685 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας, με 150 εκατομμύρια, κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες, να βρίσκονται σ’ αυτή την κατάσταση λόγω της πανδημίας του Covid-19. Η έκθεση υπογράμμιζε ότι η παγκόσμια ανισότητα είχε αυξηθεί για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, με τις απώλειες εισοδήματος των φτωχότερων ανθρώπων του κόσμου να είναι διπλάσιες από τις απώλειες εισοδήματος των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου.

Ως απάντηση, η προτεραιότητα για την ινδική Προεδρία της G20 ήταν να αναζωογονηθεί η δυναμική της παγκόσμιας συνεργασίας που απαιτείται για την επίτευξη της Ατζέντας 2030 έως την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Δεκεμβρίου 2030. Στους έξι τομείς που η Ινδία έχει προσδιορίσει ως προτεραιότητές της, οι εθνικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε έχουν μοιραστεί με άλλες χώρες της G20, ιδιαίτερα με τις αναπτυσσόμενες. Τα διαπιστευτήρια της Ινδίας για την προώθηση μεγαλύτερης παγκόσμιας συνεργασίας στο πλαίσιο των G20 έχουν ισχυρά θεμέλια.

Κλιματική Αλλαγή: Ο πυλώνας της Κλιματικής Αλλαγής έχει επηρεαστεί σημαντικά από την πρωτοβουλία της Ινδίας να υπερασπιστεί την Κλιματική Δράση. Δύο προτάσεις ορόσημο είναι η προσαρμογή του παγκόσμιου τρόπου ζωής για το περιβάλλον (LiFE) και η χρήση ανανεώσιμης ηλιακής ενέργειας για ανάπτυξη. Η κοινή πρόταση Ινδίας-Γαλλίας για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας, που έγινε κατά τη Διάσκεψη των Μερών του Παρισιού του 2015 της Σύμβασης Πλαισίου του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου πολυμερούς διακυβερνητικού οργανισμού με έδρα την Ινδία, τη Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία (ISA). Σήμερα, περίπου 120 χώρες είναι μέλη της ISA, η οποία στοχεύει να κινητοποιήσει 1 τρισ. δολάρια σε επενδύσεις σε λύσεις ηλιακής ενέργειας έως το 2030, παρέχοντας ενεργειακή πρόσβαση σε εκατομμύρια ανθρώπους που χρησιμοποιούν λύσεις καθαρής ενέργειας. Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας της G20, η Ινδία επικεντρώθηκε στην ανάγκη για τα μέλη των αναπτυγμένων χωρών της G20 να συνεισφέρουν τόσο οικονομικά όσο και μέσω μη περιοριστικών μεταφορών φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών για την ενίσχυση των εθνικών ικανοτήτων των αναπτυσσόμενων χωρών για την επίτευξη παγκόσμιων περιβαλλοντικών στόχων.

Περιεκτική Ανάπτυξη: Η εμβληματική πρωτοβουλία της Ινδίας για έναν παγκόσμιο Συνασπισμό για την Ανθεκτική Υποδομή Απέναντι σε Καταστροφές (CDRI) που έγινε στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Δράση του 2019 παγιώνει την αυξανόμενη έμφαση στο πλαίσιο της G20 στην ανάγκη διατήρησης της οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας ανθεκτικών αλυσίδων εφοδιασμού, ιδιαίτερα μετά την Πανδημία Covid-19 και μια σειρά από φυσικές καταστροφές που αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή. Αναπτύσσοντας πρότυπα και κανονισμούς για να καταστήσει την υποδομή ανθεκτική στην αντιμετώπιση των καταστροφών και των κλιματικών κινδύνων, η CDRI επιδιώκει να επεκτείνει μια προσέγγιση πολλαπλών ενδιαφερομένων για τη διατήρηση της ανάπτυξης μέσω μιας αμφίδρομης μεταφοράς γνώσης μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Η Ινδία, η οποία φιλοξενεί τη Γραμματεία του CDRI, είναι επί του παρόντος ο μεγαλύτερος χρηματοδότης αυτής της πρωτοβουλίας.

Βιώσιμη Ανάπτυξη: Για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να επιτύχουν τους εθνικούς τους στόχους για την υλοποίηση της Ατζέντας 2030, η Ινδία και τα Ηνωμένα Έθνη δημιούργησαν το Ταμείο Αναπτυξιακής Συνεργασίας Ινδίας-ΟΗΕ το 2017. Με δεσμευμένη οικονομική στήριξη 150 εκατομμυρίων δολαρίων από την Ινδία, το Ταμείο έχει δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη έργων σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, περίκλειστες αναπτυσσόμενες χώρες και μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη. Μέχρι στιγμής, 36 έργα σε 37 χώρες εταίρους έχουν διεκπεραιωθεί από το Ταμείο.

Τεχνολογικός Μετασχηματισμός: Η επιτυχημένη εμπειρία της Ινδίας στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για διακυβέρνηση και επιτάχυνση της ανάπτυξης μέσω της προσέγγισης «ολόκληρη η κοινωνία» την έχει καταστήσει αξιόπιστο ηγέτη σε αυτόν τον τομέα κατά τη διάρκεια της Προεδρίας της G20. Η Ινδία φιλοξένησε μια σειρά συζητήσεων της G20 για να καταστεί παγκόσμιος κόμβος για τη χρήση ανοικτών και λειτουργικών προτύπων για τη δημιουργία μιας ανθρωποκεντρικής ψηφιακής δημόσιας υποδομής με χαμηλότερο κόστος υλοποίησης, ειδικά για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ενδυνάμωση των γυναικών: Η Ινδία έχει δώσει προτεραιότητα στην ψηφιακή και οικονομική ένταξη των γυναικών μέσω της χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας. Το επίκεντρο των συνεδριάσεων της G20 που διεξάγονται σε αυτόν τον τομέα περιλαμβάνει την αποτελεσματική προσέγγιση των γυναικών στην εκπαίδευση, τη μεγαλύτερη συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό, μεγαλύτερη εκπροσώπηση σε ηγετικές θέσεις και τη συνεχή μείωση του εντοπισμένου χάσματος στην ισότητα των φύλων.

Μεταρρυθμισμένη πολυμερής προσέγγιση: Το Προοίμιο της Ατζέντας 2030 υπογράμμιζε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς ειρήνη και ειρήνη χωρίς βιώσιμη ανάπτυξη». Η Ινδία πρωτοστάτησε στην εφαρμογή του, επισημαίνοντας ότι «δεν είναι εποχή πολέμου». Ωστόσο, η αναποτελεσματικότητα των υφιστάμενων πολυμερών θεσμών για τη διασφάλιση της ειρήνης, της ασφάλειας και της ανάπτυξης έχει επισημάνει τις εκκλήσεις για «μεταρρυθμισμένη πολυμερή προσέγγιση». Η G20 θα χρειαστεί να δώσει μεγάλη ώθηση για τη μεταρρύθμιση πολυμερών θεσμών όπως ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας, που είναι αρμόδιοι βάσει του Χάρτη του ΟΗΕ για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας (όπου οι μεταρρυθμίσεις που επιβλήθηκαν ομόφωνα από τους παγκόσμιους ηγέτες το 2005 εξακολουθούν να εμποδίζονται από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο/Παγκόσμια Τράπεζα, που έχουν εξουσιοδοτηθεί από τα Καταστατικά της Συμφωνίας τους να διασφαλίζουν τον παγκόσμιο χρηματοοικονομικό συντονισμό για τη διεθνή ανασυγκρότηση και ανάπτυξη (όπου οι μεταρρυθμίσεις ποσοστώσεων και διακυβέρνησης του ΔΝΤ που συμφωνήθηκαν το 2010 παραμένουν ανεκπλήρωτες μέχρι στιγμής λόγω τακτικών καθυστέρησης από τις ανεπτυγμένες χώρες). και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, που δημιουργήθηκε για να διασφαλίσει την υπεροχή των πολυμερώς συμφωνηθέντων εμπορικών κανόνων που βασίζονται στη μη διάκριση (όπου οι μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της ακεραιότητας και της αποτελεσματικότητας του οργανισμού αξιοποιούνται από το 2016 με την αυξανόμενη προσφυγή των ανεπτυγμένων χωρών στη μονομέρεια και τον προστατευτισμό).

Εκτός των G20, οι συνεχιζόμενες διαδικασίες για την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας θα τεθούν σε ισχύ με τη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2023, ακολουθούμενη από τη Σύνοδο Κορυφής του Μέλλοντος του ΟΗΕ το 2024. Αυτές οι σύνοδοι κορυφής αναμένεται να καταλήξουν στην πρόσκληση για μια Γενική Διάσκεψη να αναθεωρήσει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, όπως συνέστησε τον Απρίλιο του 2023 η Συμβουλευτική Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την Αποτελεσματική Πολυμέρεια, για να συμπέσει με την 80η επέτειο του ΟΗΕ το 2025. Αυτό αντιπροσωπεύει μια χρυσή ευκαιρία για την εδραίωση της Ινδίας ως ένα «ανθρωποκεντρικό» παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης, το οποίο θα αποκαταστήσει τη λαϊκή υποστήριξη για την αρχή της διεθνούς συνεργασίας που υποστηρίζει τη λειτουργία του «κόσμου ως μία οικογένεια».