Στη Μάχσα Αμίνι, η οποία απεβίωσε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση από την ιρανική αστυνομία τον περσινό Σεπτέμβριο, και στο Κίνημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» στο Ιράν, απονέμεται το φετινό Βραβείο Ζαχάρωφ για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ανακοινώθηκε την Πέμπτη στο πλαίσιο της Ολομέλειας στο Στρασβούργο.

Η απόφαση λήφθηκε από τα μέλη της Διάσκεψης των Προέδρων του Κοινοβουλίου (που αποτελείται από την Πρόεδρο του σώματος Ρομπέρτα Μέτσολα και τους ηγέτες των πολιτικών ομάδων), η οποία είχε να επιλέξει μεταξύ της Μάχσα Αμίνι και του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών του Ιράν, και των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Νικαράγουα.

Σημειώνοντας πως η 16η Σεπτεμβρίου ήταν η πρώτη επέτειος της δολοφονίας της Μάχσα Αμίνι, η κ. Μέτσολα δήλωσε στην Ολομέλεια πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «στέκεται περήφανα στο πλευρό όσων γενναία και χωρίς συμβιβασμούς συνεχίζουν να αγωνίζονται για την ισότητα, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία στο Ιράν».

«Στεκόμαστε στο πλευρό εκείνων που, ακόμη και από τη φυλακή, συνεχίζουν να κρατούν ζωντανές τις Γυναίκες, τη Ζωή και την Ελευθερία», πρόσθεσε.

Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί στις 13 Δεκεμβρίου 2023 στην αίθουσα της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.

Η Μάχσα Αμίνι ήταν 22χρονη Κούρδισσα από το Ιράν. Συνελήφθη από την αστυνομία στην Τεχεράνη στις 13 Σεπτεμβρίου 2022 κατηγορούμενη ότι παρέβη τους αυστηρούς νόμους του Ιράν περί σεμνότητας και απεβίωσε σε νοσοκομείο της Τεχεράνης τρεις ημέρες αργότερα, μετά από σωματική κακοποίηση που υπέστη κατά τη διάρκεια της κράτησής της.

Ο θάνατός της πυροδότησε μαζικές διαμαρτυρίες γυναικών στη χώρα, οι οποίες με το σύνθημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», διαμαρτύρονται κατά του ενδυματολογικού κώδικα και άλλων νόμων που βασίζονται σε διακρίσεις. 

Τον Οκτώβριο του 2022, το Κοινοβούλιο ζήτησε κυρώσεις κατά Ιρανών αξιωματούχων που εμπλέκονται τόσο στον θάνατο της Μάχσα Αμίνι όσο και στην καταστολή των διαδηλώσεων από το καθεστώς. Τον Ιανουάριο του 2023, το Κοινοβούλιο ζήτησε περισσότερες κυρώσεις κατά του ιρανικού καθεστώτος και την προσθήκη των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης στον κατάλογο τρομοκρατικών οργανώσεων της ΕΕ.

Στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Ζαχάρωφ, μετά από ψηφοφορία των ευρωβουλευτών των αρμόδιων επιτροπών, συμπεριλαμβάνονταν και οι ακτιβιστές και αντιφρονούντες Βίλμα Νιούνεζ ντε Εσκορσία και επίσκοπος Ρολάνδο Χοσέ Αλβάρεζ Λάγκος από τη Νικαράγουα, καθώς και οι γυναίκες που αγωνίζονται για ελεύθερες, ασφαλείας και νόμιμες αμβλώσεις, και ειδικότερα τις ακτιβίστριες Justyna Wydrzyńska (Πολωνία), Μορένα Χερέρα (Ελ Σαλβαδόρ) και Κολίν ΜακΝίκολς (ΗΠΑ).

Το βραβείο θεωρείται η υψηλότερη τιμή που αποδίδει η ΕΕ στους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκόσμια, και έχει ονομαστεί προς τιμήν του Σοβιετικού Νομπελίστα πυρηνικού φυσικού και πολιτικού αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ.