Συνεχίζονται οι διεθνείς αντιδράσεις για τον θάνατο του Ρώσου αντιφρονούντος Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος ανακοινώθηκε την Παρασκευή.

«Σοκαρισμένος» από τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι δήλωσε ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, και ζήτησε «πλήρη, αξιόπιστη και διαφανή διερεύνηση» των συνθηκών που οδήγησαν σε αυτόν. 

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, «δεν εξεπλάγη» αλλά δήλωσε «εξοργισμένος» για τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος, όπως είπε, θα μπορούσε να ζήσει με ασφάλεια στην εξορία αλλά επέλεξε να επιστρέψει στη Ρωσία. «Αντιστάθηκε με θάρρος απέναντι στη διαφθορά, τη βία και όλα τα άσχημα πράγματα που κάνει η Κυβέρνηση του Πούτιν», είπε ο Μπάιντεν στο διάγγελμά του. «Ο Πούτιν ευθύνεται για τον θάνατο του Ναβάλνι», τόνισε. 

Ο Λευκός Οίκος «δεν γνωρίζει επακριβώς» τι ήταν αυτό που στοίχισε τη ζωή στον Ναβάλνι και αναζητά περισσότερες πληροφορίες για το τι συνέβη. «Δεν ξέρω τι ακριβώς συνέβη στον Ναβάλνι αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο θάνατός του ήταν συνέπεια (των πράξεων) του Πούτιν και των φονιάδων του», είπε ο Μπάιντεν.

Ως «δείγμα της βαρβαρότητας» του Βλαντίμιρ Πούτιν περιέγραψε η Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, τον θάνατο του Ναβάλνι σε ρωσική φυλακή. «Είναι απολύτως σαφές ότι ο Πούτιν είναι υπεύθυνος», δήλωσε η Κάμαλα Χάρις από τη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια στην οποία συμμετέχει.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο Ύπατος Εκπρόσωπος, Ζοζέπ Μπορέλ, σε κοινή δήλωσή τους για τον Αλεξέι Ναβάλνι μιλούν για έναν «μαχητή της ελευθερίας».

«Δολοφονήθηκε σιγά σιγά από τον Πρόεδρο Πούτιν και το καθεστώς του, που δεν φοβούνται τίποτα περισσότερο από τη διαφωνία από τους δικούς τους ανθρώπους» υπογραμμίζουν.

Επίσης, τονίζεται ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια έτσι ώστε η ρωσική πολιτική ηγεσία και οι αρχές να λογοδοτήσουν. 

«Απαιτούμε από τις ρωσικές αρχές να αποδείξουν όλα τα στοιχεία σχετικά με τον θάνατο του Ναβάλνι. Η Ρωσία πρέπει να απελευθερώσει αμέσως όλους τους άλλους πολιτικούς κρατούμενους» επισημαίνουν Ζοζέπ Μπορέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Όπως αναφέρουν, «ο Αλεξέι Ναβάλνι επέδειξε απίστευτο θάρρος και αποφασιστικότητα σε όλη του τη ζωή. Επέστρεψε γενναία στη Ρωσία μετά από μια αποτρόπαια απόπειρα δολοφονίας. Έδωσε ελπίδα στους δημοκράτες και την κοινωνία των πολιτών στη Ρωσία, γι’ αυτό και τόσοι πολλοί άνθρωποι από όλη τη χώρα συμμετείχαν στις δράσεις του και άκουσαν τα μηνύματά του».

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, εξέφρασε «την οργή και τον αποτροπιασμό του» για τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι, αφού η ρωσική φυλακή στην οποία κρατείτο επιβεβαίωσε ότι ο διάσημος Ρώσος ακτιβιστής είναι νεκρός.

«Στη σημερινή Ρωσία, βάζουν τα ελεύθερα πνεύματα στο γκουλάγκ και τα καταδικάζουν σε θάνατο» έγραψε ο Μακρόν στην ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ. «Η σκέψη μου είναι με την οικογένειά του, τους οικείους του και τον ρωσικό λαό», πρόσθεσε. 

Η Ιταλίδα Πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, σε σύντομη δήλωσή της για τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι, υπογράμμισε:

“Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι, κατά τη διάρκεια της κράτησής του, είναι μια ακόμη λυπηρή σελίδα που πρέπει να λειτουργήσει ως προειδοποίηση για τη διεθνή κοινότητα. Εκφράζουμε τη βαθιά και ειλικρινή θλίψη μας και ελπίζουμε το τρομερό αυτό γεγονός να εξιχνιαστεί πλήρως”.

Ο Πολωνός Πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, εξέφρασε την λύπη του για τον θάνατο του Ναβάλνι. «Αλεξέι, δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ. Και δεν θα τους συγχωρήσουμε ποτέ», έγραψε ο Τουσκ στο X.

Το πολωνικό Υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η ρωσική Κυβέρνηση φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τον θάνατο Ναβάλνι. «Ζητούμε διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας και πλήρη διαλεύκανση όλων των συνθηκών του θανάτου του», ανέφερε το πολωνικό ΥΠΕΞ.

Ο Τσέχος Υπουργός Εξωτερικών, Γιαν Λίπαβσκι, κατηγόρησε τη Ρωσία για τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι σε σωφρονιστική αποικία της Σιβηρίας. «Φυλακίστηκε και βασανίστηκε μέχρι θανάτου επειδή εναντιώθηκε στον (Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντίμιρ) Πούτιν», τόνισε ο Τσέχος ΥΠΕΞ σε ανάρτηση στο X.

Σύμφωνα με τον Λίπαβσκι, η συμπεριφορά της Ρωσίας απέναντι στους δικούς της πολίτες είναι ίδια με την εξωτερική πολιτική της απέναντι στα άλλα κράτη. «Έχει εξελιχθεί σε μια βίαιη κατάσταση που σκοτώνει ανθρώπους όπως ο Νεμτσόφ ή τώρα ο Ναβάλνι που ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον», τόνισε ο Τσέχος Υπουργός Εξωτερικών. 

Ο αντιπολιτευόμενος πολιτικός Μπόρις Νεμτσόφ πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε σε έναν δρόμο κοντά στο Κρεμλίνο στη Μόσχα το 2015. Η δολοφονία του παραμένει ανεξιχνίαστη.

Ο στενός σύμμαχος του Αλεξέι Ναβάλνι, Ιβάν Ζντάνοφ, δήλωσε την Παρασκευή ότι ο Ρώσος αντιφρονών «πολύ πιθανόν» δολοφονήθηκε στην αποικία κρατουμένων όπου ήταν φυλακισμένος και κατηγόρησε ευθέως τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν.

Είναι «πολύ πιθανόν» ο Ναβάλνι να δολοφονήθηκε, είπε ο Ζντάνοφ. «Δεν πρόκειται για έναν συνηθισμένο θάνατο, είναι μια σκόπιμη πολιτική δολοφονία», συνέχισε, λέγοντας ότι την οργάνωσε ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν, αλλά χωρίς να παράσχει κάποια απόδειξη για τον ισχυρισμό αυτόν.

Ό,τι και αν συμβεί, το Ταμείο κατά της Διαφθοράς που είχε ιδρύσει ο Ναβάλνι θα συνεχίσει το έργο του, υποσχέθηκε ο Ζντάνοφ, μιλώντας σε ζωντανή μετάδοση σε ένα κανάλι στο YouTube. Το Ταμείο κατά της Διαφθοράς έχει τεθεί εκτός νόμου στη Ρωσία, αφού χαρακτηρίστηκε «εξτρεμιστική» οργάνωση.

Η εκπρόσωπος του Ναβάλνι, η Κίρα Γιάρμις, είπε ότι ο δικηγόρος του αντιφρονούντος αναμένεται να φτάσει νωρίς το πρωί του Σαββάτου στη φυλακή. Νωρίτερα έγινε γνωστό ότι ήταν καθ’ οδόν για τον οικισμό Χαρπ, όπου βρίσκεται η σωφρονιστική αποικία.

Δεν υπάρχει «σχεδόν καμία ελπίδα» ότι ο ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι είναι ζωντανός, δήλωσε η Γιαρμίς, κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής μετάδοσης στο Youtube.

Οι ρωσικές σωφρονιστικές αρχές είπαν νωρίτερα ότι ο σφοδρότερος επικριτής του Προέδρου της χώρας, Βλαντίμιρ Πούτιν, έπεσε αναίσθητος και πέθανε έπειτα από μια βόλτα στη σωφρονιστική αποικία, όπου εξέτινε ποινή κάθειρξης 30 ετών. 

Η σύζυγος του Ναβάλνι, Γιούλια, είπε ενώπιον της Συνόδου του Μονάχου για την Ασφάλεια ότι δεν μπορεί να είναι βέβαιη ότι ο σύζυγός της είναι νεκρός, διότι «ο Πούτιν και η κυβέρνησή του… ψεύδονται ακατάπαυστα».

Διαδηλώσεις Ρώσων αντιφρονούντων σε Πολωνία, Γερμανία και Λιθουανία

Πολλές εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν αυθόρμητα το βράδυ της Παρασκευής σε πλατείες στη Βαρσοβία, το Βίλνιους και το Βερολίνο, για να τιμήσουν τον Αλεξέι Ναβάλνι.

Στη διαδήλωση της Βαρσοβίας, έξω από τη ρωσική πρεσβεία, συμμετείχαν εκατοντάδες άνθρωποι, στην πλειονότητά τους νέοι, που δήλωναν αναστατωμένοι από τον θάνατο του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης. Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα όπως «Ο Πούτιν είναι δολοφόνος» και «Δεν ξεχνάμε ποτέ, δεν συγχωρούμε ποτέ». 

Στη Λιθουανία, εκατοντάδες άνθρωποι που κρατούσαν πορτρέτα του Ναβάλνι συγκεντρώθηκαν στο μνημείο των θυμάτων της σοβιετικής κατοχής.

Το απόγευμα, ένα μεγάλο πλήθος συγκεντρώθηκε έξω από την πρεσβεία της Ρωσίας, στη λεωφόρο Ούντερ ντεν Λίντεν του Βερολίνου, φωνάζοντας συνθήματα όπως «Πούτιν δολοφόνε» και «Ο Πούτιν στη Χάγη». Οι διαδηλωτές ήταν κυρίως ρωσόφωνοι και κρατούσαν πλακάτ με υβριστικά συνθήματα για τον Ρώσο Πρόεδρο ή φωτογραφίες του Ναβάλνι. 

Στην πρεσβεία, καθώς και στο γειτονικό κτηριακό συγκρότημα της ρωσικής αεροπορικής εταιρείας Aeroflot, όλα τα φώτα ήταν σβηστά. 

Η πολιτική διαθήκη του Αλεξέι Ναβάλνι στο βραβευμένο ντοκιμαντέρ του Ντάνιελ Ρόερ

«Μη επιτρέψετε να συμβεί»: σε μια ταινία του Καναδού Ντάνιελ Ρόερ, που κέρδισε το 2023 το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ, ο Ρώσος ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, που πέθανε αιφνιδίως την Παρασκευή σε ηλικία 47 ετών, στη φυλακή, άφηνε την πολιτική διαθήκη του. Ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με τον νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ στις 20 Αυγούστου 2020, ενώ ταξίδευε για τη Σιβηρία και έπειτα από έντονες διεθνείς πιέσεις μεταφέρθηκε, σε κωματώδη κατάσταση, στο Βερολίνο προκειμένου να αναρρώσει. Οι δηλώσεις του έγιναν στο διάστημα που βρισκόταν στη Γερμανία.

«Η διαθήκη μου, για την περίπτωση που με σκοτώσουν, είναι πολύ απλή: μην το αφήσετε να συμβεί!» έλεγε τότε, στο τέλος του ντοκιμαντέρ, το οποίο προβλήθηκε αφού εκείνος επέστρεψε στη Ρωσία και συνελήφθη αμέσως, στις 17 Ιανουαρίου 2021, στο αεροδρόμιο της Μόσχας. «Το μήνυμά μου είναι κάτι το προφανές: μην το αφήσετε να συμβεί. Δεν πρέπει, δεν μπορούμε να κατεβάσουμε τα χέρια», επαναλάμβανε σε αυτήν την ταινία που έφερε τον απλό τίτλο «Ναβάλνι». «Εάν συμβεί αυτό (σ.σ. η δολοφονία του), σημαίνει ότι εκείνη τη στιγμή θα είμαστε εξαιρετικά ισχυροί, αφού αποφάσισαν να με σκοτώσουν. Και πρέπει να επωφεληθούμε από αυτήν την ισχύ», πρόσθεσε.

«Μην εγκαταλείπετε, να θυμάστε ότι είμαστε μια γιγαντιαία δύναμη που βρίσκεται υπό τον ζυγό αυτών των χυδαίων τύπων απλώς και μόνο επειδή δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο ισχυροί είμαστε. Το μόνο που χρειάζεται για να νικήσει το Κακό είναι η παθητικότητα των καλών ανθρώπων. Γι’ αυτό δεν πρέπει να μένουμε παθητικοί», κατέληγε ο Ναβάλνι.

Από το κελί της φυλακής του, εκμεταλλευόταν κάθε εμφάνισή του στα δικαστήρια για να μιλήσει και να περάσει τα μηνύματά του. Όταν δικάστηκε για «εξτρεμισμό», τον Αύγουστο του 2023, κατήγγειλε «τον πιο ηλίθιο και παράλογο πόλεμο του 21ου αιώνα», αναφερόμενος στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Ξέρω ότι ο ζόφος θα εξαφανιστεί, ότι θα κερδίσουμε, ότι η Ρωσία θα γίνει μια ειρηνική, φωτεινή και χαρούμενη χώρα», έγραψε τον Ιούνιο του 2023.