Η πανδημία του κορωνοϊού αποτέλεσε αδιαμφισβήτητα το κυρίαρχο θέμα την τρέχουσα χρονιά. Μια χρονιά που έμπαινε με τους καλύτερους οιωνούς λόγω της ανάπτυξης των εμβολίων, αλλά στην πορεία σημαδεύτηκε από μεγάλη αβεβαιότητα και ανασφάλεια εξαιτίας τις ικανότητας του ιού να μεταλλάσσεται συνεχώς. 

Πέραν όμως της επιδημιολογικής κατάστασης, το 2021 μια σειρά γεγονότων συντάραξε τον πλανήτη. Ανάμεσά τους, οι σκηνές χάους στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, η επέλαση και επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και η μεταναστευτική κρίση στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας. Δεν θα μπορούσαν όμως να λείψουν και οι ειδήσεις που άφησαν μια ευχάριστη νότα και έδωσαν την ελπίδα για καλύτερες μέρες.

Ακολουθούν μερικά από τα κυριότερα γεγονότα που συνέβησαν στον κόσμο το 2021.

• Εισβολή στο Καπιτώλιο

Μια από τις πιο “μαύρες σελίδες” στην ιστορία της αμερικανικής δημοκρατίας γράφτηκε τις πρώτες μέρες του 2021. Ήταν στις 6 Ιανουαρίου, όταν εικόνες χάους και αναταραχής σημειώθηκαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ μετά τη βίαιη εισβολή οπαδών του απερχόμενου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο κτίριο. Σε μια προσπάθειά τους να εμποδίσουν την επικύρωση του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών και τη νίκη του Τζο Μπάιντεν, “πολιόρκησαν” το κτίριο, επιτέθηκαν σε αστυνομικούς και βανδάλισαν.

Οι σκηνές χάους που εκτυλίχθηκαν έκαναν τον γύρο του κόσμου, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή. Συνολικά πέντε άτομα έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά την επίθεση, μεταξύ των οποίων ένας αστυνομικός και μια γυναίκα που πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε μέσα στο κτίριο του Καπιτωλίου. 

• Ο Τζο Μπάιντεν Μπάιντεν και η Καμάλα Χάρις στην εξουσία

Στις 20 Ιανουαρίου οι ΗΠΑ γύρισαν σελίδα όταν ο Τζο Μπάιντεν ορκίστηκε 46ος πρόεδρος και η Καμάλα Χάρις έγινε η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε το αξίωμα της αντιπροέδρου. Οι δύο ορκίστηκαν στα νέα τους καθήκοντα μπροστά από το Καπιτώλιο, όπου δύο εβδομάδες νωρίτερα είχαν εισβάλει υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ. Κατά την ομιλία του, ο Μπάιντεν επιχείρησε να στείλει μηνύματα ενότητας:

“Σήμερα δεν γιορτάζουμε τον θρίαμβο ενός υποψηφίου, αλλά ενός αγώνα, αυτού της δημοκρατίας. Η βούληση των πολιτών ακούστηκε. Μάθαμε εκ νέου το πόσο πολύτιμη είναι η δημοκρατία. Η δημοκρατία είναι εύθραυστη. Και αυτή τη στιγμή, φίλοι μου, η δημοκρατία επικράτησε.”

Ο νέος πλανητάρχης δεσμεύτηκε μεταξύ άλλων να “νικήσει” τον “λευκό ρατσισμό” και την “εσωτερική τρομοκρατία.”

• Επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία

Στις 15 Αυγούστου 2021 η πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, Καμπούλ, έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν, είκοσι χρόνια μετά την απομάκρυνση της στρατιωτικής οργάνωσης από την εξουσία από τις αμερικανικές δυνάμεις. Μετά από 20 χρόνια πολέμου, ο Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων τον Απρίλιο: «Αποφάσισα ότι ήρθε η ώρα να τελειώσει ο μεγαλύτερος σε διάρκεια αμερικανικός πόλεμος. Ήρθε η ώρα οι στρατιωτικές μας δυνάμεις να επιστρέψουν στην πατρίδα».

Με την κορύφωση της επέλασης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, η αβεβαιότητα για το μέλλον, ιδίως των γυναικών, αναδύθηκε. Παρόλο που η οργάνωση υποσχέθηκε να κυβερνήσει με λιγότερη βαναυσότητα σε σύγκριση με την πρώτη διακυβέρνησή της τη δεκαετία του 1990, ήδη οι γυναίκες έχουν σε μεγάλο βαθμό αποκλειστεί από τη δημόσια διοίκηση και την πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Εικόνες από τις οποίες σημαδεύτηκε η φετινή χρονιά ήταν εξάλλου αυτές που εκτυλίχθηκαν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, με χιλιάδες απελπισμένους Αφγανούς να προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα για να γλιτώσουν από το νέο καθεστώς. Πολλοί ήταν αυτοί που δεν τα κατάφεραν και ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου…

• Θάνατος πρίγκιπα Φίλιππου

Στις 9 Απριλίου 2021, “έφυγε” από τη ζωή σε ηλικία 99 ετών ο Δούκας του Εδιμβούργου και επί 73 χρόνια σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ, πρίγκιπας Φίλιππος. Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, ο Φίλιππος είχε ταλαιπωρηθεί με προβλήματα υγείας, ενώ υποβλήθηκε και σε επέμβαση στην καρδιά. 

Η μητέρα του ήταν η Πριγκίπισσα Αλίκη του Μπάτενμπεργκ και ο πατέρας του ήταν ο Πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδας και της Δανίας και ήταν ο μόνος γιος τους, με τέσσερις μεγαλύτερες αδελφές. Η οικογένειά του εξορίστηκε από την Ελλάδα όταν ήταν μωρό και ο Φίλιππος σπούδασε στη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Άφησε πίσω του τέσσερα παιδιά -τον πρίγκιπα Κάρολο, την πριγκίπισσα Άννα, τον πρίγκιπα Άντριου και τον πρίγκιπα Εντουαρντ- οκτώ εγγόνια και οκτώ δισέγγονα.

Η βασίλισσα Ελισάβετ θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής για τα εκατό χρόνια που θα συμπληρώνονταν στις 10 Ιουνίου από τη γέννηση του εκλιπόντας συζύγου της, φύτεψε ένα ιδιαίτερο λουλούδι αφιερωμένο στον Δούκα του Εδιμβούργου στο οποίο έδωσε το όνομα του. 

• Η πρώτη διαστημική τουριστική πτήση

Στις 16 Σεπτεμβρίου, η SpaceX του Έλον Μασκ εκτόξευσε το πρώτο πλήρωμα “ερασιτεχνών αστροναυτών” στον κόσμο σε ιδιωτική πτήση. Οι διαστημικοί τουρίστες έμειναν για τρεις μέρες σε τροχιά γύρω από τη Γη σε ύψος 575 χλμ. πάνω από τη Γη, 100 χλμ. ψηλότερα από το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός.

Οι ίδιοι, μάλιστα, την Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου, είχαν μια συνομιλία με τον διάσημο ηθοποιό Τομ Κρουζ από το διάστημα.

Ο Ρουκ, η Νόβα, ο Χανκς και η Λίο μίλησαν με τον Τομ Κρουζ σήμερα», ήταν το μήνυμα που αναρτήθηκε στον επίσημο λογαριασμό της αποστολής Inspiration4, που χρησιμοποίησε τα ονόματα των τεσσάρων πρώτων ιδιωτών επιβατών που πετούν με τη SpaceX.

 

• Συμφωνία AUKUS

Αιφνιδιασμό προκάλεσε σε Γαλλία και Ευρωπαϊκή Ένωση η τριμερής αμυντική συμφωνία που υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2021 ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία και Αυστραλία. Το νέο σύμφωνο ακύρωνε τη συμφωνία για υποβρύχια που Γαλλία και Αυστραλία είχαν συνάψει το 2016. Η AUKUS προκάλεσε μια ισχυρή κρίση στις γαλλο-αμερικανικές σχέσεις, με το Παρίσι να ανακαλεί τους πρεσβευτές του σε Καμπέρα και Ουάσινγκτον. 

Στις 29 Οκτωβρίου, μια συνάντηση μεταξύ του Τζο Μπάιντεν και του Εμμανουέλ Μακρόν στο περιθώριο των G20 προσέφερε μια ευκαιρία για κοινή δήλωση επιβεβαίωσης της γαλλο-αμερικανικής εταιρικής σχέσης και την έναρξη πολλών διμερών και ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών.

• COP26 Γλασκώβη

Σημαντικός σταθμός για το μέλλον του κλίματος ήταν η 26η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26) που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 13 Νοεμβρίου 2021. Κατά τη διάρκειά της, επιτεύχθηκε συμφωνία προκειμένου να επιταχυνθεί η μάχη κατά της υπερθέρμανσης της Γης. Μετά από δύο εβδομάδες επίπονων προσπαθειών, επιτεύχθηκε η οριστική υιοθέτηση του κειμένου, χωρίς να διασφαλιστεί ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Αίσθηση και αντιδράσεις ωστόσο προκάλεσε η απόρριψη εκ μέρους της Ινδίας, με την υποστήριξη της Κίνας και άλλων αναπτυσσόμενων χωρών που εξαρτώνται από τον άνθρακα, μίας πρότασης που καλούσε για «σταδιακή κατάργηση» (phase out) της ενέργειας από άνθρακα, προκαλώντας αλλαγή στο κείμενο που που εν τέλει έκανε λόγο για «σταδιακό περιορισμό» (phase down).

• Μεταναστευτική κρίση στα σύνορα Λευκορωσίας – Πολωνίας 

Το φθινόπωρο είδαμε εικόνες με χιλιάδες μετανάστες, κυρίως από τη Μέση Ανατολή, να κατασκηνώνουν υπό χαμηλές θερμοκρασίες κατά μήκος των πολωνικών συνόρων, στην πλευρά της Λευκορωσίας. Απέναντί ​​τους Πολωνοί αστυνομικοί με κράνη και προστατευτικές ασπίδες στο στήθος τους. 

Πολλοί κάτοικοι κατά μήκος των συνόρων βοηθούν τους εγκλωβισμένους στην απαγορευμένη ζώνη μετανάστες, δίνοντάς τους κουβέρτες και τρόφιμα, την ώρα που μέλη ΜΚΟ τους περιθάλπουν όσο καλύτερα μπορούν. Σύμφωνα με ανθρωπιστικές οργανώσεις, τουλάχιστον 12 μετανάστες έχασαν τη ζωή τους στις δύο πλευρές των συνόρων.

Η Δύση κατηγορεί το καθεστώς της Λευκορωσίας ότι ενορχήστρωσε τη μεταναστευτική κρίση για να εκβιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση με αυτή που αποκαλεί υβριδική απειλή, ενώ το Μινσκ το διαψεύδει.

• Τέλος εποχής για Μέρκελ

Έπειτα από 16 χρόνια στην καγκελαρία της Γερμανίας, η Άνγκελα Μέρκελ τον Δεκέμβριο παρέδωσε επίσημα τα ηνία στον διαδοχό της, Όλαφ Σολτς. Η Μέρκελ ήταν η πρώτη γυναίκα αλλά και μακροβιότερη καγκελάριος στην ιστορία της χώρας. Κατά τη θητεία της, κλήθηκε να διαχειριστεί μεγάλες κρίσεις όπως τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007, τους εμφυλίους στη Συρία και τη Λιβύη, την κρίση στην Ουκρανία, την προσφυγική κρίση, την άνοδο του λαϊκισμού, τη ρήξη με τις ΗΠΑ και τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και την κλιματική αλλαγή.

Ο σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς εξελέγη Καγκελάριος από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, με 395 ψήφους επί συνόλου 736 βουλευτών.

*φωτογραφίες από AP