Τα λιμάνια του Δούναβη συνέχισαν να λειτουργούν ακόμη και μετά τη συμφωνία για τα σιτηρά που σταθεροποίησε τις ναυτιλιακές οδούς της Μαύρης Θάλασσας. Ωστόσο, πλέον βρίσκονται στο στόχαστρο της Ρωσίας, η οποία ανταποδίδει τα πυρά της Ουκρανίας. Την προηγούμενη εβδομάδα η εν λόγω εξέλιξη θορύβησε το διεθνή Τύπο. Σύμφωνα με τους ξένους αναλυτές η κλιμάκωση και διαιώνιση της κρίσης στην Ουκρανία εντατικοποιεί την ανασφάλεια και την αστάθεια στο διεθνές σκηνικό. 

Την ίδια ώρα, στην Ασία, Ιάπωνες και Κινέζοι αναλυτές ασκούν κριτική στα νέα βήματα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους με το σκεπτικό ότι κορυφώνουν την ένταση στη περιοχή. Ο ουκρανικός Τύπος δε, προειδοποιεί ότι η ακύρωση της συμφωνίας για τα ουκρανικά σιτηρά προκαλεί μεγάλα προβλήματα στην παγκόσμια αλυσίδα τροφοδότησης. Η Ουκρανία διερευνά την επέκταση της σιδηροδρομικής χωρητικότητας προς τη Βαλτική και την Αδριατική Θάλασσα. Η ΕΕ στοχεύει στη διευκόλυνση της διάθεσης του πλήρους όγκου των εξαγωγών μέσω των αλληλέγγυων οδών. Αλλά οι χερσαίες διαδρομές από μόνες τους δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις απώλειες.

Ο δυτικός Τύπος

Σε δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας «The New York Times» που δημοσιεύτηκε στις 2 Αυγούστου, με τον τίτλο «Η Ρωσία χτυπά το ουκρανικό λιμάνι που αποτελούσε γραμμή ζωής για τη ναυτιλία» επισημάνθηκε ότι πρόσφατα η Ρωσία εξαπέλυσε επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά της ουκρανικής λιμενικής πόλης Ιζμαήλ κατά μήκος του ποταμού Δούναβη νωρίς το πρωί της Τετάρτης, προκαλώντας πυρκαγιά στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης σιτηρών. 

Η πόλη Ιζμάηλ είναι ένα από τα πολλά μικρά λιμάνια του Δούναβη που έχουν γίνει κρίσιμη σανίδα σωτηρίας για τις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών από τότε που η Ρωσία απέκλεισε την πρόσβαση στα μεγάλα λιμάνια της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. Τα χτυπήματα δείχνουν ότι η Ρωσία στοχεύει τώρα σε αυτές τις εναλλακτικές οδούς εξαγωγής μετά και την απόσυρση από την συμφωνία που επιτρέπει την ασφαλή διέλευση πλοίων με σιτηρά από την Οδησσό.

Τα λιμάνια του Δούναβη είχαν συνεχίσει να λειτουργούν ακόμη και μετά τη συμφωνία για τα σιτηρά που σταθεροποίησε τις ναυτιλιακές οδούς της Μαύρης Θάλασσας. Ο αποκλεισμός των ακτών από τη Ρωσία έχει αποκόψει βασικές ουκρανικές εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένου του 30% της προμήθειας ακατέργαστου σιδήρου της Αμερικής και του μισού αερίου νέον στον κόσμο που χρησιμοποιείται για λέιζερ τσιπ. Η συμφωνία για τα σιτηρά επέτρεψε την έξοδο εκατομμυρίων τόνων, αλλά η κατάρρευσή της αφήνει τους Ουκρανούς αγρότες και πάλι αποκλεισμένους.

Σε άρθρο γνώμης με τίτλο «Η αργή εξέλιξη της ουκρανικής αντεπίθεσης προσφέρει ευκαιρία ελέγχου της πραγματικότητας, αλλά πιθανόν να αποδώσει καρπούς» που δημοσιεύτηκε στις 2 Αυγούστου στη βρετανική εφημερίδα «The Guardian» ο Julian Borger έγραψε ότι η αντεπίθεση της Ουκρανίας κατά των ρωσικών δυνάμεων έχει σημειώσει αργή πρόοδο από την έναρξη της στις αρχές Ιουνίου, αντιμετωπίζοντας οχυρωμένη άμυνα και νάρκες. Οι ελπίδες για ταχεία πρόοδο έχουν αποδειχθεί υπερβολικά αισιόδοξες μέχρι στιγμής.  

Τα άρματα μάχης από μόνα τους δεν μπορούν να διασπάσουν τις ρωσικές γραμμές χωρίς ολοκληρωμένη υποστήριξη από την αεροπορία και το πυροβολικό. Τα ναρκοπέδια έχουν εμποδίσει την προέλαση των τεθωρακισμένων, αναγκάζοντας την Ουκρανία να προσαρμόσει την τακτική της. Η πρόοδος εξακολουθεί να παραμένει σταδιακή, με τη Ρωσία να αντιστέκεται σθεναρά. Παρόλα αυτά, οι ειδικοί λένε ότι είναι πρόωρο να χαρακτηρίσουν την αντεπίθεση ως αποτυχία. Σημαντικές ιστορικές επιθέσεις όπως η D-Day είχαν επίσης αντιμετωπίσει παρατεταμένα αδιέξοδα προτού σημειώσουν επιτυχία. Οι σωρευτικές επιπτώσεις στο ηθικό και τις ικανότητες των Ρώσων μπορεί να αναδειχθούν μόνο με την πάροδο του χρόνου. Προς το παρόν, η Ουκρανία φαίνεται ότι θα διατηρήσει την αντεπίθεση παρά την αργή κίνηση στο χάρτη. Τα νέα δυτικά πυρομαχικά θα επιτρέψουν μήνες συνεχούς πίεσης. 

Σε κύριο άρθρο με τίτλο «Ο εκβιασμός της Ρωσίας για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια είναι αδικαιολόγητος» που ήταν δημοσιευμένο στις 3 Αυγούστου, στην αγγλόφωνη έκδοση της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde» υπογραμμίστηκε ότι η απόσυρση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας θέτει σε κίνδυνο ζωτικής σημασίας προμήθειες τροφίμων, ιδίως σε φτωχές χώρες. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ επέτρεψε τις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών μέσω ενός ασφαλούς θαλάσσιου διαδρόμου.

Αλλά η Ρωσία έχει επανειλημμένα απειλήσει να εγκαταλείψει τη συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι οι κυρώσεις εμποδίζουν τις δικές της εξαγωγές. Η Μόσχα επιθυμεί τώρα την άρση των κυρώσεων στην Αγροτική της Τράπεζα και την άρση των περιορισμών στη θαλάσσια ασφάλιση. Οι επικριτές λένε ότι η Ρωσία εκμεταλλεύεται τη συμφωνία για τη χαλάρωση των κυρώσεων, ιδίως για το πετρέλαιο. Έχοντας σημειώσει μια συγκομιδή ρεκόρ που της αφήνει μεγάλο πλεόνασμα σιτηρών, οι υψηλές τιμές ωφελούν τη Ρωσία.

Ο τερματισμός της συμφωνίας θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές και τα εισοδήματα των αγροτών. Αν και η ανανέωση της συμφωνίας εξακολουθεί να είναι πιθανή, το ότι ο Πούτιν κρατάει κατά καιρούς την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια σε ομηρία για πολιτικούς σκοπούς είναι απαράδεκτο. Ο Παγκόσμιος Νότος θα πρέπει να αναγνωρίσει τον κυνικό εκβιασμό της Ρωσίας γύρω από μια συμφωνία που επιτρέπει τη μεταφορά 33 εκατομμυρίων τόνων ουκρανικών σιτηρώναπό τον Ιούλιο του 2022.

Σε είδηση με τίτλο «Η Πολωνία κατηγορεί τη Λευκορωσία για παραβίαση του εναέριου χώρου της», η γερμανική «DW» στις 2 Αυγούστου μετέδωσε την είδηση ότι η Πολωνία κατηγορεί τη Λευκορωσία για παραβίαση του εναέριου χώρου της, αφού δύο λευκορωσικά στρατιωτικά ελικόπτερα φέρεται να πέρασαν σε πολωνικό έδαφος την Τρίτη. Το υπουργείο Άμυνας της Πολωνίας δήλωσε ότι η εισβολή έγινε κοντά στα σύνορα κατά τη διάρκεια στρατιωτικής άσκησης της Λευκορωσίας. Η Λευκορωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς ως “τραβηγμένους”. 

Η Πολωνία δήλωσε ότι ενημέρωσε το ΝΑΤΟ και κάλεσε τον υπεύθυνο των υποθέσεων της Λευκορωσίας στη Βαρσοβία για να διαμαρτυρηθεί για την “κλιμάκωση της έντασης στα πολωνο-λευκορωσικά σύνορα”. Το φερόμενο περιστατικό έρχεται εν μέσω αυξημένων ανησυχιών στην Πολωνία για τη σύμμαχο της Ρωσίας,Λευκορωσία. Η Πολωνία θορυβημένη από το γεγονός ότι μετά τη φυγή τους από τη Ρωσία οι μισθοφόροι Βάγκνερ εδρεύουν πλέον στη Λευκορωσία, έχει αναπτύξει στρατεύματα στα σύνορα. Το Σάββατο, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας κατηγόρησε τη Λευκορωσία ότι ετοιμάζεται να βοηθήσει μετανάστες να περάσουν στην Πολωνία με σκοπό να την αποσταθεροποιήσει. Η Βαρσοβία καθώς οδεύει προς τις εκλογές βρίσκεται σε ύψιστη επιφυλακή για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών από το Μινσκ.

Ο ασιατικός Τύπος

Η αγγλόφωνη έκδοση της γιαπωνέζικης εφημερίδας «Asahi Shimbun» σε κύριο άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 31 Ιουλίου με τον τίτλο «Η Λευκή Βίβλος αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει πλήρως την αλλαγή της αμυντικής πολιτικής της Ιαπωνίας» ανέφερε ότι η ετήσια λευκή βίβλος της ιαπωνικής άμυνας που κυκλοφόρησε στις 28 Ιουλίου και περιγράφει σημαντικές αλλαγές στην πολιτική ασφάλειας της χώρας δίνει έμφαση στις σοβαρές απειλές ασφάλειας από τη Ρωσία, την Κίνα και τη Βόρεια Κορέα για να δικαιολογήσει την αλλαγή πολιτικής. 

Προσφέρει ορισμένες εξηγήσεις σχετικά με τις νέες δυνατότητες χτυπήματος εχθρικής βάσης, αν και αφήνει ασάφειες γύρω από την επιλογή στόχων και τα προληπτικά χτυπήματα. Η Λευκή Βίβλος δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει άμεσα τις ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους κλιμάκωσης της περιφερειακής εξοπλιστική κούρσας. Ενώ η Ιαπωνία συνεχίζει τον ανταγωνισμό της με την Κίνα, απαιτείται διαρκής διάλογος για την αποφυγή διλημμάτων ασφαλείας και για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.

Παράλληλα με την ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων, η Ιαπωνία θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την ολοκληρωμένη ισχύ της, συμπεριλαμβανομένης της διπλωματίας και των οικονομικών εργαλείων, για να μειώσει τις εντάσεις. Αυτό είναι καθήκον όχι μόνο του υπουργείου Άμυνας αλλά ολόκληρης της κυβέρνησης. Χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για επικοινωνία και μείωση της έντασης παράλληλα με την ενίσχυση της άμυνας.

«Γιατί ο Μπλίνκεν σνομπάρει επανειλημμένα κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στην Ασία και τον Ειρηνικό» είναι ο τίτλος της ανάλυσης που δημοσιεύτηκε στην αγγλόφωνη κινεζική εφημερίδα «The People’s Daily» στις 31 Ιουλίου. Σύμφωνα με την ανάλυση, κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού του στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει τη Νέα Ζηλανδία να ενταχθεί στη συμμαχία AUKUS. Η υπουργός Εξωτερικών της Νέας Ζηλανδίας Νανάια Μαχούτα απέρριψε την πρόταση.

Οι λόγοι για την απόρριψη των ΗΠΑ είναι σαφείς. Οι προτεραιότητες του Blinken για την οικοδόμηση μιας συμμαχίας κατά της Κίνας και την επέκταση του AUKUS έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της περιοχής για ειρήνη, σταθερότητα και ανάπτυξη. Το σύμφωνο AUKUS κινδυνεύει να τροφοδοτήσει μια κούρσα εξοπλισμών. Παρά τις επικρίσεις των ΗΠΑ, τα έθνη της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού βλέπουν την Κίνα ως ισότιμο εταίρο και φίλο. Όταν αντιμετώπισε προκλήσεις, η Κίνα έσπευσε να βοηθήσει την Τόνγκα, παρέχοντας βοήθεια στη γεωργία, την εκπαίδευση, την υγεία και την αποκατάσταση από καταστροφές. Τα γεγονότα δείχνουν ότι η φιλία της Κίνας βασίζεται στις πράξεις, όχι μόνο στα λόγια. Η Κίνα είναι επίσης ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Νέας Ζηλανδίας.  Μεταξύ μιας αντιπαράθεσης και μιας από κοινού ανάπτυξης, οι χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού προτιμούν σαφώς τη δεύτερη. 

Ο ρωσικός και ουκρανικός Τύπος

«Προετοιμάζεται ο Μπάιντεν να παρατήσει την Ουκρανία για την Ταϊβάν;» είναι ο τίτλος του δημοσιεύματος που δημοσιεύτηκε στην αγγλική ιστοσελίδα του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων «Sputnik». Το ρωσικό πρακτορείο αναφέρεται σε νέα δυτικά δημοσιεύματα και προσθέτει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν σχεδιάζει να ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου για τη χρηματοδότηση στρατιωτικής βοήθειας προς την Ταϊβάν μέσω του συμπληρωματικού προϋπολογισμού για την Ουκρανία.

Αυτή η εκτίμηση έρχεται μετά την πρόσφατη ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι θα παράσχουν όπλα ύψους 345 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ταϊβάν χρησιμοποιώντας την “προεδρική εξουσία μείωσης” που έχει χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά όπλων στην Ουκρανία. Ο πρώην αξιωματικός της CIA Λάρι Τζόνσον υποστηρίζει ότι η κίνηση αυτή δείχνει την αδιαφορία της κυβέρνησης Μπάιντεν για την Κίνα. Ενώ το αίτημα χρηματοδότησης θα εγκριθεί πιθανότατα από το Κογκρέσο, δεδομένης της διακομματικής υποστήριξης για την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία και την Ταϊβάν, ο Τζόνσον πιστεύει ότι αυτό δεν θα σημαίνει μειωμένη βοήθεια για την Ουκρανία.

Αντιθέτως, το θεωρεί ως χρήση ενός υφιστάμενου νομοθετικού οχήματος για την επιτάχυνση της βοήθειας ασφαλείας προς την Ταϊβάν. Ωστόσο, ο Τζόνσον προειδοποιεί ότι η επιμονή σε τέτοιες ενέργειες θα βλάψει περαιτέρω τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και θα προκαλέσει σύγκρουση. Υποστηρίζει ότι η αμερικανική υπεροψία για τη δύναμή της έχει οδηγήσει τη χώρα σε απερίσκεπτες πολιτικές.

Σε ανάλυση με τίτλο «Τέλος της πρωτοβουλίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας: Τι θα γίνει στη συνέχεια;», οι Kostiantyn Gridin και Nina Kurochka αναφέρουν ότι η αποχώρηση της Ρωσίας από την Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας έχει επιφέρει την αβεβαιότητα στις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών. Η συμφωνία είχε επιτρέψει πάνω από 30 εκατομμύρια τόνους εξαγωγών κατά το πρώτο έτος της. Χωρίς αυτήν, η Ουκρανία πρέπει να βασιστεί σε εναλλακτικές διαδρομές, κυρίως χερσαίες μέσω της Ευρώπης ή μέσω του Δούναβη.

Οι διαδρομές αυτές επεκτάθηκαν σημαντικά μετά την έναρξη του πολέμου, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Οι εξαγωγές μέσω του Δούναβη έφτασαν τα 16,5 εκατομμύρια τόνους το 2022, αλλά το κόστος παραμένει υψηλότερο από τις θαλάσσιες διαδρομές. Σύμφωνα με τους αρθρογράφους, το μέλλον της συμφωνίας είναι ασαφές, καθώς η Ρωσία απαιτεί ως αντάλλαγμα ανακούφιση από τις κυρώσεις. Προς το παρόν, η Ουκρανία διερευνά την επέκταση της σιδηροδρομικής χωρητικότητας προς τη Βαλτική και την Αδριατική Θάλασσα. Η απώλεια της συμφωνίας θα μπορούσε να μειώσει την καλλιεργούμενη έκταση της Ουκρανίας έως και 30%, ενώ παράλληλα θα ανέβαζε τις παγκόσμιες τιμές. Η ΕΕ στοχεύει στη διευκόλυνση της διάθεσης του πλήρους όγκου των εξαγωγών μέσω των αλληλέγγυων οδών. Αλλά οι χερσαίες διαδρομές από μόνες τους δεν μπορούν να αντισταθμίσουν (τις απώλειες).