Το «τέλος της αφθονίας», ο όρος που χρησιμοποίησε ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν για να περιγράψει την κατάσταση στην οποία αναμένεται να περιέλθουν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά το χειμώνα, αποτελεί μια μάλλον αισιόδοξη προσέγγιση του ενεργειακού σοκ που βρίσκεται μπροστά μας, κάνοντας κάποιους να εκτιμούν ότι σύντομα θα κληθούμε να απαντήσουμε στο δίλημμα «φαγητό ή θέρμανση;». Θα καταφέρουν άραγε οι κινήσεις –πανικού- των Ευρωπαίων ηγετών να φρενάρουν τα εφιαλτικά σενάρια;

Ξεχάστε το σιδέρωμα (ευχαρίστως), περιορίστε τη χρήση του φούρνου (χμμ, εντάξει) και κάντε μπάνιο στη δουλειά (ορίστε;) – οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να μειώσουν τη χρήση ενέργειας όμως οι λογαριασμοί του ρεύματος έρχονται ολοένα και πιο φουσκωμένοι.

Καθώς οι τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού έχουν εκτοξευτεί στα ύψη, εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη δαπανούν πλέον ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του εισοδήματός τους για την ενέργεια, επισημαίνει το πρακτορείο Reuters.

Στην πόλη Γκρίμσμπι της ανατολικής Αγγλίας, ο Φίλιπ Κίτλεϊ δεν άναψε ούτε τον ανεμιστήρα του σπιτιού του όταν η Βρετανία έλιωνε από τον καύσωνα φέτος το καλοκαίρι. Μια ματιά στον τραπεζικό λογαριασμό του εξηγεί το γιατί.

Advertisement

«Το κόστος διαβίωσης έχει αυξηθεί και όμως θα πρέπει να επιβιώσουμε με τα χρήματα που είχαμε και όταν δεν υπήρχε κρίση… Είτε θα ζεσταθώ, είτε θα φάω», εξήγησε.

Και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όμως οι πολίτες προσπαθούν οικειοθελώς να κάνουν οικονομία, να μειώσουν την κατανάλωση καθώς οι τιμές του αερίου, του ηλεκτρικού και των καυσίμων εκτοξεύτηκαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, των κυρώσεων στη Ρωσία και των επακόλουθων της πανδημίας της Covid-19.

Η τιμή του αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 550% μέσα σε 12 μήνες.

Το κόστος της ενέργειας για τους Βρετανούς καταναλωτές θα αυξηθεί κατά 80% από τον Οκτώβριο, όπως ανακοίνωσε σήμερα η ρυθμιστική αρχή Ofgem. Κατά μέσο όρο τα νοικοκυριά θα πληρώνουν ετησίως περίπου 4.200 ευρώ στους λογαριασμούς.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έσπευσαν να στηρίξουν τους καταναλωτές, όμως τα στοιχεία δείχνουν ότι η βοήθεια αυτή δεν έκανε τη διαφορά.

Αυτόν τον χειμώνα, οι Βρετανοί θα δαπανήσουν κατά μέσο όρο το 10% του εισοδήματός τους για φυσικό αέριο, ηλεκτρικό και άλλα καύσιμα για τη θέρμανση και τη μετακίνησή τους (κυρίως πετρέλαιο και ντίζελ).

Το ποσοστό είναι διπλάσιο σε σύγκριση με εκείνο του 2021, σύμφωνα με υπολογισμούς του Carbon Brief βασισμένους σε επίσημα στοιχεία.

Η βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση National Energy Action (Εθνική Ενεργειακή Δράση – ΝΕΑ) υπολογίζει ότι 8,9 εκατομμύρια νοικοκυριά στο Ηνωμένο Βασίλειο θα βρεθούν αντιμέτωπα με το φάσμα της ενεργειακής φτώχειας μετά τον Οκτώβριο – πέρσι το πρόβλημα αυτό αντιμετώπιζαν 4,5 εκατομμύρια νοικοκυριά.

Φαγητό ή θέρμανση;

Ο Κίτλεϊ έχασε τη δουλειά του τον Απρίλιο και σήμερα ζει με ένα επίδομα ύψους 600 λιρών (περίπου 710 ευρώ) τον μήνα. Δίνει τα μισά χρήματα για ενοίκιο και με τα υπόλοιπα καλύπτει τις βασικές του ανάγκες.

Πλέον τρώει μία φορά την ημέρα αλλά, μολονότι έχει περιορίσει την κατανάλωση ενέργειας στο ελάχιστο, το 15% των χρημάτων του πηγαίνει στους λογαριασμούς.

Το ένα τρίτο των νοικοκυριών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη περιορίσει τη χρήση της κουζίνας και του φούρνου, σύμφωνα με μια έρευνα του Financial Fairness Trust.

Στις αρχές του 2022 η τιμή του αερίου για τα νοικοκυριά στις περισσότερες μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες ξεπέρασε εκείνη των προηγούμενων μεγάλων κρίσεων των δεκαετιών 1970, ’80 και 2000, σύμφωνα με τον προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό δείκτη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ).

Η Ευρώπη φαίνεται ότι βρίσκεται σε δυσχερέστερη θέση από τις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες.

Τα στοιχεία του ΔΟΕ δείχνουν ότι μολονότι τα αμερικανικά νοικοκυριά πλήρωναν κατά μέσο όρο υψηλότερες τιμές για το φυσικό αέριο τα τελευταία 40 χρόνια, φέτος η τιμή που καλούνται να πληρώσουν οι οικογένειες στην Ευρώπη ξεπέρασε εκείνη των ΗΠΑ.

Μπάνιο στη δουλειά

Στην Τουρκία, η τιμή του φυσικού αερίου υπερδιπλασιάστηκε τον Ιούλιο (σε σύγκριση με την περσινή) ενώ η τιμή του ηλεκτρικού αυξήθηκε κατά 67% μέσα σε έναν χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Στατιστικής.

Η Σεϊντά Μπαλ, 27 ετών, είπε ότι έχει περιορίσει τη χρήση του φούρνου της σε τρεις φορές τον μήνα, για να μην ξοδεύει ενέργεια. Ο σύζυγός της πηγαίνει στη δουλειά του με το λεωφορείο, για να μην αγοράζει καύσιμα, αν και χρειάζεται τριπλάσιο χρόνο για να κάνει τη διαδρομή.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα νοικοκυριά στην Ιταλία και τη Γερμανία έχουν πληγεί περισσότερο από τις αυξανόμενες τιμές, σύμφωνα με τον ΔΟΕ. Οι λογαριασμοί ενέργειας για τη μέση ιταλική οικογένεια αυξήθηκαν στο 5% των συνολικών οικιακών δαπανών τον Ιούλιο.

Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, οι λογαριασμοί φυσικού αερίου των νοικοκυριών υπερδιπλασιάστηκαν τον Ιούλιο, σε σύγκριση με το 2021.

Ο Ερτζάν Ερντέν, 58 ετών, ζει στη Νίντα, στα βορειοανατολικά της Φραγκφούρτης και εργάζεται ως χειριστής μηχανημάτων σε ένα εργοστάσιο εμφιάλωσης νερού.

«Τώρα, κάνω ντους στη δουλειά αφού σχολάσω και ξυρίζομαι στη δουλειά», είπε.

Ημίμετρα και κινήσεις πανικού για να οχυρωθεί η Ευρώπη

Καθώς οι τιμές της ενέργειας καταγράφουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και το Φθινόπωρο αναμένεται ιδιαίτερα «καυτό», εντείνονται πλέον οι πιέσεις για ανάληψη πρωτοβουλιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να υπάρξει όσο το δυνατόν ενιαία γραμμή αλλά και κοινή λήψη μέτρων απέναντι στην ενεργειακή κρίση.

Κι ενώ οι προβλέψεις χαρακτηρίζονται κάθε άλλο παρά ευοίωνες, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, η χώρα του οποίου ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτό το εξάμηνο, δήλωσε σήμερα πως η χώρα θα συγκαλέσει μια έκτακτη σύνοδο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που συνδέεται με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Η τσεχική προεδρία «θα συγκαλέσει μια έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας προκειμένου να συζητήσει συγκεκριμένα έκτακτα μέτρα για να αντιμετωπισθεί η κατάσταση στον τομέα της ενέργειας», ανέφερε σε ένα τουίτ ο πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα.

Η απόφαση αυτή, η οποία εγκρίθηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ελήφθη καθώς τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Ο Τσέχος υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου, Γιόζεφ Σικέλα, δήλωσε πως το ευρωπαϊκό συμβούλιο ενέργειας πρέπει να συγκληθεί “το ταχύτερο δυνατό”.

«Είμαστε σε ενεργειακό πόλεμο με τη Ρωσία και αυτό βλάπτει το σύνολο της ΕΕ”», είπε.

Την απόφαση της τσεχικής προεδρίας χαιρέτισε η Ιταλία, με τον υφυπουργό Οικονομικών να αναζητά 20 με 25 δισ. ευρώ, για να καλύψει τις ενεργειακές ανατιμήσεις. Τα χρήματα μπορούν να βρεθούν, είτε με τον εκτροχιασμό του προϋπολογισμού, είτε με την αύξηση του ελλείμματος. Με τις εκλογές προ των πυλών, ο ηγέτης της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, δεν αποκλείει ακόμα και την πιθανότητα η επόμενη κυβέρνηση να επιβάλει δελτίο στην κατανάλωση του ρεύματος και του φυσικού αερίου.

Την ίδια στιγμή, φουντώνουν οι φωνές που ζητούν αλλαγή προσέγγισης ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση την ενεργειακή κρίση, τονίζοντας πως οι κρατικές ενισχύσεις ναι μεν απαλύνουν το κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, δεν δίνουν όμως κίνητρο για μείωση της κατανάλωσης.

Ενδεικτικό ως προς αυτό είναι πρόσφατο δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, σύμφωνα με το οποίο oι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν διαθέσει περίπου 280 δισεκατομμύρια ευρώ για να μετριάσουν τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Στην κατασκευή δύο νέων αντιδραστήρων στο πυρηνικό εργοστάσιο Paks έως το 2030 από το ρωσικό γίγαντα πυρηνικής ενέργειας Rosatom σχεδιάζει η κυβέρνηση της Ουγγαρίας, με στόχο την ενεργειακή επάρκεια στη χώρα.

Η Γερμανία ετοιμάζεται να εθνικοποιήσει την Gazprom Germania

Κι ενώ η κρίση βαθαίνει, μία κίνηση με ιδιαίτερο νόημα πραγματοποίησε σήμερα η Γερμανία ανακοινώνοντας την πρόθεσή της να εθνικοποιήσει την Gazprom Germania.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τη Welt am Sonntag, η γερμανική κυβέρνηση δημιούργησε εταιρεία συμμετοχών η οποία θα αναλάβει την ενδεχόμενη εθνικοποίηση της Gazprom Germania, της θυγατρικής του ρωσικού γίγαντα του τομέα της ενέργειας στη Γερμανία, η οποία πρακτικά εγκαταλείφθηκε τον Απρίλιο.

Ο εποπτικός φορέας του τομέα της ενέργειας στη Γερμανία είχε διαβεβαιώσει τον Απρίλιο πως θα διαχειρίζεται την εταιρεία, που δραστηριοποιείται στην εμπορία, την αποθήκευση και τη μεταφορά αερίου, προς το συμφέρον της Γερμανίας και της Ευρώπης.

Η εταιρεία συμμετοχών, με διακριτικό τίτλο Securing Energy for Europe Holding GmbH (SEEHG), θα είναι υπεύθυνη για τις επενδύσεις της εταιρείας, σημειώνει το ρεπορτάζ της Welt, που επικαλείται κυβερνητικό έγγραφο.

Τη διεύθυνσή της θα αναλάβουν δύο δικηγόροι του γραφείου CMS Hasche Sigle, πρόσθεσε η εφημερίδα.

Το δικηγορικό γραφείο δεν θέλησε να κάνει κανένα σχόλιο, επικαλούμενο τις υποχρεώσεις του σε ό,τι αφορά την τήρηση εμπιστευτικότητας.

Το υπουργείο Οικονομίας της Γερμανίας ανέφερε ότι είναι ενήμερο για την ίδρυση της εταιρείας συμμετοχών, διευκρινίζοντας πως πρόκειται για προληπτικό μέτρο ενόψει ενδεχόμενης αναδιάρθρωσης της γερμανικής θυγατρικής της Γκαζπρόμ.