Δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης έδωσε εντολή αργά το βράδυ της Τετάρτης να αποφυλακιστούν προσωρινά υπό όρους οκτώ υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων της Ιντίλ Εσέρ, της διευθύντριας του τουρκικού παραρτήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, καθώς επίσης ενός Γερμανού κι ενός Σουηδού, που δικάζονται για «τρομοκρατία», μια υπόθεση που έχει θορυβήσει τη διεθνή κοινότητα.

Η επόμενη δικάσιμος ορίστηκε για την 22α Νοεμβρίου. Το δικαστήριο αντίθετα διέταξε να παραμείνει υπό κράτηση ο Τανέρ Κιλίτς, ο πρόεδρος του τουρκικού παραρτήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, όπως διαπίστωσε μια δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου που βρισκόταν επιτόπου.

Ένδεκα άνθρωποι, ανάμεσά τους δύο που είχαν ήδη αποφυλακιστεί προσωρινά καταβάλλοντας χρηματική εγγύηση, διώκονται για «τρομοκρατικές» δραστηριότητες. Ο Κιλίτς κατηγορείται ότι «ανήκει σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση» και οι υπόλοιποι για «υποστήριξη ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης».

Οι κατηγορίες σε βάρος τους επισύρουν ποινές κάθειρξης έως και 15 ετών. Οι οκτώ επρόκειτο να αποφυλακιστούν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο γενικός γραμματέας της Αμνηστίας, ο Σαλίλ Σέτι, τόνισε σύμφωνα με μια ανακοίνωση της ΜΚΟ ότι ενώ τα μέλη της ετοιμάζονταν «να γιορτάσουν το γεγονός πως οι φίλοι και συνάδελφοί μας θα επανενώνονταν με τους δικούς τους και θα κοιμούνταν στα κρεβάτια τους», η χαρά τους «ακυρώθηκε» εξαιτίας της δικαστικής διαταγής «να παραμείνει υπό κράτηση» ο Κιλίτς.

Ο Κιλίτς αντιμετωπίζει άλλη μια δίωξη για «συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση», η πρώτη ακροαματική διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας αναμένεται να γίνει την Πέμπτη στη Σμύρνη. Δεν επιβλήθηκε απαγόρευση εξόδου από τη χώρα στον Πέτερ Στόιτνερ, τον γερμανό πολίτη, ούτε και στον Αλί Γαραβί, τον σουηδό υπήκοο, σύμφωνα με έναν από τους συνηγόρους υπεράσπισης.

Κατά τη διάρκεια της χθεσινής ακροαματικής διαδικασίας, οι κατηγορούμενοι απέρριψαν ο ένας μετά τον άλλον τις κατηγορίες που τους έχουν απαγγελθεί. «Το να υπερασπίζεσαι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι έγκλημα», είπε η Εσέρ, πριν προσθέσει ότι «δεν καταλαβαίνω πώς ακριβώς συνδέομαι με τρεις τρομοκρατικές οργανώσεις επειδή πήγα σε μια εκδήλωση. Δεν έκανα τίποτα για το οποίο να θεωρώ ότι θα όφειλα να εκφράσω μεταμέλεια. Έκανα τη δουλειά μου, ως υπερασπίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Ο Γαραβί δήλωσε «αθώος» και σχολίασε ότι το κατηγορητήριο περιέχει «ονόματα οργανώσεων (…) που δεν γνώριζα καν» πως υπήρχαν. Άλλη μια κατηγορούμενη, η Οζλέμ Νταλκιράν, μέλος της Συνέλευσης Πολιτών, μιας ευρωπαϊκής οργάνωσης υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τόνισε ενώπιον της έδρας: «Δεν έχω ιδέα γιατί βρισκόμαστε εδώ».

Απορρίπτοντας τις «ανυπόστατες» κατηγορίες, η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε μια «δίκη προς παραδειγματισμό», με στόχο να εκφοβιστούν οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με φόντο την οπισθοχώρηση στην Τουρκία ως προς τα ατομικά και τα πολιτικά δικαιώματα και το κύμα διωγμών που ακολούθησαν την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016.

Μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα, οι αρχές εξαπέλυσαν μαζικές εκκαθαρίσεις εναντίον των φερόμενων ως υποστηρικτών του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος κατά την Άγκυρα ήταν ο υποκινητής του, καθώς επίσης και εναντίον αντιπάλων και επικριτών του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Γκιουλέν, που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ, αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή στην απόπειρα κατάληψης της εξουσίας από τον τουρκικό στρατό. Στην πλειονότητά τους οι ακτιβιστές η δίκη των οποίων συνεχίστηκε χθες είχαν συλληφθεί τον Ιούλιο, ενώ έπαιρναν μέρος ένα σεμινάριο στο νησί Μπουγιούκαντα, ανοικτά της Κωνσταντινούπολης.

Ο Κιλίτς, ο οποίος παρακολούθησε τη χθεσινή διαδικασία μέσω βιντεοδιάσκεψης από τη φυλακή της Σμύρνης όπου κρατείται, είχε συλληφθεί τον Ιούνιο καθώς οι αρχές διατείνονται ότι συνδέεται με το αποτυχημένο πραξικόπημα.

Οι ακτιβιστές κατηγορούνται ότι προσπαθούσαν να προκαλέσουν «χάος» υποκινώντας αντικυβερνητικές διαδηλώσεις παρόμοιες με εκείνες της άνοιξης του 2013, οι οποίες είχαν προκαλέσει κλυδωνισμούς στην κυβέρνηση του Ερντογάν, τότε πρωθυπουργού. Κατά το κατηγορητήριο, οι διωκόμενοι βοήθησαν όχι λιγότερες από τρεις «τρομοκρατικές οργανώσεις»: το θρησκευτικό τάγμα του Γκιουλέν, το Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (PKK), αλλά και μια μικρή οργάνωση της τουρκικής άκρας αριστεράς, το Επαναστατικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Κόμμα-Μέτωπο (DHKP-C).

Για τη Διεθνή Αμνηστία, το κατηγορητήριο βρίθει «απίθανων ισχυρισμών που εξισώσουν κλασικές δραστηριότητες για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την υποστήριξη σε τρομοκρατικές οργανώσεις».

Η σύλληψη των ακτιβιστών και η παραπομπή τους σε δίκη επέτεινε τους φόβους που συνδέονται με την καταστολή στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα: πάνω από 50.000 άνθρωποι έχουν τεθεί υπό κράτηση, ανάμεσά τους πολλοί δημοσιογράφοι που τηρούσαν επικριτική στάση έναντι της κυβέρνησης και στελέχη ΜΚΟ. Η σύλληψη του Στόιτνερ εξάλλου κλιμάκωσε την ένταση ανάμεσα στην Άγκυρα και το Βερολίνο — το τελευταίο διεμήνυσε αμέσως μετά ότι η γερμανική πολιτική έναντι της Τουρκίας, ιδίως η οικονομική, θα αλλάξει.

Η Σουηδία κάλεσε τον πρεσβευτή της Τουρκίας και του επέδωσε διαμαρτυρία για την δίωξη σε βάρος του Γαραβί, τονίζοντας πως της προκαλούν «ανησυχία» οι κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν. Η Γαλλία –ο γενικός πρόξενος της οποίας στην Κωνσταντινούπολη παρακολούθησε τη δικάσιμο– εξέφρασε τη Δευτέρα την «έντονη ανησυχία» της για τη δίκη και το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε «την απελευθέρωση το ταχύτερο δυνατόν των ακτιβιστών που παραμένουν υπό κράτηση».

Την «βαθιά ανησυχία» του για τη δίκη ανέφερε μέσω Twitter πως ο εξέφρασε στον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και ο ΥΠΕΞ της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον. Η δίκη υπογραμμίζει τις ανησυχίες περί αυταρχικής παρέκκλισης του Ερντογάν.

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ τάσσεται πλέον υπέρ της διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, που διαρκούν δώδεκα χρόνια, μολονότι η Άγκυρα δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει τη διαδικασία εισδοχής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.