Στο μουντό και βροχερό Λονδίνο έφτασε χθες η σορός της Ελισάβετ. Ο καιρός στη γενέτειρα της Βασίλισσας ήταν απόλυτα εναρμονισμένος με το γενικότερο κλίμα συγκίνησης και κατάνυξης που επικρατεί από τη στιγμή που έγινε γνωστός ο θάνατός της. «Η βρετανική πρωτεύουσα την υποδέχθηκε, όπως της αρμόζει», σχολίασε ο κεντρικός παρουσιαστής του BBC.

Τη στιγμή που οι πύλες των ανακτόρων άνοιγαν, ώστε να εισέλθει η νεκρική πομπή, την σιωπή «έσπασε» ο ήχος των ελικοπτέρων, ο ήχος των χιλιάδων κινητών που κράταγε το πλήθος ψηλά και οι ψιχάλες της βροχής. Η Βασίλισσα Ελισάβετ επέστρεψε στην επίσημη κατοικία της για μία τελευταία φορά. Κάτι περίεργο, όμως, συνέβη. Ξαφνικά το πλήθος ξέσπασε σε χειροκροτήματα και ευφημισμούς. Μία αυθόρμητη ένδειξη αγάπης και θαυμασμού στη μνήμη της Ελισάβετ. Μία αναγνώριση του έργου και της κληρονομιάς της. Για την οικογένειά της που υποδέχθηκε τη νεκροφόρα, η χθεσινή βραδιά ήταν μία στιγμή ιδιωτικού πένθους. Όλα τα μέλη της είχαν συγκεντρωθεί στο παλάτι, παρουσία του αγήματος της Φρουράς του Βασιλιά. Το φέρετρο τοποθετήθηκε στην αίθουσα Bow Row του Μπάκιγχαμ για να έχει την ευκαιρία η οικογένεια, αλλά και το προσωπικό του παλατιού να πει το τελευταίο του αντίο στην βασίλισσα.

Σήμερα, η σορός θα ξεκινήσει για το βρετανικό κοινοβούλιο όπου θα τοποθετηθεί στην κεντρική του αίθουσα για λαϊκό προσκύνημα. Το φέρετρο θα μεταφερθεί πάνω σε κιλλίβαντα συνοδεία στρατιωτικού αγήματος. Θα το συνοδεύουν επίσης συγγενείς της βασίλισσας Ελισάβετ. Το λαϊκό προσκύνημα θα ολοκληρωθεί το πρωί της ημέρας της κηδείας, στις 19 Σεπτεμβρίου.

Την προηγούμενη, ημέρα Κυριακή 18 του μηνός, ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ θα παραχωρήσει δεξίωση σε όλους τους ηγέτες που θα έρθουν να παρακολουθήσουν από κοντά την νεκρώσιμη ακολουθία. Μεταξύ αυτών, ο Αμερικανός πρόεδρος, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Μπολσονάρου και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η εκκλησία χωράει 2.000 άτομα και δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν θα καταφέρουν να βρεθούν στη λίστα. Όπως είναι φυσικό, το παρών θα δώσουν μέλη και άλλων βασιλικών οίκων της Ευρώπης και όχι μόνο. Πρόκειται, πάντως, για τη μεγαλύτερη κρατική κηδεία στη χώρα από το 1965, τότε που κηδεύθηκε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, ανακοίνωσε πως η ημέρα της κηδείας της βασίλισσας Ελισάβετ θα αποτελέσει εθνική αργία.

Στο μεταξύ, ανακοινώθηκαν οι κανόνες για όσους θα θελήσουν να αποτίσουν φόρο τιμής στη Βασίλισσα. Αρχικά, οφείλουν να είναι προετοιμασμένοι για πολύωρη αναμονή, ακόμα και περισσότερες από έξι ώρες. Οι επισκέπτες θα πρέπει να περάσουν από ελέγχους που παραπέμπουν στην ασφάλεια του αεροδρομίου. Μπορούν να έχουν μαζί τους μονάχα μια μικρή τσάντα με ένα άνοιγμα με φερμουάρ. Οι μεγαλύτερες σακούλες θα στοιβάζονται σε ειδική εγκατάσταση – αλλά μόνο εάν υπάρχει διαθέσιμος χώρος. Το υπουργείο συμβουλεύει τους ανθρώπους να φέρουν τα απαραίτητα για μια δυνητικά μεγάλη αναμονή εκτεθειμένοι σε ήλιο, βροχή και αέρα. Φορτιστή, νερό, αντιηλιακό, ομπρέλα, κάτι φαγώσιμο και τα απαραίτητα φάρμακά τους, είναι στη λίστα των πραγμάτων που συνίσταται να έχουν. Δεν θα επιτρέπονται τρόφιμα ή υγρά μετά από τον έλεγχο ασφαλείας στη Βουλή. Ούτε λουλούδια ή άλλα αφιερώματα όπως κεριά, παιχνίδια ή φωτογραφίες.

«Σεβαστείτε την αξιοπρέπεια αυτής της εκδήλωσης και συμπεριφερθείτε κατάλληλα. Θα πρέπει να παραμείνετε σιωπηλοί ενώ βρίσκεστε μέσα στο Παλάτι του Γουέστμινστερ», λέει η οδηγία, προσθέτοντας ότι όλοι ανεξαιρέτως πρέπει να είναι ντυμένοι κατάλληλα και να κλείσουν τα κινητά τους τηλέφωνα πριν περάσουν από την ασφάλεια.

Για τους χιλιάδες που θα συμμετάσχουν στο λαϊκό προσκύνημα ή όσους τηπερίμεναν έξω από τα ανάκτορα για να δουν την νεκρική πομπή χθες, ήταν ένα συγκινητικό κεφάλαιο στην μακρόχρονη ιστορία τους: το έθνος αποχαιρετά τη μονάρχη του. Η μοναχοκόρη της Βασίλισσας ήταν εκείνη που συνόδευσε τη σορό της μητέρας της από το Εδιμβούργο στο Λονδίνο. Ήταν όμως και εκείνη που πέρασε μαζί της τις τελευταίες 24 ώρες της ζωής της. «Ήμουν τυχερή που πέρασα τις τελευταίες 24 ώρες της ζωής της αγαπημένης μου μητέρας μαζί της. Ήταν τιμή και προνόμιο να την συνοδεύσω στο τελευταίο της ταξίδι. Το να γίνω μάρτυρας της αγάπης και του σεβασμού από τόσους πολλούς σε αυτά τα ταξίδια που με έκανε να νιώσω ταπεινή αλλά και χαρούμενη. Θα έχουμε να μοιραστούμε όλοι μοναδικές αναμνήσεις. Ευχαριστώ το κάθε έναν που μοιράζεται μαζί μας την αίσθηση της απώλειάς μας. Μας υπενθυμίζει πόσο καταλυτική ήταν η παρουσία της και η συνεισφορά της στην εθνική μας ταυτότητα τόσο που την θεωρούσαμε δεδομένη».

Πέρα από την προετοιμασία της κηδείας, τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα και στο νέο Βασιλιά. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να τον υποδεχθούν, θερμά, με τα πλήθη να τον χειροκροτούν και να του εύχονται καλή επιτυχία στα καθηκοντά του. Δεν υπάρχει, όμως, αμφιβολία ότι το έργο του δεν είναι εύκολο. Όταν το 2018, γιόρτασε τα 70 του χρόνια, είχε δηλώσει ότι «δεν θα είναι τόσο ηλίθιος ώστε να παραμείνει τόσο εξωστρεφής και ανοιχτός ως προς τις απόψεις του». Στην πραγματικότητα, όμως, έχει εδώ και δεκαετίες μιλήσει αρκετά ανοιχτά για πολλά ζητήματα. Δεκαετίες εκστρατειών στο όνομα της προόδου ήρθαν σε άβολη αντίθεση με τον αρχαϊκό θεσμό της μοναρχίας. Εξ ορισμού, οι εκπρόσωποι αυτού τείνουν να παραμένουν ολίγον τί απρόσιτοι, όπως η Ελισάβετ. Αυτό δημιουργεί μια απόσταση μεταξύ του μονάρχη και του υπηκόου που εξυπηρετεί τη μυθοποίηση του πρώτου.

Παρόλα αυτά, δημοσκόπηση της YouGov για την εφημερίδα Times αποκάλυψε ότι τα ποσοστά δημοφιλίας του Καρόλου έχουν ανέβει αισθητά μετά τον θάνατο της Ελισάβετ. Το ίδιο και αυτά της συζύγου του. Η πλειοψηφία του κόσμου πιστεύει ότι μέχρι στιγμής έχει επιδείξει καλούς χειρισμούς στο να ηγηθεί της περιόδου πένθους, αλλα και να εγγυηθεί την συνέχεια του θεσμού. Έχει εδώ και ημέρες ξεκινήσει περιοδεία στα τέσσερα έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία και θα ολοκληρωθεί πριν από την κηδεία της Ελισάβετ. Περιστατικά, όπως αυτό με την πένα που έσταζε και τον δημόσιο εκνευρισμό του όταν δεν βολευόταν να υπογράψει ένα έγγραφο αποτελούν μάλλον μικρές παραφωνίες.

Επιπλέον, αν και δεν θα πληρώσει φόρο για την περιουσία που κληρονόμησε από τη μητέρα του, προσφέρθηκε εθελοντικά να το κάνει. Δεν θα γίνει δεκτό το αίτημά του, λόγω μίας ρήτρας που συμφωνήθηκε το 1993 από τον τότε πρωθυπουργό, Τζον Μέιτζορ: οποιαδήποτε κληρονομιά μεταβιβάζεται από μονάρχη σε μονάρχη δεν υπόκειται στον φόρο 40% που εφαρμόζεται για περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 325.000 λιρών. Παρόλα αυτά, η κίνησή του εκτιμήθηκε. Αυτό που δεν εκτιμήθηκε, όμως, είναι η αποκάλυψη ότι δεκάδες μέλη του προσωπικού του μέχρι πρότινος διαδόχου και πλέον βασιλιά χάνουν τη θέση εργασία τους. Τα γραφεία του Βασιλιά Κάρολου και της συζύγου μετακομίζουν στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ και ως αποτέλεσμα αυτού ακόμα και μέχρι 100 υπάλληλοι ενδέχεται να χάσουν τη δουλειά τους. Μεταξύ αυτών, άτομα που βρίσκονται στο πλευρό του εδώ και δεκαετίες. Γραμματείς, λογιστές, λογογράφοι, επικοινωνιολόγοι, ακόμα και μέλη της ομάδας καθαριότητας είναι μεταξύ εκείνων που έλαβαν ειδοποίηση κατά τη διάρκεια της τελετής στον καθεδρικό ναό St Giles στο Εδιμβούργο τη Δευτέρα. Με ένα λιτό mail ενημερώθηκαν ότι οι θέσεις τους κινδυνεύουν. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, είχαν υποθέσει ότι θα συγχωνεύονταν απευθείας στην ομάδα του Βασιλιά, ισχυριζόμενοι ότι δεν τους είχε δοθεί καμία ένδειξη για το τι μέλλει γενέσθαι.

Πριν τον θάνατο της Βασίλισσας, ο Κάρολος είχε 101 άτομα πλήρους απασχόλησης και δεκάδες εξωτερικούς συνεργάτες. Όπως και να έχει, πιθανολογείται πάντως ότι ο νέος Βασιλιάς, ο οποίος δεν αγαπά ιδιαίτερα το παλάτι του Μπανκιγχαμ, θα το χρησιμοποιεί αποκλειστικά και μόνο για επίσημες περιστάσεις. Δεξιώσεις, συμπόσια, συναντήσεις θα πραγματοποιούνται εκεί, ενώ εκείνος θα διατηρήσει ως βάση του το κοντινό Clarence House. Όταν ρωτήθηκε για αυτό το 2017, τότε που ακόμα ήταν Πρίγκιπας της Ουαλίας, δήλωσε ότι το Μπάκιγχαμ θα παραμείνει η έδρα της μοναρχίας και η επίσημη κατοικία του μονάρχη.