Tην εφαρμογή της ηλεκτρονικής υπογραφής σε κρατικές υπηρεσίες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανακοινωσε σήμερα το Υφυπουργείο Έρευνας και Καινοτομίας. Την ίδια ώρα, προετοιμάζεται η πορεία για την έκδοση ηλεκτρονικών ταυτοτήτων για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές πολιτών, εντός και εκτός συνόρων χωρίς φυσική παρουσία.

Για σκοπούς ενημέρωσης των πολιτών, το Υφυπουργείο εξέδωσε κατάλογο ερωτήσεων και απαντήσεων για ενημέρωση και επεξήγηση της διαδικασίας. 

1. Τι είναι η Ηλεκτρονική Ταυτότητα

Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα αποτελεί επίσημο εργαλείο του κράτους για την ταυτοποίηση των στοιχείων του πολίτη και τη διενέργεια ηλεκτρονικών  συναλλαγών με ασφάλεια και νομική ισχύ. Είναι δηλαδή το ηλεκτρονικό διαβατήριο του πολίτη στον ψηφιακό κόσμο, όπως είναι η βιομετρική ταυτότητα στον φυσικό κόσμο. Επιπλέον διασφαλίζει και την χρήση εγκεκριμένης ηλεκτρονικής υπογραφής για την υπογραφή ψηφιακών εγγράφων με ασφάλεια και νομική ισχύ.

2. Τι είναι το Εθνικό Σχέδιο Ηλεκτρονικών Ταυτοτήτων

Το Εθνικό  Σχέδιο Ηλεκτρονικών Ταυτοτήτων περιλαμβάνει τις βασικές αρχές που έθεσε το κράτος, και οι οποίες διέπουν την έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας (βασίζονται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό αριθ. 910/2014 – Κανονισμός eIDAS). Το εν λόγω Σχέδιο αποτελείται από νομοσχέδια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης και του Τμήματος Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών καθώς και τεχνικά έγγραφα του Τμήματος Υπηρεσιών Πληροφορικής. Τα εν λόγω νομοσχέδια έχουν υποβληθεί στην Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο.

Η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου θα δώσει τη δυνατότητα για ενιαίο και ασφαλή τρόπο πρόσβασης στα ηλεκτρονικά συστήματα με υψηλό επίπεδο διασφάλισης, αναγνωρισμένο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, την υπογραφή ψηφιακών εγγράφων καθώς και τη δυνατότητα για ανάπτυξη νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

3. Γιατί στην παρούσα φάση εκδίδεται μόνο ηλεκτρονική υπογραφή και όχι ηλεκτρονική ταυτότητα

Επειδή το μέρος που αφορά το πιστοποιητικό εγκεκριμένης ηλεκτρονικής υπογραφής είναι ήδη ρυθμισμένο νομοθετικά από το 2018, αποφασίστηκε όπως αρχικά δοθεί μόνο η εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή στους πολίτες, με διάρκεια ενός έτους, ούτως ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν ηλεκτρονικές αιτήσεις, συμβόλαια κτλ.

Όταν ολοκληρωθούν οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις για το πιστοποιητικό ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, θα μπορεί να τεθεί στη διάθεση των πολιτών η ολοκληρωμένη ηλεκτρονική ταυτότητα, με διάρκεια 3 χρόνια.

4. Τι είναι η εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή (Qualified Electronic Signature);

Με βάση την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (eIDAS (EU 910/2014)), η εγκεκριμένη ηλεκτρονική  υπογραφή (για συντομία, ηλεκτρονική υπογραφή) είναι ένα κρυπτογραφημένο σύνολο αριθμών και χαρακτήρων. Αυτή εκδίδεται από εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης.

Αποτελεί μία σύγχρονη μορφή υπογραφής που χρησιμοποιείται σε ηλεκτρονικά αρχεία, έγγραφα, διαγωνισμούς και αποτελεί ένα μέσο που εγγυάται την αυθεντικότητα του εγγράφου και παράλληλα παρέχει προστασία από αλλοιώσεις οποιασδήποτε μορφής. Η εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή υπέχει την ίδια νομική ισχύ με την ιδιόχειρη υπογραφή, και έχει τα  ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Συνδέει με μοναδικό τρόπο την υπογραφή με τον υπογράφοντα
• Δημιουργείται με τρόπο που το πρόσωπο που υπογράφει, ελέγχει το μηχανισμό υπογραφής (γνωρίζει πότε και τι υπογράφει)
• Συνδέεται με το ηλεκτρονικό έγγραφο που υπογράφτηκε ηλεκτρονικά, με τρόπο που οποιαδήποτε μετέπειτα αλλαγή στα δεδομένα του υπογεγραμμένου εγγράφου, είναι ανιχνεύσιμη (διασφάλιση ακεραιότητας)
• Βασίζεται σε εγκεκριμένο πιστοποιητικό ηλεκτρονικής υπογραφής.

5. Τι δεν είναι ηλεκτρονική Υπογραφή

Η ηλεκτρονική υπογραφή δεν είναι η σκαναρισμένη χειρόγραφη υπογραφή ή η υπογραφή σε διάφορα μηχανάκια (πχ courier tablet). 

6. Υπάρχει εγκεκριμένος πάροχος υπηρεσιών εμπιστοσύνης στην Κύπρο; 

Ναι,  εγκεκριμένος πάροχος υπηρεσιών εμπιστοσύνης, επί του παρόντος στην Κύπρο είναι η εταιρεία JCC Payment Services Ltd, που είναι εγγεγραμμένη στον Κατάλογο Εμπιστοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

7. Πως μπορώ να εξασφαλίσω εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή;

Για να εξασφαλίσετε εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή μπορείτε να απευθυνθείτε στην Τράπεζά σας. Σε περίπτωση που η Τράπεζά σας δεν μπορεί άμεσα να σας εξυπηρετήσει, εναλλακτικά μπορείτε να απευθυνθείτε  σε εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης Σημειώνεται ότι οι τράπεζες βρίσκονται σε στάδιο σχεδιασμού και ανάπτυξης υπηρεσιών προς αξιοποίηση του εν λόγω εργαλείου. Η κάθε μία ξεχωριστά θα ανακοινώσει τον χρόνο και το εύρος υπηρεσιών που θα παρέχει μέσω ηλεκτρονικής υπογραφής.

8. Πόσος χρόνος απαιτείται για να την εξασφαλίσω;

Εκτιμάται ότι ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της όλης διαδικασίας για έγκριση της αίτησης για έκδοση πιστοποιητικού ηλεκτρονικής υπογραφής είναι 3 εργάσιμες μέρες.

Νοείται ότι ο χρόνος δυνατόν να διαφοροποιείται αναλόγως του διοικητικού φόρτου, των διαδικασιών και των επιχειρησιακών σχεδιασμών κάθε οργανισμού που θα αξιοποιήσει το νέο εθνικό πλαίσιο, όπως είναι οι τράπεζες.

9. Πως χρησιμοποιείται;  

Με την δημιουργία του πιστοποιητικού ηλεκτρονικής υπογραφής, ο πολίτης θα μπορεί να το χρησιμοποιεί για υπογραφή εγγράφων σε διάφορες υπηρεσίες οι οποίες υποστηρίζουν ηλεκτρονικές υπογραφές. Συγκεκριμένα, o πολίτης θα μπορεί να εισέλθει στις κατάλληλες πλατφόρμες (π.χ signing portal, online applications), όπου θα έχει τη δυνατότητα να ανεβάσει το έγγραφο που επιθυμεί για να το υπογράψει.

Για να τοποθετηθεί η ηλεκτρονική υπογραφή, ο πολίτης θα πρέπει να δώσει την έγκρισή του μέσω συγκεκριμένης  εφαρμογής  που έχει εγκατεστημένη στο κινητό του τηλέφωνο (απαιτείται έξυπνο τηλέφωνο-smart phone). Αφού δοθεί η έγκριση, ο πολίτης θα μπορεί να έχει πρόσβαση στο υπογεγραμμένο ηλεκτρονικά έγγραφο.

10. Μπορώ να υπογράψω από οποιαδήποτε συσκευή;

Ναι, είναι εφικτό να χρησιμοποιηθεί η ηλεκτρονική υπογραφή από διάφορες συσκευές όπως ο προσωπικός υπολογιστής, έξυπνο τηλέφωνο (smartphone), ή ταπλέτα (tablet).

11. Πόση χρονική διάρκεια έχει η εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή;

Στο παρόν στάδιο, η εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή θα έχει διάρκεια 1 χρόνο.

Όταν ολοκληρωθούν οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις για το πιστοποιητικό ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, θα μπορεί να τεθεί στη διάθεση των πολιτών η ολοκληρωμένη ηλεκτρονική ταυτότητα μεe εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή, με διάρκεια 3 χρόνια.

12. Μπορώ να ανακαλέσω ή να τερματίσω την ηλεκτρονική υπογραφή; Πότε και με πιο τρόπο γίνεται αυτό;

Ο κάτοχος της εγκεκριμένης ηλεκτρονικής υπογραφής δικαιούται να ανακαλέσει ή να αναστείλει οποιαδήποτε χρονική στιγμή το πιστοποιητικό της ηλεκτρονικής του υπογραφής με έναν από τους εξής τρόπους:

• Μέσω της ηλεκτρονικής πύλης του εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης  (πχ. https://trust.jcc.com.cy/ για τον υφιστάμενο εγκεκριμένο πάροχο).
• Τηλεφωνώντας στην JCC στο +357 22868500, το οποίο είναι διαθέσιμο 24x7

13. Πόσο ασφαλής είναι η χρήση αλλά και η διαφύλαξη της ηλεκτρονικής υπογραφής μου;

Η δημιουργία των εγκεκριμένων ηλεκτρονικών υπογραφών ακολουθεί πρότυπα ασφάλειας τα οποία ρυθμίζονται με νομοθεσία. Οι εγκεκριμένοι πάροχοι υπηρεσιών εμπιστοσύνης που εκδίδουν τις εγκεκριμένες ηλεκτρονικές υπογραφές, είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν τα πρότυπα αυτά, τα οποία έχουν καθοριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

14. Ποιες εργασίες μπορώ να διεκπεραιώσω με την ηλεκτρονική υπογραφή; 

Με την ηλεκτρονική υπογραφή μπορούν να υπογραφούν συμφωνίες, έγγραφα, αιτήσεις και γενικά να διενεργηθεί κάθε είδους ηλεκτρονική συναλλαγή, στην οποία προηγουμένως χρειαζόταν η χειρόγραφη υπογραφή και η φυσική παρουσία του ατόμου.  

15. Ποια τα οφέλη για την κυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες;

Η ηλεκτρονική υπογραφή διευκολύνει τις συναλλαγές, οι οποίες μπορούν να γίνουν πλέον ηλεκτρονικά, ανά πάσα στιγμή, από οποιαδήποτε τοποθεσία, χωρίς να χρειάζεται η φυσική παρουσία του πολίτη, με ευκολία, ευελιξία και ασφάλεια. Μειώνεται σε μεγάλο βαθμό ο χρόνος διεκπεραίωσης και ο διοικητικός φόρτος του δημοσίου, των οργανισμών και των επιχειρήσεων, ενώ εξοικονομούνται πολύτιμοι πόροι, (καύσιμα, χαρτί, αναλώσιμα,).

16. Μπορώ να αιτηθώ δημιουργίας ηλεκτρονικής υπογραφής για άλλο άτομο π.χ. ένα ηλικιωμένο άτομο της οικογένειας;

Όχι, ο κάθε πολίτης μπορεί να αιτηθεί ηλεκτρονική υπογραφή για τον ίδιο και μόνο και όχι μέσω εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου.

17. Η ηλεκτρονική υπογραφή είναι ίδια για κρατικές υπηρεσίες, τράπεζες και άλλους οργανισμούς ή χρειάζεται να δημιουργήσω διαφορετική για κάθε υπηρεσία και τομέα;

Ναι, η ίδια εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή μπορεί να χρησιμοποιηθεί  για συναλλαγές με την Κυβέρνηση, τις Τράπεζες, από οποιοδήποτε οργανισμό, όπως επίσης και για ιδιωτικές συμφωνίες και έχει την ίδια νομική ισχύ με την ιδιόχειρη υπογραφή. Ο κάθε πολίτης θα χρειάζεται μόνο μια ηλεκτρονική υπογραφή.