Πρωταθλητή του ήθους, της εργατικότητας και της διπλωματικής ικανότητας, χαρακτήρισε, τον τέως Υπουργό Εξωτερικών Ιωάννη Κασουλίδη, ο διάδοχος του, Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας στην παρουσίαση του βιβλίου του κ. Κασουλίδη «30 χρόνια παρών – ιδέες και σκέψεις για την Κύπρο μας». Βασικά χαρακτηριστικά του κ. Κασουλίδη, σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών, είναι ο ρεαλισμός και η αυτογνωσία, απαραίτητα στοιχεία τόσο στον επαγγελματικό όσο και στον προσωπικό μας βίο. Είναι «άνθρωπος που διακρίνεται από πραότητα, σύνεση, σεβασμό στον συνεργάτη και συνάνθρωπο, πλουραλισμό στη σκέψη, ανοικτό μυαλό και το χάρισμα να ακούει το συνομιλητή του και να συζητά με όλους, διαφωνούντες και μη», είπε ο Υπουργός Εξωτερικών μιλώντας στην αποψινή εκδήλωση, που έγινε στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και στην οποία παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, Υπουργοί, βουλευτές, αρχηγοί και εκπροσώπου κομμάτων, κρατικοί και πολιτειακοί αξιωματούχοι και πλήθος κόσμους. Ήταν ο Υπουργός Εξωτερικών, σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, που καθόταν με ευκολία στο «economy class», συμμετείχε σε όλα τα Συμβούλια της ΕΕ, τις διεθνείς διασκέψεις, και επέστρεφε στην Κύπρο χωρίς κανένα διάλειμμα ξεκούρασης και πάντα υπεύθυνος, ευδιάθετος και εργατικός. Ανέφερε ότι ο κ. Κασουλίδης, έσπασε κατεστημένα και νοοτροπίες παρελθόντος αφού μέσα από την δουλειά του κάθε διπλωμάτη, φρόντιζε να γνωρίσει την σκέψη του και αναγνώριζε ποιος έβαζε κόπο και ποιος όχι. «Επέτρεψε στον καθένα να προσφέρει και να αναδειχθεί ισότιμα, ανεξαρτήτου φύλου ή άλλων συνθηκών και ιδιαιτεροτήτων, ενώ διόρισε την πρώτη γυναίκα Πρέσβη και τοποθέτησε άξιες γυναίκες συναδέλφους σε σημαντικά πόστα», σημείωσε. Είπε ακόμη ότι ο κ. Κασουλίδης έβλεπε όλους επί ίσοις όροις ανεξαρτήτως ιδεολογικών προσεγγίσεων, καταβολής και φύλου.

«Το βιβλίο που παρουσιάζουμε, αποτελεί, θεωρώ, όχι το τέλος αλλά τη συνέχεια της συμβολής του Ιωάννη Κασουλίδη στα κοινά, εμπλουτίζοντας και ενθαρρύνοντας όλους εμάς σε μια πορεία διδαχής, γνώσης, προβληματισμού αλλά και δράσης», υπογράμμισε.

 Αναφερόμενος στο βιβλίο, 180 σελίδων, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε ότι «είναι πολύ μικρό για να αποτυπώσει το έργο, τις εμπειρίες, τους κόπους και την ανιδιοτελή δουλειά ενός ανθρώπου που από όποιο πόστο και αν υπηρέτησε προσέφερε ότι μπορούσε στον τόπο του». Ανέφερε ότι στο βιβλίο του ο κ. Κασουλίδης ασχολείται διεξοδικά με τα θέματα που στιγμάτισαν την πολιτική του σταδιοδρομία και ταυτόχρονα, δεν περιορίζεται σε ιστορικές αναφορές, όπως είπε ο κ. Χριστοδουλίδης, «αλλά καταγράφει θέσεις και εισηγήσεις, ενώ κλείνει το βιβλίο του με ένα κεφάλαιο που όχι μόνο αποδεικνύει ότι παραμένει ενεργός πολίτης και παρών στις εξελίξεις, αλλά πρέπει και να προβληματίσει όλους μας αφού καταθέτει πολύ εύλογες σκέψεις και προβληματισμούς για τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τη δημοκρατία στην Κύπρο». “Το βιβλίο σας συνιστά μία σημαντική δική σας προσφορά στην πολιτική ζωή του τόπου, στην εξωτερική πολιτική της χώρας μας, στην βιβλιογραφία της ιστορίας της Κύπρου. Αποτελεί, πάνω από όλα, ένα μοναδικό ντοκουμέντο και μια πλούσια παρακαταθήκη για την εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας”, σημείωσε. Αναφέροντας ότι η έγνοια και το ενδιαφέρον του για το Kυπριακό είναι με σαφήνεια αποτυπωμένα στο βιβλίο, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε ότι επισημαίνει καταρχάς την ανάγκη ορθολογισμού και ότι το status quo δεν είναι στατικό, ενώ εξηγεί ότι οφείλουμε, όπως είπε, να προσεγγίσουμε το Kυπριακό με τη σκέψη στις μελλοντικές και όχι στις σημερινές γενιές.Είπε επίσης ότι κανείς, δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον ορθολογισμό του Ιωάννη Κασουλίδη, όπως και την ειλικρινή του επιθυμία για τερματισμό του απαράδεκτου status quo.

Αναφέροντας ότι το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, πέραν των 80 σελίδων, ασχολείται με τη μεγάλη αδυναμία του κ. Κασουλίδη που ήταν η ενασχόλησή του με την εξωτερική πολιτική, ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι ιδιαίτερα σημαντική και πολύ εύστοχή είναι η αναφορά του κ. Κασουλίδη σε σχέση με το δημόσιο λόγο όπου σημειώνει πως ένας Υπουργός Εξωτερικών, όταν μιλάει, δεν μπορεί να ξεχωρίζει το ακροατήριό του καθώς τα όσα δηλώνει τα καταγράφουν οι ξένες πρεσβείες, ο ξένος Τύπος, οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ, ο τ/κ Τύπος και η ηγεσία της τ/κ κοινότητας και το εσωτερικό μέτωπο. «Από τις τρεις κατηγορίες που απαρίθμησα προτεραιότητα είχαν οι πρώτες δύο και τελευταίο το εσωτερικό μέτωπο, γιατί αυτό ήταν το καθήκον μου και οι αρμοδιότητές μου», αναφέρει στο βιβλίο του ο κ. Κασουλίδης, σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη. «Το βιβλίο όχι μόνο είναι ΄ένα περιεκτικό κείμενο της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής, που δεν δημοσιεύτηκε τόσο περιεκτικά ποτέ προηγουμένως΄, αλλά αποτελεί για μας στο Υπουργείο Εξωτερικών, που είμαστε περήφανοι και τυχεροί που σας είχαμε Υπουργό μας, εγχειρίδιο μιας ρεαλιστικής και ορθολογικής εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας», κατέληξε ο Υπουργός Εξωτερικών.

Μιλώντας στην εκδήλωση, ο κ. Κασουλίδης είπε ότι δεν ήταν πρόθεση του να ασχοληθεί στο βιβλίο του με το Κυπριακό και για τα όσα συζητήθηκαν στο παρελθόν, σημειώνοντας ότι το σημαντικό για τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων «είναι να νοιώθουν ότι διαπραγματεύονται για την λύση του Κυπριακού νοιώθοντας την ασφάλεια ότι ο λαός επιθυμεί τη λύση του Κυπριακού».«Να μην νοιώθουν ότι αύριο θα καταλήξουν σε κάτι και θα το φέρουν ενώπιον του λαού και θα απορριφθεί διότι η πλάνη θα είναι χειρότερη της οποιασδήποτε προηγούμενης και καλύτερα να μην καταλήξουν», πρόσθεσε. Ανέφερε επίσης ότι επιχειρηματολογεί επί του προκειμένου γιατί πιστεύει πως «πρέπει να καταπολεμήσουμε τον φόβο για το άγνωστο της μελλοντικής λύσης και πρέπει να καταλάβουμε ότι αν θέλουμε, αν έχουμε την πρόθεση, να μην βλέπει ο ένας (ηγέτης) την μια κοινότητα και ο άλλος (ηγέτης) την άλλη κοινότητα ανταγωνιστικά». «Αν δουλέψουμε μαζί για το νησί μας την Κύπρο, τότε σιγά – σιγά η νομιμοφροσύνη της κάθε κοινότητας και ιδιαίτερα της τ/κ κοινότητας, θα απομακρυνθεί από την Τουρκία και η νομιμοφροσύνη της θα έλθει στην Κύπρο», ανέφερε και πρόσθεσε ότι αυτό δεν είναι αυτόματο αλλά κερδίζεται μετά από ικανοποιητικό χρόνο.

 Σε σχέση με τις αναφορές του στο βιβλίο για την εξωτερική πολιτική, ο κ. Κασουλίδης είπε ότι εκείνο που πρέπει να χαρακτηρίζει την εξωτερική πολιτική της Κύπρου είναι πως αυτή πρέπει να είναι προβλέψιμη για τις χώρες με τις οποίες έχουμε να κάνουμε, με κάθε ένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και πρόσθεσε ότι «η κάθε χώρα θα μας εμπιστευτεί αν είμαστε αξιόπιστοι, αν είμαστε σωστοί και αν έχουμε ανοικτά χαρτιά και προς τις ΗΠΑ και προς την Ρωσία». Είπε πως αυτές οι σχέσεις δημιουργούν και τις κατάλληλες ισορροπίες.

Αναφορικά με τις αναφορές του στο βιβλίο για την ΕΕ, ο κ. Κασουλίδης είπε ότι «σήμερα κινδυνεύουν οι αρχές και οι αξίες της ΕΕ από το εσωτερικό της Ένωσης, από την άκρα δεξιά, από τους λαϊκιστές και τους ευρωσκεπτικιστές».Με αυτά όλα που βλέπουμε στην Βουλή των Κοινοτήτων (της Βρετανίας) δεν θα σκεφτεί κανένας πλέον από τους υπόλοιπους 27 να επιθυμεί την έξοδο του από την Ευρώπη, πρόσθεσε. Σε σχέση με τις αναφορές του στο βιβλίο για την μετανάστευση, ο κ. Κασουλίδης είπε ότι η μετανάστευση έχει δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, προσθέτοντας ότι υπάρχουν τα αρνητικά και τα θετικά. Όταν η Ευρώπη είναι ένας πληθυσμός που γερνά θα χρειαστεί σε 20 χρόνια να δουλεύει ένας στην παραγωγή και ένας στη σύνταξη, ανέφερε, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη χρειάζεται εργατικά χέρια. Είπε ακόμη ότι η ΕΕ χρειάζεται συλλογικότητα σε θέματα όπως ο προστατευτισμός και η καταστρατήγηση της συμφωνίας της κλιματικής αλλαγής. Τέλος, ο κ. Κασουλίδης είπε ότι προβληματίζεται για το γεγονός ότι η μόνη αντίδραση του πολίτη είναι η αποχή και πρόσθεσε ότι «η αποχή κάνει πλάτες σε αυτούς που πάνε να ψηφίσουν που είναι συνήθως οι στρατευμένοι, οι περίγυροι των κομμάτων και κάθε ελπίδα να αλλάξουν τα πράγματα δεν υπάρχει».

 «Θα υπάρξει (ελπίδα) μόνο αν ο κόσμος προσέρχεται και επιτελεί το δικαίωμα της ψήφου του και κάνει αυστηρή επιλογή», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «ο Πλάτων είπε ότι την ευθύνη στο τέλος την φέρει αυτός που επιλέγει». 

Σε ομιλία του, ο τέως πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Κωνσταντίνος Χριστοφίδης είπε σε σχέση με το βιβλίο πως «είναι ένα έργο που συγκεντρώνει τους αγώνες και τις προσπάθειες ενός ανθρώπου που ήταν στον πόλεμο τοξότης, όπως λέει και ο ποιητής».Ο κ. Χριστοφίδης είπε ακόμη ότι «στο βιβλίο βρίσκει κανείς σε τέσσερα κεφάλαια μια καλογραμμένη και χρήσιμη υπενθύμιση των στόχων και επιδιώξεων της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής όπως και των αλλαγών που επιχειρήθηκαν τα τελευταία χρόνια στο διεθνές προφίλ και τις διεθνείς συμμαχίες της Κύπρου». Ανέφερε επίσης ότι το βιβλίο στηρίζεται κυρίως σε γεγονότα που είναι περισσότερο γνωστά όπως και σε ορισμένες λιγότερο γνωστές πτυχές και ερμηνείες και πρόσθεσε ότι «όλα αυτά καταγράφονται με ένα ανθρώπινο και γλυκό τρόπο». Σε ομιλία του, ο δημοσιογράφος Αλέξης Παπαχελάς, διευθυντής  της Καθημερινής Ελλάδας, χαρακτήρισε τον κ. Κασουλίδη έναν πολύ ξεχωριστό άνθρωπο και Ευρωπαίο πολιτικό, ενώ μίλησε για την αναφορά στο πρόσωπο του κ. Κασουλίδη από τον πρώην Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο οποίος διερωτήθηκε γιατί η Ελλάδα να μην έχει έναν άνθρωπο σαν τον κ. Κασουλίδη. Ο κ. Παπαχελάς είπε ότι στο πρόσωπο του κ. Κασουλίδη εκφράζεται μια σχολή σκέψης που έχει δυσφημιστεί πολύ και είναι η σχολή του πατριωτικού ρεαλισμού. «Ο κ. Κασουλίδης έδωσε μια μάχη στο να επικοινωνήσει την ανάγκη να υπάρχει ο ρεαλισμός και ο ορθολογισμός», σημείωσε. Ο κ. Παπαχελάς χαρακτήρισε το βιβλίο «πάρα πολύ ειλικρινές και διδακτικό»  και πρόσθεσε πως «κάθε άνθρωπος που ασχολείται με αυτά τα θέματα, σε Ελλάδα, Κύπρο και στην διασπορά είναι πολύ σημαντικό να διαβάσει το βιβλίο και να προβληματιστεί για το που βρίσκεται αυτή την στιγμή ο Ελληνισμός».Τέλος, ο δημοσιογράφος Αντρέας Παράσχος, Διευθυντής της Καθημερινής Κύπρου αναφέρθηκε στην πρώτη γνωριμία του με τον κ. Κασουλίδη όταν ήταν Πρόεδρος της ΝΕΔΗΣΥ το 1990 και πρόσθεσε πως του έκανε εντύπωση η ευγένεια και το ήθος του. Επίσης, αναφέρθηκε στη συμβολή του κ. Κασουλίδη στην έναρξη της εκταφής λειψάνων αγνοουμένων, ενώ υπογράμμισε ότι «ο Ιωάννης Κασουλίδης ήρθε ως κύριος και φεύγει ως σερ».