Τις θέσεις τους κυρίως σε ό,τι αφορά το Κυπριακό και το τι πρέπει αν γίνει για αναζωογόνηση της προσπάθειας για επίλυσή του, το ενεργειακό ζήτημα, καθώς για τις ανησυχίες που εκφράζονται σε σχέση με την αύξηση των αγορών αγαθών και καυσίμων από τα κατεχόμενα, ανέπτυξαν σήμερα, στο πλαίσιο του 18ου Συνεδρίου του Economist, στη Λευκωσία, οι υποψήφιοι για την προεδρία της Δημοκρατίας, Αβέρωφ Νεοφύτου, Νίκος Χριστοδουλίδης και Ανδρέας Μαυρογιάννης.

Η συζήτηση με τους τρεις υποψηφίους, με την οποία ολοκληρώθηκε το συνέδριο νωρίς το απόγευμα, αφορούσε το ερώτημα εάν η Κύπρος μπορεί να αναδειχθεί ως ένα παράδειγμα εξωστρέφειας σε ένα κόσμο αυξανόμενων συγκρούσεων.

Αβέρωφ Νεοφύτου

Ερωτηθείς για το πώς θα προσεγγίσει το Κυπριακό και θα αναζωογονήσει τις συνομιλίες για επίλυσή του σε περίπτωση που εκλεγεί Πρόεδρος, ο κ. Νεοφύτου είπε πως έχει μεγάλα οράματα για την Κύπρο.

Ανέφερε πως η προσέγγιση πως το στάτους κβο αποτελεί ασφάλεια είναι λανθασμένη και πως πρέπει να βρούμε τρόπους να σπάσουμε το αδιέξοδο. Ανέφερε πως οι Ε/κ θέλουν ασφάλεια και λειτουργικό κράτος και οι Τ/κ θέλουν ασφάλεια αλλά και λόγο στη διαχείριση της διακυβέρνησης.

Πρόσθεσε πως αυτό που προτάσσει ο ίδιος είναι: NATO με την ενοποίηση της χώρας που θα βρίσκεται στην ενωμένη Ευρώπη, σημειώνοντας πως η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα είναι ασφάλεια για Ε/κ και Τ/κ.

Ακόμη ανέφερε πως ο ίδιος θα βάλει στο τραπέζι το θέμα του φυσικού αερίου, που όλοι ζητούν να αγοράσουν, προσθέτοντας πως «στην Κύπρο μιλάμε ότι θα γίνουμε οι σεΐχηδες του αύριο με οράματα μη πραγματοποιήσιμα».

«Ναι το φυσικό αέριο στο τραπέζι. Να βγούμε κερδισμένοι στη γειτονιά, όχι για να είναι ιδιοκτήτης η Τουρκία αλλά όχι και να τους αποκλείω ως πιθανούς αγοραστές», ανέφερε. Πρόσθεσε πως σκεπτόμενοι έξω από το κουτί μπορούμε να σπάσουμε τα αδιέξοδα και όχι με πολιτικές που εισπράττουν εσωτερικά χειροκροτήματα, παγιώνουν τα τετελεσμένα και τσιμεντώνουν τη διχοτόμηση.

Ερωτηθείς για τις ανησυχίες που εκφράζονται σε σχέση με τις αγορές προϊόντων και κυρίως καυσίμων στα κατεχόμενα από τους Ε/κ, είπε πως δεν είναι λαϊκιστής για να πει ότι θα καταργήσει τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής, αναφέροντας παράλληλα, πως η Ευρώπη δεν επιτρέπει ένα αθέμιτο ανταγωνισμό στη στρέβλωση των τιμών και είναι αυστηρή στα θέματα περιβάλλοντος.

Πρόσθεσε πως στα κατεχόμενα τα καύσιμα δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά κριτήρια και δεν υπάρχουν φόροι με αποτέλεσμα να δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός. Πρόσθεσε πως “την 1η του Μάρτη αν θα είμαι ο επόμενος Πρόεδρος, με αυτά τα δυο επιχειρήματα θα πάω στην Ευρώπη και θα λύσω αυτό το πρόβλημα”.

Σε ερώτηση για την πράσινη ανάπτυξη και τους ορυκτούς πόρους, ο κ. Νεοφύτου είπε πως στόχος της Ευρώπης το 2050 να πάει στην πράσινη ενέργεια με μηδέν ενέργεια από τα καύσιμα και το φυσικό αέριο και έτσι «πρέπει να βρούμε τρόπους πιο φθηνούς στην εμπορικοποίηση του φυσικού αερίου με τη γειτονιά μας, την Αίγυπτο, την Τουρκία και την Ιορδανία». Πρόσθεσε πως με τη λύση του Κυπριακού δεν αποκλείει τη δημιουργία αγωγού προς την Τουρκία.

Αναφερόμενος στην κατάσταση στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την εκλογή της νέας Πρωθυπουργού της χώρας, σημείωσε πως «μια αστοχία οδήγησε σε περιπέτειες την πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου». Είπε πως το μήνυμα που θέλει να στείλει είναι πως «ερασιτεχνισμοί στη διαχείριση της οικονομίας δεν σηκώνουν σήμερα».

Νίκος Χριστοδουλίδης

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είπε πως είμαστε αντιμέτωποι με μια ιστορική απόφαση, κατά πόσον θα επιλέξουμε ως χώρα την εσωστρέφεια και την απομόνωση ή θα τολμήσουμε να αναδειχτεί η Κύπρος ως πρότυπο εξωστρέφειας και ανάπτυξης.

Ανέφερε, ακόμη πως “η Κύπρος και το Ισραήλ μπορούν να γίνουν μέρος της λύσης για διασφάλιση της πολυπόθητης ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ, δημιουργώντας τον διάδρομο φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με την πολιτική στήριξη όμως, την τεχνική και οικονομική συνεισφορά από πλευράς της ΕΕ και όχι μόνο».

Μιλώντας για το Κυπριακό, ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στην ανάγκη η ΕΕ να αναλάβει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο αρχής γενομένης με τον διορισμό μιας πολιτικής προσωπικότητας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα αναλάβει τα ηνία προς αυτή την κατεύθυνση, μέσα στο πλαίσιο των ΗΕ, της βάσης λύσης όπως καθορίζεται από τα ψηφίσματα των ΗΕ. Η ΕΕ έχει την εργαλειοθήκη, έχει τα ελκυστικά κίνητρα προς την Τουρκία για να μπορέσει να μας οδηγήσει σε θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό, πρόσθεσε.

Απαντώντας σε ερώτηση για την αναζωογόνηση της προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως διαφωνεί με όσους ισχυρίζονται ότι ο κυπριακός λαός έχει συνηθίσει με το στάτους κβο. Ανέφερε πως αυτό που βλέπουμε σήμερα δεν είναι η χειρότερη κατάσταση πραγμάτων και πως υπάρχουν και χειρότερα που μπορεί να προκύψουν και για αυτό θα πρέπει να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να ξεκινήσουν οι συνομιλίες και να λυθεί το Κυπριακό.

Σημείωσε πως η ΕΕ έχει τα εργαλεία που μπορούν να οδηγήσουν σε μια κατάσταση αμοιβαία επωφελή για όλες τις πλευρές. Όπως είπε, η Τουρκία επιθυμεί την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, τη φιλελευθεροποίηση των θεωρήσεων εισόδου Τούρκων πολιτών προς την Ευρώπη, τη συμφωνία για την αεροπορική σύνδεση της Ευρώπης με την Τουρκία και σε αυτό το καλάθι των ευρωτουρκικών θα πρέπει να μπει και το Κυπριακό, “γιατί θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η Τουρκία θα λύσει το Κυπριακό μόνο αν νιώσει ότι θα προκύψουν οφέλη και για την ίδια μέσα από μια λύση».

Για το θέμα του ΝΑΤΟ είπε πως σε καμία περίπτωση δεν είναι ιδεολογικά εναντίον του, επισημαίνοντας ωστόσο πως λόγω του ρόλου της Τουρκίας στη ΝΑΤΟϊκή συμμαχία ενδεχόμενη εμπλοκή σε αυτή τη φάση του θέματος αυτού στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό δεν θεωρεί ότι θα οδηγήσει στο σπάσιμο του αδιεξόδου. Φυσικά μετά την επίλυση του Κυπριακού η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, ανέφερε.

Ερωτηθείς για το θέμα των αυξημένων αγορών αγαθών και κυρίως καυσίμων από τα κατεχόμενα, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως θεωρεί ότι αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα από τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας στα σημεία διέλευσης από και προς τις κατεχόμενες περιοχές. Είπε, ακόμη, πως οι ποινές που επιβάλλονται σε όσους παραβιάζουν τη σχετική νομοθεσία θα πρέπει να είναι σαφώς πιο αυστηρές.

Κληθείς να πει αν πιστεύει ότι θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να μεσολαβήσουν μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας όπως έπραξαν στη περίπτωση Ισραήλ και Λιβάνου, και να εγγυηθούν την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της Κύπρου προς όφελος της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε πως «υπάρχει ανοικτή πρόσκληση της Κυπριακής Δημοκρατίας προς την Τουρκία για να καθορίσουμε τα θαλάσσιά μας σύνορα με την Τουρκία και δεύτερη πρόταση να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο».

Πρόσθεσε πως οι ΗΠΑ αλλά και η ΕΕ θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν το να καθοριστούν τα θαλάσσια σύνορα Κύπρου και Τουρκίας, στη βάση του διεθνούς δικαίου, της σχετικής Σύμβασης των ΗΕ και είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να επιδιώξουμε.

Ανδρέας Μαυρογιάννης

Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης είπε πως η Κύπρος ως κράτος μέλος της ΕΕ έχει εξ ορισμού ένα σημαντικό ρόλο να παίξει στην περιοχή και πρέπει να αναλάβει πλήρως αυτό τον ρόλο. Ανέφερε ακόμη πως εάν δεν γίνει κάτι για τη λύση του Κυπριακού τότε θα υπάρξει διχοτόμηση και στο τέλος της ημέρας ενσωμάτωση του κατεχόμενου μέρους της Κύπρου στην Τουρκία.

Ως εκ τούτου χρειάζεται να δράσουμε γρήγορα, χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε όλα όσα έχουμε στη διάθεσή μας όπως το φυσικό αέριο, ανέφερε.

Πρόσθεσε και υπάρχουν και πολλά άλλα όπως δράσεις προς την τ/κ κοινότητα που μπορούμε να αναλάβουμε καθώς και η χρήση των εργαλείων της ΕΕ προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι η ειδική σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ ή ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης ή η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας θα προχωρήσουν με ένα τρόπο που να δημιουργήσει μια κατάσταση επωφελή για όλους.

Αναφερόμενος στο θέμα του φυσικού αερίου είπε πως πρώτα από όλα χρειάζεται να φέρουμε το δικό μας φυσικό αέριο στην Κύπρο για τις δικές μας ανάγκες και να είμαστε σε θέση να δώσουμε στην τ/κ κοινότητα όσο φυσικό αέριο χρειάζεται με το ίδιο κόστος με εμάς.

Ο κ. Μαυρογιάννης είπε πως είναι ψευδαίσθηση να θεωρούμε ότι έχουμε πολλές επιλογές και πως οι επιλογές που υπάρχουν είναι πως είτε θα συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ. είτε θα έχουμε διχοτόμηση και ενσωμάτωση των κατεχομένων στην Τουρκία.

Απαντώντας σε ερώτηση για το Κυπριακό, ο κ. Μαυρογιάννης ανέφερε πως χρειάζεται κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες να βρούμε τρόπους να αλλάξουμε την κατάσταση. Πρόσθεσε πως σε μερικά χρόνια θα είναι πολύ αργά, ενώ ερωτηθείς για πόσα χρόνια μιλά είπε πως δεν ξέρει, αλλά είναι ήδη αργά, πως «παίζουμε στο τέλος των καθυστερήσεων».

Ερωτηθείς για το θέμα της μετάβασης πολλών καταναλωτών στα κατεχόμενα για αγορά αγαθών και καυσίμων, ο κ. Μαυρογιάννης είπε πως αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα απότοκο του γεγονότος ότι η ζωή στις ελεύθερες περιοχές είναι πολύ ακριβή και τα καύσιμα είναι πολύ ακριβά.

Είπε πως η λύση είναι να υπάρξει μείωση των τιμών των καυσίμων μέσω της μείωσης των φόρων. Επεσήμανε, παράλληλα πως τα καύσιμα στα κατεχόμενα δεν πληρούν τις προδιαγραφές της ΕΕ.

Ερωτηθείς για το θέμα της διαφθοράς και της έλλειψης διαφάνειας,  είπε πως αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε τώρα στην Κύπρο και για αυτό χρειάζεται μια επειγόντως ριζική αλλαγή.