Η παραβίαση της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στα σχέδια της Τουρκίας ξεκίνησε από την πετρελαϊκή κρίση του 1973 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Ο τουρκικός σχεδιασμός τα τελευταία 46 χρόνια στα ζητήματα του πετρελαίου στην Ανατολική Μεσόγειο είναι μεθοδική αφού ακολουθεί βήμα προς βήμα την υλοποίηση των σχεδιασμών της. 

Τον κόμπο στο κτένι έφερε η τουρκική προκλητικότητα το τελευταίο διάστημα στην κατεχόμενη ΑΟΖ βόρεια της Κύπρου αφού μετά το τουρκικό γεωτρύπανο “Φατίχ” που αγκυροβόλησε το τελευταίο διάστημα δυτικά της Πάφου η Τουρκία απέστειλε και δεύτερο γεωτρύπανο το “Γιαβούζ” στην περιοχή της Καρπασίας την ίδια ώρα που το ερευνητικό σκάφος “Μπαρμπαρός” διεξάγει έρευνες νότια της Λεμεσού. 

Η προκλητικότητα της Τουρκίας όμως και οι έρευνές της στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου δεν είναι κάτι που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια αφού από το 1973 προσπαθεί να βρει πετρέλαιο στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. 

Πετρελαϊκή κρίση 1973

Με την πετρελαϊκή κρίση που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1973 όταν τα μέλη του Οργανισμού Αραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών ή OAPEC (αποτελούμενο από τα αραβικά μέλη του OPEC, καθώς και την Αίγυπτο, τη Συρία και την Τυνησία) διακήρυξαν εμπάργκο πετρελαίου, η Τουρκία όπως και πολλές άλλες χώρες άρχισαν έρευνες για εντοπισμό δικών τους κοιτασμάτων. 

Το εμπάργκο επηρέασε τις χώρες που αγόραζαν πετρέλαιο και εξαρτώνταν από τις αραβικές χώρες αφού η τιμή του πετρελαίου είχε αυξηθεί από 3 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι σε σχεδόν 12, μέχρι το τέλος του τον Μάρτιο του 74.

Στον απόηχο της κρίσης, οι χώρες-στόχοι ξεκίνησαν την εφαρμογή μιας πληθώρας νέων και, ως επί το πλείστον, πάγιων πολιτικών για τη συγκράτηση της περαιτέρω εξάρτησής τους. Το «σοκ των τιμών του πετρελαίου» του 1973, μαζί με το κραχ του χρηματιστηρίου το 1973-1974, έχουν θεωρηθεί ως το πρώτο γεγονός μετά το Κραχ του 1929 που είχε μόνιμο οικονομικό αποτέλεσμα.

Το 1974 στην Ελλάδα βρέθηκαν κοιτάσματα πετρελαίου με αποτέλεσμα το κλείσιμο συμφωνιών με αμερικανικές εταιρείες εξόρυξης. Το γεγονός δεν θα μπορούσε να μείνει απαρατήρητο από τη Τουρκία αφού διεκδικούσε μερίδιο από το πετρέλαιο στο Αιγαίο επικαλούμενη διάφορα επιχειρήματα. 

Βόρειο Αιγαίο

Η Τουρκία ξεκίνησε τις δικές της ενέργειες για ανεύρεση πετρελαίου τον Μάριτιο 1974 προκαλώντας περαιτέρω ρήξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η τουρκική προκλητικότητα και παραβίαση ξεκίνησε στο Αιγαίο όταν τουρκικά ερευνητικά πλοία αλώνιζαν τη περιοχή για να εντοπίσουν πετρέλαιο. Η ένταση στην περιοχή είχε ανέβει στο κόκκινο με την άμεση επέμβαση των ΗΠΑ αλλά και της τότε Σοβιετικής Ένωσης. 

Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας δήλωσε ότι θεωρεί τις ενέργειες της Τουρκίας παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων εφόσον τα ελληνικά νησιά καθιστούν το Αιγαίο Πέλαγος ελληνικό έδαφος. Σύμφωνα με δημοσίευμα στις 18 Μαρτίου 1974 από τον Αθηναϊκό Τύπο οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούσαν να βρουν μια συμβιβαστική λύση έτσι ώστε οι πλουτοπαραγωγικές πηγές του Αιγαίου να χρησιμοποιηθούν προς το συμφέρον του Βορειοατλαντικού Συνασπισμού. 

Για τις έρευνές της η Τουρκία πριν από το “Μπαρμπαρός” χρησιμοποιούσε το ερευνητικό πλοίο “Πίρι Ρέις” 

Κατοχύρωση της Κυπριακής Υφαλοκρηπίδας

Την ίδια περίοδο η Βουλή των Αντιπροσώπων στην Κύπρο αφού έβλεπε την προκλητική στάση της Τουρκίας στο Αιγαίο κατοχύρωσε μέσω Νομοθεσίας την Κυπριακή Υφαλοκρηπίδα. Σύμφωνα με δημοσίευμα της “Σημερινής” ημερομηνίας 16 Νοεμβρίου 1986: 

• Στις 22 Μαρτίου 1974 η Βουλή ψήφισε το νόμο με τον οποίο επικυρώνει τη σύμβαση περί της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της Κύπρου.
• Στις 5 Απριλίου 1974 η Βουλή ψήφισε νόμο ο οποίος προνοεί περί της έρευνας και εκμετάλλευσης της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Στις 28 Ιουνίου 1974 η Βουλή ψήφισε το νόμο 25/74 ο οποίος θεσπίζει νέες διατάξεις που αφορούν την έρευνα και την εκμετάλλευση πετρελαιοειδών.

Οι συγκυρίες της ανεύρεσης πετρελαίου από την Ελλάδα, οι έρευνες από την Τουρκία στην περιοχή του Αιγαίου και η κατοχύρωση από την Βουλή των Αντιπροσώπων της υφαλοκρηπίδας στην Κύπρο δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες. Η Τουρκία δεν θα επέτρεπε μια σύναψη συμφωνίας από την Κυπριακή Δημοκρατία με διεθνής κολοσσούς πετρελαϊκών εταιρειών και την κατοχύρωση της υφαλοκρηπίδας του βόρειου τμήματος του νησιού.

Λίγους μήνες μετά την κατοχύρωση της υφαλοκρηπίδας διενεργήθηκε η τουρκική εισβολή.

Έρευνες μετά την τουρκική εισβολή

Η Τουρκία δεν σταμάτησε τις έρευνες για πετρέλαιο βόρεια της Κύπρου αφού και μετά την εισβολή του 1974 μπορούσε να αλωνίζει στα παράλια της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς να “λογοδοτεί” σε κανένα. 

Δημοσιεύματα της εποχής ανά διαστήματα αναφέρονται σε τουρκικές έρευνες βόρεια της Κύπρου για ανεύρεση πετρελαίου. 

Το 1989 δημοσίευμα της Σημερινής με ημερομηνία 31 Οκτωβρίου αναφέρεται σε δημοσίευμα της “Κίπρις” που κάνει λόγο αναζήτηση πετρελαίου. Η τουρκοκυπριακή εφημερίδα έγραψε τότε πως για τον σκοπό αυτό το ποσό των 100 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών στον προϋπολογισμό του “ψευδοκράτους”.

Δημοσίευμα του “Φιλελευθέρου” στις 20 Ιανουάριου του 1990 αναφέρεται στις έρευνες για πετρέλαιο στο βορρά. Το δημοσίευμα επικαλείται διπλωματικές πηγές και κάνει λόγο για συστηματικές τουρκικές έρευνες στις βόρειες ακτές της Κύπρου για την επισήμανση πετρελαίου. 

Όπως αναφέρεται τις έρευνες θα διατελέσει η εταιρεία Πετρελαίων της Τουρκίας μετά από συμφωνία με το καθεστώς Ντενκτάς και θα βασιστούν σε μελέτες που είχαν γίνει στο παρελθόν στις οποίες ήσαν αναμεμιγμένες ξένες εταιρείες που είχαν επιδείξει ενδιαφέρον. Οι περιοχές που έγιναν οι τουρκικές έρευνες τη δεκαετία του 90 ήταν η Βαβυλά δυτικά της Κερύνειας και στην περιοχή της Καρπασίας στη βόρεια ακτή, ανατολικά της Γιαλούσας.

Δημοσίευμα του “Φιλελευθέρου” από τις 25 Νοεμβρίου του 1992 αναφέρεται σε έρευνες στην περιοχή της Κερύνειας στα 400 μέτρα από την στεριά στις οποίες η Τουρκία θα έφερνε και πλωτή εξέδρα.

Συγκεκριμένα οι πληροφορίες αυτές σύμφωνα με το δημοσίευμα επιβεβαιώθηκαν και από τις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας που την ανάγκασαν να τροχιοδρομήσει μέτρα έναντι της Τουρκίας. 

Οι τουρκικές έρευνες όπως αναφέρεται έγιναν για λογαριασμό του ψευδοκράτους. Η τότε Κυβέρνηση της ΚΔ θα προχωρούσε σε διαβήματα μέσω των Ηνωμένων Εθνών.

“Η κυριαρχία της τουρκικής δημοκρατίας βόρειας Κύπρου πρέπει να επιδεικνύεται όχι μονό στα λόγια αλλά και με πράξεις” αναφέρει δημοσίευμα της “Sabah” από τις 10 Ιουλίου 1998 όταν η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων και το Τουρκικό Τμήμα Ορυχείων εξήγγειλε έρευνες για πετρέλαιο στην Κερύνεια. 

Εάν το ψευδοκράτος πιστεύει ότι μπορεί να υπάρχει πετρέλαιο στα χωρικά του ύδατα πρέπει να αρχίσει να το ψάχνει αναφέρει το δημοσίευμα. 

Χερσαία γεώτρηση στα κατεχόμενα

Οι έρευνες της Τουρκίας για εντοπισμό πετρελαίου δεν έμειναν μόνο στη θαλάσσια περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά πραγματοποίησαν και χερσαίες δοκιμαστικές γεωτρήσεις. 

Τον Ιούνιο του 2012 η Τουρκία προχώρησε σε εργασίες χερσαίας γεώτρησης για ανεύρεση φυσικού αερίου και πετρελαίου στο κατεχόμενο χωριό Σύγκραση χωρίς ωστόσο να εντοπιστεί οτιδήποτε αν και δεν είχαν μεγάλες προσδοκίες αφού όπως αναφέρονταν τουρκοκυπριακά δημοσιεύματα της εποχής ο σημαντικότερος λόγος του ανοίγματος του πηγαδιού στην περιοχή είναι να διαπιστωθεί η μορφολογία του υπεδάφους, καθώς και η ετοιμασία ενός χάρτη του υπεδάφους του ψευδοκράτους ώστε να χρησιμοποιηθούν ως βοηθητικά στοιχεία για τις θαλάσσιες έρευνες.