Τα νομοσχέδια περί Δήμων και Κοινοτήτων ανέπεμψε στη Βουλή των Αντιπροσώπων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, ζητώντας από τα μέλη να αλλάξουν την απόφαση τους αναφορικά με την σύσταση του νέου Δήμου Ακάμα. Σε εντεκασέλιδο έγγραφο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους βουλευτές να συμφωνήσουν σε:
- αντί την ίδρυση του Δήμου Ακάμα, την ίδρυση του Δήμου Δυτικής Πάφου, ο οποίος να αποτελείται από το Δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Ακουρσού, Κισσόνεργας, Χλώρακας, Έμπας και Λέμπας, ώστε να διασφαλίζεται η κρίσιμη πληθυσμιακή μάζα που απαιτείται για τη βιωσιμότητα του δήμου, χωρίς να εντάσσονται σε αυτόν κοινότητες της περιοχής Ακάμα για τους λόγους που έχουν αναφερθεί ανωτέρω, και (i) την αφαίρεση των κοινοτήτων της περιοχής Ακάμα και συγκεκριμένα των κοινοτήτων Ανδρολύκου, Δρούσειας και Νέου Χωριού (Πάφου), από τον νέο Δήμο Πόλης Χρυσοχούς, για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω.
- κατάργηση του Συμπλέγματος Η, (Έκτος Πίνακας), που αφορά τις κοινότητες ΕΜΠΑ, ΛΕΜΠΑ και ΧΛΩΡΑΚΑ και (m) ένταξη των κοινοτήτων της περιοχής Ακάμα σε Ενιαίο Σύμπλεγμα Κοινοτήτων, ως ακολούθως: 1.ΑΝΔΡΟΛΥΚΟΥ, 2. ΑΡΟΔΕΣ ΚΑΤΩ, 3. ΑΡΟΔΕΣ ΠΑΝΩ, 4. ΔΡΟΥΣΕΙΑ, 5. ΙNNIA, 6. ΚΑΘΗΚΑΣ, 7. ΝΕΟ ΧΩΡΙΟ (ΠΑΦΟΥ), 8. ΦΑΣΛΙ.
Σε επιστολή προς την Πρόεδρο του Σώματος Αννίτα Δημητρίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλύει διεξοδικά τους λόγους της αναπομπής και τονίζει ότι “οι αναπεμπόμενες διατάξεις του περί Δήμων Νόμου του 2022 και του περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2022 διαφαίνεται, ότι όχι μόνο δεν συνάδουν, αλλά αντιμάχονται τον ουσιαστικό σκοπό της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης, που προσδιορίζεται ως η δημιουργία δυναμικών και λειτουργικών διοικητικών μονάδων ικανών να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ευθύνες τους. Οι αναπεμπόμενες διατάξεις, λόγω της μη επαρκούς θεμελίωσης τους, θα οδηγήσουν σε δυσλειτουργία, αφού η εφαρμογή τους όπως εν τέλει διαμορφώθηκαν, καθίσταται ουσιαστικά και πρακτικά αναποτελεσματική.”
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το αρχικό νομοσχέδιο με τίτλο ο περί Δήμων Νόμος του 2020, όπως είχε κατατεθεί ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων από το Υπουργείο Εσωτερικών, το Μάρτιο του 2020 και συγκεκριμένα το άρθρο 3 αυτού, εδάφιο 3(δ)(ii), καθόριζε ότι ιδρύεται νέος Δήμος Δυτικής Πάφου, ο οποίος θα αποτελείτο από τον από το Δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Κισσόνεργας, Χλώρακας, Έμπας και Λέμττας και το εδάφιο 3(δ)(iii), ότι ιδρύεται νέος Δήμος Πόλις Χρυσοχούς, ο οποίος θα αποτελείτο από το Δήμο Πόλις Χρυσοχούς και τις κοινότητες Αργάκας, Μακούντας, Χρυσοχούς, Γουδίου, Πελαθούσας και Κινούσας.
1) Η Βουλή των Αντιπροσώπων κατά την ψήφιση του ως άνω νομοσχεδίου σε Νόμο, τροποποίησε το άρθρο 3 και ίδρυσε τον νέο Δήμο Ακάμα, ο οποίος αποτελείται από το Δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Ακουρσού, 1ννιας, Κάθικα, Κάτω Αρόδων, Κισσόνεργας και Πάνω Αρόδων, καθώς επίσης τροποποίησε το νέο Δήμο Πόλης Χρυσοχούς, ώστε να αποτελείται από το Δήμο Πόλης Χρυσοχούς και τις κοινότητες Αγίας Μαρίνας (Χρυσοχούς), Ανδρολύκου, Αργάκας, Γιαλιάς, Δρούσειας, Κρήτου Τέρρα, Μακούντας, Νέου Χωριού (Πάφου), Νέων Δημμάτων, Πελαθούσας, Πομού, Τέρα και Χρυσοχούς.
Advertisement2) Η παρούσα αναπομπή στρέφεται μόνο εναντίον του τμήματος του ψηφισθέντος περί Δήμων Νόμου του 2022, που αφορά στις παραγράφους δ(i) και δ(ii) του Παραρτήματος 1 (στις οποίες γίνεται παραπομπή από το εδάφιο (3) του άρθρου 3), οι οποίες αφορούν τους νέους Δήμους Ακάμα και Πόλης Χρυσοχούς.
3) Συγκεκριμένα, το αναπεμπόμενο μέρος του Νόμου αφορά τις παραγράφους δ(i) και δ(iii) του Παραρτήματος I, το οποίο έχει εν τέλει διαμορφωθεί ως εξής:
Advertisement«(i) Δήμος Ακάμα, με έδρα την Πέγεια, ο οποίος αποτελείται από τον δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Ακουρσού, Ίννιας, Κάθηκα, Κάτω Αρόδων, Κισσόνεργας και Πάνω Αρόδων, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Ακάμα
(ii) Δήμος Πόλης Χρυσοχούς, με έδρα την Πόλη Χρυσοχούς, ο οποίος αποτελείται από τον δήμο Πόλης Χρυσοχούς και τις κοινότητες Αγίας Μαρίνας (Χρυσοχούς), Ανδρολύκου, Αργάκας, Γιαλιάς, Δρούσειας, Κρήτου Τέρρα, Μακούντας, Νέου Χωριού (Πάφου), Νέων Δημμάτων, Πελαθούσας, Πομού, Τέρα και Χρυσοχούς, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Πόλης Χρυσοχούς».
2.2. Το νομοσχέδιο με τίτλο ο περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2020, όπως είχε κατατεθεί αρχικά ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων από το Υπουργείο Εσωτερικών τον Μάρτιο του 2020 και συγκεκριμένα ο Πέμπτος Πίνακας, καθόριζε ότι στην Επαρχία Πάφου το σύμπλεγμα υπηρεσιών κοινοτήτων «Γ», θα αποτελείτο από τις ακόλουθες κοινότητες: Κάτω Ακουρδάλια, Πάνω Ακουρδάλια, Ακουρσός, Ανδρολύκου, Κάτω Αρόδες, Πάνω Αρόδες, Δρούσεια, Θελέτρα, Ιννια, Κάθηκας, Κρήτου Τέρρα, Νέο Χωριό και Τέρα.
Advertisement2.2.1. Η Βουλή των Αντιπροσώπων κατά την ψήφιση του ως άνω νομοσχεδίου σε Νόμο κατάργησε το προαναφερόμενο σύμπλεγμα υπηρεσιών κοινοτήτων, εντάσσοντας ορισμένες από τις κοινότητες αυτές στους Δήμους Ακάμα και Πόλης Χρυσοχούς, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 2.1.1. ανωτέρω, ενώ ενέταξε τις κοινότητες Θελέτρας, Πάνω Ακουρδαλιών και Κάτω Ακουρδαλιών σε σύμπλεγμα υπηρεσιών κοινοτήτων (Έκτος Πίνακας, Επαρχία Πάφου) μαζί με άλλες κοινότητες της Επαρχίας Πάφου. Επιπλέον, η Βουλή των Αντιπροσώπων δημιούργησε νέο σύμπλεγμα υπηρεσιών κοινοτήτων στην Επαρχία Πάφου (Σύμπλεγμα «Η»), αποτελούμενο από τις κοινότητες Έμπας, Λέμπας και Χλώρακας.
2.2.2. Το αναπεμπόμενο τμήμα του ψηφισθέντος περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2022 αφορά μόνο τον Έκτο Πίνακα (στο οποίο γίνεται παραπομπή από το άρθρο 98A), και ειδικά τις πρόνοιες που αφορούν την Επαρχία Πάφου, ως ακολούθως: «Η. Σύμπλεγμα: 1. ΕΜΠΑ, 2.ΛΕΜΠΑ και 3.ΧΛΩΡΑΚΑΣ.»
2.3. Σημειώνεται ότι, είναι συνταγματική υποχρέωση και αρμοδιότητα της Βουλής των Αντιπροσώπων να νομοθετεί δυνάμει του Άρθρου 61 του Συντάγματος. Πλην όμως, ο καθορισμός του νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας των δήμων αποτελεί ευθύνη και εξουσία του νομοθετικού σώματος, ενώ αντιθέτως, η «διοικητική» πρόταση δημιουργίας δήμων ή συνένωσης ή κατάργησής τους εντάσσεται στο πεδίο αρμοδιότητας της εκτελεστικής εξουσίας. Οι πρόνοιες του Συντάγματος (βλ. άρθρα 173-178) συνηγορούν υπέρ του ότι ο διαχωρισμός των δήμων και ο καθορισμός των ορίων αυτών εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιότητας της εκτελεστικής εξουσίας και όχι της νομοθετικής. Το Άρθρο 177 του Συντάγματος προνοεί ότι είναι αρμοδιότητα του Προέδρου/Αντιπροέδρου ο διαχωρισμός των μεγάλων πόλεων σε Δήμους και ο καθορισμός των ορίων εντός της περιοχής που θα ασκεί την αρμοδιότητά του έκαστος Δήμος. Συνάγεται επομένως ότι, η δημιουργία του νέου Δήμου Ακάμα και η τροποποίηση των ορίων της περιοχής εντός της οποίας ο νέος Δήμος θα ασκεί αρμοδιότητα, όπως και η κατάργηση του προαναφερόμενου συμπλέγματος υπηρεσιών κοινοτήτων, ενδεχόμενα να βρίσκεται σε αντίθεση με το Άρθρο 177 του Συντάγματος.
Advertisement2.3.1. Τονίζεται επίσης ότι, η ευθύνη διοικητικής διάρθρωσης των τοπικών αρχών εμπίπτει εκ πρώτοις, στην αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας, αφού αυτές αποτελούν τμήμα της κρατικής διοίκησης στην ευρεία της έννοια, η οποία στη συνέχεια τοπικών αρχών (π.χ δημιουργία δήμων, συνένωση ή κατάργηση) αποτελούν πρωτίστως αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας, αφού αποτελούν τμήμα της κρατικής διοίκησης. Συνεπώς, η δημιουργία της νέας αυτής οντότητας και του συμπλέγματος κοινοτήτων, η οποία δεν προτάθηκε από την εκτελεστική εξουσία, ενδεχόμενα παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, η οποία εκπορεύεται από το Σύνταγμα. Η Βουλή των Αντιπροσώπων, εν προκειμένω δεν ψήφισε κανόνα δικαίου γενικής εφαρμογής, αλλά αντίθετα, οι ψηφισθείσες και αναπεμπόμενες ρυθμίσεις άπτονται ουσιαστικά της δυνατότητας της διοίκησης να καθορίζει την πολιτική της αναφορικά με τη διοικητική διάρθρωση στη Δημοκρατία, εξουσία που εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας, κατά τρόπο αντίθετο με τη θέληση της εκτελεστικής εξουσίας, όπως επεξηγήθηκε ανωτέρω.
2.3.2. Ειδικότερα, σημειώνεται πως ένας από τους ουσιαστικούς στόχους των κυβερνητικών νομοσχεδίων, που αφορούν τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι η δημιουργία διοικητικών οντοτήτων ικανών να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ευθύνες, εξουσίες και υποχρεώσεις στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το γεγονός αυτό καταγράφεται λ.χ. και στη συνοδευτική Αιτιολογική Έκθεση του περί Δήμων Νόμου του 2020, όπου μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα εξής: «Σκοπός του παρόντος νομοσχεδίου είναι η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου λειτουργίας και διακυβέρνησης των δήμων, εισάγοντας διατάξεις σε σχέση με τη διοικητική αυτοτέλεια και την οικονομική αυτονομία των δήμων, ενώ παράλληλα μεταφέρονται πρόσθετες αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος προς τους δήμους. Προσδιορίζονται οι τομείς αρμοδιοτήτων των δήμων και παράλληλα μειώνονται στο ελάχιστο οι απαιτούμενες εγκρίσεις από το κεντρικό κράτος σε σχέση με τη λειτουργία των δήμων, ενώ παράλληλα ενισχύεται η διαφάνεια, περιλαμβάνονται μηχανισμοί ελέγχου και λογοδοσίας, περιλαμβανομένης της αργίας, και προσδιορίζεται αυστηρά το πλαίσιο άσκησης της διοικητικής εποπτείας.[..]». Επίσης, η Αιτιολογική Έκθεση του περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2020 προβλέπει ότι:
«… Βασικός λόγος που καθιστά αναγκαία την εν λόγω προτεινόμενη τροποποίηση είναι η βελτίωση της παροχής υπηρεσιών προς τους κατοίκους των Κοινοτήτων και παροχή βοήθειας στα Συμβούλια των Κοινοτήτων, να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις του κράτους και των πολιτών, με εξοικονόμηση πόρων, διατηρώντας παράλληλα τον χαρακτήρα και την οντότητα των ως αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και, εξαιρουμένων των εν λόγω υπηρεσιών που θα περιέλθουν υπό την αρμοδιότητα, ευθύνη και καθήκοντα των Συμβουλίων των Συμπλεγμάτων, θα συνεχίσουν να ασκούν τις αρμοδιότητες, εξουσίες και καθήκοντα που τους παρέχονται από τον περί Κοινοτήτων Νόμο…»
2.4. Η περιοχή του Ακάμα, που περιλαμβάνει τις ακόλουθες οκτώ Κοινότητες: Κάθηκας, Πάνω και Κάτω Αρόδες, Ιννια, Δρούσεια, Φάσλι, Ανδρολύκου και Νέο Χωριό, αποτελούσε ανέκαθεν μια ενιαία χωρική οντότητα, χαρακτηριζόμενη από κοινά στοιχεία, όπως είναι η ευδιάκριτη σπανιότητα του τοπίου, το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο και η πλούσια βιοποικιλότητα της περιοχής, καθώς και συγκεκριμένα κοινωνικοοικονομικά στοιχεία, όπως είναι ο αγροτικός τρόπος ζωής, η έντονη ενασχόληση του πληθυσμού με τη γεωργική καλλιέργεια και την κτηνοτροφία, αλλά και άλλων τεχνητών στοιχείων όπως είναι το συνεκτικό οδικό δίκτυο, που εξυπηρετεί τις ανάγκες των κοινοτήτων, ως ενιαι οντότητα. Πιο συγκεκριμένα αναφέρονται τα πιο κάτω:
2.4.1. Η μοναδικότητα της φυσικότητας της χερσονήσου του Ακάμα αποτέλεσε σημείο αναφοράς και γενεσιουργό αιτία, που τροφοδοτεί την ύπαρξη των οκτώ κοινοτήτων, οι οποίες αναπτύχθηκαν σε γραμμική διάταξη, κατά μήκος του υψιπέδου της Λαόνας’. Ανέκαθεν, η καθημερινότητα των κατοίκων των οκτώ κοινοτήτων του Ακάμα ήταν κοινά συνυφασμένη με δραστηριότητες εντός της ίδιας της φύσης του Ακάμα, της οποίας άλλωστε διετέλεσαν διαχρονικά και οι ίδιοι αναπόσπαστο μέρος, τόσο μέσω των οικονομικών δραστηριοτήτων, που ανέπτυξαν και συνεχίζουν να αναπτύσσουν στην περιοχή, όσο και διαμέσου του τρόπου ζωής του τοπικού πληθυσμού. Παρ’ όλη την ανάπτυξη που χαρακτηρίζει την περιοχή των οκτώ κοινοτήτων, αλλά και την ευρύτερη περιφέρειά τους, στους Δήμους Πέγειας και Πόλης Χρυσοχούς, οι κοινότητες αυτές κατάφεραν να διατηρήσουν μέχρι σήμερα εκείνα τα στοιχεία και χαρακτηριστικά γνωρίσματα που προσδίδουν στην περιοχή ένα αγροτικό χαρακτήρα.
2.4.2. Τα πιο πάνω στοιχεία και χαρακτηριστικά, που καταδεικνύουν τις κοινές καταβολές των οκτώ κοινοτήτων αιτιολογούν τους λόγους για τους οποίους, σε χωρικό επίπεδο, αυτές οργανώνονται και λειτουργούν έως σήμερα, ως μια ενιαία οντότητα, που κυριάρχησε να αναφέρεται ως «κοινότητες Ακάμα», της οποίας κάθε κοινότητα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.
2.4.3. Το υφιστάμενο πολεοδομικό καθεστώς της «Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο» -που αποτελεί το κανονιστικό πολεοδομικό πλαίσιο της περιοχής-, επί του παρόντος ρυθμίζει τα θέματα ανάπτυξης της περιοχής, εντάσσοντας ενιαία τις οκτώ κοινότητες Ακάμα, στην Χωροταξική Περιοχή N, διαχωρίζοντας αυτές, τόσο από τις αστικοποιημένες περιοχές στα νότια και στα βορειοανατολικά (Δήμος Πέγειας και Δήμος Πόλης Χρυσοχούς, αντίστοιχα), όσο και από τις κοινότητες που εδράζονται ανατολικότερα της περιοχής του υψιπέδου Λαόνα’. Επιπρόσθετα, το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα, που βρίσκεται υπό εκπόνηση από το Πολεοδομικό Συμβούλιο, προσδιορίζεται από τα διοικητικά όρια αυτών των οκτώ κοινοτήτων, υιοθετώντας και επί της ουσίας επιβεβαιώνοντας-, τα όρια της Χωροταξικής Περιοχής ΙV της Δήλωσης Πολιτικής. Οι οκτώ κοινότητες του Ακάμα αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις και προβλήματα, τα οποία έχουν αναγνωριστεί μέσα από τη διαδικασία εκπόνησης του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα και για το σκοπό αυτό προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα, δράσεις και ενέργειες, προς αντιμετώπισή τους, σε ενιαία βάση. Ταυτόχρονα, οι κοινότητες Ακάμα παρουσιάζουν κοινά πλεονεκτήματα και κατ’ επέκταση πολλές προοπτικές που προκύπτουν από αυτά.
2.4.4. Οι δύο υφιστάμενες δημοτικές περιοχές, του Δήμου Πέγειας και Δήμου Πόλης Χρυσοχούς, έχουν ελάχιστα κοινά χαρακτηριστικά (φυσικά, κοινωνικά και οικονομικά) με τις κοινότητες του Ακάμα, και συνεπώς διαφορετικές ανάγκες καθώς και προοπτικές ανάπτυξης. Πρόσθετα, ο διαχωρισμός των κοινοτήτων του Ακάμα σε δύο δήμους αναμένεται να επιφέρει ιδιαίτερες δυσκολίες και ανατροπές στον ευρύτερο προγραμματισμό και έλεγχο της ανάπτυξης, στην περιοχή της Επαρχίας Πάφου, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νέος Δήμος Ακάμα θα διέπεται από τέσσερα Σχέδια Ανάπτυξης, ήτοι τα Τοπικά Σχέδια Πάφου, Πέγειας, Ακάμα και τη Δήλωσ την Ύπαιθρο ενώ, αντίστοιχα, ο Δήμος Πόλης Χρυσοχούς θα διέπεται από τρία Σχέδια Ανάπτυξης, ήτοι τα Τοπικά Σχέδια Κόλπου Χρυσοχούς, Ακάμα και τη Δήλωση Πολιτικής για την Ύπαιθρο. Ο διαχωρισμός του ενιαίου των κοινοτήτων θα διαταράξει, τόσο τη χωρική συνοχή της περιοχής όσο και τη δυναμική των σχέσεων μεταξύ των κοινοτήτων, τις οποίες το υπό εκπόνηση Τοπικό Σχέδιο Ακάμα επιδιώκει να αναπτύξει και επιτείνει.
Ειδικότερα σημειώνεται ότι, ο ενδεχόμενος διαχωρισμός της οντότητας των κοινοτήτων θα δυσχεράνει την εφαρμογή του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο της διαδικασίας εκπόνησης και σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή, τόσο σε επίπεδο πολεοδομικής όσο και σε επίπεδο οικοδομικής αδειοδότησης, ανατρέποντας το συνολικό πολεοδομικό-χωροταξικό σχεδιασμό και προγραμματισμό της ανάπτυξης των κοινοτήτων, όπως αυτός έχει μελετηθεί και προωθεί από το εν λόγω Τοπικό Σχέδιο.
2.4.5. Η ενσωμάτωση των επτά κοινοτήτων της περιοχής Ακάμα (με εξαίρεση στο Φάσλι) στους υφιστάμενους Δήμους Πέγειας και Πόλης Χρυσοχούς δυνατό να επιφέρει πιέσεις για εντατικοποίηση της ανάπτυξης, ειδικά των μη επιθυμητών αναπτύξεων, εκτός ορίου ανάπτυξης, και να οδηγήσει σταδιακά την περιοχή των κοινοτήτων σε αστικοποίηση. Επιπλέον, η ενσωμάτωση των κοινοτήτων στους δυο αστικούς Δήμους αναμένεται ότι θα εντείνει το φαινόμενο της αστυφιλίας, που μαστίζει τις Κοινότητες αυτές, προς τα κέντρα των Δήμων, εις βάρος της υπαίθρου. Ως εκ των ανωτέρω εξάγεται, ότι οι οκτώ κοινότητες του Ακάμα έχουν μεγαλύτερες προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης παραμένοντας σε μια ενιαία λειτουργική και διοικητική οντότητα, που θα διασφαλίζει την ιστορικότητα και την κοινή τους κληρονομιά, προς όφελος του τοπίου και του περιβαλλοντικού πλούτου της περιοχής.
2.4.6. Τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής και κυρίως το μοναδικό τοπίο των Κοινοτήτων του Ακάμα, αποτελούν το μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, με μεγάλη συνεισφορά στον εθνικό μας πλούτο και συμβολή στη δημιουργία της «εμπειρίας του Ακάμα». Τα μοναδικά αυτά στοιχεία προσδίδουν προοπτικές ενιαίας ανάπτυξης στην περιοχή, ως προορισμού ειδικού ενδιαφέροντος, και για το λόγο αυτό προτείνοντας ήπιες μορφές ανάπτυξης, ώστε η περιοχή να διατηρήσει τη συνοχή, τη φυσικότητά της και τον αγροτικό της χαρακτήρα.
2.4.7. Η ενιαία αντιμετώπιση των οκτώ κοινοτήτων του Ακάμα λήφθηκε υπόψη και κατά τη διαμόρφωση, από ομάδα τοπικών και διεθνών εμπειρογνωμόνων, του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και ήδη βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης. Το Σχέδιο δίνει έμφαση στην προστασία της βιοποικιλότητας, εναρμονίζεται με τις πρόνοιες της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ/ΕΕ («Οδηγία των Οικοτόπων») και αποσκοπεί στη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών με βασικές υποδομές εξυπηρέτησης και ελεγχόμενης διακίνησής τους μέσα στο Πάρκο. Κεντρική, ωστόσο, διάσταση του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Πάρκου αποτελεί και η άμεση και απευθείας διασύνδεσή του με τις οκτώ κοινότητες, θεωρώντας ότι οι επισκέπτες θα έχουν εκεί τη δυνατότητα να απολαύσουν υπηρεσίες διαμονής και εστίασης, σε υποδομές που λαμβάνουν υπόψη τα κοινά φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των κοινοτήτων. Αυτή η ρύθμιση αναμένεται ότι θα διασφαλίσει και την αειφόρο ανάπτυξη των κοινοτήτων. Σημειώνεται ότι, τόσο του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, όσο και της εκπόνησης του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, προηγήθηκε εκτεταμένη διαβούλευση με τις οκτώ κοινότητες της περιοχής, οι οποίες αντιμετωπίζονταν πάντοτε με ενιαίο και ομοιόμορφο τρόπο.
2.5. Υπό το φως των πιο πάνω συνάγεται, ότι με την εφαρμογή των αναπεμπόμενων διατάξεων, ενδεχόμενη διοικητική διαίρεση και/ή διαχωρισμός της χωρικής οντότητας των επτά κοινοτήτων και ενσωμάτωση κάποιων εξ’ αυτών στο νέο Δήμο Ακάμα και των υπόλοιπων στο Δήμο Πόλης Χρυσοχούς, ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά διοικητικά, πρακτικά, πολεοδομικά, κοινωνικά, οικονομικά και λειτουργικά προβλήματα στη μελλοντική ανάπτυξη των Κοινοτήτων.
2.6. Επισημαίνεται επιπλέον, ότι η θέση της εκτελεστικής εξουσίας για τη λειτουργικότητα των δήμων, όπως είχε προταθεί αρχικά, βάσει της διοικητικής διευθέτησης των διοικητικών ορίων των νέων δήμων και/ή του συνολικού αριθμού τους, διατυπώθηκαν από μέρους του Υπουργείου Εσωτερικών σε αρκετές συνεδρίες της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών. Συγκεκριμένα, εκ του ίδιου του Υπουργού Εσωτερικών και/ή της διοικήσεως του Υπουργείου, κατά τη συζήτηση του θέματος στην οικεία Κοινοβουλευτική Επιτροπή, εκφράσθηκαν σοβαρές επιφυλάξεις ως προς τη βιωσιμότητα, την ικανότητα λειτουργίας και διοικητικής επάρκειας στη περίπτωση που τα κρίσιμα τεχνικά χαρακτηριστικά έκαστης διοικητικής περιοχής αγνοηθούν ή δεν υπάρξει ισόρροπη και/ή ορθολογιστική κατανομή ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, καθώς και χωρικών και πληθυσμιακών δεδομένων. Τονίσθηκε δε επανειλημμένα, ότι οι προτάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών ως προς του δήμους στηρίχθηκαν σε συγκεκριμένες μελέτες. Τίθενται, επομένως, ζητήματα ζωτικής σημασίας για την βιωσιμότητα και την ικανότητα των προτεινόμενων υπό δημιουργία δήμων, όπως η σύσταση/συγκρότησή τους έχει εν τέλει διαμορφωθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η περίπτωση της περιοχής του Ακάμα και συγκεκριμένα του Δήμου Πέγειας αποτελεί μία ειδική και μοναδική περίπτωση.
2.6.1. Από τα πιο πάνω συνάγεται πρόσθετα, ότι η ψήφιση των συγκεκριμένων διατάξεων του εν λόγω Νόμου θα επιφέρει τη διάσπαση μίας συνεκτικής ενιαίας οντότητας, όπως είναι «οι κοινότητες Ακάμα», δημιουργώντας ανισότητα μεταξύ των τεχνικών και γεωγραφικών χαρακτηριστικών των επί μέρους προτεινόμενων διοικητικών διαιρέσεων (οι 8 κοινότητες διασπώνται σε 2 δήμους, ενώ μία κοινότητα εξαιρείται, γεγονός που δημιουργεί διοικητική δυσαρμονία και διάκριση, χωρίς να θεμελιώνεται ορθολογιστικά η διάκριση αυτή, η οποία απλώς θα μετακυλήσει τη συσσώρευση διοικητικών και λειτουργικών αδυναμιών σε διοικητικές οντότητες, που δεν θα έχουν ισότιμα εφόδια να τις αντιμετωπίσουν, και κατ’ επέκταση το βάρος θα μετατεθεί στους δημότες τους. Παράλληλα, η μοναδική περίπτωση των Κοινοτήτων του Ακάμα θα διασπασθεί και θα απωλέσει τη διοικητική της ομοιογένεια με κίνδυνο να απωλέσει και τη μοναδικότητά της.
2.6.2. Συναφώς, στην Γνωμάτευση Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλή των Αντιπροσώπων (Αρ.2) (1989) 2 ΑΑΔ 1931 καταγράφονται τα εξής σημαντικά: «…Η νομοθετική εξουσία είναι το συνταγματικό όργανο της πολιτείας για τον καθορισμό του περιεχομένου της νομοθεσίας. Ο νομοθέτης είναι ο κατ’ εξοχήν κριτής των δικαιϊκών αναγκών των πολιτών και του κοινωνικού συνόλου. Η διακριτική ευχέρεια του νομοθέτη στον τομέα των αρμοδιοτήτων του είναι μεγάλη, ανάλογα μεγάλη με την πολιτική του ευθύνη για τον προσδιορισμό του πλαισίου διακυβέρνησης της χώρας. Το πεδίο για δικαστική παρέμβαση περιορίζεται στις περιπτώσεις εκείνες που ο νομοθέτης υπερβαίνει τα ακραία όρια της νομοθετικής του αρμοδιότητας και νομοθετεί κατ’ αντίθεση ή με τρόπο ασύμφωνο προς συγκεκριμένες διατάξεις του Συντάγματος. …Η ομοιογένεια μεταξύ πραγμάτων ή της θέσης ή της κατάστασης ατόμων για σκοπούς ίσης μεταχείρισης δεν προσδιορίζεται μικροσκοπικά ή σχολαστικά αλλά με γνώμονα την ουσιαστική συνάφεια μεταξύ τους. Όταν η ομοιογένεια μεταξύ πραγμάτων, της θέσεως ή των περιστάσεων ατόμων είναι τόσο μεγάλη ώστε να συνθέτουν ομάδα ατόμων ή υποκειμένων με βάση κοινό παρονομαστή ομοιογένειας ο νομοθέτης έχει την διακριτική ευχέρεια να ταξινομήσει τα πράγματα ή τα υποκείμενα του δικαίου σε ξεχωριστή κατηγορία και να προβεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις διάφορες από εκείνες που ισχύουν για άλλες συγγενικές αλλά όχι ομοιογενείς κατηγορίες προσώπων ή πραγμάτων. Τόσο η περίληψη πραγμάτων ή ατόμων σε ομοιογενή κατηγορία όσο και οι διακρίσεις που γίνονται στα δικαιώματα ή τις υποχρεώσεις ατόμων πρέπει να έχουν, όπως ορίζει η νομολογία, (Βλ. μεταξύ άλλων Republic (Ministry of Finance) ν. Nishan Arakian and Others (1972) 3 C.L.R. 294 kai Apostolides and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 233) λογικό έρεισμα το οποίο να πηγάζει από την ομοιότητα ή διαφορές μεταξύ των πραγμάτων ή των φορέων των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων…»
2.7. Στη βάση όλων όσων έχουν λεχθεί πιο πάνω, αναδεικνύονται σε πρακτικό επίπεδο, οι κίνδυνοι εφαρμογής των αναπεμπόμενων διατάξεων που στην ουσία τους θα επιτρέπουν ουσιαστικά τη μη ισότιμη μεταχείριση των επηρεαζόμενων δημοτών τους, ενώ θα καταστρατηγούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό της ευρύτερης περιοχής.
2.8. Περαιτέρω, δεν έχει τεκμηριωθεί από τη νομοθετική εξουσία, πως είναι αρμοδιότητά της η δημιουργία νέου Δήμου/Δήμων και ο καθορισμός των διοικητικών ορίων τους, και πως μπορούν να ανταποκριθούν στο ίδιο κριτήριο και στον ίδιο βαθμό αναγκαιότητας, που έθεσε συνολικά ο νομοθέτης για τη μεταρρύθμιση, επιτρέποντας τις διοικητικές διαιρέσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, μόνο στο βαθμό που αυτό είναι αντικειμενικά απαραίτητο και δικαιολογημένο.
2.9. Εν κατακλείδι, οι αναπεμπόμενες διατάξεις του περί Δήμων Νόμου του 2022 και του περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2022 διαφαίνεται, ότι όχι μόνο δεν συνάδουν, αλλά αντιμάχονται τον ουσιαστικό σκοπό της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης, που προσδιορίζεται ως η δημιουργία δυναμικών και λειτουργικών διοικητικών μονάδων ικανών να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ευθύνες τους. Οι αναπεμπόμενες διατάξεις, λόγω της μη επαρκούς θεμελίωσης τους, θα οδηγήσουν σε δυσλειτουργία, αφού η εφαρμογή τους όπως εν τέλει διαμορφώθηκαν, καθίσταται ουσιαστικά και πρακτικά αναποτελεσματική.
