Τον περιορισμό των ωφελημάτων απόκτησης αυτοκινήτου και επιδόματος απασχόλησης γραμματέα στα πέντε έτη, αντί εφ’ όρου ζωής, για τους πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας και τους πρώην Προέδρους της Βουλής των Αντιπροσώπων, εξέτασε η Επιτροπή Θεσμών, μετά από πρόταση νόμου που κατέθεσε η βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου.

Πρόταση για το ίδιο θέμα είχε καταθέσει το 2021 στην Επιτροπή Οικονομικών ο βουλευτής των Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης, η οποία όμως δεν είχε συζητηθεί μέχρι σήμερα.

Με την πρότασή της, η κ. Ατταλίδου εισηγήθηκε τα ωφελήματα που δικαιούνται οι πρώην αξιωματούχοι να μην είναι διά βίου, αλλά για μία περίοδο πέντε ετών. Ειδικότερα, προτείνει να περιοριστεί στα πέντε έτη, το επίδομα απασχόλησης γραμματέα και η περίοδος που δικαιούνται όχημα. Όσον αφορά την απασχόληση γραμματέως, η κ. Ατταλίδου εισηγείται αυτό να πληρώνεται απευθείας από τη Δημοκρατία εκ μέρους του αξιωματούχου, ενώ προτείνει, επίσης, αυτό να γίνεται στη βάση σύναψης σύμβασης εργασίας ιδιωτικού δικαίου και το ύψος να είναι αντίστοιχο της κλίμακας Α2-5-7, αντί κονδυλίου €3.000 μηνιαίως που ισχύει σήμερα.

Επιπλέον, εισηγείται σε περίπτωση που οι αξιωματούχοι αιτούνται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης μέτρων ασφαλείας θα απαιτείται απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, στην οποία θα καθορίζεται η χρονική διάρκεια, καθώς και η επαναξιολόγηση της αναγκαιότητας, με κοινοποίηση της Βουλής.

Στο πλαίσιο της συζήτησης του θέματος στην Επιτροπή Θεσμών, η Πρόεδρος της Βουλής, Αννίτα Δημητρίου, σε δηλώσεις της, ανέφερε την πρόθεσή της να καταθέσει πρόταση νόμου για το ίδιο θέμα, εκφράζοντας την προσωπική της θέση ότι τα διά βίου ωφελήματα πρέπει να καταργηθούν.

Συγκεκριμένα, η Πρόεδρος της Βουλής είπε ότι προτείνει την κατάργηση της διά βίου παραχώρησης κρατικού οχήματος με τη λήξη της θητείας και προτείνει τον καθορισμό χρόνου τερματισμού, σημειώνοντας ότι η ίδια αποποιείται του ωφελήματος αυτού. Επιπλέον, προτείνει η παραχώρηση μέτρων ασφάλειας στους πρώην αξιωματούχους να εγκρίνεται μόνον κατόπιν σύστασης της Αστυνομίας και να εισαχθεί ρήτρα επαναξιολόγησης κάθε 5 χρόνια.

Για το επίδομα γραμματειακής υποστήριξης ζήτησε να παραχωρείται με όρους διαφάνειας ως προς τις διαδικασίες ανάθεσης εργασίας και καταβολής αμοιβών. «Μεταξύ άλλων, σκοπός πρέπει να είναι η καταγραφή και ταξινόμηση του αρχείου και των πεπραγμένων της θητείας του πρώην αξιωματούχου με παράδοση του αποτελέσματος στο Κρατικό Αρχείο και η διατήρηση των ωφέλιμων για την Κύπρο διεθνών σχέσεων και επαφών», σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι οι αναθεωρημένες ρυθμίσεις θα πρέπει να έχουν εφαρμογή για όλες και όλους τους πρώην, νυν και μελλοντικούς ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους. 

Εντός της Επιτροπής Θεσμών, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, ανέφερε ότι ζητήθηκε από τις Υπηρεσίες της Βουλής να ετοιμαστεί έρευνα για το τι ισχύει σχετικά σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, σημειώνοντας ότι η συζήτηση για το θέμα θα συνεχιστεί αφού ετοιμαστεί η εν λόγω έρευνα.

Για το ζήτημα της παροχής αστυνομικής φρουράς, ο κ. Δημητρίου είπε ότι αν συντρέχουν λόγοι ασφάλειας η Αστυνομία εισηγείται την παροχή ή όχι φρουρών. Αναφορικά με το επίδομα γραμματέα, είπε ότι οι πρώην αξιωματούχοι πρέπει να έχουν στήριξη. Αν η Βουλή έχει τη δυνατότητα να παρέχει αυτή τη στήριξη, καλώς, είπε. Διαφορετικά, «να μην πάμε σε λογική αφορισμού και εξευτελισμού και να τα μηδενίσουμε όλα».

Η Υφυπουργός παρά των Προέδρω, Ειρήνη Πική, είπε ότι συμφωνεί ότι πρέπει να εξεταστεί το τι γίνεται σε άλλες χώρες, καθώς και με την εισήγηση να εξεταστούν συνολικά τα θέματα των ωφελημάτων. Τόνισε ότι η λογοδοσία είναι πολύ σημαντική, όπως και η ανάγκη εκσυγχρονισμού. Εξέφρασε επιφύλαξη για το ζήτημα να πληρώνονται από το Γενικό Λογιστήριο οι μισθοί των γραμματέων, ενώ, για το θέμα των μέτρων ασφάλειας, είπε ότι από τη στιγμή που δεν προνοείται σήμερα στον νόμο δεν είναι σωστό να συμπεριληφθεί.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, σημείωσε ότι δεν μπορεί να εισαχθεί σε νομοθεσία ότι οι πρώην αξιωματούχοι θα αιτούνται προστασίας από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, καθώς αυτό είναι θέμα απόφασης της Αστυνομίας. Επιπλέον, σημείωσε ότι σε προηγούμενη παρέμβαση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η Αστυνομία είπε ότι όταν κρίνει ότι κάποιος χρήζει ασφάλειας, μπορεί να του παραχωρήσει και αυτοκίνητο αποκλειστικής χρήσεως, κάνοντας λόγο για «τρύπα», καθώς και να αποφασίσει διακοπή του ωφελήματος του αυτοκινήτου η Βουλή, αυτό μπορεί να συνεχίσει να δίνεται από την Αστυνομία.

Πρόσθεσε ότι η σύνταξη ενός πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας ανέρχεται σε €8.000 μηνιαίως, και επομένως «δεν είναι πρόσωπο χωρίς ευχέρεια να αγοράζει με ίδια μέσα» όχημα.

Αναφορικά με το επίδομα για απασχόληση γραμματέα, ο Γενικός Ελεγκτής είπε ότι, κατ’ αντιστοιχία γνωμάτευσης για το κονδύλι των κομμάτων για σκοπούς εκλογών, αν το κονδύλι δεν χρησιμοποιείται για τον σκοπό που προνοείται, πρέπει να επιστρέφεται. Είπε ότι θα ζητήσει από το Υπουργείο Οικονομικών ονομαστικό κατάλογο των ατόμων που απασχολούνται από τους πρώην αξιωματούχους ως γραμματείς, για να ελεγχθεί η ορθή χρήση του κονδυλίου.

Ενδεικτικά, ανέφερε ότι το κονδύλι το 2023 ανερχόταν σε €39.089 στον κάθε αξιωματούχο για απασχόληση γραμματέα. Από το 2004 που έχει στοιχεία, είπε ότι το κονδύλι που πήρε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιώργος Βασιλείου μέχρι σήμερα ανέρχεται σε €709.000, ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής, από το 2011 μέχρι σήμερα Μάριος Καρογιάν πήρε €364.000, από το 2016 ο Γιαννάκης Ομήρου €279.000, ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλούρης €64.000 από το 2021 και ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης €20.000 από το 2021 μέχρι σήμερα.

Επιπλέον, είπε ότι το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών διατηρεί στοιχεία αναφορικά με τα οχήματα των αξιωματούχων, το κόστος αγοράς και συντήρησής τους. Διευκρίνισε ότι τα οχήματα είναι αποκλειστικής χρήσεως, ενώ και τα καύσιμα πληρώνονται από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε ότι είναι καιρός η κυπριακή κοινωνία να αρχίσει να συμβαδίζει με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σημείωσε ότι έχουμε αξιωματούχους που ντρόπιασαν τη Δημοκρατία, που είναι υπόδικοι. Τόνισε το ζήτημα της λογοδοσίας και της διαφάνειας, σημειώνοντας ότι αν οι αξιωματούχοι δικαιούνται γραμματέα πρέπει να παρουσιάζουν απόδειξη ότι πληρώνουν για τη θέση. Σημείωσε ότι το κράτος έχει θεσμοθετήσει καταχρήσεις εις βάρος του πολίτη. Απευθυνόμενη στην Υφυπουργό παρά τω Προέδρω, Ειρήνη Πική, είπε ότι «αν βάλετε το χέρι σας εκεί όπου απαιτείται για να διορθωθούν κακώς έχοντα, κεκτημένα που δεν έπρεπε να έχουν δοθεί, θα είμαι δίπλα σας».

Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου είπε ότι ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πρώην Πρόεδρος της Βουλής είναι ψηλά στο πρωτόκολλο, πάνω από τον Γενικό Εισαγγελέα. Είπε ότι είναι θέμα σεβασμού στον πολιτικό κόσμο. Σημείωσε ότι χρειάζεται εξορθολογισμός, αλλά όχι ισοπέδωση.

Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας είπε ότι η κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΚΟ δεν θα εγκρίνει τέτοιου είδους προτάσεις, σημειώνοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι η γραμματέας ενός πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας ή Προέδρου της Βουλής.

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ Μαρίνος Μουσιούττας πρότεινε τη σύσταση μιας κοινής επιτροπής εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας που να εξετάσει όλα τα ωφελήματα αξιωματούχων, είτε αυτά είναι οι πολλαπλές συντάξεις ή τα αεροπορικά εισιτήρια πρώτης θέσης ή τα ωφελήματα που συζητιούνται στην Επιτροπή.

Ο βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης, σε δηλώσεις του μετά τη συζήτηση του θέματος στην Επιτροπή, είπε ότι η δική του πρόταση λέει ότι δεν δικαιολογείται να έχουν τα ωφελήματα που έχουν οι πρώην αξιωματούχοι και προτείνει την κατάργησή τους. Ένας πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας, είπε, απολαμβάνει «μία πολύ σοβαρή» σύνταξη και αν χρειαστεί σε μεμονωμένες περιπτώσεις τις υπηρεσίες γραμματέα, μπορεί να προχωρήσει ο ίδιος σε πρόσληψη. Όσον αφορά την πρόταση της κ. Ατταλίδου, σημείωσε ότι στην προσπάθεια να περιοριστούν τα ωφελήματα, για πρώτη φορά αναφέρεται σε νομοθεσία η ευχέρεια να αιτηθεί πρώην αξιωματούχος να του παρέχουν φρουρούς ασφαλείας, κάτι που δεν υπάρχει στη βασική νομοθεσία.

Ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους είπε ότι το θέμα επανήλθε πολλές φορές. Σημείωσε ότι ο πρώην Πρόεδρος πρέπει να έχει ένα αξιοπρεπές αυτοκίνητο και φρουρά, ενώ σημείωσε ότι οι πρώην αξιωματούχοι έχουν μεγάλο φόρτο γραμματειακής εργασίας και δικαιολογείται η παραχώρηση γραμματέα. Είπε ότι είναι θέμα γοήτρου, ουσίας, και ότι «δεν είμαστε όλοι όσοι και όμοιοι».