Ανδρέας Μαυρογιάννης και Νίκος Χριστοδουλίδης υπερέβηκαν το όριο δαπανών του €1 εκατομμυρίου για τις προεδρικές εκλογές, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία θεωρεί ότι η πρόνοια της σχετικής νομοθεσίας να μην προσμετρούνται οι δαπάνες, που έγιναν πριν την προεκλογική περίοδο που αρχίζει έξι μήνες πριν την ημερομηνία διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία δημοσίευσε την έκθεσή της για τον έλεγχο των εκλογικών εξόδων των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές. Η Ελεγκτική ήλεγξε τις εκθέσεις συνολικών εξόδων συνολικά 14 υποψηφίων, οι οποίοι κατέβαλαν δαπάνες συνολικού ύψους €3,5 εκατ.

Τις υψηλότερες δαπάνες παρουσίασαν οι τρεις βασικοί υποψήφιοι με πρώτον τον Ανδρέα Μαυρογιάννη με συνολικά έξοδα, €1,21 εκατ., τον Νίκο Χριστοδουλίδη με €1,02 εκατ. και τον Αβέρωφ Νεοφύτου με €0,97 εκατ.

Ειδικότερα για τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει ότι στην έκθεση εκλογικών εξόδων του Υποψηφίου, όπως υποβλήθηκε στην Υπηρεσία μας, παρουσιάζονται συνολικές εισπράξεις ύψους €1.208.263 και συνολικά έξοδα ύψους €1.208.153,εκ των οποίων ποσό ύψους €700.014, αφορά σε έξοδα της παραγράφου 5 της έκθεσης εκλογικών εξόδων, με αποτέλεσμα να προκύπτει πλεόνασμα ύψους €110.

Ωστόσο, σημειώνει ότι σύμφωνα με σχετική γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, το ποσό των €112.095, δεν προσμετρά στο σύνολο των δαπανών του Υποψηφίου για τήρηση μεγίστου ορίου δαπανών, αφού αφορά σε δαπάνες που είναι παράνομες, καθώς οι πληρωμές τους διενεργήθηκαν από τρίτα πρόσωπα.

«Από τον έλεγχο που διενεργήσαμε έχει περιέλθει στην αντίληψη μας ότι ο Υποψήφιος υπερέβηκε το καθορισμένο από τη νομοθεσία «συνολικό ύψος των προεκλογικών δαπανών, το οποίο δεν πρέπει να ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ (€1.000.000) κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου», κατά €86.758», σημειώνεται.

Τονίζεται ωστόσο ότι ο διενεργήθηκαν δαπάνες ύψους €9.300, πριν την έναρξη της προεκλογικής περιόδου 5 Αυγούστου 2022, οι οποίες δεν προσμετρούνται.

Για τον Νίκο Χριστοδουλίδη, η ΕΥ αναφέρει ότι στην έκθεση εκλογικών εξόδων του Υποψηφίου, όπως υποβλήθηκε, παρουσιάζονται συνολικές εισπράξεις ύψους €926.121 και συνολικά έξοδα ύψους €1.019.357, εκ των οποίων ποσό ύψους €581.203, αφορά σε έξοδα της παραγράφου 5 της έκθεσης.

Σημειώνεται ότι στη συγκεντρωτική κατάσταση εισφορών, που επισυνάπτεται επί της έκθεσης εκλογικών εξόδων του Υποψηφίου, παρουσιάζονται: συνολικές εισφορές ύψους €1.019.357, εκ των οποίων ποσό ύψους €93.236 αφορά σε εισπράξεις πριν τις 5.8.2022 και ποσό ύψους €926.121 αφορά σε εισπράξεις από 5.8.2022 μέχρι 12.2.2023, ενώ συνολικές δαπάνες ύψους €1.019.357, οι οποίες εξ ολοκλήρου αφορούν σε δαπάνες από 5.8.2022 μέχρι 12.2.2023

Από τον έλεγχο που διενεργήσαμε έχει περιέλθει στην αντίληψη μας ότι ο Υποψήφιος υπερέβηκε το καθορισμένο από τη νομοθεσία «συνολικό ύψος των προεκλογικών δαπανών, το οποίο δεν πρέπει να ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ (€1.000.000) κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου», κατά €19.357

Ωστόσο σύμφωνα με την ΕΥ προκύπτουν δαπάνες €129.527, οι οποίες διενεργήθηκαν πριν την έναρξη της προεκλογικής περιόδου και οι οποίες δεν προσμετρούνται.

Στην έκθεση που υπεβλήθηκε από τον Αβέρωφ Νεοφύτου παρουσιάζονται συνολικές εισπράξεις ύψους €1.069.161 και συνολικά έξοδα ύψους €975.523, εκ των οποίων ποσό ύψους €658.396 αφορά σε έξοδα της παραγράφου 5 της έκθεσης, με το πλεόνασμα ύψους €93.638, που προέκυψε να μεταφέρεται στον ΔΗΣΥ με το κλείσιμο του τραπεζικού λογαριασμού που χρησιμοποιούσε ο υποψήφιος.

Ωστόσο, η ΕΥ παρατήρησε ότι στις εισπράξεις, όπως αυτές παρουσιάζονται στην υποβληθείσα έκθεση εκλογικών εξόδων του Υποψηφίου, στο μέρος που αφορά στο «Σύνολο εισφορών Φυσικών Προσώπων», συνολικού ύψους €71.550, δεν παρέχεται όλη η πληροφόρηση που απαιτείται από τη σχετική νομοθεσία, δηλαδή το όνομα των εισφορέων και το ποσό που έλαβε από τον καθένα από αυτούς ο υποψήφιος. Σημειώνει δε ότι, για μέρος του εν λόγω ποσού, συνολικού ύψους €46.550 και με την περιγραφή «εισπράξεις μικροποσών σε μετρητά από εκλογικές συγκεντρώσεις», δεν μας δόθηκαν περαιτέρω στοιχεία από τον υποψήφιο.

Διαπιστώνοντας ότι δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας κάτι που να υποστηρίζει ότι υπήρξε υπέρβαση των επιτρεπόμενων ορίων δαπανών που καθορίζονται στη σχετική νομοθεσία, η ΕΥ τονίζει όμως ότι δαπάνες συνολικού ύψους €39.998, που παρουσιάζονται στην παράγραφο 5 της υποβληθείσας έκθεσης εκλογικών εξόδων, διενεργήθηκαν από τρίτο πρόσωπο και συγκεκριμένα από τον ΔΗΣΥ. 

«Παρά το γεγονός ότι ο Υποψήφιος μετέπειτα επέστρεψε πίσω στον ΔΗΣΥ ποσό που υπερκαλύπτει το ποσό των εν λόγω δαπανών, αυτές καθίστανται παράνομες γιατί διενεργήθηκαν από τρίτο πρόσωπο», αναφέρεται.

Κενά και αδυναμίες στο νομοθετικό πλαίσιο

Πάντως, σύμφωνα με την ΕΥ, το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών παρουσιάζει σημαντικά κενά, αδυναμίες και ασάφειες, με σημαντικότερο ότι οι προεκλογικές δαπάνες που αποπληρώνονται πριν από την προεκλογική περίοδο, η οποία αρχίζει έξι μήνες πριν από την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών και λήγει την εν λόγω ημερομηνία, δεν προσμετρούνται στο καθορισμένο όριο εκλογικών δαπανών, ακόμη και αν αφορούν σε υπηρεσίες που θα παρασχεθούν κατά την προεκλογική περίοδο.

Παράλληλα, η νομοθεσία δεν ρυθμίζει τον χειρισμό τυχόν χρηματικού πλεονάσματος που μπορεί να προκύψει σε μία προεκλογική εκστρατεία, όπως αντίστοιχα ισχύει στον περί Διενέργειας Εράνων Νόμος, ενώ η απαίτηση για διενέργεια ελέγχων σε όλους του υποψήφιους ανεξαρτήτως του ύψους των δαπανών τους, οδηγεί σε δυσανάλογο διοικητικό κόστος σε σχέση με το όφελος που προκύπτει.

Ασάφεια καταγράφεται και ως προς τον χειρισμό των εκπτώσεων μεταξύ των διαφημιστικών μέσων προς τα διαφημιστικά γραφεία, ενώ δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση, που να διέπει τον έλεγχο των δαπανών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Τα ευρήματα και συμπεράσματα που αναφέρονται πιο πάνω, καθώς και το γεγονός ότι το ασαφές νομικό πλαίσιο που διέπει τη διενέργεια των εκλογικών αναμετρήσεων δεν συνάδει με τις σύγχρονες απαιτήσεις για την διενέργεια τους, δημιουργούν προβλήματα στην εφαρμογή του, από τα κόμματα, τους υποψήφιους αλλά και στον έλεγχο από την Ελεγκτική Υπηρεσία», αναφέρεται.

Συνεπώς η ΕΥ εισηγείται μεταξύ άλλων, όπως ο Έφορος να προωθήσει, το συντομότερο δυνατόν, στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχέδιο, που θα αποσκοπεί σε αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό των σχετικών νομοθεσιών ώστε αυτές να διασαφηνιστούν, να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εφαρμογή τους, καθώς και η αποτροπή ενδεχόμενης παραβίασής τους από τους υποψήφιους και επιπρόσθετα ο Έφορος να επισπεύσει τις διαδικασίες για υλοποίηση της μηχανογράφησης της υποβολής της εκθέσεων των εκλογικών εξόδων των υποψηφίων.

Έλεγχος Εσόδων και Δαπανών Κομμάτων

Εξάλλου, στην έκθεσή της για τον έλεγχο νομιμότητας εσόδων και δαπανών των κομμάτων για τις προεδρικές εκλογές του 2023 και ελεγχόμενους τον ΔΗΣΥ, που είχε ως υποψήφιο τον Αβέρωφ Νεοφύτου, το ΕΛΑΜ με υποψήφιο τον Χρίστο Χρίστου και το Ενωμένο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα Κύπρου (ΕΡΚΚ) που στήριξε την Ιουλία Χορβίνα Κομνηνού, η ΕΥ αναφέρει ότι οι δαπάνες του ΔΗΣΥ ανήλθαν σε €569.998, του ΕΛΑΜ σε €76.000 ενώ το ΕΡΚΚ παρουσιάζει μηδενικές δαπάνες.

Όσον αφορά τον ΔΗΣΥ, η ΕΥ σημειώνει ότι το κόμμα, παρά το γεγονός ότι διενήργησε δαπάνες για τις Προεδρικές Εκλογές 2023, δεν έχει υποβάλει αναλυτική κατάσταση στον Έφορο, κατά παράβαση των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας.

Όπως αναφέρεται, από την επισκόπηση της έκθεσης εκλογικών εξόδων του Αβέρωφ Νεοφύοτυ εντοπίσθηκε ότι το Κόμμα κατέβαλε ως χορηγία προς τον Υποψήφιο, ποσό ύψους €530.000, ενώ παρουσιάζονται και πληρωμές δαπανών από το Κόμμα, για λογαριασμό του υποψηφίου, συνολικού ύψους €39.998, «τις οποίες το Κόμμα διενήργησε, κατά παράβαση των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας».

Σημειώνεται ακόμη ότι από επισκόπηση επί των διπλοτύπων, του γενικού καθολικού και των τραπεζικών καταστάσεων του Κόμματος, κατά την υπό εξέταση περίοδο, πέραν των προαναφερθέντων ποσών που καταβλήθηκαν από το Κόμμα για την υποστήριξη του Υποψηφίου, εντοπίσθηκαν επιπλέον δαπάνες ύψους €30.178, τις οποίες το Κόμμα διενήργησε για την υποστήριξη του Υποψηφίου και οι οποίες δεν παρουσιάστηκαν στην έκθεση εκλογικών εξόδων του υποψηφίου.

Πάντως, ο ΔΗΣΥ απάντησε στην ΕΥ ότι το ποσό των 39,998 ευρώ που αφορούσε πινακίδες  «……… η πληρωμή έγινε από τον Ιανουάριο 2023 [sic] (εκτός προεκλογικής περιόδου) για άλλες εκδηλώσεις αλλά τελικά χρησιμοποιήθηκαν για τις προεδρικές εξ ου και το δηλώσαμε».

Σε σχέση με την παρατήρηση για δαπάνες προς τον υποψήφιο που δεν περιλήφθηκαν ύψους €30,178 ευρώ, ο ΔΗΣΥ απάντησε ότι «αυτό οφείλεται σε πολλούς και διάφορους λόγους όπως πχ τα τιμολόγια εκδόθηκαν στο όνομα ΔΗ.ΣΥ. και μας διέφυγαν στην πληρωμή ή άλλα ήρθαν από τις επαρχιακές καθυστερημένα».

Σε σχέση με το ΕΛΑΜ, η ΕΥ σημειώνει ότι από επισκόπηση της υποβληθείσας αναλυτικής κατάστασης, φαίνεται ότι το Κόμμα παρουσίασε ως μόνη δαπάνη ποσό ύψους €76.000, που κατέβαλε ως χορηγία στον υποψήφιο του, ενώ μέχρι την ημερομηνία της έκδοσης της έκθεσης, το Κόμμα δεν υπέβαλε στην Υπηρεσίας οποιαδήποτε σχόλια επί των θεμάτων του ελέγχου.

Τέλος, όσον αφορά το ΕΡΚΚ, η ΕΥ αναφέρει ότι από τον έλεγχο που διενεργήθηκε και από τα στοιχεία που υποβλήθηκαν στην Υπηρεσία μας για έλεγχο, δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας κάτι που να υποδηλώνει ότι το Κόμμα είχε έσοδα ή διενήργησε δαπάνες, που να σχετίζονται με την προεκλογική εκστρατεία του, για τις Προεδρικές Εκλογές 2023.

Τέλος, η ΕΥ διαπιστώνει αδυναμίες και ασάφειες στο νομοθετικό πλαίσιο, όπως το ότι δεν καθορίζεται στον περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμο η διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας των πολιτικών κομμάτων και ότι δεν υπάρχει σαφής ορισμός του τι θεωρούνται έσοδα και τι δαπάνες της προεκλογικής εκστρατείας των πολιτικών κομμάτων και πως αυτά διαχωρίζονται από τις άλλες δραστηριότητες τους.

Επίσης δεν καθορίζεται με σαφήνεια στη σχετική νομοθεσία ποια πολιτικά κόμματα θεωρούνται ότι έλαβαν μέρος στις διάφορες πολιτειακές εκλογές, συμπεριλαμβανόμενων των προεδρικών εκλογών (εντοπίστηκαν περιπτώσεις κομμάτων που κατήλθαν με κομματικούς υποψηφίους και άλλες περιπτώσεις κομμάτων που υποστήριξαν ανεξάρτητους υποψηφίους).