*Της Μιράντας Λυσάνδρου

Οι πρώτες εκλογές για ανάδειξη των εκπροσώπων της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πραγματοποιήθηκαν σε μία εξαιρετικά ταραγμένη πολιτικά περίοδο για τη χώρα. Ήταν 13 Ιουνίου του 2004, ενάμισι μήνα μετά το δημοψήφισμα επί του Σχεδίου Ανάν που βρήκε τη χώρα διχασμένη και λίγες εβδομάδες μετά τους χλιαρούς εορτασμούς για ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Οι 9 πολιτικοί σχηματισμοί και οι επτά ανεξάρτητοι υποψήφιοι που ρίχθηκαν στη μάχη της κάλπης διεκδικώντας μία από τις έξι θέσεις της Κύπρου στο ευρωκοινοβούλιο, δεν πρόλαβαν καν να κάνουν προεκλογική εκστρατεία.

Ευρωεκλογές 2004: Προεκλογική στη σκιά του Σχεδίου Ανάν

Μεγάλος νικητής των πρώτων ευρωεκλογών αναδείχθηκε ο ΔΗΣΥ. Παρότι σε απομόνωση λόγω της εσωστρέφειας στην οποία περιήλθε μετά το δημοψήφισμα, εξασφάλισε ποσοστό 28,23%. Μεγάλη ροή ψηφοφόρων του μετακινήθηκε προς τον συνδυασμό «Για την Ευρώπη» που ίδρυσε ο πρώην πρόεδρός του Γιαννάκης Μάτσης. Στο ίδιο ψηφοδέλτιο συμμετείχαν και άλλα πρώην πρωτοκλασάτα στελέχη μεταξύ των οποίων οι διαγραφέντες βουλευτές Πρόδρομος Προδρόμου, Ρίκκος Ερωτοκρίτου και Χριστόδουλος Ταραμούντας, που είχαν αντιταχθεί στη γραμμή του ΔΗΣΥ επί του Σχεδίου Ανάν.Ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη», με ροές και από άλλους πολιτικούς χώρους που καταψήφισαν το δημοψήφισμα, έλαβε 10,8%. Ο Γιαννάκης Μάτσης εξελέγη με διαφορά 37 ψήφων από την ΕΔΕΚ, τον μόνο χαμένο των εκλογών παρά τα ψηλά ποσοστά που εξασφάλισε, καθώς δεν κατάφερε να μπει στο Ευρωκοινοβούλιο.

Από τον ΔΗΣΥ εξελέγησαν οι Ιωάννης Κασουλίδης και Παναγιώτης Δημητρίου, δύο στελέχη του κόμματος που είχαν στηρίξει σθεναρά το σχέδιο ΑΝΑΝ.

Το ΑΚΕΛ παρά τη διφορούμενη στάση του στο δημοψήφισμα έλαβε 27,89%, διαφορά μικρότερη της μισής ποσοστιαίας μονάδας από τον πρωτοπόρο ΔΗΣΥ, κι εξέλεξε δύο ευρωβουλευτές, τους Αδάμο Αδάμου και Κυριάκο Τριανταφυλλίδη.Το ΔΗΚΟ που με 17,09% βγήκε πολύ ενισχυμένο στις ευρωεκλογές του 2004. Η πολεμική που άσκησε ο Πρόεδρός του και Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος στο Σχέδιο Ανάν εξαργυρώθηκε σε ψήφους. Πρώτος ευρωβουλευτής για το ΔΗΚΟ ο Μάριος Ματσάκης.

Ευρωεκλογές 2009: Και η ΕΔΕΚ στο Ευρωκοινοβούλιο

Οι επόμενες εκλογές για την Ευρωβουλή πραγματοποιήθηκαν στις 6 Ιουνίου 2009. Για πρώτη φορά στην ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων, η Κυπριακή Δημοκρατία έστησε κάλπες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λονδίνο και Βρυξέλλες, αποτυγχάνοντας ωστόσο να ανατρέψει τον μεγάλο νικητή των εκλογών που αναδείχθηκε η αποχή σε ποσοστό 40,6% έναντι 27,5% στις προηγούμενες ευρωεκλογές.

Ο ΔΗΣΥ στον οποίο τα απολωλότα πρόβατα πλην του Δημήτρη Συλλούρη, είχαν επιστρέψει στο μαντρί τους, έλαβε 35,65% και κατάφερε να εκλέξει δύο ευρωβουλευτές. Τον Ιωάννη Κασουλίδη, για δεύτερη θητεία, και την Ελένη Θεοχάρους. Με διαφορά μικρότερη της μίας μονάδας το ΑΚΕΛ κατέλαβε τη δεύτερη θέση, στέλνοντας στις Βρυξέλλες τους Τάκη Χατζηγεωργίου και για δεύτερη φορά τον Κυριάκο Τριανταφυλλίδη.

Σε αντίθεση με τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ που βγήκαν αρκετά ενισχυμένα από την κάλπη, το ΔΗΚΟ παρουσίασε απώλειες ποσοστών της τάξης του 5%, εξασφαλίζοντας ποσοστό 12,28% και μία έδρα για την Αντιγόνη Παπαδοπούλου. Η ΕΔΕΚ παρά τις μικρές απώλειες που σημείωσε κατάφερε αυτή τη φορά να εκλέξει τον Κούλλη Μαυρονικόλα.

Το πρωτοεμφανιζόμενο ΕΛΑΜ, που ιδρύθηκε ένα χρόνο πριν, έλαβε 663 ψήφους και 0,22% του εκλογικού σώματος.

Ευρωεκλογές 2014: 56% η αποχή, νικητής η αδιαφορία

Τα πρωτοφανή ποσοστά αποχής που έφτασαν το 56%, “σημάδεψαν”. Την τρίτη κατά σειρά διαδικασία ανάδειξης μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο «σημάδεψαν» τα πρωτοφανή ποσοστά αποχής που έφτασαν στο 56%. Στις εκλογές της 25ης Μαΐου 2014, για πρώτη φορά Τουρκοκύπριοι είχαν δικαίωμα τόσο στο εκλέγειν όσο και στο εκλέγεσθαι. 

Νικητής της εκλογικής μάχης με αυξημένα ποσοστά αναδείχθηκε ο ΔΗΣΥ με 37,75% και δύο ευρωβουλευτές. Στη δεύτερη θέση κατατάγηκε το ΑΚΕΛ με 26,98%, απώλεια ποσοστών 8% σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές και διαφορά 11 ποσοστιαίες μονάδες από τον ΔΗΣΥ. Τα ποσοστά αυτά αντικατόπτριζαν τη φθορά από τη διακυβέρνηση Χριστόφια. Μικρότερες απώλειες σημείωσαν ΔΗΚΟ και συνδυασμός ΕΔΕΚ – Οικολόγων, με 10,83% και 7,68% αντίστοιχα, εξασφαλίζοντας από μία θέση. Ελένη Θεοχάρους, Χρίστος Στυλιανίδης, Τάκης Χατζηγεωργίου, Νεοκλής Συλικιώτης, Κώστας Μαυρίδης και Δημήτρης Παπαδάκης πήραν το εισιτήριο για την ευρωβουλή.

Στις 3 Οκτωβρίου 2014 ο Λευτέρης Χριστοφόρου αντικατέστησε τον Χρήστο Στυλιανίδη, ο οποίος ανέλαβε Επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων. Ενώ τον Νοέμβριο του 2015 η Ελένη Θεοχάρους αποχώρησε από ΔΗΣΥ και Ευρωπαϊκό Λαϊκό κόμμα.

Το δε ΕΛΑΜ δεκαπλασίασε τους ψηφοφόρους του εξασφαλίζοντας ποσοστό 2,69%.

Ευρωεκλογές 2019: Κέρδισε το ΕΛΑΜ, έχασε από τον Παπαδάκη

Η τέταρτη εκλογική διαδικασία στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας για την ανάδειξη μελών του Ευρωκοινοβουλίου διεξήχθη στις 26 Μαΐου 2019. 

Ο ΔΗΣΥ παρά την απώλεια του 8,3% ήταν για άλλη μία φορά πρώτο κόμμα με 29,02%. Η φθορά από τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη, αλλά και η χαλαρή ψήφος αποτυπώθηκαν στην κάλπη. ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ αύξησαν τα ποσοστά τους. Το ΔΗΚΟ έλαβε 13,8% και η ΕΔΕΚ 10,58%, με την τελευταία να προικοδοτείται από παντού για να μην χάσει την έδρα από το ΕΛΑΜ. Την έχασε εν τέλει τον Φεβρουάριο του 2020 με τη διαγραφή του Δημήτρη Παπαδάκη από το κόμμα. Το δε ΕΛΑΜ έδειξε σε αυτές τις εκλογές την προοπτική του στο κομματικό σκηνικό ακουμπώντας το 5,56%. Το ίδιο και η ΔΗΠΑ που στην πρώτη της εκλογική αναμέτρηση έλαβε 3,8%.

Στις εκλογές του 2019 αναμετρήθηκε για πρώτη φορά και ένας πλήρης συνδυασμός Τουρκοκύπριων, το «Κίνημα Γιασεμί». Εξασφάλισε 1,7%. Το ΑΚΕΛ, με 27,49%, ήταν ωστόσο εκείνο που ανέδειξε Τ/Κ ευρωβουλευτή, τον Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, που μαζί με τους Γιώργο Γεωργίου, Κώστα Μαυρίδη, Δημήτρη Παπαδάκη, Λουκά Φουρλά και Λευτέρη Χριστοφόρου εισήλθαν στην ευρωβουλή. Τον Νοέμβριο του 2020 η έδρα του Λευτέρη Χριστοφόρου, που ορίστηκε ως μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, παραχωρήθηκε στην Ελένη Σταύρου.