Τα σχέδια της Χούντας επιβάλλονται στην Κύπρο. 15 Ιουλίου η Λευκωσία καίγεται από τα πυρά των πραξικοπηματιών. Η Εθνική υπηρεσία πληροφοριών ελεγχόμενη από τους στρατάρχες των Αθηνών περιγράφει τα γεγονότα στ νησί.

Με την εκδήλωση του πραξικοπήματος εκφράζεται και ο πρώτος φόβος για αντίδραση της Τουρκίας.

1 – 18 Ιουλίου
Η 39ΜΠ συνεχίζει προπαρασκευαστικάς της ενέργείας δι’ ανάληψιν αποβατικής επιχειρήσεως κατά Κύπρου.

2 – 18 Ιουλίου
Κατά Δ/γην του Αρχηγείο όπως : Εντός 12 ωρών αίτινες θα λάβουν μέρος εις τας προετοιμασίας εναντίον της Κύπρου.

Και στην Κύπρο που υποτίθεται κανείς δε γνώριζε, ο ταξίαρχος Γιωργίτσης καλεί σε επιλεκτική επιστράτευση, Το BBC μεταδίδει απόπλου τουρκικών πλοίων. Επρόκειτο έλεγαν στη Λευκωσία για προγραμματισμένη άσκηση. Η Υπηρεσία πληροφοριών μιλά ξεκάθαρα για εισβολή και μάλιστα με λεπτομέρεια .

19 Ιουλίου 1974
Συνεχίζεται η προπαρασκευή των αποβατικών δυνάμεων […] δι’ ανάληψιν πολεμικής αποστολής κατά Κύπρου.

Στα μέχρι πρότινος απόρρητα έγγραφα αποτυπώνεται ο όλεθρος των ημερών με λεπτομερείς αναφορές στις πολεμικές δραστηριότητες και τις καταλήψεις χωριών.

Φτάνουμε στον Αύγουστο. Μια μέρα πριν τη δεύτερη εισβολή της οποίας η προετοιμασία αποτυπώνεται λεπτομερώς στα έγγραφα καταγράφονται και οι πρώτες πληροφορίες για εποικισμό, ο οποίος θα ήταν το κερασάκι στην τούρτα των σχεδίων της Άγκυρας.

Τα ανωτέρω συνδιαζόμενα προς ετέρας φήμας περί μεταφοράς Τουρκικού Πλυθισμού εκ Τουρκίας δι΄εγκατάστασιν εις τας Τουρκοκρατούμενας περιοχάς, υπό το πρόσχημα ότι ούτοι είναι Τουρκοκύπριοι τουρίσται, παρέχουν σαφήν ένδειξιν των Τουρκικών προθέσεων να καταστήσουν τας περιοχάς τάυτας αμιγώς Τουρκικάς διά βίαιας εκδιώξεως των Ε/Κ.

Ο ρόλος των Μεγάλων

14 Αυγούστου ξεδιπλώνεται η μυστηριώδης στάση των Αμερικανών. Τα δελτία αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ αποφεύγουν να πάρουν ξεκάθαρη θέση για την εισβολή της Τουρκίας και χαρακτηρίζονται ως φιλότουρκοι.

Διαφαίνεται πρόθεσις των ΗΠΑ όπως μη δυσαρεστήσουν την Άγκυραν, προκειμένου να επιτύχουν διευκολύνσεις εν τη Νήσω. Η τακτική αυτή των ΗΠΑ ουδώλως συμβάλλει εις τον τερμαστισμόν της παρούσης κρίσεως, διευκολύνει δε την Τουρκικήν πλευράν εις την επίτευξιν των παραλόγων απαιτήσεών της.

Ανάλογες αναφορές και για τους Άγγλους οι οποίοι θορυβήθηκαν όταν έβλεπαν τη ραγδαία προέλαση των Τούρκων την οποία δεν είχαν προβλέψει.

Εκτιμάται ότι η Βρετανική Κυβέρνησις, ήτις παρεκίνησε την Τουρκίαν εις την αποβατικήν της ενέργειαν εις Κύπρον και εβοήθησε ταύτην κατά τας πρώτας ημέρας των μαχών, απώλεσε τον έλεγχο επ αυτής και ευρέθη εις δυσχερή θέσιν εκ των συνεχιζόμενων επεκτατικών ενεργειών των Τούρκων εν τη Νήσω.

Δείτε το ρεπορτάζ του Ευάγγελου Αγαπίου