Την απόφαση των ΗΠΑ να άρουν προσωρινά και μερικώς το λεγόμενο εμπάργκο όπλων σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (ITAR) ανακοίνωσε σήμερα προσωπικά προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο.

Αυτό ανακοίνωσαν στη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης που παραχώρησαν τηλεφωνικά στους Ελληνες ανταποκριτές οι βοηθοί Υφυπουργοί Εξωτερικών, Μάθιου Πάλμερ για ευρωασιατικές υποθέσεις και Μάικ Μίλερ για στρατιωτικές. Η μερική άρση θα ισχύει για ένα χρόνο – με δυνατότητα ανανέωσης – και θα αφορά «μη φονικά» (non lethal) συστήματα. Οι αξιωματούχοι σημείωσαν ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ θα είναι βήμα – βήμα, δεν συνδέεται με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο ούτε σηματοδοτεί αλλαγή στην πάγια αμερικανική θέση στο Κυπριακό. Δεν έκαναν σαφή διάκριση μεταξύ φονικών και μη φονικών συστημάτων, ωστόσο διευκρίνισαν ότι κάθε αίτημα της Κύπρου για προμήθεια αμερικανικών συστημάτων θα εξετάζεται χωριστά, όπως συμβαίνει πάντοτε σε ανάλογες περιπτώσεις.

Σημαντικός εταίρος

“Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι βασικός εταίρος στην Ανατολική Μεσόγειο” αναφέρει ο Μάικ Πομπέο στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter. “Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας για την ασφάλεια”, συνεχίζει.

«Οι ΗΠΑ βλέπουν την Κυπριακή Δημοκρατία ως σημαντικό εταίρο, η οποία συνεισφέρει σημαντικά στην ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι μία σχέση που λειτουργεί, αναπτύσσεται και αυξάνεται», είπε ο Μάθιου Πάλμερ.

Αναφερόμενος στην τηλεφωνική συνομιλία Πομπέο – Αναστασιάδη ανέφερε ότι ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών ενημέρωσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι «προσδιόρισε πως είναι προς το συμφέρον της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ να άρει προσωρινά το βέτο στην εμπορική πώληση μη φονικών αμυντικών συστημάτων και υπηρεσιών στην Κυπριακή Δημοκρατία, στο οικονομικό έτος 2020-21… Δεν έχουν αυτή τη στιγμή ληφθεί αποφάσεις σε σχέση  με το τι θα συμβεί σε μελλοντικά έτη».

Ο κ. Πάλμερ δεν ήταν σε θέση να δώσει πλήρη ενημέρωση για το περιεχόμενο της συνομιλίας Πομπέο – Αναστασιάδη.

Δεν αλλάζει κάτι στο κυπριακό Σε σχέση με την μερική άρση του εμπάργκο, δήλωσε ότι σε καμιά περίπτωση δεν αντικατοπτρίζει σε αλλαγή θέσης για τη διευθέτηση του Κυπριακού. «Συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε μία συνολική διευθέτηση που θα επανενώνει τη νήσο σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, η οποία θα ωφελήσει όλους τους Κύπριους, όπως και την ευρύτερη περιοχή», είπε ο κ. Πάλμερ, επισημαίνοντας ότι οι περιορισμοί για την εμπορική πώληση «φονικών» αμυντικών συστημάτων παραμένουν. Ο βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι οι ΗΠΑ βλέπουν την Ανατολική Μεσόγειο ως ένα στρατηγικό χώρο στον οποίο ανταγωνίζονται να επηρεάσουν θετικά, κατά τρόπο συνεπή με την εθνική τους στρατηγική ασφαλείας, εργαζόμενες από κοινού με τους εταίρους στην περιοχή, συμπεριλαμβανόμενης και της Κυπριακής Δημοκρατίας.«Για την προώθηση μεγαλύτερης σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας κάνουμε αυτό το βήμα συνεχίζοντας την ενδυνάμωση της στρατηγικής σχέσης με την Κύπρο και τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε ο κ. Πάλμερ, υπενθυμίζοντας και το μνημόνιο συναντίληψης μεταξύ Κύπρου – ΗΠΑ, το 2018 και το νόμο East Med. Συνέδεσε επίσης την απόφαση με τις επισκέψεις αμερικανικών πλοίων σε κυπριακά λιμάνια, τα προγράμματα εκπαίδευσης Κυπρίων στρατιωτικών, την παρουσία Κύπριου στρατιωτικού ακόλουθου κ.α. Ο βοηθός Υφυπουργός για στρατιωτικές υποθέσεις Μάικ Μίλλερ είπε ότι οι αποφάσεις για τα μη φονικά στρατιωτικά συστήματα που θα πωλούνται θα λαμβάνονται χωριστά για κάθε περίπτωση, όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις. Ο κ. Πάλμερ είπε πως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έδωσε το πράσινο φως για την πώληση, σε σχέση με τα δύο σημεία του νόμου που αφορούσαν το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και τις επισκέψεις ρωσικών πλοίων σε κυπριακά λιμάνια, διότι «αποφασίσαμε ότι είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να το πράξουμε», εκφράζοντας την ελπίδα η Κύπρος να είναι σε θέση να σημειώσει πρόοδο στους τομείς αυτούς.

Σίγουρα δεν περιλαμβάνονται τα F-35 

Σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για το ποια είναι τα φονικά και μη φονικά όπλα, ο Μάικ Μίλερ είπε ότι οι κανονισμοί δεν δίνουν επίσημο ορισμό, ωστόσο όλοι που σχετίζονται με την αμυντική βιομηχανία γνωρίζουν ποια είναι και ποια δεν είναι. Μάλιστα απαντώντας σε άλλη  σχετική ερώτηση, ο Μάθιου Πάλμερ είπε πως σίγουρα στα μη φονικά δεν θα περιλαμβάνονταν αεροσκάφη F-35.

Σε ερώτηση του ΚΥΠΕ ο Μάθιου Μίλερ είπε πως ο προσωρινός χαρακτήρας της άρσης και ο περιορισμός σε μη φονικά αμυντικά συστήματα δεν έχει καμιά σχέση με τη Ρωσία.

«Εχει να κάνει με την απόφασή μας να προχωρήσουμε με αυτές τις αλλαγές κατά τρόπο που είναι προσεκτικός και ελεγχόμενος και συμβάλλει στην ειρήνη και ασφάλεια της περιοχής. Δεν επιθυμούμε να δούμε μία κούρσα απόκτησης όπλων στο νησί, ούτε θεμελιώδη αλλαγή στο ισοζύγιο δυνάμεων, που θα αποσταθεροποιούσε την κατάσταση. Προχωρούμε αργά και προσεκτικά, βήμα προς βήμα».Πρόσθεσε ότι αυτό είναι το πρώτο βήμα και θα είναι σε θέση να το εξετάσουν αργότερα, μαζί με τις επιπτώσεις του στην ευρύτερη περιοχή, πριν προχωρήσουν με το επόμενο.

Σε ερώτηση αν η κυπριακή πλευρά ζήτησε κάτι συγκεκριμένο, ο Μάθιου Πάλμερ είπε πως η αμερικανική κυβέρνηση είναι σε συνεχή επικοινωνία με την κυπριακή για θέματα που αφορούν παραγγελίες αμυντικών συστημάτων.

Θέλουν αποκλιμάκωση

Σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για το ποιο μήνυμα έδωσε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη ο κ. Πομπέο, σε σχέση με τις συνεχείς τουρκικές παραβιάσεις της κυπριακής ΑΟΖ, ο κ. Πάλμερ είπε πως ακόμη δεν έχει σχετική ενημέρωση και ότι θα υπάρξει σχετική ανακοίνωση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Σε σχέση με την αμερικανική θέση στο θέμα των τουρκικών παραβιάσεων, ο Μάιου Πάλμερ είπε.

«Αυτό που οι ΗΠΑ θα ήθελαν να δουν είναι αποκλιμάκωση στο Αιγαίο. Την Τουρκία να σταματά τις έρευνες στο Αιγαίο και στην κυπριακή ΑΟΖ. Θα θέλαμε να δούμε επιστροφή στοΝ διάλογο και μείωση των εντάσεων. Και τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, σε σχέση με τα θέματα θαλάσσιας οριοθέτησης να επιλύονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να μην μεταφράζονται σε αναμετρήσεις ανοιχτής θαλάσσης που έχουν ως αποτέλεσμα εντάσεις και υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα».

Δεν συνδέεται με την Τουρκία η απόφαση

Σε άλλη ερώτηση ο Μάθιου Πάλμερ ξεκαθάρισε ότι η απόφαση για μερική άρση του εμπάργκο δεν αφορά την Τουρκία, την Ελλάδα, ή το Αιγαίο, αλλά την Κύπρο και την εταιρική της σχέση με τις ΗΠΑ.

«Θα υπάρξουν κάποιοι οι οποίοι θα θελήσουν να διασυνδέσουν αυτή την απόφαση με την τρέχουσα ένταση στο Αιγαίο, αλλά η διασύνδεση αυτή είναι τεχνητή», είπε.

Τέλος, σε ερώτηση για το αν υπάρχει πρόταση για μορατόριουμ όλων των ενεργειακών ερευνών, ο Μάθιου Πάλμερ ξεκαθάρισε ότι οι τουρκικές έρευνες δημιουργούν εντάσεις και θα πρέπει να σταματήσουν, ενώ επανέλαβε τη στήριξη στο δικαίωμα της Κύπρου να ερευνά και να εκμεταλλεύεται ενεργειακούς πόρους στην ΑΟΖ της.