Αναπληρωτής Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Κύπρου Κώστας Παρασκευά 

 

Αρχίζοντας στην  

 

η ιστορία

 

1η Απριλίου 1955 αρχίζει ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ με στόχο την ένωση με την Ελλάδα. Το 1958 φαίνεται ότι ο στόχος είναι ανέφικτος. Ακολουθούν δικοινοτικές ταραχές.

Φτάνουμε στο σχέδιο Μακμίλαν που σήμαινε συγκυριαρχία Τουρκίας, Ελλάδας, Αγγλίας στο νησί. Λόγω της πολύ αρνητικής εξέλιξης, ο Μακάριος αντιλαμβάνεται ότι κάτι πρέπει να γίνει και μαζί με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Καραμανλή και τον Υπουργό Εξωτερικό Ευάγγελο Αβέρωφ, καταλήγουν στη λύση της ανεξαρτησίας.

Ακολουθούν οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου οι οποίες υπογράφηκαν το 1959 και φτάνουμε στην ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960.

Η ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχίζει την 16η Αυγούστου με το σύνταγμα το οποίο συνοδευόταν από τρεις βασικές συνθήκες, εγκαθίδρυσης, συμμαχίας και εγγυήσεως. Η συνθήκη εγγυήσεως έδινε το δικαίωμα επεμβάσεων.

Καμία από τις δύο πλευρές δεν έμεινε ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, αφού η ελληνοκυπριακή επιθυμούσε την ένωση με την Ελλάδα και η τουρκοκυπριακή τη διχοτόμηση.

Ο κ. Παρασκευά ανέφερε και όσα διευκρίνιζαν οι συμφωνίες, ότι η Κύπρος είναι ενιαία, υπάρχει μεικτός πληθυσμός ο οποίος ζει στις πατρογονικές του εστίες και επιτεύχθη συμβιβασμός που έλεγε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητη δημοκρατία προεδρικού τύπου της οποίας ο Πρόεδρος είναι Ελληνοκύπριος και ο Αντιπρόεδρος Τούρκος. 

Η αναλογία στο νησί ήταν 82% Ελληνοκύπριοι και 18% Τουρκοκύπριοι, αναλογία που ωστόσο αντανακλάτο στο σύνταγμα.

Όπως εξηγεί ο κ. Παρασκευά, τα τρία χρόνια που ακολούθησαν, η περίοδος 1960-1963 καθώς ήταν τα χρόνια κατά τα οποία οι δύο κοινότητες μοιράζονται την εξουσία και προσπαθούν να στελεχώσουν τους θεσμούς, κάτι το οποίο δεν στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία. Η καχυποψία η οποία χρονολογείτο στα χρόνια του αποικοκρατικού αγώνα, μεταφέρθηκε και δεν έγινε ιδιαίτερη προσπάθεια από τις δύο κοινότητες για ειρηνική συνύπαρξη, όπως σχολιάζει ο κ. Παρασκευά.

«Με αυτά τα δεδομένα ήταν αδύνατον να στηθεί κράτος, να καλλιεργηθεί συνταγματική συνείδηση», επισημαίνει ο κ. Παρασκευά.

Αναφερόμενος στα πρόσωπα που επέλεξε ο Μακάριος για την πρώτη κυβέρνηση, είπε ότι είχε επιλέξει άτομα που αναδείχθηκαν μέσα από τον αγώνα της ΕΟΚΑ, με αποτέλεσμα να δημιουργεί στην άλλη πλευρά αντιπάθειες. Το ίδιο συνέβαινε και για το πρόσωπο του Μακαρίου, αφού το γεγονός ότι ήταν Αρχιεπίσκοπος και ιερωμένος, δεν δημιουργούσε ιδιαίτερη συμπάθεια.

«Θα μπορούσε και θα έπρεπε να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια στη στελέχωση του πρώτου Υπουργικού Συμβουλίου ούτως ώστε να στηθούν σωστοί θεσμοί προκειμένου να λειτουργήσει το κράτος. Αντ’ αυτού, αφού φαίνεται ότι στο πίσω μέρος του μυαλού της ελληνοκυπριακής κοινότητας δεν ήταν η λειτουργία του κράτους αλλά η ένωση, έπαιξε ρόλο και στην επιλογή των πρώτων προσώπων που στελέχωσαν το πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο.»

Η Εθνική Φρουρά δεν προνοείτο στο σύνταγμα, συστήθηκε ωστόσο το 1964. Εκείνο που προνοούσε το σύνταγμα ήταν ο στρατός αποτελούμενος από 2,000 άντρες, 60% Ελληνοκυπρίων και 40% Τουρκοκυπρίων. Η ελληνοκυπριακή πλευρά τασσόταν υπέρ του μεικτού στρατού και η τουρκοκυπριακή υποστήριζε τις χωριστές μονάδες.