Της Μιράντας Λυσάνδρου

Στενεύουν ασφυκτικά τα περιθώρια για την εξεύρεση συμφωνίας μεταξύ Chevron και Υπουργείου Ενέργειας ως προς τον τρόπο ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη».

Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν αμέσως μετά την απόρριψη από τον Υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου του αναθεωρημένου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής που υπέβαλε η κοινοπραξία και ένα μήνα μετά έληξαν άδοξα. Πλέον ο χρόνος για την τύχη του «Αφροδίτη» μετράει ανάποδα με τις εξελίξεις να κρίνονται στην παράταση των 30 ημερών που «σφύριξε» ο Υπουργός. 

Θα δούμε γκάζι από το τεμάχιο «12»;

Υπό αυτά τα δεδομένα μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου τα ψέματα για το Αφροδίτη θα έχουν τελειώσει. Τότε αναμένεται να ολοκληρωθεί ο νέος κύκλος διαπραγματεύσεων ο οποίος θα κρίνει αν τελικά:

• Ο Κύπριος πολίτης θα «δει» το φυσικό αέριο του οικοπέδου 12, 12 χρόνια μετά την ανακάλυψή του
• Aν θα στερηθεί τα έσοδα που σχεδόν αγγίζουν τα 10 δις ευρώ επειδή αυτό θα παραμείνει εγκλωβισμένο 1700 μέτρα κάτω από τη θάλασσα

Από τη στιγμή που η κυπριακή κυβέρνηση πήρε το ρίσκο της απόρριψης του αναθεωρημένου Σχεδίου της κοινοπραξίας Chevron, Shell και NewMed, η ανάπτυξη «πατά» σε κινούμενη άμμο, αφού στις διμερείς διαπραγματεύσεις ουδείς έχει επιδείξει διάθεση υπαναχώρησης.

«Casus belli»  η πλωτή μονάδα

Η Κυπριακή Δημοκρατία επιμένει να επιθυμεί πλωτή μονάδα ανάπτυξης πάνω από το κοίτασμα, όπως ακριβώς προνοούσε το αρχικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής του 2019 που είχε υποβληθεί από τη Noble Energy πριν την εξαγορά της από την Chevron. Το επιχείρημά είναι πως αυτό διασφαλίζει την πλήρη αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη». Διαφορετικά αν αέριο μεταφέρεται όπως θα αντλείται απευθείας με αγωγό στην Αίγυπτο, σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου θα παραμείνουν ανεκμετάλλευτες στον ταμιευτήρα, περιορίζοντας σημαντικά τα έσοδα του κράτους.

Οι θέσεις της Chevron

Η κοινοπραξία, στο αναθεωρημένο Σχέδιο Ανάπτυξης αφαιρεί από την πλευρά της την πλατφόρμα άντλησης και επεξεργασίας πάνω από το κοίτασμα, ως τη μόνη οικονομικά συμφέρουσα λύση. Η απόφαση λήφθηκε μετά την αξιολόγηση των δεδομένων από την τελευταία γεώτρηση που έγινε νωρίτερα φέτος και κατέδειξε ότι οι πραγματικές ποσότητες είναι λιγότερες από τις εκτιμήσεις και αγγίζουν τα 4,4 τρισ. κ.π. φυσικού αερίου καθιστώντας το ένα μέτριο κοίτασμα. Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη γεώτρηση του 2011 αξιολογούσε το κοίτασμα από 5 έως 7 τρισ. κ. π.

Με την αφαίρεση της πλωτής μονάδας παραγωγής πάνω από το κοίτασμα η κοινοπραξία θα εξοικονομήσει κεφάλαια ύψους 1 δισ. δολαρίων, περιορίζοντας το κόστος της επένδυσης στα 2,5 δισ. δολάρια κάτι που σύμφωνα με τα μαθηματικά της θα το καταστήσει εμπορικό προς όφελος όλων των μερών. Το σχέδιο είναι η κατασκευή αγωγού από το Αφροδίτη προς την Αίγυπτο, με την επεξεργασία να γίνεται όταν το αέριο φτάνει σε πλωτή μονάδα ανάπτυξης της Shell στην αιγυπτιακή ΑΟΖ. Απ’ εκεί, «καθαρό» πια θα συνεχίζει μέσω του αγωγού τη διαδρομή για τον τελικό του προορισμό τα τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου της Αιγύπτου.

 Chevron: Συμφέρουσα λύση για όλους

Σύμφωνα με τις πληροφορίες η Chevron και οι εταίροι της έχουν καταστήσει σαφές στην Κυπριακή Δημοκρατία, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να καταφέρουν να διασκεδάσουν τις ανησυχίες της, ότι η προτεινόμενη είναι μία καθαρή λύση που δεν θέτει σε κίνδυνο ούτε τις επενδύσεις τους ούτε τα οφέλη της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Παρότι κανένα από τα μέρη της κοινοπραξίας δεν επιβεβαιώνει τις πληροφορίες μας, η εκτίμησή είναι πως με τις νέες ρυθμίσεις δεν μειώνονται τα καθαρά έσοδα της Κυπριακής Δημοκρατίας από την εκμετάλλευση του «Αφροδίτη». Το 2019 είχαν υπολογιστεί στα 9,4 δις. ευρώ. Αντιθέτως θα μπορούσαν να αυξηθούν δεδομένου ότι αφαιρείται από τον προϋπολογισμό της επένδυσης σχεδόν το ένα τρίτο του κεφαλαίου που απαιτείτο.   

Πληροφορίες θέλουν το κοίτασμα, με βάση το αναθεωρημένο σχέδιο που προτείνει η Chevron, να είναι σχεδόν πλήρως εκμεταλλεύσιμο, παρά τις ανησυχίες του Υπουργείου Ενέργειας και των συμβούλων του, με την παραγωγή να κυμαίνεται στα 4 τρις κ.π.

«Τέρμα γκάζι» ή προς ολοταχώς προς τον γκρεμό;

Η προσπάθεια με στόχο τη θετική έκβαση των πραγμάτων θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες. Αν υπάρξει συμφωνία η τελική επενδυτική απόφαση θα ληφθεί το 2025 και μέχρι το τέλη του 2027 οι πρώτες ποσότητες φυσικού αερίου θα φτάσουν στην Αίγυπτο.

Πάντως εκτιμάται ότι η μη επίτευξη συμφωνίας θα είναι πολύ περισσότερο ζημιογόνα για την Κυπριακή Δημοκρατία τόσο από γεωπολιτικής όσο κι από οικονομικής απόψεως, αφού δεν θα μπορέσει να ξεκλειδώσει τις προοπτικές που διανοίγονται για να καταστεί η χώρα μέρος μίας εναλλακτικής και ασφαλούς διαδρομής ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία θέλει πλήρη απεξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα.

Αδιέξοδο ακόμη για τον κοινό ταμιευτήρα

Πάντως η υλοποίηση της όποιας συμφωνίας, εάν αυτή επιτευχθεί, είναι υπό την αίρεση της επίτευξης συμφωνίας μεταξύ των Κυβερνήσεων Κύπρου και Ισραήλ για τον κοινό ταμιευτήρα φυσικού αερίου στα κοιτάσματα Αφροδίτη και Ishai της κυπριακής και ισραηλινής ΑΟΖ αντίστοιχα. Όπως πληροφορούμαστε οι διαπραγματεύσεις θα ενταθούν και θεωρείται πως υπάρχει αρκετός χρόνος μέχρι το 2025 για να επιτευχθεί συμφωνία. 

Παρότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πολλές φορές διαμηνύσει ότι ακόμη και χωρίς διακανονισμό για το ζήτημα Αφροδίτη – Ishai μπορεί να προχωρήσει η εκμετάλλευση του Αφροδίτη, το Ισραήλ διαφωνεί. Πρώτα συμφωνία, λέει, μετά εκμετάλλευση. Η ιδέα πάνω στην οποία εργάζονται οι δύο πλευρές είναι να περάσει στη δικαιοδοσία της ΚΔ το μέρος του κοιτάσματος που βρίσκεται στην ΑΟΖ του Ισραήλ με την καταβολή βεβαίως του ανάλογου αντιτίμου από την Κυπριακή Δημοκρατία.