«Κυπριακό: Ώρα μηδέν!», είναι ο τίτλος διήμερου συνεδρίου που διοργανώνει το ΑΚΕΛ. Οι εργασίες άρχισαν απόψε στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ένα συνέδριο που όπως μετέδωσε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Alpha ο δημοσιογράφος Ευάγγελος Αγαπίου, το ΑΚΕΛ θέλησε να δώσει υπερκομματικό χαρακτήρα, εν μέσω της κρισιμότητας των στιγμών για το Κυπριακό.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην ομιλία του τόνισε την ανάγκη για επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά και τις προσπάθειες που καταβάλει προς αυτόν τον στόχο η Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης επανέλαβε ότι οι λέξεις «δυο κράτη» δεν εμπίπτουν στο λεξιλόγιο της ελληνοκυπριακής πλευράς, ενώ αναφέρθηκε στα πεπραγμένα της διακυβέρνησης του στο Κυπριακό, αναφερόμενος στο ορόσημο της συνάντησης της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη.

Από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου επικεντρώθηκε στην ομιλία του στην ανάγκη να γίνουν τολμηρά βήματα αλλά και άλματα στο θέμα του Κυπριακού, ενώ επίσης και να επισημαίνει την ανάγκη να δωθούν κίνητρα, τόσο στην Τουρκία, όσο και στους Τουρκοκύπριους, μέσα από μεμονωμένα  μέτρα στήριξης.

Το συνέδριο του ΑΚΕΛ θα ολοκληρωθεί αύριο, με τη συμμετοχή μεταξύ των άλλων, του πρώην Τ/κ ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.

Η ομιλία Χριστοδουλίδη

Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος και μεταβαίνω στις 15 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη με την προσδοκία ότι αυτή η συνάντηση θα αποτελέσει το πρώτο σημαντικό βήμα για ουσιαστική επανέναρξη των συνομιλιών, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, από μόνος του ο τίτλος του συνεδρίου αποτυπώνει εύστοχα την αγωνία όλων για τη μη επίλυση του Κυπριακού μισό αιώνα μετά την τουρκική κατοχή, όπως επίσης και για τα τετελεσμένα που δημιουργεί η παρέλευση του χρόνου.

«Η ώρα μηδέν δεν είναι σχήμα λόγου, είναι η μεγάλη αλήθεια την οποία βιώνουμε καθημερινά κάθε μέρα εδώ και 50 χρόνια στην πράσινη γραμμή στους προσφυγικούς συνοικισμούς, στα μνημόσυνα των θυμάτων της εισβολής, στους ομαδικούς τάφους με τα οστά ανδρών και γυναικών που χάθηκαν τόσο άδικα. Κυρίως όμως, η ώρα μηδέν αντανακλάται στην παγίωση των τετελεσμένων 50 χρόνια μετά, με όλα όσα η πάροδος του χρόνου επιφέρει επί του εδάφους», σημείωσε σχετικά.

Συμπλήρωσε ότι το στάτους κβο όχι μόνο δεν είναι βιώσιμο, αλλά από τη μια εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους και από την άλλη δεν επιτρέπει στη χώρα να αξιοποιήσει και να αναπτύξει όλες τις δυνατότητες και τις προοπτικές της.

«Ακρογωνιαίος λίθος της προσπάθειάς μας είναι η αναζήτηση λύσης του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου, δηλαδή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, με αξιοποίηση του μέχρι σήμερα διαπραγματευτικού κεκτημένου, συμπεριλαμβανομένου και του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα, καθώς επίσης των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», τόνισε στη συνέχεια, προσθέτοντας ότι αυτό διεκδικεί από την η πρώτη μέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του, όχι απλά με δηλώσεις, αλλά με συγκεκριμένες πράξεις, με συγκεκριμένες ενέργειες, και παραμένει προσηλωμένος σε αυτόν τον όρο εντολής που του ανέθεσε ο Κυπριακός λαός.

«Αν θέλουμε 50 χρόνια μετά να κάνουμε και έναν απολογισμό, θα πρέπει να ασκήσουμε και τη δική μας κριτική που για πολλά χρόνια πορευτήκαμε αποκλειστικά επικαλούμενοι το διεθνές δίκαιο και θεωρώ σήμερα δεν υπάρχει κανείς που θα διαφωνήσει μαζί μου ότι το διεθνές δίκαιο από μόνο του δεν μπορεί σε καμία απολύτως περίπτωση να επιλύσει το Κυπριακό ή το οποιοδήποτε περιφερειακό διεθνές πρόβλημα», ανέφερε στη συνέχεια.

Προσέθεσε ότι οι τουρκικές αξιώσεις, όπως εκφράζονται δημόσια, δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. «Η κυριαρχική ισότητα, οι απευθείας πτήσεις, το απευθείας εμπόριο, οι απευθείας επαφές, είναι ασύμβατες με τις δικές μας επιδιώξεις γιατί δεν οδηγούν στη λύση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Πρόκειται για προσεγγίσεις που οδηγούν στη διχοτόμηση, οδηγούν στη λύση δύο κρατών και λειτουργούν ως αντικίνητρο στην προσπάθεια για λύση. Για εμάς κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο, η λύση των δύο κρατών δεν έχει καμία απολύτως θέση στο πολιτικό λεξιλόγιο και σε αυτό είμαι απόλυτος», τόνισε επί του θέματος.

Αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον ΓΓ των ΗΕ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης στη Νέα Υόρκη, είπε ότι εκτός από την προσωπική του εμπλοκή στην προσπάθεια διάρρηξης του αδιεξόδου και επανέναρξης των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν διαπίστωσε την ίδια προσήλωση και από τις πέντε χώρες – μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, κατά τη διάρκεια του γεύματος εργασίας που παρέθεσε στους μόνιμους αντιπροσώπους των χωρών αυτών, οι οποίοι ανέφεραν ότι το Κυπριακό είναι από τα ελάχιστα θέματα στα οποία και τα πένετε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας συμφωνούν.

«Είναι ξεκάθαρο ότι για όλους το πλαίσιο λύσης είναι το συμφωνημένο πλαίσιο και αυτό που καθορίζουν τα ψηφίσματα και αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς αυτό. Πλέον όλοι αναγνωρίζουν την εποικοδομητική μας προσέγγιση και επικεντρώνονται προς την κατεύθυνση της Τουρκίας για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου», προσέθεσε.

Ακολούθως, υπενθύμισε ότι ανταποκρίθηκε αμέσως σε όλες τις μέχρι σήμερα βολιδοσκοπήσεις, είτε του Γενικού Γραμματέα είτε της κ. Ολγκίν, για τριμερή ή πενταμερή συνάντηση, προσθέτοντας ότι παρά τις συνεχείς αρνητικές απαντήσεις, φαίνεται ότι ο κ. Τατάρτ αποδέχτηκε τελικώς να παρακαθίσει σε μια τριμερή συνάντηση, σε δείπνο εργασίας με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

«Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος και μεταβαίνω στις 15 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη με την προσδοκία ότι αυτή η συνάντηση θα αποτελέσει το πρώτο σημαντικό βήμα για ουσιαστική επανέναρξη των συνομιλιών. Δεν γνωρίζω πώς θα κινηθεί ο κ. Τατάρ, αν θα εκφράσει διαφορετικές θέσεις από αυτά που λέει δημοσίως. Μπορώ όπως να σας διαβεβαιώσω ότι η δική μας πλευρά με αυτοπεποίθηση, με ειλικρίνεια, θα επαναλάβει την ετοιμότητά μας να προσέλθουμε στο τραπέζι του διαλόγου, να συζητήσουμε όλα αυτά τα θέματα για τα οποία υπάρχει διαφορετική προσέγγιση ανάμεσα στις δύο πλευρές, πάντα όμως εντός του συμφωνημένου πλαισίου», υπογράμμισε.

Καταλήγοντας, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι το 2024 έχει και ένα διπλό συμβολισμό, από τη μία η συμπλήρωση 50 χρόνων από το προδοτικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή, από την άλλη, η 20η επέτειος από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Οι δύο αυτοί ημερολογιακοί σταθμοί ορίζουν το σκηνικό μέσα στο οποίο ζούμε και το περιβάλλον μέσα στο οποίο πολιτευόμαστε. Από τη μία έχουμε την τραγωδία του ‘74 που αποτελεί ένα σκοτεινό σημείο αναφοράς για τη πατρίδα μας και που καλούμαστε να ανατρέψουμε τις τραγικές συνέπειες. Από την άλλη, η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το φωτεινό ορόσημο που οδηγεί στις καλύτερες μέρες που οφείλουμε στην πατρίδα μας, οφείλουμε στα παιδιά μας, οφείλουμε στη νέα γενιά», σημείωσε, προσθέτοντας ότι η ΕΕ έχει τα εργαλεία ώστε να δημιουργηθούν κίνητρα για όλους τους εμπλεκόμενους σε αυτήν την προσπάθεια, αλλά και εκείνες τις ασφαλιστικές δικλείδες ώστε όλοι,  Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να νιώθουν ασφαλείς στον τόπο τους.

«Οι προκλήσεις που έχουμε να διαχειριστούμε από κοινού απαιτούν πάνω από όλα ενότητα στο εσωτερικό μέτωπο, όχι ως σύνθημα, αλλά στην πράξη και προϋποθέτουν στοιχειώδη συνεννόηση στα μεγάλα που μας ενώνουν, παρά τις όποιες επιμέρους διαφωνίες. Για αυτό το λόγο θεωρώ την πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ ως ιδιαίτερα σημαντική, αλλά και γιατί έκρινα καθήκον μου και υποχρέωσή μου να ανταποκριθώ θετικά στην πρόσκληση και να είμαι σήμερα εδώ. Θέλω να σας ευχαριστήσω και πάλι για την πρόσκληση και να κληθώ κάθε επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας», κατέληξε.

Η ομιλία Στεφάνου

Για το ΑΚΕΛ το διακύβευμα που υπάρχει είναι ένα: είτε λύση ΔΔΟ είτε διχοτόμηση, δήλωσε την Παρασκευή ο ΓΓ του κόμματος, Στέφανος Στεφάνου, κάνοντας αναφορά σε χαμένες ευκαιρίες και λάθη της ε/κ πλευράς και παρουσιάζοντας την πρόταση τεσσάρων σημείων του ΑΚΕΛ για επανέναρξη των συνομιλιών.

Ο Στέφανος Στεφάνου είπε ότι από τη μέρα που η τουρκική πλευρά επίσημα πλέον επανέφερε ως στόχο τη λύση δύο κρατών απορρίπτοντας την ομοσπονδία, το διακύβευμα ΔΔΟ ή διχοτόμηση έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρο. «Όποιοι πιστεύουν ότι αν επιδιώξουμε οποιαδήποτε άλλη λύση είναι δυνατόν να επιτευχθεί ο στόχος του τερματισμού της κατοχής και της επανένωσης, λυπάμαι που θα το πω, είναι εκτός πραγματικότητας», επεσήμανε.

Ο κ. Στεφάνου ανέφερε ότι υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες, λάθη και λανθασμένοι υπολογισμοί στην πολιτική και στη διαχείριση του προβλήματος από μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς. Λάθη τα οποία διευκόλυναν ή και τροφοδότησαν την παρελκυστική και διχοτομική πολιτική της Τουρκίας, η οποία έχει τον παράγοντα του χρόνου με το μέρος της, με την έννοια ότι η παρέλευσή του παγιώνει τα διχοτομικά δεδομένα τόσο επί του εδάφους όσο και στις συνειδήσεις των ανθρώπων, πρόσθεσε. «Η ‘Ώρα Μηδέν’ όμως του Κυπριακού δεν προσφέρεται για εσωστρέφεια. Αντιθέτως, μας επιβάλλει να δούμε με καθαρή ματιά το μέλλον διορθώνοντας τυχόν λάθη του παρελθόντος», ανέφερε.

Ένα από αυτά τα λάθη, είπε ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, ήταν η στάση της ε/κ πλευράς, και εν γένει της ΚΔ, απέναντι στην τ/κ κοινότητα. «Χρειάζεται πολιτικό θάρρος για να παραδεχτούμε ότι δεν της συμπαρασταθήκαμε όσο έπρεπε ώστε να της εμπνεύσουμε την εμπιστοσύνη αλλά και τη διάθεση για κοινό αγώνα που θα οδηγήσει στη λύση και την επανένωση. Ακόμα και σήμερα πολλές φορές αποφεύγουμε να βάζουμε στην εξίσωση των προσπαθειών για λύση τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας», ανέφερε.

Η υποτίμηση του τουρκοκυπριακού παράγοντα, είπε, είχε ξεκινήσει από την εποχή των αγώνων για αποτίναξη της αποικιοκρατίας. Από τις αρχές δε της δεκαετίας του ’60 και, ειδικά, μετά τις δικοινοτικές συγκρούσεις και την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τη διοίκηση του κοινού δικοινοτικού κράτους, συνέχισε, αυτή η προσέγγιση είχε ενταθεί. «Αποφάσεις που τότε λήφθηκαν ερήμην των Τουρκοκυπρίων έστελναν το μήνυμα σ’ αυτούς ότι νιώθουμε ικανοποιημένοι που απαλλαχθήκαμε από τη συμμετοχή τους στη διαχείριση του κράτους και ότι δεν θέλουμε ανεξαρτησία αλλά ένωση με την Ελλάδα. Πολιτική την οποία ακολούθησε –δυστυχώς– η ελληνοκυπριακή ηγεσία επίσημα τουλάχιστον μέχρι το 1968. Και, ξανά δυστυχώς, η ενωτική ρητορική παρέμεινε μέχρι και το 1974», επεσήμανε.

Παρουσιάζοντας την πρόταση του ΑΚΕΛ μίλησε για τέσσερα σημεία με πρώτο τη συνεχή υπόμνηση προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά παραμένει συνεπής και αμετακίνητη στη συμφωνημένη βάση λύσης της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματά του ΟΗΕ και όπως συγκεκριμενοποιήθηκε με τις σχετικές συγκλίσεις, περιλαμβανομένης της σύγκλισης για εκ περιτροπής προεδρία, διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο και λήψη όλων των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου με τουλάχιστον μία θετική ψήφο από  Τουρκοκύπριο Υπουργό.

Αυτό επιβάλλεται, είπε, για δύο βασικούς λόγους: “πρώτο, γιατί η τουρκική πλευρά έχει επίσημα μετακινηθεί από τη συμφωνημένη βάση λύσης. Και δεύτερο, οι βολιδοσκοπήσεις του τέως Πρόεδρου Αναστασιάδη εντός κι εκτός Κύπρου για λύση δύο κρατών, σε συνδυασμό με την δαιμονοποίηση της πολιτικής ισότητας, έχει τραυματίσει την αξιοπιστία της ελληνοκυπριακής πλευράς σχετικά με την επιδιωκόμενη λύση”, ανέφερε.

Δεύτερο σημείο της πρότασης του ΑΚΕΛ, συνέχισε, είναι, η επιμονή στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, σημειώνοντας ότι αυτή τη θέση διατύπωνε ο ΓΓ του ΟΗΕ για μερικά χρόνια προτείνοντάς την στα εμπλεκόμενα μέρη ως διέξοδο για συνέχιση των διαπραγματεύσεων.

Επίσης, συνέχισε, ευθαρσώς πρέπει να δηλώνουμε ότι είμαστε υπέρ της διαφύλαξης όλων των συγκλίσεων καθώς και της διαπραγμάτευσης στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες. Ως πλεονεκτήματα αυτής της θέσης, ανέφερε, παρακάμπτονται οι απαράδεκτες και απορριπτέες θέσεις της τουρκικής πλευράς για λύση δύο κρατών, για ισότιμο διεθνές καθεστώς και για κυριαρχική ισότητα, διαφυλάσσονται οι συγκλίσεις και συμφωνίες πάνω σε εξαιρετικής σημασίας ζητήματα, όπως αυτά της κυριαρχίας και της πολιτικής ισότητας. Οι διαπραγματεύσεις στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες, συνέχισε, διασφαλίζουν από μόνες τους ότι η διάρκειά τους δεν πρόκειται να πάρει σε μάκρος χρόνου.

«Με αυτό τον τρόπο, σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να επιτευχθεί στρατηγική συμφωνία που θα σηματοδοτήσει τον αναπόδραστο δρόμο προς τη συνολική λύση. Σημειώνω, επίσης, ότι το Πλαίσιο Γκουτέρες περιλαμβάνει όλες τις συγκλίσεις καθώς και την εξαιρετικά σημαντική θέση που διατύπωσε ο κ. Γκουτέρες για τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων», επεσήμανε.

Τρίτο σημείο της πρότασης του ΑΚΕΛ, είπε ο κ. Στεφάνου, είναι η διαμόρφωση μιας ισχυρής θετικής ατζέντας προς την Τουρκία που να περιλαμβάνει θέματα που βρίσκονται ψηλά στις πολιτικές προτεραιότητες της Τουρκίας, χωρίς βεβαίως να παραβιάζονται οι κόκκινές μας γραμμές. Επανέλαβε δε την πρόταση του ΑΚΕΛ που κατέθεσε τον Δεκέμβριο του 2020 με επίκεντρο τα θέματα της ενέργειας.

Το τέταρτο σημείο αφορά την εφαρμογή μονομερών μέτρων από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας προς όφελος της τουρκοκυπριακής κοινότητας για την επίλυση προβλημάτων ή κάλυψη αναγκών στην ΚΔ, την ενίσχυση των σχέσεων τους με την ΕΕ μέσω της ΚΔ και στην επίλυση προβλημάτων καθημερινότητάς τους. Τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση είναι προς την σωστή κατεύθυνση αλλά είναι ανεπαρκή και πρέπει να εμπλουτιστούν, πρόσθεσε.

Ο κ. Στεφάνου είπε ότι η ανάληψη ουσιαστικών πρωτοβουλιών είναι ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας και εν γένει της Κυβέρνησής του, που χειρίζονται το Κυπριακό. Πρωτοβουλίες, πρόσθεσε, χρειάζεται να αναληφθούν και προς την κατεύθυνση της κοινωνίας, της οποίας ένα μεγάλο μέρος της, εξαιτίας κυρίως της στασιμότητας, αφέθηκε στην απαισιοδοξία και τον συμβιβασμό με το στάτους κβο.

«Είναι ευθύνη της Κυβέρνησης έμπρακτα να υποδεικνύει τους κινδύνους από τη ντε φάκτο κατάσταση και να αναδεικνύει την ανάγκη για λύση. Όχι γενικά και αόριστα, αλλά συγκεκριμένα, αφού η βάση λύσης στην οποία έχουμε συμφωνήσει είναι συγκεκριμένη. Το Κυπριακό δεν σηκώνει, δεν αντέχει άλλες μικροπολιτικές και εκλογικές σκοπιμότητες. Το Κυπριακό δεν προσφέρεται για παιχνίδια επικοινωνίας, ούτε για ρητορική εσωτερικής κατανάλωσης. Γιατί από το Κυπριακό εξαρτάται η ζωή μας και η ζωή δεν σηκώνει αναβολή», κατέληξε ο ΓΓ του ΑΚΕΛ.