Ο Υπουργός Εξωτερικών μίλησε αποκλειστικά στο AlphaNewsLive και αποκάλυψε τα επόμενα βήματα της σημαντικής δήλωσης προθέσεων που υπέγραψε στις ΗΠΑ για τα θέματα ασφάλειας. Τόνισε πως η συγκεκριμένη συμφωνία θα αξιοποιηθεί και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στο κυπριακό ειδικότερα στα κεφάλαια της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Αποκάλυψε επίσης ότι στις 19 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί τριμερής σύνοδος Κύπρου-Ελλάδας-Ιορδανίας σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, ενώ δεν αποκλείεται την αμέσως επόμενη μέρα, κατά τη διάρκεια της τριμερούς συνόδου κορυφής με το Ισραήλ, να προκύψουν ανακοινώσεις σε σχέση με την εμπλοκή των ΗΠΑ στη συνεργασία. Σε σχέση με την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ο Νίκος Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε καθησυχαστικός αλλά και αισιόδοξος μετά τη συνάντηση του με την Νίκι Χέιλι.
Αυτούσια η συνέντευξη
Από όσα ακούσαμε για τις επαφές σας στις ΗΠΑ, κρατάμε τα εξής: Νέα εποχή στις σχέσεις των δύο χωρών γιατί οι Αμερικανοί βλέπουν την Κύπρο όχι μόνο από τη σκοπιά του κυπριακού και το τι κάνει η Τουρκία αλλά από τη σκοπιά των διμερών σχέσεων. Πώς θα το δούμε πρακτικά αυτό που περιγράφετε;
Όντως έχετε απόλυτο δίκαιο. Ένα από τα κύρια μηνύματα σε όλες τις συναντήσεις που είχα είναι το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν προσεγγίζεται μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες απλά ως το κυπριακό πρόβλημα ή μέσα αν θέλετε από τον φακό των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία. Είναι πολύ εύστοχο το ερώτημα σας, πως μεταφράζεται αυτή η νέα προσέγγιση κάτι που και εμείς επιδιώκαμε εδώ και καιρό. Αυτή η νέα προσέγγιση αντικατοπτρίζεται στην δήλωση προθέσεων που έχει υπογραφεί η οποία θέτει το πλαίσιο της συνεργασίας μας ξεκινώντας αν θέλετε από τα θέματα ασφάλειας. Υπάρχει ένας διψήφιος αριθμός στα θέματα της ευρύτερης ασφάλειας στα οποία εμπλέκονται και έξι υπουργεία της ΚΔ, που ξεκινά η συνεργασία μας, μάλιστα τις αμέσως επόμενες μέρες σε συνεργασία και με τα Υπουργεία που εμπλέκονται θα καθοριστούν πολύ συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες όπως προβλέπεται και μέσα από τη δήλωση προθέσεων, θα προωθηθούν είτε μέσα από την ανταλλαγή επαφών σε πολιτικό ή τεχνοκρατικό επίπεδο, είτε μέσα από κοινές ενέργειες κοινές ασκήσεις, εκπαιδεύσεις, κοινές δράσεις στην περιοχή. Αυτό αφορά την διμερή πτυχή. Μέσα όμως στη δήλωση προθέσεων υπάρχει και αυτή η προσέγγιση η επιθυμία για κοινές δράσεις στην περιοχή και εδώ εμπίπτει ο τομέας των τριμερών συνεργασιών. Οφείλω να αναφέρω ότι οι συνομιλητές μου στην Ουάσιγκτον ήταν απόλυτα ενημερωμένοι για το τι γίνεται, την προστιθέμενη αξία αυτών των τριμερών δράσεων και τα μηνύματα που είχαν δεν ήταν μόνο από τις δικές μας ενημερώσεις αλλά και απ' το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία όπως επίσης φυσικά και την Ελλάδα και το αμέσως επόμενο διάστημα και προς αυτή την κατεύθυνση αναμένονται συγκεκριμένες ανακοινώσεις. Υπάρχει στις 20 Δεκεμβρίου συνάντηση σε τριμερές επίπεδο αρχηγών κρατών Ισραήλ, Ελλάδας, Κύπρου στο Ισραήλ, ενδεχομένως εκεί να δούμε αμερικανικό ενδιαφέρον υπάρχει επιθυμία...συζητάμε τις λεπτομέρειες σε συνεργασία και με το Ισραήλ αλλά και την Ελλάδα. Να αναφέρω επίσης και δεν είναι δημόσια γνωστό ότι στις 19 Δεκεμβρίου θα γίνει τριμερής στην Κύπρο σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδα-Κύπρος-Ιορδανία. Και από πλευράς Ιορδανίας είναι θετικό ότι υπάρχει ενδιαφέρον για συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών και είναι για αυτό το πλαίσιο που το αμέσως επόμενο διάστημα θα προωθηθεί και στο Υπουργικό Συμβούλιο η σύσταση αυτής της μόνιμης Γραμματείας η οποία θα γίνει στη Λευκωσία με συμμετοχή διπλωματών από το Ισραήλ και την Αίγυπτο σε πρώτη φάση, έτσι ώστε μέσα από μια μόνιμη δομή που θα έχει την έδρα της στην Κύπρο να γίνει καλύτερος συντονισμός ώστε να υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα αποτελέσματα μέσα από αυτές τις τριμερείς δράσεις που αν θέλετε τη δική μου εκτίμηση ήταν η πιο σημαντική προσθήκη στην εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μπορούμε να δώσουμε κάποια παραδείγματα σε σχέση με τις δράσεις που εμπλέκουν έξι υπουργεία όπως είπατε, τις ανταλλαγές τεχνοκρατών κτλ.
Να πω κάποιους τομείς για να γίνω πιο κατανοητός. Θα υπάρχει συνεργασία σε θέματα ενεργειακής και θαλάσσιας ασφάλειας, κοινές ασκήσεις στον τομέα της έρευνας και της διάσωσης, κοινές δράσεις σε αντιμετώπιση θεμάτων τρομοκρατίας ή διάδωσης όπλων μαζικής καταστροφής. Υπάρχουν πολλοί τομείς είναι διψήφιοι και μάλιστα επειδή θεωρείται και από τις δύο πλευρές ότι θα προκύπτουν νέα αντικείμενα συνεργασίας υπάρχει μια συγκεκριμένη πρόνοια στη δήλωση προθέσεων που μιλά ότι τα δύο μέρη μπορούν σε αυτό τον κατάλογο να γίνει προσθήκη νέων τομέων συνεργασίας πάντα στον τομέα της ασφάλειας. Και εκεί που εξηγεί τους λόγους για τους οποίους γίνεται η δήλωση προθέσεων εξηγείται ότι οι δύο χώρες αναγνωρίζουν τη σημασία της συνεργασίας τους σε θέματα ασφάλειας τόσο στο επίπεδο των διμερών τους σχέσεων αλλά και γενικότερα στην περιοχή. Και η ΚΔ προσεγγίζεται μέσα στο πλαίσιο της ευρύτερης προσέγγισης της νέας αμερικανικής κυβέρνησης για τη σημασία της Μέσης Ανατολής και υπάρχουν και κάποια άλλα σχέδια που έχουμε συζητήσει με τις ΗΠΑ αλλά και με κάποια γειτονικά κράτη...να δούμε πως αυτή οι τριμερείς μηχανισμοί, χωρίς να αντικαθιστούνται, αν δύναται στο σύντομο μέλλον, να προωθηθούν ούτως ώστε να γίνει μια περιφερειακή συνεργασία με την εμπλοκή περισσοτέρων των τριών κρατών χωρίς να σημαίνει αντικατάσταση.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες τι ρόλο θέλουν να διαδραματίσουν σε όλο αυτό;
Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε αυτές τις συζητήσεις σε συγκεκριμένους τομείς. Δεν θα είναι ένα τέταρτο συμβαλλόμενο μέρος στην τριμερή με το Ισραήλ, την Αίγυπτο ή την Ιορδανία. Αλλά σε κάποια συγκεκριμένα θέματα όπως το θέμα της ασφάλειας και της ενέργειας. Εξάλλου όπως γνωρίζετε ήδη όταν θα επισκεφθεί ο αρμόδιος Υφυπουργός Εξωτερικών την Κύπρο, θα επισκεφθεί και την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Και οι ΗΠΑ βλέπουν ότι η συνεργασία αυτών των τριών χωρών, χωρίς να υπάρξει ο όποιος αποκλεισμός μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο ανάμεσα σε άλλα στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Αυτή η συνεργασία δεν στρέφεται ενάντια στην όποια τρίτη χώρα. Εκείνο που θεωρούμαι και ήρθαμε κοντά είναι ότι μέσα από τη συνεργασία μας μπορούμε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Αν όντως μιλάμε για νέα εποχή στις σχέσεις των δύο χωρών, τότε θα ανέμενε κανείς ότι το αμερικανικό εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Κύπρο σύντομα θα αποτελέσει παρελθόν. Έτσι έχουν τα πράγματα;
Πολύ εύστοχη η διατύπωση σας. Όπως γνωρίζετε έχει ξεκινήσει η συζήτηση στο Κογκρέσο και είναι θετικό ότι η αμερικανική κυβέρνηση βλέπει και στηρίζει αυτή την προσπάθεια και θεωρώ ότι θα δούμε σταδιακά πως τερματίζονται όλοι αυτοί οι περιορισμοί που έχουν τεθεί μέσα από το συγκεκριμένο νομοσχέδιο και προς αυτή την κατεύθυνση σύντομα θα υπάρξουν τα πρώτα βήματα.
Ακούσατε κάτι συγκεκριμένο από τους συνομιλητές σας στις ΗΠΑ;
Nαι. Την περισσότερο συμβολική σημασία που θα έχει μια τέτοια ενέργεια και τα μηνύματα που θα στείλει.
Επειδή το τελευταίο διάστημα γράφτηκαν πάρα πολλά για την προοπτική της Κύπρου να ενταχθεί στην Βορειοατλαντική Συμμαχία. Όλες αυτές εξελίξεις σηματοδοτούν μια τέτοια προσέγγιση;
Κοιτάξτε δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή μια τέτοια προσέγγιση από επίσημης πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπάρχει όμως μια έντονη συμμετοχή της ΚΔ στις συζητήσεις που γίνονται στην ΕΕ σε σχέση με την PESCO. Ενόψει και της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ των συζητήσεων που η έξοδος της Βρετανίας έχει προκαλέσει για το μέλλον της Ευρώπης, έχουμε ακούσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από τη Γερμανία τη Γαλλία διάφορες ιδέες και σκέψεις για την ανάγκη να προχωρήσει περισσότερο αυτή η διαδικασία. Άρα αυτή τη στιγμή που μιλάμε επικεντρωνόμαστε σε αυτή την προοπτική. Μάλιστα έχουμε κάνει κάποιες κοινές εισηγήσεις με κάποια κράτη-μέλη της ΕΕ πως μπορεί η Κύπρος να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων της PESCO και είναι κάτι το οποίο επιδιώκουμε μέσα από συγκεκριμένες δράσεις και εισηγήσεις.
Σε σχέση με το κυπριακό. Πώς βλέπουν οι Αμερικανοί τις εξελίξεις διότι από το Κραν Μοντάνα και έπειτα οι ΗΠΑ ήταν σε μια μεταβατική περίοδο στα διπλωματικά τους δρώμενα...τί λένε για παράδειγμα για τα καθοριστικά θέματα της ασφάλειας;
Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό που μας έφερε περισσότερο κοντά είναι τα θέματα ασφάλειας σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο. Εξάλλου είναι για αυτό που η δήλωση προθέσεων που έχει υπογραφεί αφορά το θέμα της ασφάλειας. Άρα η προσέγγιση της αμερικανικής πλευράς είναι ότι μέσα από τη λύση του κυπριακού η ΚΔ θα πρέπει να μπορεί να διαδραματίζει αυτό το ρόλο που διαδραματίζει αλλά αυτός ο ρόλος να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο. Αυτή είναι η γενικότερη προσέγγιση τους σε ότι αφορά τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων που από τις πτυχές του κυπριακού ήταν το μόνο θέμα που συζητήθηκε σε λεπτομέρεια ειδικότερα σε ότι αφορά τις επαφές στην Ουάσιγκτον. Όσο αφορά γενικότερα την προοπτική του κυπριακού στηρίζουν την προσπάθεια του ΓΓ μέσω της κ. Λουτ και ευελπιστούν να υπάρξουν αποτελέσματα. Αντιλαμβάνονται το ρόλο της Τουρκίας, αυτό είναι θετικό και μέσα σε αυτό το πλαίσιο υπήρξε και μία πολύ εποικοδομητική συζήτηση και με την κ. Χέιλι, γνωρίζετε πολύ καλά την αμερικανική προσέγγιση στα θέματα των ειρηνευτικών δυνάμεων, το να μην υπάρξει κίνδυνος αυτή η προσέγγιση να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για την Τουρκία στο να συμφωνηθούν οι όροι αναφοράς που θα επιτρέψουν την επανέναρξη των συνομιλιών κάτι που επιδιώκουμε το συντομότερο δυνατόν, ευελπιστώντας ότι αν δεν υπάρξει πρόοδος θα υπάρξει πρόβλημα με την ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών. Ήταν ξεκάθαρο ότι ειδικότερα σε ότι αφορά τους όρους εντολής, αυτό που για μας είναι πολύ σημαντικό, το ψήφισμα 186 δεν υπάρχει η όποια πρόθεση αλλοίωσης του συγκεκριμένου ψηφίσματος.
Όμως σε ότι αφορά την αριθμητική δύναμη;
Όσο αφορά την αριθμητική δύναμη δεν υπάρχουν συγκεκριμένες σκέψεις ή μείωσης ή αύξησης στην ειρηνευτική δύναμη. Υπάρχουν πέντε κριτήρια που έχουν θέσει οι Ηνωμένες Πολιτείες και μέσα από το συγκεκριμένο πλαίσιο είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε γιατί στόχος είναι αυτό που αν θέλετε είχαμε συμφωνήσει ήταν να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της ειρηνευτικής δύναμης και σε καμία απολύτως περίπτωση να επηρεαστεί ο ρόλος που διαδραματίζει στην Κύπρο.
Αν όμως δεν έχουμε διαπραγματευτική διαδικασία μέχρι τον Ιανουάριο τα μηνύματα που φτάνουν από ξένους διπλωμάτες στην Κύπρο είναι ότι θα έχουμε με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ένα από τα κριτήρια εξάλλου είναι να υπάρχει πολιτική διαδικασία.
Αντιλαμβάνεστε ότι μια πολιτική διαδικασία για να υπάρχει χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Αν ένα από τα μέρη δεν έχει ενδιαφέρον και δεν επιθυμεί να αρχίσει διαδικασία δεν θα είναι ορθό να αλλάξουν κάποια δεδομένα για κάποιο κράτος που δεν ευθύνεται.
Άρα είστε πιο αισιόδοξος για το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ μετά την συνάντηση που είχατε με την κ. Χέιλι...
Είμαι πιο αισιόδοξος γιατί εκείνο που ξεκάθαρα επιδιώκεται από τις ΗΠΑ είναι η ενίσχυση του ρόλου που διαδραματίζει στην Κύπρο.
Θα επιστρέψω σε εκείνο που είπατε προηγουμένως σε σχέση με το θέμα της ασφάλειας και τους αμερικανούς. Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι υπάρχει πιο συγκεκριμένο ενδιαφέρον από πλευράς τους για να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο σε αυτή τη φόρμουλα που θα καταλήξουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων;
Αντιλαμβάνεστε ότι από τα έξι κεφάλαια του κυπριακού είναι εκείνο που ενδιαφέρει περισσότερο τις ΗΠΑ και δεν θεωρώ καθόλου τυχαίο που ο ΓΓ μίλησε για ένα κανονικό κράτος και η προσέγγιση των ΗΕ είναι ότι εν έτη 2018 δεν μπορούμε να μιλάμε για εγγυήσεις σε ένα κράτος-μέλος της ΕΕ. Άρα είναι ο τομέας που τους ενδιαφέρει και επαναλαμβάνω ότι η δήλωση προθέσεων που έχουμε υπογράψει, απ' εκεί που ξεκινά αυτή η νέα εποχή στις σχέσεις μας, αγγίζει τα θέματα της ασφάλειας που δεν είναι άσχετα με το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων που συζητούμε.
Αυτή η διασύνδεση είναι που κάνει αίσθηση. Δηλαδή αυτή η συμφωνία πρόθεσης, πώς συνδέεται με το κεφάλαιο της ασφάλειας στο κυπριακό.
Για να μπορεί η κυπριακή δημοκρατία να έχει ρόλο σε όλα αυτά τα θέματα που έχουν συζητηθεί αντιλαμβάνεστε ότι μέσα από μια λύση του κυπριακού πρέπει να της παρέχεται αυτός ο ρόλος. Πρέπει να μπορεί να ανταποκρίνεται σε αυτό το ρόλο στην περιοχή. Και αντιλαμβάνεστε ότι αν η ΚΔ δεν είναι ανεξάρτητο κράτος έχει ξένους εγγυητές και στρατεύματα πως μπορεί να διαδραματίσει αυτό το ρόλο.
Να έρθουμε λίγο στα της παρούσας φάσης του κυπριακού. Όροι αναφοράς, μια καινούργια ορολογία. Τί θα πρέπει να περιλαμβάνουν αυτοί οι όροι για να μπορέσουν να οδηγηθούν τα μέρη στις διαπραγματεύσεις. Τί είναι εκείνο που θέλουμε να ξεκαθαρίσει;
Η κ. Λουτ μετέφερε το ξεκάθαρο μήνυμα του ΓΓ ότι θα πρέπει να συμφωνηθούν οι όροι αναφοράς οι οποίοι πρέπει να περιλαμβάνουν και θέματα ουσίας και θέματα διαδικασίας έτσι ώστε όταν ξεκινήσει η διαπραγματευτική διαδικασία με βάση εκείνους τους όρους να υπάρχει πραγματική προοπτική θετικής κατάληξης. Να το κάνω πιο απλό. Ο ΓΓ στην έκθεση του μιλά για καλή προετοιμασία. Αν θέλετε το σημαντικότερο μέρος αυτής της προετοιμασίας θα είναι αυτοί οι όροι αναφοράς οι οποίοι θα προκύψουν μέσα από τις συζητήσεις της κ. Λουτ με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Θέματα ουσίας για παράδειγμα, το πλαίσιο του ΓΓ, οι συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής διαδικασίας, πότε και πως ξεκινούμε...ξεκινούμε με διαπραγματεύσεις στην Κύπρο με τις δύο κοινότητες ή ξεκινούμε με μια νέα διάσκεψη. Όλα αυτά τα θέματα θα περιλαμβάνονται στους όρους αναφοράς. Ελπίζουμε να ξεκινήσει σύντομα αυτή η αποστολή της κ. Λουτ για να υπάρξουν αποτελέσματα το συντομότερο δυνατόν.
Ανοίξαμε ένα δίαυλο επικοινωνίας με την Τουρκία για πρώτη φορά. Είχατε και εσείς μια συζήτηση με τον κ. Τσαβούσογλου και ο Πρόεδρος μια δίωρη που την μάθαμε μετά. Τί σημαίνει αυτό το πράγμα για τη συνέχεια. Διατηρήσατε εκείνη την επαφή, είχατε ξανά επικοινωνία με τον κ. Τσαβούσογλου ή κάποιο άλλο Τούρκο αξιωματούχο;
Καταρχάς να αναφέρω ότι και στις δύο περιπτώσεις που έχετε περιγράψει, ανταποκριθήκαμε σε αίτημα-πρόσκληση από τουρκικής πλευράς. Δεν μπορούμε να λέμε εδώ και 44 χρόνια ότι η Τουρκία κρατά το κλειδί της λύσης του κυπριακού και να μας ζητά να γίνει αυτή η συνάντηση και να μην υπάρχει ανταπόκριση. Δεν ήταν διαπραγμάτευση ήταν συνάντηση και σε καμία απολύτως περίπτωση δεν αντικαθιστούμε τον συνομιλητή της Τ/κ πλευράς που είναι ο κ. Ακιντζί. Απ' εκεί και πέρα υπάρχουν κάποια θέματα, που όλοι γνωρίζουν ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν στην Άγκυρα. Μακάρι να ήταν εφικτό, να ήταν δυνατό οι αποφάσεις να λαμβάνονται από τον κ. Ακιντζί για το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Δυστυχώς δεν είναι αυτή η κατάσταση πραγμάτων. Έγιναν αυτές οι συναντήσεις ανταλλάγησαν κάποιες απόψεις επαναλαμβάνω δεν έγινε διαπραγμάτευση αλλά δεν υπήρξε συνέχεια σε τέτοιου είδους συνομιλίες. Εκεί που επικεντρωνόμαστε και αυτό μετέφερε και ο Πρόεδρος στην κ. Λουτ είναι οι επισκέψεις της κ. Λουτ που θα συμπεριλαμβάνουν και την Τουρκία οι οποίες θα επιτρέψουν στο να καταλήξουμε στους όρους αναφοράς.
Είναι σε θέση ο Υπουργός Εξωτερικών να σηκώσει το τηλέφωνο και να μιλήσει με τον κ. Τσαβούσογλου τώρα;
Θεωρώ ότι όταν ζητήσω να ζητήσω να μιλήσω με τον κ. Τσαβούσογλου θα υπάρξει ανταπόκριση.
