Το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), ζητήματα υγείας, ενέργειας, λειψυδρίας και περιβάλλοντος αναμένεται να χειριστεί, μεταξύ άλλων, η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) το πρώτο εξάμηνο του 2026, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές.

Εν όψει της ανάληψης της Προεδρίας ήδη έχει καταρτιστεί οδικός χάρτης και υλοποιείται, ανέφεραν οι ίδιες πηγές σημειώνοντας ότι υπάρχει στενή συνεργασία με τα άλλα κράτη-μέλη του Τρίο Προεδρίας (Πολωνία-Δανία-Κύπρος) με έναρξη του Τρίο το πρώτο εξάμηνο του 2025 και ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Πολωνία.

Οι εν λόγω πηγές ανέφεραν ότι η ενάσκηση της Κυπριακής Προεδρίας συμπίπτει με την έγκριση του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, σημειώνοντας ότι η Κύπρος αναμένεται να διαχειριστεί, μεταξύ άλλων, ζητήματα υγείας, ενέργειας, λειψυδρίας και περιβάλλοντος, ενώ στην ατζέντα αναμένεται να βρεθούν και η ανταγωνιστικότητα, η ασφάλεια και άμυνα της ΕΕ, η ευρωπαϊκή διεύρυνση, αλλά και η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού. 

Σημείωσαν ακόμη ότι το Πρόγραμμα του Τρίο Προεδρίας, βρίσκεται σε στάδιο διαπραγμάτευσης μαζί με την Πολωνία και τη Δανία και αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2024, ενώ η διαβούλευση για το εξάμηνο Πρόγραμμα της Κυπριακής Προεδρίας θα αρχίσει τον Ιανουάριο του 2025. Παράλληλα, δήλωσαν ότι σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου θα αρχίσει το 2025 και η προετοιμασία των ημερήσιων διατάξεων του Συμβουλίου.

Επεσήμαναν ακόμη ότι ως προς την υπό διαμόρφωση ατζέντα έχει ήδη ολοκληρωθεί η καταγραφή της κληρονομηθείσας ημερήσιας διάταξης («inherited agenda») με περίπου 260 θέματα να τίθενται επί τάπητος.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Κύπρος έθεσε μια σειρά από θέματα και εισηγήσεις για τις κοινές θεματικές προς τη Γενική Γραμματεία τα οποία έτυχαν διαπραγμάτευσης τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο τεχνοκρατών.

Όπως ανέφεραν, από πλευράς Κύπρου τέθηκαν θέματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, τις σχέσεις με τη νότια γειτονία και τις χώρες του Κόλπου, θέματα κοινωνικής διάστασης των πολιτικών της ΕΕ, όπως για παράδειγμα, στον τομέα της υγείας και της απασχόλησης, θέματα καινοτομίας και έρευνας, ενεργειακής ασφάλειας και ασφάλειας εφοδιασμού, θαλάσσιας ασφάλειας και διασυνοριακής διασυνδεσιμότητας, γεωργίας (πρωτογενής τομέας) και εξωτερικής διάστασης και εργαλειοποίησης της μετανάστευσης.

Όπως ανέφεραν, αναμένεται τέλη του χρόνου να εγκριθούν από την Επιτροπή Μόνιμων Αντιπροσωπειών και να παρουσιαστούν επίσημα.

Στόχος το εθνικό πρόγραμμα να γίνει με διαβούλευση

Οι ίδιες πηγές εξήγησαν περαιτέρω ότι η εκπόνηση του προγράμματος του Τρίο Προεδρίας είναι διαφορετικής μορφής και χαρακτήρα από το εθνικό πρόγραμμα, σημειώνοντας ότι οι προτεραιότητες για το εθνικό πρόγραμμα θα πρέπει να συνάδουν με το ευρύτερο πρόγραμμα της ΕΕ και τις τρέχουσες κοινωνικές, οικονομικές και άλλες συνθήκες.

Υπέδειξαν ότι το εθνικό πρόγραμμα περιέχει περίπου 5 με 6 προτεραιότητες σε διάφορους τομείς πολιτικής, άμεσα συνυφασμένες με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες, ενώ σημείωσαν ότι αναμένεται από πλευράς Κύπρου να δοθεί δέουσα προσοχή στην ανατολική Μεσόγειο και στις πιθανές συνεργασίες.

Πρόσθεσαν ακόμη ότι ο στόχος για το εθνικό πρόγραμμα είναι να είναι όσο το δυνατόν πιο συμπεριληπτικό και με ανοιχτή διαβούλευση.

Δήλωσαν ότι αυτή τη στιγμή η Γραμματεία στην Κύπρο διαμορφώνει ένα πρόγραμμα διαβούλευσης με κοινωνικούς εταίρους και άλλους φορείς, ανά τομέα πολιτικής και είναι κάτι που θα εντατικοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2025 για την προετοιμασία του εθνικού προγράμματος προτεραιοτήτων. «Στόχος μας να αφήσουμε το δικό μας στίγμα, από την πλευρά της Κύπρου, πάντα στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο», είπαν.

Πέραν των 20.000 αναμένονται οι επισκέπτες από όλη την Ευρώπη

Αναφορικά με τα ζητήματα υποδομών, οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι έχει ήδη αρχίσει η ανακαίνιση του Συνεδριακού Κέντρου «Φιλοξενία», ενώ θα αρχίσει και η ανακαίνιση του ΑΞΙΚ, όπου θα γίνει το Κέντρο Τύπου της Προεδρίας. Πρόσθεσαν ακόμη ότι ήδη άρχισε η προετοιμασία και ο συντονισμός για χώρους φιλοξενίας των συναντήσεων σε όλη την Κύπρο.

Σημείωσαν επίσης, ότι κατά τη διάρκεια της Προεδρίας αναμένεται να πραγματοποιηθούν πέραν των 15 άτυπων Υπουργικών Συμβουλίων και πέραν των 200 συναντήσεων, συνόδων και εκδηλώσεων κάτι που, όπως ανέφεραν, συνεπάγεται περίπου 20.000 επισκέπτες στην Κύπρο.

Στόχος, είπαν, είναι να συμπεριληφθούν όλες οι επαρχίες και να αξιοποιηθούν για τους σκοπούς της Προεδρίας με απώτερο στόχο να εμπλακεί όλη η κυπριακή κοινωνία.

«Η Κυπριακή Προεδρία το 2026 είναι μια ευκαιρία να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε μονοθεματικοί, είναι όμως και μια ευκαιρία να αναδειχθεί το Κυπριακό ως ευρωπαϊκό ζήτημα», ανέφεραν οι αρμόδιες πηγές, σημειώνοντας ότι μέσα στο πρόγραμμα των επισκέψεων ευρωπαίων αξιωματούχων θα αναδειχθεί ότι η Κύπρος είναι το τελευταίο διαιρεμένο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, για εμπλοκή Τουρκοκυπρίων στην Προεδρία το 2026, οι ίδιες πηγές απάντησαν θετικά, σημειώνοντας ότι «στις θέσεις που προκηρύχθηκαν από το Υπουργείο Εξωτερικών για τις Βρυξέλλες μπορούν να κάνουν – και έχουν κάνει – αίτηση ορισμένοι Τουρκοκύπριοι. Υπάρχουν κριτήρια επιλογής και αφορούν όλους». Πρόσθεσαν ότι θα γίνει προσπάθεια για εμπλοκή των Τουρκοκυπρίων και στη διαβούλευση για το πρόγραμμα της Προεδρίας.

Κληθείσες να σχολιάσουν το ζήτημα αεροπορικής συνδεσιμότητας Κύπρου-Βελγίου ενόψει της Προεδρίας, οι ίδιες πηγές είπαν ότι το εν λόγω ζήτημα είναι σε επίπεδο διαβούλευσης με το Υπουργείο Μεταφορών, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με αερομεταφορείς.

Συνεχής συντονισμός

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν εξάλλου ότι με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας διαμορφώθηκε το πλέγμα συνεργασιών με τους τρεις βασικούς πυλώνες να αφορούν τη μονάδα Προγράμματος και Συντονισμού Πολιτικής, τη Μονάδα Επικοινωνίας και τη Μονάδα Οργανωτικών Θεμάτων. Σημείωσαν ότι τα οργανωτικά θέματα είναι ένα τεράστιο κομμάτι της προετοιμασίας, υποδεικνύοντας ότι θα πραγματοποιηθούν στην Κύπρο πέραν των 200 συναντήσεων σε όλα τα επίπεδα, όπως Υπουργών, Γενικών Διευθυντών και ομάδων εργασίας.

«Υπάρχει συνεχής συντονισμός και συνεργασία πρωτίστως με το Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και με τα υπόλοιπα Υπουργεία και Υφυπουργεία, ενώ ήδη έχει γίνει ένας πρώτος γύρος διαβουλεύσεων με τα Υπουργεία, αλλά και με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων», ανέφεραν οι πηγές. Σημείωσαν ότι πριν την υιοθέτηση του Προγράμματος του Τρίο Προεδρίας (Πολωνία, Δανία, Κύπρος) θα υπάρξει εκ νέου ενημέρωση, ενώ υπάρχει ενημέρωση και τακτικές συναντήσεις με τα κλιμάκια ευρωπαϊκών θεμάτων σε όλα τα Υπουργεία.

Υπογραμμίστηκε επίσης ότι η στελέχωση είναι καθοριστικό στοιχείο επιτυχίας, σημειώνοντας ότι ξεκίνησε η στελέχωση της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες, αλλά και στο Κέντρο. Παράλληλα, στο εξωτερικό στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες, θα βρίσκεται «η καρδιά της Προεδρίας» καθώς «θα έχουμε ένα ‘Brussels-based presidency’ με το κέντρο βάρους στις Βρυξέλλες, βεβαίως σε συνεχή συντονισμό με την πρωτεύουσα» όπως αναφέρθηκε.

«Στόχος από την αρχή η κινητοποίηση της δημόσιας υπηρεσίας αλλά και του ιδιωτικού τομέα», ανέφεραν οι πηγές επισημαίνοντας ότι η ενάσκηση της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ αποτελεί εθνική αποστολή και η δύναμη και η επιτυχία της Προεδρίας θα είναι οι άνθρωποί της.

Ο ρόλος της Προεδρίας

Οι ίδιες πηγές αναφέρθηκαν επίσης στον ρόλο και στις αρμοδιότητες του Συμβουλίου της ΕΕ, καθώς και στις αρμοδιότητες που θα έχει η Κύπρος ως προεδρεύουσα του Συμβουλίου της ΕΕ για έξι μήνες.

Μεταξύ αυτών, όπως είπαν, είναι ο προγραμματισμός και η ενεργή συμμετοχή της Προεδρίας σε περίπου 180 ομάδες και υποομάδες εργασίας του Συμβουλίου, η διοργάνωση επίσημων και ανεπίσημων συναντήσεων στις Βρυξέλλες και στην Κύπρο αλλά και η προετοιμασία και η επιδίωξη συγκλίσεων για συναινετικές λύσεις.

Ρόλος του κράτους-μέλους που αναλαμβάνει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να ενεργήσει ως έντιμος διαμεσολαβητής διασφαλίζοντας ότι υπάρχει ένα υγιές νομοθετικό έργο, ότι υπάρχει συνέχεια στις εργασίες του Συμβουλίου, ότι υπάρχει αγαστή συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και δη με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωσαν οι ίδιες πηγές, υποδεικνύοντας ότι το κάθε κράτος μέλος αναλαμβάνει για έξι μήνες την Προεδρία και προεδρεύει των συναντήσεων του Συμβουλίου και σε συγκεκριμένες ομάδες εργασίας.

Τέλος, μιλώντας για τον ρόλο του Συμβουλίου της ΕΕ οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι το Συμβούλιο διαπραγματεύεται και θεσπίζει τη νομοθεσία της ΕΕ, συντονίζει τις πολιτικές των κρατών μελών, αναπτύσσει την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, συνάπτει διεθνείς συμφωνίες και εγκρίνει τον προϋπολογισμό της ΕΕ.