Η ολοκλήρωση της θητείας της κυβέρνησης είναι ευκαιρία για συνολική αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής-της για την 5ετία 2013-2017. Η όποια βελτίωση της οικονομίας δεν θα πρέπει να μας οδηγηθεί σε εφησυχασμό. Αντίθετα η διαπίστωση των λαθών που έγιναν στο παρελθόν είναι επιβεβλημένη, πρέπει να μας συνετίσουν και να μας βοηθήσουν να αποφύγουμε την επανάληψη των ίδιων ή παρόμοιων στο μέλλον.H τελευταία 10ετία ήταν οικονομικά ίσως η χειρότερη από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η οικονομική κρίση δεν καταγράφεται μόνο στους δείκτες και τα στατιστικά στοιχεία. Αντανακλά στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών, ειδικά των μικρομεσαίων στρωμάτων.Χωρίς να μετατρεπόμαστε σε αιχμάλωτους των αριθμών είναι σημαντικό να παραθέσουμε ορισμένα στοιχεία.Το Δεκ. του 2007Το ΑΕΠ ήταν 16 δις ευρώΤο Δημόσιο χρέος 48.5% του ΑΕΠ ή 7,5 διςΗ ανεργία 3.5% του ενεργά εργατικού δυναμικού, καιΤο κατά κεφαλή εισόδημα ήταν περίπου 24 χιλ ευρώΤο Δεκ. του 2012Το ΑΕΠ ήταν 19.5 δις ευρώΤο Δημόσιο χρέος 75.8% του ΑΕΠ ή 14.7 διςΗ ανεργία 16% του ενεργά εργατικού δυναμικού, καιΤο κατά κεφαλή εισόδημα ήταν γύρω στις 23χιλ ευρώ Το Δεκ. του 2017 Το ΑΕΠ 18.8 διςΤο Δημόσιο χρέος 99% του ΑΕΠ ή 18.6 διςΗ ανεργία 10.6% του ενεργά εργατικού δυναμικούΤο κατά κεφαλή εισόδημα είναι περίπου στις 21 χιλ. ευρώ Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως φτάσαμε σε αυτή την κρίση, εάν και κατά πόσο αυτή θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί και να αποφευχθεί.Να υπενθυμίσουμε ότι την περίοδο 2001 -2004 η Κύπρος είχε υποβάλει προς την Ε.Ε. τρία προγράμματα οικονομικής σύγκλησης, δύο η κυβέρνηση Γλ. Κληρίδη και ένα η κυβέρνηση του Τ. Παπαδόπουλου. Και των τριών απέτυχε η υλοποίησή-τους και η Κύπρος είχε τεθεί σε πρόγραμμα δημοσιονομικής επιτήρησης.Η Κύπρος εξήλθε του προγράμματος χάρις στη φορολογική αμνηστία που εφαρμόσθηκε. Σε διάστημα 4 μηνών Νοέμβριος 2004 – Φεβρουάριος 2005 το μέτρο απέδωσε στο κράτος έσοδα 128 εκ. λιρών και εισήλθαν στην πραγματική οικονομία κεφάλαια ύψους 2.5 δις λιρών από τα οποία το κράτος είχε πρόσθετα έσοδα είτε ως φορολογίες, είτε ως μεταβιβαστικά τέλη. Εισηγητής της πρότασης ως γνωστό ήταν η ΕΔΕΚ.Αυτό το μέτρο σε συνδυασμό με τη χρηστή οικονομική διαχείριση συνέτειναν στην σημαντική βελτίωση των δημοσιονομικών δεικτών, στην ένταξη της Κύπρου στην ευρωζώνη την 1.1.2008 και στη δημιουργία πλεονάσματος ύψους 850 εκ ευρώ Η 5ετία 2008-2012 σημαδεύτηκεΑπό την παγκόσμια οικονομική κρίση που εκδηλώθηκε το καλοκαίρι του 2008 Την ασύγγνωστη ασυδοσία που επέδειξε το τραπεζικό σύστημαΤον ελλιπή εποπτικό έλεγχο, καιΤις λανθασμένες πολιτικές αποφάσειςΑυτά όλα είχαν ως συνεπακόλουθο σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία και συγκεκριμένα5.5 δις από το κούρεμα του ελληνικού χρέους4.5 δις από τον ELA της Λαϊκής Τράπεζας1.8 δις από την κρατικοποίηση της Λαϊκής τον Ιούνιο του 20122.0 δις από την έκρηξη στο Μαρί, και950 εκ. έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμόΘα υπενθυμίσω ότι σε αυτή την αίθουσα στις 20 και 27 Νοεμβρίου του 2008 μετά από σχετική εγγραφή από τον υποφαινόμενο συζητήσαμε τις ενδεχόμενες επιπτώσεις από την παγκόσμια οικονομική κρίση.Υποδείξαμε τους κινδύνους που ελλόχευαν από την ανεξέλεγκτη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό από τον τραπεζικό τομέα για την πραγματοποίηση αμφίβολης αξίας επενδύσεων και την παραχώρηση επισφαλών δανείων.Καλέσαμε τόσο την κυβέρνηση όσο και την Κεντρική Τράπεζα να ενισχύσουν τον εποπτικό-τους έλεγχο και να περιορίσουν αυτό το φαινόμενο και τις διοικήσεις των τραπεζών να επιδείξουν την ανάλογη ευαισθησία. Προτείναμε αυτά τα κεφάλαια να αξιοποιηθούν για την παραχώρηση χαμηλότοκων δανείων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε πολίτες για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, ώστε να αντιμετωπισθεί το ενδεχόμενο αύξησης της ανεργίας αλλά και ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων στην οικοδομική βιομηχανία.Δυστυχώς οι εκκλήσεις-μας δεν είχαν εισακουσθεί. Η πρόβλεψη ότι η κρίση δεν θα μας αγγίξει δεν επιβεβαιώθηκε. Η κρίση όχι μόνο μας άγγιξε αλλά και μας έπληξε ουσιαστικά και σοβαρά.Μέσα σε αυτές τις συνθήκες ο σημερινός πρόεδρος της Δημοκρατίας διεκδίκησε την εκλογή-του με σύνθημα «η κρίση θέλει ηγέτη». Τελικά αναδείχθηκε σε ηγέτη της κρίσης.Ενώ από τις 4 Μαρτίου 2013 είχε συμφωνηθεί στο Euro group το κούρεμα των καταθέσεων τόσο ο ίδιος όσο και οι τέως ΥΠΟΙΚ και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος διαβεβαίωναν το λαό ότι δεν θα γίνει κούρεμα. Τελικά το κούρεμα έγινε με πρόταση της κυβέρνησης, αλλά όχι για όλους. Κάποιοι λόγω επιλεκτικής ενημέρωσης φρόντισαν να μεταφέρουν τις καταθέσεις-τους στο εξωτερικό πριν από το κούρεμα, ακόμα και τη βδομάδα που οι τράπεζες ήταν κλειστές. Το σκάνδαλο αυτό ακόμα δεν έχει εξιχνιασθεί. Ενώ η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 16ης Μαρτίου 2013 προέβλεπε κούρεμα ύψους 5.8 δις, τελικά το κούρεμα ήταν 9.4 δις. Εάν τα επιπλέον 3.6 δις σύμφωνα με το ακραίο σενάριο της PIMCO αφορούσαν κάλυψη αφερεγγυότητας των εγγυητών, γιατί τελικά οι εγγυητές δεν απαλλάχτηκαν από τις εγγυήσεις-τους;Κανένας όμως δεν έδωσε εξηγήσεις στους πολίτες. Επιπρόσθετα εξηγήσεις δεν δόθηκαν και για άλλες επιβαρυντικές για την οικονομία αποφάσεις, όπωςΓιατί η Λαϊκή τράπεζα συγχωνεύτηκε με την τράπεζα Κύπρου, θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά-της;Γιατί δεν δημιουργήθηκε μια κακή τράπεζα;Γιατί παραχωρήθηκαν τα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, ακόμα και αυτών που δεν παρουσίαζαν πρόβλημα επιφέροντας πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση 4 δις στην κυπριακή οικονομία;ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2018Ο έντιμος υπουργός Οικονομικών κατά την ομιλία-του στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου υπέδειξε «ότι οι αριθμοί έχουν σημασία. Και έχουν σημασία επειδή αναφέρονται σε ανθρώπους και επειδή αποτυπώνουν με τρόπο επιστημονικό την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας»Συμφωνούμε απόλυτα με την παραπάνω υπόδειξη. Η οικονομία έχει αξία όταν αυτή συνδέεται με τους ανθρώπους και κύρια με το βιοτικό-τους επίπεδο και την προστασία-τους από κινδύνους οικονομικής φύσης που ελλοχεύουν. Αυτή την προστασία έχουν ανάγκη σε μεγαλύτερο βαθμό όσοι προέρχονται από τα ευάλωτα οικονομικά στρώματα της κοινωνίας και έχουν υποστεί τις συνέπειες από την οικονομική κρίση που έπληξε την πατρίδα-μας.Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης η οποία αποτυπώνεται στη βελτίωση ορισμένων δεικτών της οικονομίας, όχι όμως όλων ώστε να δημιουργείται κλίμα σιγουριάς και ασφάλειας και να δικαιολογείται η ευφορία που καλλιεργεί το κυβερνητικό στρατόπεδο.Η πραγματική βελτίωση της οικονομίας σε σταθερό και μακροπρόθεσμο ορίζοντα επιβάλλει η προσέγγιση της πραγματικότητας να αφορά το σύνολο των αριθμών που καθορίζουν τους δείκτες της οικονομίας και όχι επιλεκτικά μόνο σε αυτούς που «εξυπηρετούν ή και βολεύουν»Αναπτυξιακός ή διαχειριστικός ο Προϋπολογισμός του 2018Το πρώτο και βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι εάν ο προϋπολογισμός είναι αναπτυξιακός όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση.Οι αναπτυξιακές δαπάνες καλύπτουν μόλις το 11.25% του προϋπολογισμού. Με δεδομένο ότι τα προηγούμενα χρόνια η υλοποίηση του αναπτυξιακού προϋπολογισμού κυμάνθηκε λίγο πιο πάνω από το 40% (41% το 2017 και 43% το 2016) γίνεται αντιληπτό ότι με πραγματικό ποσοστό περίπου 5% του συνολικού προϋπολογισμού δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως αναπτυξιακός. Πολύ δε περισσότερο όταν για μία ακόμα χρονιά στον κατάλογο των αναπτυξιακών έργων απουσιάζουν τα έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα, ώστε το κράτος στο μέλλον να εξασφαλίζει εισοδήματα με τα οποία να μπορεί να χρηματοδοτεί νέα έργα. Ο προϋπολογισμός για ακόμα μία χρονιά είναι κατά βάση διαχειριστικός και όχι αναπτυξιακός.Πλεονασματικός ή ελλειμματικός ο προϋπολογισμός;Ο Υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι ο προϋπολογισμός του 2018 θα είναι πλεονασματικός κατά 200 εκ. περίπου. Η διαπίστωση αυτή είναι παρακινδυνευμένη. Δεν μπορείς να γνωρίζεις με ακρίβεια τα έσοδά-σου αλλά ούτε και τις απρόβλεπτες δαπάνες. Η πρόβλεψη αυτή υπήρξε και για το 2017. Η κατάθεση όμως συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους 261 εκ. διατήρησε τον προϋπολογισμό πλεονασματικό ή τον κατέστησε ελλειμματικό;Δημοσιονομική κατάσταση Ο προϋπολογισμός του 2018 ουσιαστικά διαπνέεται από την ίδια φιλοσοφία των προϋπολογισμών των τελευταίων χρόνων. Αποσκοπεί στην παραπέρα διαχείριση των πάγιων τομέων της οικονομίας και στην επίτευξη ποσοτικών στόχων. Η απουσία ποιοτικών μέτρων που θα προσδώσουν στην κυπριακή οικονομία μακροοικονομική σταθερότητα είναι εμφανής.Φορολογική πολιτικήΗ κυβέρνηση επικαλείται ότι δημιούργησε τα περιθώρια και κατέστησε εφικτές τις πολύ σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις που έχει προωθήσει. Όμως την ίδια στιγμή στο νέο προϋπολογισμό καταγράφεται ότι το 84% των κρατικών εσόδων θα προέλθουν από φορολογίες. Οι έμμεσοι φόροι (3.089.872 ευρώ) εξακολουθούν συγκριτικά να είναι υψηλότεροι από ότι οι άμεσοι (2.221.960 ευρώ), ενώ το ΦΠΑ εξακολουθεί να είναι στο 19% Ακόμα απουσιάζουν τα μέτρα – για ουσιαστική πάταξη της φοροδιαφυγής, και- δικαιότερης κατανομής των φορολογικών βαρών ώστε σταδιακά να μειωθεί το οικονομικό χάσμα μεταξύ των ψηλών και των χαμηλών εισοδημάτων.Αντίθετα η επιβολή ΦΠΑ στα ενοίκια και στα οικόπεδα θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση σε βάρος των οικονομικά χαμηλότερων στρωμάτων. Η κυβέρνηση καλείται να δώσει λύση για την έκτακτη εισφορά για την άμυνα. Το συγκεκριμένο ποσό το οποίο για το 2018 προβλέπεται να ανέλθει στα 325 εκ. είτε πρέπει να διατίθεται αποκλειστικά για το σκοπό που επιβλήθηκε, είτε να καταργηθεί. Εάν η κυβέρνηση χρειάζεται αυτό το ποσό για να χρηματοδοτεί άλλες ανάγκες οφείλει να αλλάξει την ονομασία της συγκεκριμένης φορολογίας.Η κυβέρνηση προβάλλει τις φορολογικές ελαφρύνσεις και κύρια την κατάργηση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (Φ.Α.Π.) που είχε επιβληθεί το 2013. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Η κυβέρνηση είχε προτείνει τη μείωση του ποσού που θα εισέπραττε από το ΦΑΠ από τα 110 εκ. ευρώ το χρόνο στα 35 εκ. Η μείωση στο 25% το 2016 και η πλήρης κατάργηση το 2017 ήταν πρόταση που προήλθε από τη Βουλή. Όμως τελικά για τους πολίτες το όφελος είναι άνευ αντικρίσματος, δεδομένου ότι αυξήθηκαν σημαντικά οι χρεώσεις στα τέλη Αποχετευτικού και του Φ.Α.Π. που καταβάλλεται στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης λόγω αναπροσαρμογής της αξίας των ακινήτων σε τιμές 2013 και παράλειψης αντίστοιχης μείωσης των συντελεστών. Υπάρχουν πολίτες οι οποίοι κλήθηκαν να πληρώσουν το 2017 τέλη 20 φορές περισσότερα από ότι το 2016.Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ε.Ε. η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση όσον αφορά την κατανομή του εθνικού εισοδήματος. Από την οικονομική ανάπτυξη που παρουσιάζει, ευνοείται μόνο το 10% του πληθυσμού, ενώ το 28% περίπου βρίσκεται κάτω ή κοντά στο όριο της φτώχειας. Οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα βρίσκονται καθηλωμένοι στα επίπεδα των πρώτων χρόνων της κρίσης και δεν έχουν παρουσιάσει αύξηση ανάλογη με την ανάπτυξη της οικονομίαςΈχει τον υψηλότερο ιδιωτικό δανεισμό και από τα υψηλότερα ποσοστά μη Εξυπηρετούμενων ΔανείωνΗ Ανταγωνιστικότητα της οικονομίας βρίσκεται στην τελευταία θέση από τις 28 χώρες μέλη της Ε.Ε., ενώ η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα βρίσκεται περίπου στο 75% του μ.ο. των χωρών της ευρωζώνηςΔημόσιο χρέος (Δ.Χ.):Το Δ.Χ. μόλις πρόσφατα μειώθηκε οριακά κάτω από το 100% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση το παρέλαβε στο 75.8% και το ανέβασε στο 107.8% του ΑΕΠ. Όμως το Δ.Χ. δεν είναι μόνο ποσοστό επί του ΑΕΠ, είναι και απόλυτος αριθμός. Η μείωση το 2017 ήταν κατά 700 περίπου εκ. ευρώ και αφορά την πρόσφατη αποπληρωμή μέρους του δανείου προς την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Συγκεκριμένα το Δ.Χ. από τα 19.3 δις ευρώ μειώθηκε στα 18.6 δις ευρώΚοινωνική πολιτική.Ο κος Υπουργός στην ομιλία-του αναφέρθηκε και στην πρόβλεψη για σύσταση Ταμείου Προνοίας για τους νεοεισερχόμενους δημοσίους υπαλλήλους. Πρόβλεψη προς την ορθή κατεύθυνση, όμως μέχρι στιγμής η κυβέρνηση δεν έχει αποκαταστήσει τα μέλη των κουρεμένων Ταμείων Προνοίας, παρά τις κατ΄ επανάληψη δεσμεύσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επιπρόσθετα αναφέρθηκε και στην περαιτέρω ενίσχυση του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης. Κατ΄ αρχάς από το 2013 που συστάθηκε δεν υπήρξε καμιά ενίσχυση για να απαιτείται περαιτέρω. Όμως δεν αναφέρθηκε ότι στις αρχές Οκτωβρίου 2017 η κυβέρνηση είχε ζητήσει την κατάργηση του Ταμείου με τη δικαιολογία ότι πια δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό. Μετά όμως από 2 βδομάδες κατατέθηκε συμπληρωματικός προϋπολογισμός με πρόβλεψη 25 εκ. για το ταμείο λόγω του πρωτογενούς πλεονάσματος. Πρωτογενές πλεόνασμα όμως υπήρξε και το 2015 (300 εκ.) και το 2016 (530 εκ.), γιατί δεν κατατέθηκε οποιονδήποτε ποσό; Γιατί απλά η εξαγγελία έχει καθαρά προεκλογική σκοπιμότητα.Τέλος για την κυβέρνηση οι Ιδιωτικοποιήσεις φαινομενικά τουλάχιστον μετατράπηκαν σε αποκρατικοποιήσεις με σαφή πλέον την εγκατάλειψη των αρχικών-της θέσεων μετά την άρνηση της πλειοψηφίας της Βουλής να εγκρίνει σχέδια ιδιωτικοποίησης Δημόσιων Οργανισμών. Εάν η κυβέρνηση πίστευε πραγματικά στην ορθότητα της πάγιας θέσης-της για ιδιωτικοποιήσεις γιατί την εγκατέλειψε. Μήπως είναι και αυτή μέρος της προεκλογικής σκοπιμότητας;Ανεργία: Η κυβέρνηση αναφέρει ότι η ανεργία το 2017 περιορίσθηκε γύρω στο 10%. Όμως το ποσοστό αυτό είναι πλασματικό. Σε αυτό δεν περιλαμβάνονται
Οι 27 και πλέον χιλιάδες συμπατριώτες-μας κατά το πλείστο νέοι επιστήμονες, οι οποίοι είτε παρέμειναν στο εξωτερικό μετά τις σπουδές-τους είτε μετανάστευσαν για σκοπούς εργασίαςΌσοι αφυπηρέτησαν πρόωρα από τον τραπεζικό, ή τον ιδιωτικό τομέα και τους Ημικρατικούς Οργανισμούς και δεν είναι σε ηλικία συνταξιοδότησης, δεν είναι εγγεγραμμένοι στον κατάλογο ανέργωνΟι λήπτες δημοσίου βοηθήματος (Ε.Ε.Ε.) Οι εργαζόμενοι στη ξενοδοχειακή βιομηχανία τα ξενοδοχεία των οποίων ανέστειλαν τη λειτουργία-τους λόγω της χειμερινής περιόδουΕάν μάλιστα σε αυτούς προστεθούν και οι υποαπασχολούμενοι τότε η κατάσταση δεν είναι και τόσο θετική όσο παρουσιάζεταιΤραπεζικός τομέας.Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η κεφαλαιουχική επάρκεια του κυπριακού τραπεζικού συστήματος βελτιώθηκε λόγω της ενθάρρυνσης έλευσης ξένων επενδυτών οι οποίοι διέθεσαν τα απαιτούμενα κεφάλαια. Επιχειρείται έμμεσα αυτό να διασυνδεθεί με την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της Συνεργατικής Τράπεζας. Όμως παραβλέπει το γεγονός ότι ενώ διέθεσε περίπου 1.7 δις ευρώ για να κρατικοποιήσει τον Συνεργατισμό, επέτρεψε σε ξένα κεφάλαια με ποσό περίπου 360 εκ. ευρώ να ελέγχουν τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της πατρίδας-μας.Την ώρα που γίνεται δημόσια επίκληση ότι «οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τους κόπους και τις θυσίες των συμπολιτών μας που κράτησαν τη χώρα όρθια», δεν έχουμε διαπιστώσει οποιαδήποτε σοβαρή πρωτοβουλία για την έστω μερική στήριξη των κουρεμένων καταθετών, των εξαπατημένων κατόχων αξιογράφων (αν και υπήρχε μνημονιακός όρος που δεν υλοποιήθηκε), των κουρεμένων ταμείων προνοίας. Όσον αφορά το Συνεργατισμό θα μπορούσε με το συγκεκριμένο ποσό να αγοράσει αντίστοιχου ποσού μη εξυπηρετούμενα ενυπόθηκα δάνεια πρώτης κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης για να τον στηρίξει και ταυτόχρονα να προστατεύσει από τις εκποιήσεις μερικές χιλιάδες οικογένειες. Όμως δεν το έπραξε γιατί άλλες ήταν οι επιλογές αλλά και οι προτεραιότητές-τηςΗ κυβέρνηση διάθεσε τα χρήματα του φορολογούμενου πολίτη για να κρατικοποιήσει το Συνεργατισμό και να βολέψει μερικές δεκάδες ημετέρους σε υψηλόμισθες θέσεις και σήμερα επιχειρεί να τον ιδιωτικοποιήσει;Επιπρόσθετα, μέσα από την κρατικοποίηση και την ιδιωτικοποίηση της ΣΚΤ οι κοινότητες θα απωλέσουν τα ιδιόκτητα οικήματα των ΣΠΕ τα οποία έχουν ανεγερθεί με δαπάνες των κατοίκων των κοινοτήτων. Χρέος της κυβέρνησης είναι να τα επιστρέψει στις κοινότητες που είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες.Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Θα κλείσω το μέρος της ομιλίας-μου για τους προϋπολογισμούς με αναφορά στον ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα της υγείας.Το Κ.Σ. ΕΔΕΚ εκφράζει τις ανησυχίες-του για τη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης στον τομέα της δημόσιας υγείαςΣτα 5 χρόνια της σημερινής διακυβέρνησης η όλη προσπάθεια περιορίσθηκε στην ευκαιριακή διαχείριση των προβλημάτων π.χ.Υπάρχει μεγάλη λίστα αναμονής στη Μαγνητική τομογραφία, ή στις εγχειρήσεις καρδίας, ή στα Νευροχειρουργικά περιστατικά; Η εύκολη λύση, αγοράζω υπηρεσίες από τον Ιδιωτικό τομέα. Αυτή όμως δεν είναι λύση, όταν μάλιστα διατείνεται η κυβέρνηση (εάν πραγματικά το εννοεί) ότι για την υλοποίηση του ΓεΣΥ η ραχοκοκαλιά θα είναι ο Δημόσιος τομέας. Η ουσιαστική λύση είναι να διαθέσεις περίπου 2 εκ. ευρώ και να αγοράσεις 2 πρόσθετους Μαγνητικούς τομογράφους και να εξυπηρετήσεις τους ασθενείς-σου, γρήγορα άμεσα και χωρίς τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη μετακίνηση από το ένα νοσηλευτήριο στο άλλο. Προχωράς στη δημιουργία 2ης Νευροχειρουργικής κλινικής για να καλύψεις τις ανάγκες και επιστημονικά και γεωγραφικά. Ενισχύεις τις ομάδες των καρδιοχειρουργών για να ικανοποιήσεις τις ανάγκες των ασθενών. Αυτές είναι οι σωστές λύσεις στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού προγράμματος. Όμως για να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί ένα σωστό αναπτυξιακό πρόγραμμα απαιτείται ολοκληρωμένη και συγκροτημένη αντίληψη Επιπλέον κανένα αναπτυξιακό πρόγραμμα δεν μπορεί να υλοποιηθεί όταν το αντίστοιχο ποσό του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας ανέρχεται μόλις στο 5%Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι ενώ το επικαιροποιημένο νομοσχέδιο για το ΓεΣΥ ψηφίσθηκε τον περασμένο Ιούνιο. Μέχρι σήμερα δεν εκπονήθηκε καμιά μελέτη για τις ανάγκες του Δημόσιου τομέα σε εξοπλισμό και σε κλινικές, ώστε να μπορεί να προσφέρει υψηλού επιπέδου ιατρική περίθαλψη σε ολόκληρη την επικράτεια και κύρια σε αυτούς που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να την αποκτήσουν από τον ιδιωτικό τομέα.Η διαδικασία αναδιοργάνωσης των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων παραμένει σε εκκρεμότητα και η προοπτική ορθής και αποτελεσματικής αυτονόμησης των νοσηλευτηρίων τίθεται εν αμφιβόλω.Η κατάσταση επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο λόγω και της μαζικής αποχώρησης ιατρικού προσωπικού, καθώς και από τις σοβαρές ελλείψεις σε αναλώσιμα και εξοπλισμό. Τα τελευταία 5 χρόνια και σε περίοδο οικονομικής κρίσης και επαγγελματικής αβεβαιότητας αποχώρησαν από το Δημόσιο τομέα περίπου 100 γιατροί. Πρωτοφανής αριθμός για τα κυπριακά δεδομένα. Το υπουργείο επαναπαύεται γιατί τους αναπληρώνει. Αυτό όμως που δεν μπορεί να κατανοήσει είναι ότι δεν αρκεί απλά η αριθμητική αναπλήρωση, πιο σημαντική παράμετρος είναι η διαμόρφωση σωστής επιστημονικής δομής.Το Κ.Σ. ΕΔΕΚ προτείνει εδώ και χρόνια την άμεση υιοθέτηση των παρακάτω μέτρων ώστε να υπάρξει άμβλυνση των προβλημάτων μέχρι την εφαρμογή του ΓεΣΥ.Μεταφορά μέρους της α΄ βάθμιας περίθαλψης από το δημόσιο τομέα στον ιδιωτικό με στόχο την αποσυμφόρηση των Εξωτερικών Ιατρείων και των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων και τη μείωση της ταλαιπωρίας των ασθενώνΆμεση κάλυψη των αναγκών σε ιατρικό και μηχανολογικό εξοπλισμό και ίδρυση νέων κλινικών με στόχο την ορθολογική κάλυψη της επικράτειας και τη δημιουργία επιστημονικής αυτάρκειαςΣυμπληρωματική αγορά υπηρεσιών β΄ βάθμιας περίθαλψης από τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και παρακλινικών εξετάσεων εκεί όπου υπάρχει άμεση ανάγκη.Αναβάθμιση των περιφερειακών νοσοκομείων και των Αγροτικών Κέντρων ΥγείαςΚοστολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρει ο δημόσιος τομέας με πραγματικές τιμές με βάση τα σημερινά δεδομένα, για σκοπούς χρέωσης των ασφαλιστικών εταιρειών, των ευρωπαίων πολιτών καθώς και των πολιτών τρίτων χωρών. Αυτόν τον προϋπολογισμό τον ετοίμασε η σημερινή κυβέρνηση. Από την πλευρά της ΕΔΕΚ θα πράξουμε ότι είναι δημοκρατικά δυνατόν ώστε να μην είναι αυτή που θα τον υλοποιήσει, αλλά μια νέα κυβέρνηση, η κυβέρνηση της αλλαγής αφού προηγούμενα τον διαφοροποιήσει και του προσδώσει μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία. Κλείνοντας την ομιλία-μου για τον προϋπολογισμό του 2018 δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στο εθνικό-μας πρόβλημαΗ 5μερής διάσκεψη της Ελβετίας στην ουσία σφράγισε ένα 10ετή κύκλο αποτυχημένων διαπραγματεύσεων στη λογική ότι με συνεχείς υποχωρήσεις και παραχωρήσεις θα φθάσουμε σε λύση για να αποτρέψουμε τη μονιμοποίηση της διχοτόμησης. Στην ουσία όμως αυτή η λογική οδηγεί όπως επιβεβαιώνεται από γεγονότα στη νομιμοποίηση της διχοτόμησης και αναπόφευκτα και στη μονιμοποίηση. Η ντε φάκτο διχοτόμηση μετατρέπεται σε ντε γιούρε.Όμως παρ΄ όλα αυτά η τουρκική αδιαλλαξία δεν κάμφθηκε, αντίθετα αναβαθμίστηκεΣτο Κρανς Μοντάνα δεν φθάσαμε σε λύση και δεν καταλογίσθηκαν ευθύνες στην Τουρκία όπως ήταν οι φρούδες ελπίδες του ΠτΔ και όσων στήριζαν αυτή τη διαδικασίαΑντίθετα, ο ΓΓ του ΟΗΕ εξήρε την «εποικοδομητική» στάση της Τουρκίας και καταλόγισε συνυπευθυνότητα για τη μη κατάληξη σε συμφωνία στην πλευρά-μας. Ταυτόχρονα οι γραπτές και ενυπόγραφες παραχωρήσεις-μας έχουν καταστεί παράγωγο δίκαιο των συνομιλιών και κεκτημένο δικαίωμα της ΤουρκίαςΑντί αυτή η εξέλιξη να σημάνει συναγερμό για αλλαγή τακτικής, ο ΠτΔ δηλώνει έτοιμος να συνεχίσει από εκεί που έμεινε στο Κρανς Μοντάνα.Δυστυχώς, 43 και πλέον χρόνια μετά την τραγωδία δεν κατορθώσαμε να υιοθετήσουμε μια κοινή εθνική πολιτική, για την αντιμετώπιση του τουρκικού επεκτατισμού και τη λύση του κυπριακού. Φυσικά όχι με ευθύνη εμάς των «απορριπτικών», αλλά με ευθύνη των «οπαδών της δήθεν λύσης». Ακόμα και το ομόφωνο ανακοινωθέν του Ε.Σ. του Σεπτεμβρίου του 2009 στο οποίο καταλήξαμε με δικές-μας υποχωρήσεις στην προσπάθεια για διαμόρφωση κοινής πολιτικής, παραβιάζεται με αθέτηση των προνοιών-του όχι με δική-μας υπαιτιότητα.Οι ευθύνες των σημερινών κυβερνώντων είναι τεράστιες. Επιχειρούν να δικαιολογήσουν τη στάση και τη συμπεριφορά-τους στο σχέδιο Ανάν. Προσπαθούν να δικαιώσουν τον εαυτό-τους για τις λανθασμένες-τους επιλογές, αδιαφορώντας για μέλλον της πατρίδας-μας.Συζητούν ουσιαστικά λύση δύο κρατών υπό συνομοσπονδιακή μορφή, εξάλλου πριν μερικά χρόνια ο ίδιος ο ΠτΔ το είχε δηλώσει έμμεσα μεν πλην σαφώς. Συζητούν τη διάλυση της ΚΔ και την παρθενογένεση. Οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών ότι «το νέο κράτος που θα προκύψει από τη λύση θα διαδεχθεί την ΚΔ» είναι αρκούντως ενδεικτικές, αλλά και αποκαλυπτικές. Η δικαιολογία που προβλήθηκε ότι αποτελούν φραστικό ολίσθημα μας προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία, γιατί προέρχονταν από τον επικεφαλής της διπλωματικής υπηρεσίας του κράτους.Ο Πρόεδρος κατ΄ επανάληψη δήλωσε ότι «η εφαρμογή των βασικών ελευθεριών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου θα πρέπει να γίνει με τρόπο ώστε να μη μολύνεται η δικοινοτικότητα».Επιτέλους, κάποιοι στην Κύπρο οφείλουν να μιλήσουν με ειλικρίνεια. Επιδιώκουν λύση δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη ή λύση συγκαλυμμένης συνομοσπονδίας που ήταν σταθερά ο πάγιος στόχος της Τουρκίας;Πρέπει να δικαιολογήσουν γιατί αποδέχονται πρόνοιες που όπως δήλωσε πρόσφατα ο ΠτΔ δεν υπάρχουν σε κανένα κράτος και κανένα σύνταγμα, όπως είναι:η ίδρυση ενός νέου συνεταιριστικού κράτους που θα προέλθει από τα δύο συνιστώντα κρατίδια το Ε/Κ και το Τ/Κο γεωγραφικός διαχωρισμός σε εθνοτική βάσηη εγγυημένη πλειοψηφία πληθυσμού και ιδιοκτησίαςο διαχωρισμός των πολιτών σε 4 διαφορετικές κατηγορίες με διαφορετικά πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα η εκ περιτροπής προεδρίαη παραμονή του κατάλοιπου εξουσίας στα συνιστώντα κρατίδιαη διχοτόμηση της κυριαρχίας ως προερχόμενης εξ΄ ίσου από τους Ε/Κ και τους Τ/Κ κατά παράβαση του ψηφίσματος 186 του Σ.Α. του Μαρτίου του 1964η αναγνώριση ύπαρξης εσωτερικής ιθαγένειαςη εξίσωση της μειοψηφίας του 18% με την πλειοψηφία του 82% δια μέσω της πολιτικής ισότητας των συνιστώντων κρατιδίων, η οποία καταστρατηγεί την ισότητα των πολιτών και οδηγεί σε μόνιμη παραβίαση των πολιτικών και των ανθρωπίνων-τους δικαιωμάτωνη αριθμητική εξίσωση της «μειοψηφίας» με την «πλειοψηφία» στα θεσμικά όργανα του κράτουςτο δικαίωμα βέτο σε όλες τις αποφάσειςη νομιμοποίηση 130 χιλ εποίκωνη παραχώρηση του πρώτου λόγου ιδιοκτησίας επί των κατεχομένων περιουσιών-μας στους έποικους παράνομους σφετεριστέςΤην ίδια στιγμή γιατί εγκατέλειψαν βασικές πρόνοιες των ψηφισμάτων του ΟΗΕ όπως Ο τερματισμός της κατοχήςΗ άμεση αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτωνΗ επιστροφή των προσφύγων σε συνθήκες ασφάλειεςΗ αποχώρηση όλων των εποίκωνΗ άμεση επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους-της υπό την αιγίδα του ΟΗΕΣε ένα φυσιολογικό, κανονικό και δημοκρατικό κράτος αυτό που κατοχυρώνεται είναι η πολιτική ισότητα των πολιτών και όχι η πολιτική ισότητα των κρατιδίων.Για μας οι Τ/Κύπριοι δεν είναι μειοψηφία. Είναι ισότιμοι πολίτες της Κ.Δ. με κατοχύρωση των ίδιων δικαιωμάτων όπως και των Ε/Κυπρίων. Για μας ο διαχωρισμός των πολιτών δεν μπορεί να στηρίζεται στη βάση της εθνοτικής ή της θρησκευτικής προέλευσης, αλλά της ιδεολογικής και της ταξικής τοποθέτησηςΤελευταία οι κυβερνώντες αφού με τις αποφάσεις και τις επιλογές-τους προκάλεσαν στην πατρίδα-μας μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση και οδήγησαν το λαό-μας σε κοινωνική εξαθλίωση, προβάλλουν το επιχείρημα της οικονομικής ανάκαμψης μετά τη λύση. Τάζουν λαγούς με πετραχήλια ενώ γνωρίζουν ότι η λύση που συζητούν θα κοστίσει πέραν των 40 δις ευρώ τα οποία θα κληθεί και πάλι να καλύψει ο λαόςΣήμερα οφείλουμε όσοι πραγματικά νοιαζόμαστε για μέλλον της πατρίδας-μας να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα ότι:Δεν πρόκειται να αποδεχθούμε και να νομιμοποιήσουμε μια λύση ΝΑΤΟικής έμπνευσης και προώθησης, μια λύση για την υλοποίηση της οποίας υπήρξαν αλλεπάλληλες συνομωσίες τη 10ετία 1964-1974 οι οποίες κατέληξαν στο προδοτικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Δεν πρόκειται να νομιμοποιήσουμε τα δεδομένα της εισβολής.Δεν είναι δυνατόν να επιτρέψουμε η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία ιδρύθηκε και διατηρήθηκε με θυσίες και αίμα ηρώων, να καταλυθεί με υπογραφή πολιτικών, και ότιΘα αγωνισθούμε για μια δημοκρατική λύση η οποία να διασφαλίζει σε όλους τους πολίτες-της ίσα δικαιώματα και ένα ασφαλές και ειρηνικό μέλλονΥποχωρήσεις είμαστε έτοιμοι να κάνουμε προς τους Τ/Κύπριους για να νοιώθουν ασφάλεια και να δημιουργηθούν συνθήκες ειρηνικής συνύπαρξης και αγαστής συνεργασίας με στόχο την από κοινού διαμόρφωση του μέλλοντος, μέσα σε συνθήκες ασφάλειας των νέων γενιών. Όχι όμως προς την Τουρκία για να διευκολυνθεί να ολοκληρώσει τους σχεδιασμούς-της σε βάρος της πατρίδας-μας.Όσοι είτε με σιωπή είτε με ανοχή παρακολουθούν τις εξελίξεις και δεν αντιδρούν στην ουσία θα είναι συνυπεύθυνοι για το τελικό αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα το οποίο δεν θα εξυπηρετεί το συμφέρον του συνόλου του κυπριακού λαού, αλλά τους εκτός Κύπρου συνωμοτικούς κύκλους και τον τουρκικό επεκτατισμό.Είναι γνωστές οι προσπάθειές-μας αλλά και η μεγάλη-μας επιθυμία για την ανάγκη σφυρηλάτησης της μεγαλύτερης δυνατής ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο και τη διαμόρφωση ενιαίας εθνικής στρατηγικής για την επίτευξη του κοινού στόχου, του τερματισμού της τουρκικής κατοχής.Η ωραιοποίηση όμως των δυσχερειών και η απόκρυψη των κινδύνων δεν συνιστούν ούτε χρήσιμη, ούτε ωφέλιμη προσφορά προς την πατρίδα.Γι’ αυτό και στηρίζουμε αποφασιστικά την υιοθέτηση μιας νέας τακτικής στη βάση μιας νέας στρατηγικής που θα προβάλλει την πραγματική φύση του κυπριακού ως ενός διεθνούς προβλήματος εισβολής, συνεχιζόμενης κατοχής και εθνοκάθαρσης και όχι ως θέματος διακοινοτικής διευθέτησης όπως το αντιμετωπίζουν ανεπιτυχώς οι οπαδοί της δήθεν λύσης.Καθήκον-μας είναι να δώσουμε το μήνυμα χωρίς αναστολές και δισταγμούς. Σε καμιά περίπτωση δεν θα αποδεχθούμε λύση η οποία θα είναι άδικη και ετεροβαρής, η οποία θα μετατρέπει τους Κύπριους σε Ευρωπαίους πολίτες δεύτερης κατηγορίας, η οποία θα οδηγεί την Κ.Δ σε διάλυση.Καλούμε τους πολίτες να στηρίξουν αυτή την πολιτική, να στηρίξουν την αλλαγή.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Έφυγε» από τη ζωή ο νομικός και πολιτικός, Ευστάθιος Ευσταθίου
