Η Αθήνα είναι απολύτως έτοιμη να συμμετάσχει σε μια διαδικασία, η οποία θα έχει σημαντική συνδρομή στην επίλυση του Κυπριακού, διαβεβαιώνει ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Κύπρο Ηλίας Φωτόπουλος, λέει ωστόσο ότι προέχει η οριστικοποίηση της τριμερούς. Σε συνέντευξη στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων με αφορμή την ολοκλήρωση της θητείας του και την αναχώρησή του από την Κύπρο, ο Πρέσβης Φωτόπουλος σημειώνει την ετοιμότητα για διάλογο εκ μέρους του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, εκφράζοντας την ελπίδα ότι και ο Τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί θα δείξει παρόμοια βούληση. Σημειώνει εξάλλου ότι Ελλάδα και Κύπρος προχωρούν συντονισμένα για ανάσχεση των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), ενώ σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις του Συμβουλίου εναντίον της Τουρκίας, λέει ότι «το πετύχαμε γιατί είμαστε μαζί». Ο κ. Φωτόπουλος αναφέρεται και στη διαπραγμάτευση στο Κραν Μοντάνα, όπου συμμετείχε ως μέλος της αντιπροσωπείας της Ελλάδας, λέγοντας ότι «φτάσαμε πολύ κοντά» σε λύση, όμως η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις για να επέλθει μια συμφωνία. Ο Ηλίας Φωτόπουλος αναχωρεί σύντομα από την Κύπρο και επιστρέφει στην κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΞ, στην Αθήνα, μετά από θητεία 4,5 ετών στην Πρεσβεία της Λευκωσίας. Θυμάμαι τα πάντα, λέει, από την αρχή όταν πρωτοήρθα, την υποδοχή του κόσμου, θυμάμαι πως με περιέβαλαν με αγάπη και εμπιστοσύνη, αλλά και τις δύσκολες στιγμές που περάσαμε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Υπενθυμίζει ότι η τοποθέτησή του στη Λευκωσία συνέπεσε με την ανάδειξη του Μουσταφά Ακιντζί στην ηγεσία της τ/κ κοινότητας και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ενώ λέει ότι η Σύνοδος για την Κύπρο στο Κραν Μοντάνα θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του. Όσον αφορά την παρούσα κατάσταση στο Κυπριακό, ο Πρέσβης της Ελλάδας αναφέρει ότι η θέση της Αθήνας είναι διαχρονική, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα πάντοτε στηρίζει και αγωνίζεται μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία, έχοντας ως μοναδικό στόχο την επίλυση του Κυπριακού. «Η Αθήνα είναι απολύτως έτοιμη να συμμετάσχει σε μια διαδικασία, η οποία θα έχει σημαντική συνδρομή στην επίλυση του Κυπριακού», λέει, ερωτηθείς για το ενδεχόμενο σύγκλησης πενταμερούς διάσκεψης. Ο Πρέσβης της Ελλάδας αναφέρεται ωστόσο στη χρονική συγκυρία, καθώς, όπως σημειώνει, θα πρέπει να κλείσει πρώτα η τριμερής συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών και του ΓΓ του ΟΗΕ και να οριστικοποιηθούν η πόλη, η χώρα και η ημερομηνία της συνάντησης αυτής. Στέκεται ιδιαίτερα στην αναφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος επανέλαβε πρόσφατα ότι είναι έτοιμος για διάλογο, με τον Πρέσβη της Ελλάδας να λέει ότι είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η ε/κ πλευρά εκφράζεται ευθαρσώς και δημόσια. «Θέλω να ελπίζω ότι και ο Τ/κ ηγέτης θα δείξει την ίδια βούληση στην τριμερή και θα απελευθερωθεί από υποδείξεις της μητέρας πατρίδας» ώστε να έχουμε ένα θετικό αποτέλεσμα, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε, λέει. Σημειώνει παράλληλα ότι Ελλάδα και Κύπρος «δεν έχουν μητέρα πατρίδα», αλλά είναι δύο ανεξάρτητα κράτη τα οποία συντονισμένα προχωρούν, καθορίζοντας της πορεία τους, χωρίς καθοδήγηση. Ο κ. Φωτόπουλος λέει εξάλλου ότι ο στόχος για μετατροπή της Κύπρου σε ένα «κανονικό κράτος» τέθηκε για πρώτη φορά από την ελληνική πλευρά, κατά την πρώτη ημέρα της διάσκεψης του Κραν Μοντάνα, ενώ την επιχειρηματολογία ακολούθησε αμέσως μετά ο ΓΓ του ΟΗΕ. Στα κανονικά κράτη, μέλη της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν στρατεύματα τρίτων χωρών, εγγυήσεις και εγγυητές και να αποφασίζουν για το μέλλον ενός κανονικού κράτους που ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια, προσθέτει. Αναφέρει ακόμη ότι η Τουρκία, μέσα από έναν ειλικρινή διάλογο, πρέπει να αντιληφθεί την αναγκαιότητα να αποχωρήσει από το νησί και να αφήσει τους Κύπριους να ζήσουν ειρηνικά και ενωμένοι. Αυτό θα είναι και προς όφελος της Τουρκίας, προσθέτει, υποδεικνύοντας το κόστος διατήρησης των κατοχικών στρατευμάτων στο βόρειο τμήμα του νησιού. Εκφράζει ακόμη την ελπίδα ότι θα γίνει κατορθωτό να πεισθεί η Άγκυρα, λέγοντας παράλληλα ότι χρειάζεται να γίνει κατάλληλη προεργασία και από τον διεθνή παράγοντα. Σε ό,τι αφορά τη συνεργασία Αθηνών και Λευκωσίας για ανάσχεση των τουρκικών προκλήσεων, ο Πρέσβης λέει ότι είναι άριστη και διαχρονική. Αναφέρεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, για τη θέσπιση περιοριστικών μέτρων κατά της Τουρκίας, λέγοντας ότι Ελλάδα και Κύπρος λειτούργησαν απολύτως συντονισμένα στο θέμα των κυρώσεων. «Οι ενέργειες αυτές της Τουρκίας, πέραν του ότι είναι προκλητικές, είναι έκνομες, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο» λέει για την ΑΟΖ και σημειώνει ότι υπάρχει κοινή θέση και απόλυτος συντονισμός, προκειμένου να καταφέρουμε να πείσουμε το Συμβούλιο ότι πρέπει να υιοθετήσει συγκεκριμένα συμπεράσματα. «Το πετύχαμε γιατί είμαστε μαζί», λέει. Αναφερόμενος στις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ λέει ότι αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο ενός στρατηγικού διαλόγου, ενώ σε ό,τι αφορά την πρόσφατη τροποποίηση του πρωτοκόλλου της υφιστάμενης αμυντικής συμφωνίας των δύο χωρών αναφέρει ότι «καταγράφει αυτή τη στρατηγική σχέση».
Σημειώνει τις πρόσφατες δηλώσεις καταδίκης της τουρκικής προκλητικότητας εκ μέρους του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, στην Αθήνα, ενώ λέει ότι οι ΗΠΑ ανησυχούν σοβαρά και πιέζουν την Τουρκία να διακόψει τις προκλητικές ενέργειες. «Δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουμε συμπαραστάτες», τονίζει και αναφέρεται στην ανάγκη εντατικοποίησης του στρατηγικού διαλόγου μεταξύ Κύπρου-ΗΠΑ και Ελλάδας-ΗΠΑ ώστε «από κοινού να δούμε πώς θα μεθοδεύσουμε να σταματήσει αυτή η πρόκληση». Σε κάθε περίπτωση αναφέρει ότι η Τουρκία θα πρέπει να πεισθεί με διπλωματικά μέσα, καθώς Ελλάδα και Κύπρος είναι μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας, οι αρχές της οποίας δεν συνάδουν με την επίλυση των διαφορών με τη χρήση βίας. Σε σχέση με το Κράν Μοντάνα, ο Πρέσβης Φωτόπουλος λέει ότι πήγαμε καλά προετοιμασμένοι με στόχο να λυθεί το Κυπριακό και καταφέραμε να τεθεί το πλαίσιο των έξι σημείων του ΓΓ Αντόνιο Γκουτέρες, το οποίο αποτελεί κεκτημένο της διαδικασίας. «Θεωρώ ότι φτάσαμε πολύ κοντά», αλλά παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν και από πλευράς της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον τότε Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκο Κοτζιά, η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μια συμφωνία, σημειώνει ο Πρέσβης. Χαρακτηρίζει παράλληλα δυσάρεστη έκπληξη τη στάση της τ/κ πλευράς. Στο Κραν Μοντάνα «περίμενα να έχω και μια ενεργή τ/κ πλευρά με απόψεις και δυστυχώς η αντίληψη ήταν ότι η τ/κ πλευρά δεν έπαιξε τον ρόλο που έπρεπε να παίξει, ακολουθούσε πιστά μόνο τις απόψεις της Τουρκίας και δεν άρθρωσε δικό της αυτόνομο πολιτικό λόγο», λέει. Την ίδια ώρα, συνεχίζει, η Κύπρος είχε τον δικό της πολιτικό λόγο και η Ελλάδα τις δικές της θέσεις, καθώς «θέλαμε να λύσουμε το τεράστιο αυτό ζήτημα». «Αυτές δεν ήταν ευχάριστες στιγμές, όπως δεν ήταν ευχάριστο και το τελευταίο βράδυ που ελπίζαμε ότι σε αυτό το δείπνο θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μια συμφωνία και ξαφνικά, μετά από ώρες διαπραγμάτευσης, η συμφωνία δεν επετεύχθη», θυμάται ο Πρέσβης. Από το Κραν Μοντάνα φύγαμε με την απογοήτευση ότι δεν καταφέραμε να λύσουμε το Κυπριακό, όχι όμως με απογοήτευση ότι αυτό δεν λύνεται, σημειώνει και λέει ότι ήταν «ένα μάθημα διαπραγματευτικής τακτικής» η εμπειρία του οποίου θα χρησιμοποιηθεί και στο μέλλον. Ερωτηθείς για την ενεργειακή συνεργασία των χωρών της περιοχής, ο Πρέσβης της Ελλάδας κάνει αναφορά στον αγωγό φυσικού αερίου East Med, λέγοντας ότι αυτό δείχνει ότι έχουμε αντιληφθεί τη σπουδαιότητα και τη σημασία που έχει το ενεργειακό ζήτημα. Παράλληλα σημειώνει τη συμμετοχή στο Φόρουμ Ανατολικής Μεσογείου για το Φυσικό Αέριο, με έδρα το Κάιρο, με κύριο στόχο, όπως λέει, τη γεωστρατηγική αναβάθμιση της περιοχής και την κατάλληλη αξιοποίηση των γεωστρατηγικών αποθεμάτων. Υποδεικνύει ωστόσο ότι οι ενδιαφερόμενες χώρες δεν μιλούν μόνο για φυσικό αέριο, αλλά και για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την «πράσινη ενέργεια». Τα επόμενα χρόνια θα έχουμε μια ανάπτυξη αυτών των τομέων στην ενέργεια και αυτομάτως θα έχουμε μια μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, λέει. Δουλεύουμε πάνω σε αυτό και μέσω των τριμερών συνεργασιών, ενώ έχουν υπογραφεί και σχετικά διμερή πρωτόκολλα, λέει. Όσον αφορά το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Ιnterconnector, ο Πρέσβης λέει ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό πρότζεκτ, ενώ παραπέμπει και στην πρόσφατη συνέντευξη του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη στο ΚΥΠΕ, όπου ξεκαθαρίζει ότι η Ελλάδα στηρίζει και θα στηρίξει τη χρηματοδότηση με ευρωπαϊκά κονδύλια του πλέον κοστοβόρου τμήματος του καλώδιου μεταξύ Κρήτης, Κύπρου και Ισραήλ. Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα κάλυψης των ενεργειακών αναγκών της Κρήτης αποφασίστηκε η προκήρυξη του τμήματος με την Αττική ως εθνικού έργου, λέει. «Όλο το υπόλοιπο έργο το στηρίζουμε απολύτως», ενώ θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε πολιτικά την χρηματοδότησή του από την ΕΕ, προσθέτει. Στη συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, ο Πρέσβης χαρακτηρίζει εξάλλου άριστες τις διμερείς σχέσεις. Τα τελευταία 4,5 χρόνια είδα μια συνεχή πρόοδο σε όλα τα ζητήματα, ενώ αναπτύχθηκε η συνεργασία σε πάρα πολλούς τομείς, στην παιδεία, στην άμυνα, στον πολιτισμό, στην οικονομία, λέει. Σημειώνει ότι αυτή τη στιγμή, ο πρώτος εξαγωγικός προορισμός για την Ελλάδα είναι η Κύπρος, και το ίδιο ισχύει και ανάποδα. Όταν έχουμε τόσο στενές σχέσεις πάντα θα βρίσκουμε τομείς για να εμβαθύνουμε περισσότερο, συνεχίζει και αναφέρεται ενδεικτικά στους τομείς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όπου ήδη έχει αρχίσει η συζήτηση, καθώς επίσης και στη συνεργασία μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων και νέων τεχνολογιών. Σε ό,τι αφορά την πρόοδο με το κτίριο της ελληνικής πρεσβείας, ο Πρέσβης εκφράζει τη χαρά του για το αίσιο τέλος που είχε η ιστορία της παραχώρησης του οικοπέδου από τη Μονή Κύκκου και λέει ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα επεξεργάζεται τις τεχνικές διαδικασίες, όπως διαγωνισμοί και κατάρτιση σχεδίων, ώστε να αρχίσει η υλοποίηση. «Είμαστε κοντά στη λήψη τελικών αποφάσεων όσον αφορά τις διαδικασίες. Πιστεύω ότι δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα και μέσα στις συγκεκριμένες προθεσμίες που έχουν τεθεί, το έργο θα προχωρήσει ώστε να έχουμε ένα κτίριο ελλαδικής Πρεσβείας στην Κύπρο στο συγκεκριμένο σημείο» λέει. Τέλος, αποφεύγει να δώσει κάποια συμβουλή ή προτροπή στη νέα Πρέσβειρα που θα τον διαδεχθεί σύντομα στη Λευκωσία, ενώ σημειώνει ότι κάθε Πρέσβης υλοποιεί την πάγια πολιτική της χώρας.
