«Γελοίες» διαδικασίες, «σκανδαλώδεις» αποφάσεις και «ανεξέλεγκτο κόστος» αναφορικά με την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας και Ισραήλ, μέσω του αγωγού Great Sea Interconnector, καταγγέλλει ο καθηγητής του Tμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου Πάνος Παπαναστασίου.

Έργο χωρίς τελική επενδυτική απόφαση

Εν όψει συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου για το μεγαλεπήβολο έργο, ο κύριος Παπαναστασίου διερωτήθηκε στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση πως είναι δυνατή η λήψη μιας τέτοιας απόφασης από την Κυπριακή Δημοκρατία, χωρίς την ύπαρξη τελικής επενδυτικής απόφασης.  Όπως εξήγησε, ο ΑΔΜΗΕ που ανέλαβε την πραγματοποίηση, θα έπρεπε ήδη να έχει διασφαλίσει χρηματοδότηση μέσω δανεισμού, συμβολή μετόχων με κεφάλαια και σχετικές αδειοδοτήσεις από τις εμπλεκόμενες χώρες προκειμένου να καταλήξει σε τελική επενδυτική απόφαση, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. 

«Χωρίς τελική επενδυτική απόφαση είναι σκανδαλώδες να ληφθεί η όποια απόφαση»

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου επισήμανε ότι η εν λόγω διαδικασία που παρόλο που «τρέχει» την τελευταία επταετία, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και δεν έχει ληφθεί τελική επενδυτική απόφαση.

«Πως γίνεται να απαιτείται από το κράτος να διενεργήσει δαπάνες από το 2025 χωρίς την ύπαρξη τελικής επενδυτικής απόφασης;»

Αδιάφορα τα διεθνή funds

Ο κύριος Παπαναστασίου διερωτήθηκε πως είναι δυνατό για ένα έργο το οποίο παρουσιάζεται τόσο επωφελές και κερδοφόρο από τον ΑΔΜΗΕ να μην έχει επενδυτικό ενδιαφέρον από διεθνή fund που «κυνηγούν» τέτοια έργα προκειμένου να αποκτήσουν κέρδη τουλάχιστον σε ποσοστό 8%.

«Ποιοι θα επωφεληθούν από το έργο; Η γαλλική εταιρεία (Nexans) που θα κατασκευάσει και θα τοποθετήσει το καλώδιο και η γερμανική εταιρεία (Siemens) που θα κατασκευάσει τους μετασχηματιστές. Η ιδέα άρχισε από έναν ιδιώτη, μετά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε θα δώσει τα λεφτά, τα 600 και πλέον εκατομμύρια ευρώ που θα μπορούσαν να δοθούν για την αποθήκευση ενέργειας στην Κύπρο.»

Ανεξέλεγκτο το κόστος

Ο καθηγητής του Tμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου υπέδειξε ότι τέτοια καλώδια δεν έχουν ποντιστεί σε τέτοια θαλάσσια βάθη, χωρίς οι κατασκευάστριες εταιρείες να έχουν παρουσιάσει τελικό κόστος πριν το έργο. Κι αυτό, γιατί τα απρόβλεπτα βάθη των θαλασσών ενδέχεται να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα και μεγάλες ζημιές στην πόντιση τέτοιων καλωδίων, που έχουν τεράστια βάρη.

«Θα πρέπει οι συμφωνίες του ΑΔΜΗΕ με τον κατασκευαστή να δοθούν για να ξέρουμε το κόστος και τις λεπτομέρειες. Δεν μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία να μπει σε ένα τέτοιο έργο χωρίς να ξέρουμε το κόστος που μπορεί να είναι ανεξέλεγκτο.»

Τα «γελοία» δημοσιεύματα

Ο κύριος Παπαναστασίου διερωτήθηκε γιατί ορισμένοι κύκλοι επιχειρούν να επιβάλουν το έργο στην Κυπριακή Δημοκρατία και έκανε λόγο για «γελοία» και «πληρωμένα» δημοσιεύματα στον ημερήσιο και ηλεκτρονικό Τύπο, τα οποία κατά καιρούς αυξάνουν το όφελος για τους καταναλωτές από 3 σε 5 και σε 8 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς τεκμηρίωση.

«Ο προηγούμενος κάτοχος του έργου είχε αποταθεί στην ΕΤΕπ και έγινε μια μελέτη που έδειξε ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο. Μετά ανατέθηκε η μελέτη στον ίδιο οίκο, άλλαξαν κάποιοι παράμετροι και το παρουσίασαν ως να είναι βιώσιμο.»

Γεωπολιτικό κόστος > γεωπολιτικό ρίσκο 

Ο κύριος Παπαναστασίου ανέφερε ότι το γεωπολιτικό κόστος που θα έχουν Ελλάδα και Κύπρος για το έργο είναι πολύ μεγαλύτερο από το γεωπολιτικό ρίσκο. Κι αυτό γιατί οι δύο χώρες θα πρέπει να αποταθούν στην Τουρκία για να εξασφαλίσουν άδειες σε «αμφισβητούμενες» περιοχές εντός των Αποκλειστικών Οικονομικών τους Ζωνών, από όπου υπολογίζεται να περάσει το καλώδιο. Διερωτήθηκε μάλιστα ποιος θα αναλάβει τον ρόλο του αιτητή, με κίνδυνο αναγνώρισης των τουρκικών διεκδικήσεων και αξιώσεων σε Αιγαίο και Μεσόγειο, με ορατό τον κίνδυνο έντονης αντίδρασης.

«Θα πρέπει να ζητηθεί άδεια και αυτό ποιος θα το κάνει; Η Ελλάδα, η εταιρεία ή η Κύπρος; Σε μια τέτοια περίπτωση, η Τουρκία θα γνωρίζει ακριβή θέση και συντεταγμένες και οποιαδήποτε στιγμή, με δολιοφθορά, μπορεί να καταστρέψει το έργο.»