Με μικρή διαφορά ψήφων ενέκρινε την Τετάρτη η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) τις προτάσεις για την τροποποίηση των Συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και πρόταση για την εγκατάλειψη της αρχής της ομοφωνίας (βέτο).

Συγκεκριμένα το ΕΚ ενέκρινε σε ψηφοφορία με 305 ψήφους υπέρ, 276 κατά και 29 αποχές, την έκθεση η οποία καταρτίστηκε από πέντε συνεισηγητές που εκπροσωπούν ευρεία πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Το συνοδευτικό ψήφισμα εγκρίθηκε με 291 ψήφους υπέρ, 274 κατά και 44 αποχές. 

Όσον αφορά στους Κύπριους Ευρωβουλευτές, ψήφισαν κατά οι Γιώργος Γεωργίου, Νιαζί Κιζιλγιουρέκ (ομάδα Αριστεράς στο ΕΚ) και ο Κώστας Μαυρίδης (Σοσιαλιστές και  Δημοκράτες). Οι Λουκάς Φουρλάς και Ελένη Σταύρου (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) τήρησαν αποχή στην έκθεση, ωστόσο καταψήφισαν τις αναφορές για κατάργηση του βέτο. Ο Δημήτρης Παπαδάκης (Σοσιαλιστές και Δημοκράτες) είπε ότι καταψήφισε όλα όσα ήταν υπέρ της αλλαγής αλλά επέλεξε να απέχει από την τελική ψηφοφορία.

Ο κ. Φουρλάς και η κ. Σταύρου δήλωσαν ότι τήρησαν αποχή γιατί είναι υπέρ των αλλαγών και της μεταρρύθμισης ωστόσο οι αναφορές σε κατάργηση του βέτο και η προοπτική να χάσουν οι μικρές χώρες αυτή τη δυνατότητα δεν τους βρίσκουν σύμφωνους. Σημείωσαν ότι χρειάζονται αλλαγές οι οποίες δεν θα είναι κατά των μικρών κρατών και δεν θα πλήττουν τα εθνικά τους συμφέροντα και ότι η διατήρηση του βέτο είναι ένα από αυτά τα όπλα για τις μικρές χώρες.

Σύμφωνα με δηλώσεις των εισηγητών μετά τη ψηφοφορία, η πρόταση θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, και η ιδέα είναι να σταλεί αμέσως από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διότι αυτό είναι που θα αποφασίσει, όπως είπαν.

Οι Ευρωβουλευτές επανέλαβαν το αίτημά τους για αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ και κάλεσαν το Συμβούλιο να «υποβάλει αμέσως και χωρίς συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τις προτάσεις» αυτές. Εναπόκειται τώρα στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ να συγκαλέσουν την σχετική Συνέλευση, απόφαση που μπορεί να ληφθεί με απλή πλειοψηφία. Η Ισπανική Προεδρία του Συμβουλίου έχει δεσμευτεί να καταθέσει τις προτάσεις στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο. Δεν αναμένεται όμως να γίνει κάτι πριν τις Ευρωεκλογές του 2024.

Μερικές από τις προτάσεις που υπέβαλαν οι Ευρωβουλευτές αφορούν στο να δημιουργηθεί ένα πραγματικά «διθάλαμο» νομοθετικό σώμα και να αποφεύγονται τα αδιέξοδα μέσω περισσότερων αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία και βάσει της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.

Ζητούν επίσης να δοθεί στο Κοινοβούλιο πλήρες δικαίωμα νομοθετικής πρωτοβουλίας και ρόλος συννομοθέτη σχετικά με τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ.

Οι προτάσεις περιλαμβάνουν επίσης όπως αναθεωρηθούν οι κανόνες που αφορούν στη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να μετονομαστεί αυτή σε «Ευρωπαϊκή Εκτελεστική Εξουσία». Συγκεκριμένα, οι ευρωβουλευτές προτείνουν να εκλέγει το Κοινοβούλιο τον ή την Πρόεδρο της Επιτροπής και στη συνέχεια να επικυρώνει την εκλογή αυτή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – να αντιστραφεί δηλαδή η διαδικασία που ακολουθείται σήμερα. Επίσης ζητούν να οριστεί μέγιστο όριο για τον αριθμό των Επιτρόπων (15, εκ περιτροπής μεταξύ των κρατών μελών), να μπορεί ο ή η Πρόεδρος της Επιτροπής να επιλέγει Επιτρόπους βάσει πολιτικών προτιμήσεων, διασφαλίζοντας παράλληλα τη γεωγραφική και δημογραφική ισορροπία, αλλά και να θεσπιστεί μηχανισμός πρότασης μομφής κατά μεμονωμένων Επιτρόπων.

Ζητούν επίσης να ενισχυθεί σημαντικά η διαφάνεια στο Συμβούλιο με τη δημοσίευση των θέσεων των κρατών μελών επί νομοθετικών ζητημάτων και να ενισχυθεί η φωνή των πολιτών υποχρεώνοντας την ΕΕ να θεσπίσει κατάλληλους μηχανισμούς συμμετοχής τους στη λήψη αποφάσεων και να δοθεί μεγαλύτερος ρόλος στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα.

Υπενθυμίζεται ότι το Κοινοβούλιο προτείνει αλλαγές στα θεμελιώδη κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συνέχεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.