Οι 13 συστάσεις της έκθεσης GRECO για την πρόληψη της διαφθοράς στην κεντρική κυβέρνηση απασχόλησαν σήμερα την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, η οποία ενημερώθηκε από την Υφυπουργό παρά τω Προέδρω, Ειρήνη Πική, ότι η κυβέρνηση έχει ήδη λάβει μέτρα για την εκπλήρωσή τους. Αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην ψήφιση του Κώδικα Δεοντολογίας και στη σύσταση ad hoc επιτροπής για την παρακολούθηση υλοποίησης των μέτρων.

Εξάλλου, η επικεφαλής της κυπριακής αντιπροσωπίας στην GRECO, Αλεξία Καλησπέρα, σημείωσε ότι οι συστάσεις είναι υλοποιήσιμες και μπορούν να εκπληρωθούν στο χρονοδιάγραμμα των 18 μηνών που έχει τεθεί. Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου, η συζήτηση για τις συστάσεις της GRECO, που είναι συνολικά 22, θα ολοκληρωθεί σε δύο συνεδριάσεις, αφού την ερχόμενη Τετάρτη θα ακολουθήσει η συζήτηση για τις συστάσεις που αφορούν τα σώματα ασφαλείας.

Ως πολύ χρήσιμο εργαλείο βλέπει η κυβέρνηση τις συστάσεις της GRECO, όπως ανέφερε στη συνεδρίαση η Υφυπουργός παρά τω Προέδρω, Ειρήνη Πική, λέγοντας ότι συνάδουν σε μεγάλο βαθμό και με το πρόγραμμα διακυβέρνησης.

Η Υφυπουργός ανέφερε ότι μία από τις συστάσεις εκπληρώθηκε σήμερα με την έγκριση του Κώδικα Δεοντολογίας από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο Κώδικας, τον οποίο προλογίζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ετοιμάστηκε λαμβάνοντας υπόψη καλές πρακτικές άλλων χωρών, σύμφωνα με την κ. Πική, τίθεται άμεσα σε εφαρμογή και αφορά σε Υπουργούς, Υφυπουργούς, Εκπρόσωπο και Αναπληρωτή Εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, καθώς και Επιτρόπους.

Κατόπιν ερώτησης από τον Βουλευτή Ανδρέα Πασιουρτίδη, η κ. Πική διευκρίνισε ότι Κώδικας Δεοντολογίας θα έχει και συμβουλευτικό ρόλο, μέσω του Συμβούλου Δεοντολογίας, ώστε να μπορεί να αποφασίζει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αναφορικά με το κατά πόσο με ενέργειες των αξιωματούχων παραβιάζουν τον κώδικα. Πρόσθεσε, επίσης, ότι εφόσον ο Σύμβουλος Δεοντολογίας διαπιστώσει παραβίαση του Κώδικα, ο Πρόεδρος αποφασίζει αναγκαία και κατάλληλα μέτρα, τα οποία ανάλογα με τη σοβαρότητα μπορεί να έχουν τη μορφή διόρθωσης και ανάληψη πολιτικής ευθύνης ή και τερματισμό του μέλους της κυβέρνησης.

Ως προς την εκπλήρωση των υπολοίπων συστάσεων, η κ. Πική ανέφερε ότι ετοιμάζεται πλατφόρμα που θα καλύψει κενά και θα διευκολύνει τη διαδικασία διαβούλευσης κατά την προετοιμασία νομοσχεδίων. Στην πλατφόρμα θα κατατίθενται όλα τα νομοσχέδια που βρίσκονται σε φάση διαβούλευσης, ενώ εντός της επόμενης εβδομάδας αναμένονται ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου οι καλές πρακτικές για τη διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης, καθώς και απόφαση για υποχρεωτική υποβολή των νομοσχεδίων στην πλατφόρμα από όλα τα Υπουργεία.

Επιπρόσθετα, ανέφερε η Υφυπουργός, αποφασίστηκε η σύσταση επιτροπής ad hoc, υπό την εποπτεία της ιδίας, για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης της κυβέρνησης με τις συστάσεις της έκθεσης. Σημείωσε ότι στην επιτροπή θα συμμετέχουν, επίσης, εκπρόσωπος Προεδρίας, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, καθώς και της Αρχής κατά της Διαφθοράς.

Αναφέρθηκε, ακόμα, ότι η σύσταση της GRECO, για την οποία θα χρειαστεί περισσότερη εργασία, είναι αυτή που αφορά τις πολλές επιτροπές στη λειτουργία της κυβέρνησης, όπως την Επιτροπή για το Πόθεν Έσχες, την Επιτροπή για το Ασυμβίβαστο κ.α «Πρέπει να δούμε πως γίνονται πιο αποτελεσματικές», σημείωσε η Υφυπουργός.

Η κ. Πική επεσήμανε ότι την έκθεση γίνονται θετικές αναφορές στη σύσταση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου για διορισμούς, προσθέτοντας ότι αυτό είναι έτοιμο να αρχίσει τη λειτουργία του από την ερχόμενη εβδομάδα με ανακοίνωση των οργανισμών για τους οποίους απευθύνουν ανοιχτή πρόσκληση. Θετική αναφορά στην έκθεση, όπως επεσήμανε η κ. Πική, γίνεται και στη σύσταση μονάδας εσωτερικού ελέγχου για το Προεδρικό.

Αναφέρθηκε, ακόμα, στη θετική επισήμανση της έκθεσης για το νομοσχέδιο που αφορά στους συμβούλους και του οποίου η κατ’ άρθρο συζήτηση στη Βουλή ολοκληρώθηκε την Παρασκευή. Η κ. Πική υπογράμμισε την ανάγκη να ψηφιστεί αυτό το συντομότερο δυνατό.

Οι Βουλευτές ανέφεραν κατά την συνεδρίαση ότι έχουν κάποιες επιφυλάξεις για το ενδεχόμενο να διεκδικήσει κάποιος σύμβουλος μονιμοποίηση με μετατροπή της σύμβασής του σε αορίστου χρόνου και γι’ αυτό θα ζητήσουν νομική γνωμάτευση. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου, ερωτηθείς μετά τη συνεδρίαση από δημοσιογράφο, κατά πόσο η διαδικασία αυτή θα καθυστερήσει την ψήφιση του νομοσχεδίου, είπε ότι αν ζητηθούν γνωματεύσεις θα είναι με χρονικό πλαίσιο.

Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, η κ. Πική είπε ότι έγινε μια «πολύ εποικοδομητική συζήτηση» για την πέμπτη έκδοση της αξιολόγησης της GRECO. Σημείωσε ότι, όπως ενημέρωσε την Επιτροπή, έχουν ήδη εκπληρωθεί 2-3 από τις 13 συστάσεις της έκθεσης, που αφορούν την κεντρική κυβέρνηση, αναφέροντας ως σημαντικότερη την έγκριση του Κώδικα Δεοντολογίας από το Υπουργικό Συμβούλιο.

«Έχουμε 18 μήνες μπροστά μας για τις συστάσεις της GRECO και για τον σκοπό αυτό το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να συσταθεί μία πενταμελής ad hoc επιτροπή υπό τη δική μου εποπτεία, η οποία θα παρακολουθεί την υλοποίηση των συστάσεων και θα προσπαθήσει να βρει τρόπους, ακριβώς για να υλοποιηθούν με τον πιο σωστό τρόπο», είπε.

Πρόσθεσε ότι είναι καλοδεχούμενη η έκθεση της GRECO και επανέλαβε ότι μέσα σε αυτή «αναφέρονται πολύ θετικά στοιχεία για την παρούσα διακυβέρνηση», όπως η σύσταση του γνωμοδοτικού συμβουλίου, το νομοσχέδιο για τους συμβούλους. «Θα συνεχίσουμε τη δουλειά για την επίτευξη όλων των συστάσεων», κατέληξε.

Δύο από τις 13 συστάσεις που εξετάστηκαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής, αφορούσαν στην Αρχή κατά της Διαφθοράς. Όπως εξήγησε στην παρέμβασή του ο Πρόεδρος της Αρχής και Επίτροπος Διαφάνειας, Χάρης Πογιατζής, οι συστάσεις αφορούν αφενός στην εφαρμογή της νομοθεσίας για το lobbying και αφετέρου στην κατάλληλη στελέχωση και υποδομές της Αρχής.

Αναφορικά με την εφαρμογή του νόμου για το lobbying, ο κ. Πογιατζής ανέφερε ότι εντός των επόμενων ημερών θα ξεκινήσει η ετοιμασία του μητρώου στο οποίο θα εγγράφονται οι λομπίστες και ακολούθως θα μπορέσει να τεθεί σε εφαρμογή η νομοθεσία. Όσον αφορά την στελέχωση και τις υποδομές της Αρχής κατά της Διαφθοράς, σημείωσε ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με την κυβέρνηση, προκειμένου να βρεθούν τρόποι ώστε η Αρχή να προσλάβει το κατάλληλο και απαραίτητο προσωπικό, ενώ ως προς τις υποδομές είπε ότι εξασφαλίστηκαν ήδη οι πόροι για τη δημιουργία επιπρόσθετων αιθουσών για ακροάσεις.

Κατά την παρέμβασή της στη συνεδρίαση, η επικεφαλής της Κυπριακής Αντιπροσωπείας στην Επιτροπή GRECO και δικηγόρος της Δημοκρατίας, Αλεξία Καλησπέρα, ανέφερε ότι όλοι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης, τόσο της προηγούμενης, όσο και της νυν, ήταν ανοιχτοί να δώσουν όλες τις πληροφορίες και να αφήσουν να εκτεθεί το σύστημα με όλα του τα τρωτά.

Πρόσθεσε ότι η GRECO έμεινε πολύ ευχαριστημένη, τόσο κατά τη διεξαγωγή συνεντεύξεων, όσο και κατά την παρουσίαση της έκθεσης, που θεωρήθηκε ως “smooth reading”, αφού δεν υπήρξαν παρεμβάσεις από άλλα κράτη. Εξήγησε ότι για την πρώτη συμμόρφωση, έχει δοθεί χρονικό διάστημα 18 μηνών, επομένως στις 31/12/2024 θα πρέπει να παρουσιαστούν τα μέτρα που εφαρμόστηκαν στην πρώτη αυτή φάση.

Εξήγησε, ακόμα, ότι η GRECO μέσω των συστάσεων που εκδίδει, δεν επιβάλλει αλλαγή του Συντάγματος προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση, αλλά συστήνει νομοθετικές ενέργειες ή εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών. Εξέφρασε, δε, την πεποίθηση ότι οι παρούσες συστάσεις είναι υλοποιήσιμες και μπορούν σε μεγάλο βαθμό να υλοποιηθούν εντός 18 μηνών.

Δηλώσεις Βουλευτών

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, ανέφερε ότι, αφού εξετάστηκαν οι 13 συστάσεις που αφορούν την Κεντρική Κυβέρνηση, την ερχόμενη Τετάρτη θα συζητηθούν οι συστάσεις της GRECO για τα σώματα ασφαλείας. Όσον αφορά τις 13 συστάσεις που εξετάστηκαν, σημείωσε ότι για την Επιτροπή θα είναι ένα ζήτημα το οποίο θα παραμείνει ανοιχτό και θα παρακολουθείται κατά πόσο η πρόθεση υλοποίησης των συστάσεων γίνεται στην πράξη.

Ερωτηθείς αν υπάρχουν συστάσεις για τη Βουλή που είναι σε εκκρεμότητα, ο κ. Δημητρίου απάντησε ότι η σύσταση που προκύπτει από τον 4ο κύκλο αξιολόγησης, ο οποίος αφορά τη Βουλή, τα δικαστήρια και τη Γενική Εισαγγελέα, που έχει και συστάσεις και στον 5ο κύκλο, αφορά καθαρά το ζήτημα του πόθεν έσχες. «Όταν – και ευελπιστούμε πως θα γίνει πριν τις συνεδριάσεις για τους προϋπολογισμούς – ψηφιστούν οι προτάσεις νόμου για το πόθεν έσχες, θα κλείσουν και οι εκκρεμότητες που έχουμε και στον 4ο κύκλο και οι συστάσεις που αφορούν και τον 5ο κύκλο αξιολόγησης», σημείωσε.

Αναφορικά με την ανάγκη άμεσης ψήφισης του νομοσχεδίου για τους διορισμούς συμβούλων, ο κ. Δημητρίου ρωτήθηκε αν θα προκύψει καθυστέρηση από τυχόν νομική γνωμάτευση που προτίθεται να ζητηθεί για το θέμα. Απάντησε ότι αν ζητηθούν γνωματεύσεις θα είναι με χρονικό πλαίσιο.

«Υπάρχουν οι αναγνώσεις που γίνονται από τη Νομική Υπηρεσία και από την Επίτροπο Νομοθεσίας για τον τρόπο ρύθμισης του ζητήματος των συμβούλων, που δεν μιλούν για αγορά υπηρεσιών, αλλά για μια σύμβαση κλειστού τύπου, πενταετίας, που δεν θα γίνεται ανανέωση», ανέφερε.

Ωστόσο, σημειώνοντας ότι οι Βουλευτές έχουν την τελική ευθύνη, είπε ότι «δεν θέλει κανένας Βουλευτής να δει συμβούλους Υπουργών ή Προέδρου της Δημοκρατίας ή Προέδρου της Βουλής, να νομιμοποιούνται στην κυβέρνηση σε μέλλοντα χρόνο». Ως εκ τούτου, είπε, «πριν ψηφίσουμε, θέλουμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο σίγουροι πως αυτό που θα ψηφίσουμε δεν θα ανοίγει ένα παράθυρο στο διηνεκές, όπου θα βλέπουμε πολιτικούς διορισμούς να μονιμοποιούνται στο κράτος».

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, αναφέρθηκε στη δέσμευση της εκτελεστικής εξουσίας για τη σύσταση μιας επιτροπής που θα ελέγχει τη συμμόρφωση με τις συστάσεις, καθώς και στο ότι έχει ετοιμαστεί κώδικας δεοντολογίας, ο οποίος θα κατατεθεί και στη Βουλή.

Ανέφερε, ωστόσο, ότι «και επί προηγούμενης διακυβέρνησης, η περιβόητη Χάρτα Δεοντολογίας, παρά το γεγονός ότι υπογραφόταν, ουδέποτε τηρήθηκε, με κραυγαλέες περιπτώσεις όσον αφορά το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων, όπου οι Υπουργοί αποφάσιζαν για αιτήσεις που έρχονταν από τα γραφεία τους ή συνδεδεμένα μ’ αυτά πρόσωπα ή γραφεία».