Τριανταεννέα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που η Τουρκία προχώρησε μονομερώς στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η εξέλιξη αυτή ήρθε εννέα χρόνια μετά την παράνομη εισβολή του 1974 και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 1983. Μέχρι σήμερα η λεγόμενη «τουρκική δημοκρατία βορείου Κύπρου» αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία από την οποία εξακολουθεί να εξαρτάται πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά. Έκτοτε οι προσπάθειες αναβάθμισης του ψευδοκράτους συνεχίζονται χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Τι πέτυχε όμως η Τουρκία και οι κατά καιρούς εγκάθετοι της όλα αυτά τα χρόνια;  

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Γιώργος Κέντας ανέλυσε στο AlphaNews.Live τις διαρκείς προσπάθειες της Τουρκίας και του κατοχικού καθεστώτος να πετύχουν αναγνώριση από κράτη, διεθνή φόρα και παγκόσμιες οργανώσεις.

Ο Οργανισμός Τουρκογενών Κρατών

Το πλέον πρόσφατο διάβημα της Άγκυρας για να πετύχει κρατική, νομική και οικονομική αναγνώριση του ψευδοκράτους, καταβλήθηκε ενώπιον της 9ης συνόδου αρχηγών και κυβερνήσεων του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών. Και μπορεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επιχείρησε να παρουσιάσει σαν σημαντικό και μεγαλειώδες επιτευγμα το γεγονός ότι Οργανισμός αποδέχθηκε τη συμμετοχή του ψευδοκράτους ως μέλος-παρατηρητής, η Κομισιόν έθεσε την απόφαση στην πραγματική της διάσταση δια του εκπροσώπου της για Εξωτερικές Υποθέσεις Πίτερ Στάνο. Υπενθύμισε στην Άγκυρα πως αρκετά μέλη του Οργανισμού εξέφρασαν ισχυρή υποστήριξη στην αρχή της εδαφικής ακεραιότητας και στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και σημείωσε πως η ΕΕ «έχει καταστήσει σαφές κατ’ επανάληψη, μεταξύ άλλων και σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, ότι η ΕΕ αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία ως υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με τα αντίστοιχα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

Ο κύριος Κέντας διευκρίνισε ότι ο ίδιος ο Οργανισμός δεν ενέταξε την “τδβκ” ως αναγνωρισμένο κράτος, αλλά ως μέλος-παρατηρητή.

Ο όρος “αποσχιστική οντότητα”

Σύμφωνα με τον κύριο Κέντρα, τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και το κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών άρχισαν να τοποθετούν το ψευδοκράτος στην πραγματική του διάσταση, χρησιμοποιώντας σε ανακοινώσεις και δηλώσεις τον όρο “αποσχιστική οντότητα.” Όπως εξήγησε, ο όρος επισφραγίστηκε με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση Τιτίνας Λοϊζίδου, στην οποία περιλαμβάνεται παραδοχή της Τουρκίας ότι ασκεί τον πλήρη έλεγχο στα κατεχόμενα.

“Άρα αναγνωρίζει ότι η Τουρκία οφείλει να εφαρμόζει τη σύμβαση και έτσι συστήθηκε η Επιτροπή Διαχείρισης Περιουσιών”

Η Ουκρανία και η φωνή που πλέον ακούγεται…

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης επισήμανε ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η διεθνοποίηση των προβλημάτων που επέφερε η απόσχιση της Κριμαίας, έστρεψαν το βλέμμα της παγκόσμιας κοινής γνώμης στις συνέπειες τέτοιων πράξεων και κινημάτων τον 21ο αιώνα. 

“Στα κατεχόμενα υπάρχει μια αποσχιστική οντότητα της Τουρκίας και η τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν έχει καμία σχέση. Η ελληνοκυπριακή πλευρά μιλούσε για αυτά εδώ και χρόνια, αλλά επειδή τα άλλα ευρωπαϊκά και τρίτα κράτα ασχολούνταν με άλλα θέματα, δεν ήταν τόσο κατανοητή αυτή η θέση. Τώρα που για τα δυτικά κράτη, την Αμερική και την Αυστραλία οι εξελίξεις στην Ουκρανία είναι πρώτο θέμα, μπορούν να ακούσουν και να καταλάβουν αυτά που λέγαμε και να τα λάβουν υπόψην πιο σοβαρά. Η Ουκρανία δημιούργησε ένα περιβάλλον για να ακουστούμε και εμείς καλύτερα, τα μηνύματα λαμβάνονται καλύτερα.”

Το απόγειο των προσπαθειών για αναγνώριση

Ο κύριος Κέντας θεωρεί πως η κορωνίδα των προσπαθειών της Άγκυρας για αναγνώριση του ψευδοκράτους ήταν η αναφορά του τότε Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν σε έκθεση του, που έκανε λόγο για άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων, η οποία απορρίφθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας. 

Την ίδια θέση είχε υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εκπόνησε τον Κανονισμό Εμπορίου μέσω της Πράσινης Γραμμής, η οποία υπήρξε “πολλά υποσχόμενη κίνηση.”

“Έκαναν δεύτερες σκέψεις όμως γιατί η ίδια η Ευρώπη είναι γεμάτη από αποσχιστικές προθέσεις: στην Ισπανία, στο Βέλγιο, στην Αγγλία και σκέφτηκαν ότι δεν είναι καλή ιδέα να δημιουργηθεί προηγούμενο, έστω και με την Κύπρο που είναι μικρό κράτος, αλλά μέλος της ΕΕ. Η κυβέρνηση η δική μας τότε είχε μιλήσει για απευθείας εμπόριο μέσω Αμμοχώστου και μετά την επιστροφή της πόλης στους νόμιμους κατοίκους της, που συζητήθηκε μέχρι και το 2007 και απορρίφθηκε τελικά από την Τουρκία.”

Ο κανονισμός της Πράσινης Γραμμής

Ο κύριος Κέντας υπέδειξε ότι μπορεί ο Κανονισμός Εμπορίου της Πράσινης Γραμμής δημιουργεί οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μεταξύ κατεχομένων και ελεύθερων περιοχών, ωστόσο η Κυπριακή Δημοκρατία εξουσιοδότησε το Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο να ασκεί τον έλεγχο, ως η μόνη αναγνωρισμένη αρχή για να αναθέσει μια τέτοια αρμοδιότητα. 

“Με την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει το Πρωτόκολλο 10 που λέει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο στα κατεχόμενα και για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει θέμα, είναι τελειωμένο, να αναγνωριστεί δεύτερο κράτος στην Κύπρο.”

Η απόφαση για το Κόσσοβο

“Τροχοπέδη” στις προσπάθειες Τουρκίας και ψευδοκράτους να πετύχουν αναγνώριση της “τδβκ” αποτελεί η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Κοσσυφοπέδιο, το 2008. Τότε η Σερβία είχε προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο για γνωμοδότηση και κάλεσε την Κύπρο ως ενδιαφερόμενο κράτος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να εμφανιστεί. Η απόφαση που εξέδωσε ήταν ξεκάθαρη και για πρώτη φορά, ότι η περίπτωση της Κύπρου δεν διαπραγματεύεται την ύπαρξη δύο κρατών.

“Η Τουρκία προσπαθεί, αλλά δεν πετυχαίνει κάτι γιατί όλα τα κράτη έχουν έμμεσα ή άμεσα αποσχιστικά κινήματα και δεν έχει καταφέρει να πείσει κανένα για αναγνώριση. Αυτό δείχνει ότι ένα μικρό κράτος όπως η Κύπρος απέναντι σε μια δύναμη όπως η Τουρκία, καταφέρνει να επιβιώνει νομικά γιατί το διεθνές σύστημα δεν ευνοεί τέτοια προηγούμενα.”