Τη σημασία της συνάντησης την Τρίτη στη Νέα Υόρκη του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε ότι αφορά τις προσπάθειες για αναζωογόνηση της διαπραγματευτικής διαδικασίας για το Κυπριακό ανέδειξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας κατά τη διάρκεια διάσκεψης Τύπου στη Νέα Υόρκη όπου θα συμμετάσχει στην 78η  Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ και θα έχει σειρά επαφών.

Θεωρούμε σημαντική τη συνάντηση του ΓΓ του ΟΗΕ με τον Τούρκο Πρόεδρο, ανέφερε, εκφράζοντας την εκτίμηση πως αυτή «θα καθορίσει τις επόμενες κινήσεις του ΓΓ σε σχέση με το Κυπριακό». «Θεωρώ τη συνάντηση του ΓΓ με τον Τούρκο Πρόεδρο ως την πιο καθοριστική σε σχέση με το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα για το Κυπριακό», υπογράμμισε.

Για τη δική του συνάντηση με τον ΓΓ, στις 22 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως «τα μηνύματα είναι ξεκάθαρα». «Είναι αυτά που λέμε και δημόσια, είναι αυτά που έχω περιλάβει σε αρκετές επιστολές που έστειλα στον ΓΓ, το ότι πρέπει να διοριστεί ένας ειδικός αντιπρόσωπος ο οποίος να διερευνήσει τις προοπτικές επανέναρξης των συνομιλίων», ανέφερε.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ακόμη πως δεν αποκλείει αυτή τη βδομάδα να υπάρξουν εξελίξεις ώστε να  ανακοινωθούν τα μονομερή μέτρα της Κυπριακής Δημοκρατίας προς την τ/κ κοινότητα που ετοιμάστηκαν έπειτα από συζητήσεις που έγιναν με προσωπικότητες από την τ/κ κοινότητα, με την κοινωνία των πολιτών. «Ελπίζω να δημιουργηθούν εξελίξεις που να μας επιτρέψουν να είναι αυτή τη βδομάδα», ανέφερε. Σημείωσε επίσης πως έχει επίσης κάποιες εισηγήσεις για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που αφορούν την καθημερινότητα.

Στις δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επεσήμανε πως οι συναντήσεις τόσο του ιδίου όσο και του Υπουργού Εξωτερικών, Κωνσταντίνου Κόμπου, στη Νέα Υόρκη έχουν ως στόχο τρεις επιδιώξεις που έχει θέσει η Κυπριακή Δημοκρατία πριν το ταξίδι αυτό στη Νέα Υόρκη.

Η πρώτη και πιο βασική, ανέφερε, αφορά το Κυπριακό. Ελπίζουμε οι συναντήσεις που θα γίνουν να ανοίξουν τον δρόμο πρώτα για τον διορισμό ενός αντιπροσώπου του ΓΓ και ακολούθως για την επανέναρξη των συνομιλιών, είπε.

Η δεύτερη θεματική ενότητα των επαφών, πρόσθεσε, αφορά τα ενεργειακά, υπό το φως και της προσπάθειας της ΕΕ για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία και τη δημιουργία νέων ενεργειακών διαδρόμων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο διμερείς επαφές που θα γίνουν θα αφορούν αυτό το θέμα, σημείωσε, προσθέτοντας πως Ισραήλ και Αίγυπτος είναι δυο σημαντικές χώρες για την Κύπρο στον τομέα αυτό. Ανέφερε πως σε αυτό το πλαίσιο θα γίνουν στη Νέα Υόρκη συναντήσεις με τους επικεφαλής της Exxon και της Chevron.

Η τρίτη θεματική ενότητα αφορά την προσπάθεια για προσέλκυση ποιοτικών επενδύσεων στην Κύπρο, ειδικότερα αμερικανικών επενδύσεων, ένας στόχος που έχει τεθεί μαζί με την αμερικανική κυβέρνηση, επεσήμανε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.

Στις δηλώσεις του, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στη σειρά επαφών που θα έχει κατά την παραμονή του στη Νέα Υόρκη και σε αυτές που θα πραγματοποιήσει ο Υπουργός Εξωτερικών, σημειώνοντας ότι αυτές έχουν στόχο τρεις επιδιώξεις που έθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία.

Η πρώτη αφορά το Κυπριακό, είπε, εκφράζοντας την ελπίδα να ανοίξει ο δρόμος για τον διορισμό απεσταλμένου από τον ΓΓ των ΗΕ και τη δημιουργία προοπτικών για επανέναρξη των συνομιλιών.

Η δεύτερη αφορά τα ενεργειακά που θα είναι επίσης στο επίκεντρο των συναντήσεων, λόγω και των συγκυριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως απότοκο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, καθώς και της προσπάθειας της ΕΕ για ενεργειακή απεξάρτηση και δημιουργία νέων διαδρόμων, επεσήμανε.

Πρόσθεσε ότι σε συνέχεια των όσων συμφωνήθηκαν με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις μέχρι το τέλος του χρόνου, σημειώνοντας ότι αυτό τον στόχο έχουν και οι συναντήσεις που θα έχει με τις εταιρείες Exxon και Chevron, ώστε να υπάρξουν εξελίξεις εντός του 2024.

Η τρίτη θεματική ενότητα αφορά την προσπάθεια μας για προσέλκυση ποιοτικών επενδύσεων στην Κύπρο, ειδικότερα αμερικανικών επενδύσεων. Είναι ένας στόχος που έχουμε θέσει μαζί με την αμερικανική κυβέρνηση και εργαζόμαστε προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, σε συγκεκριμένους τομείς που βλέπουμε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τον αμερικανικό τομέα για να δούμε πως μπορούν να μετουσιωθούν σε συγκεκριμένες επενδύσεις, επεσήμανε.

Ανέφερε πως ο ΥΠΕΞ θα έχει διμερείς επαφές με ομολόγους του και τριμερείς συνόδους σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών μαζί με τον Έλληνα ομόλογο του, με Ιορδανία, Ισραήλ και Αίγυπτο που αποσκοπούν να ετοιμάσουν τις συναντήσεις σε επίπεδο αρχηγών κυβερνήσεων το αμέσως επόμενο διάστημα.

Με το Ισραήλ γνωρίζετε την ενσωμάτωση της Ινδίας στην επόμενη μας συνάντηση, κάτι που θεωρούμε πολύ σημαντικό, πρόσθεσε.

Ανέφερε πως η επόμενη τριμερής με την Ιορδανία θα γίνει στην Κύπρο. Πρόσθεσε πως στόχος είναι να γίνει πριν το τέλος του 2023 όπως και στην περίπτωση της Αιγύπτου.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε πως επίσης παρόλο που δεν είθισται στη Νέα Υόρκη να έχουν συναντήσεις με Ευρωπαίους αξιωματούχους αφού έχουν την ευκαιρία να βρίσκονται στις Βρυξέλλες σχεδόν μια φορά το μήνα, υπάρχουν προγραμματισμένες συναντήσεις του τόσο με την Πρόεδρο της Ευρωπαικής Επιτροπής όσο και με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «έτσι ώστε στη συνάντηση που θα έχουμε με τον ΓΓ να μεταφέρουμε και την ετοιμότητα της ΕΕ».

Ανέφερε πως η Γενική Συνέλευση είναι ένα πρώτο ορόσημο και ένα δεύτερο είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Οκτωβρίου. «Είμαστε στη διαδικασία καθορισμού της ημερήσιας διάταξης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου. Θεωρώ ότι θα υπάρξουν και τα ευρωτουρκικά στην ημερήσια διάταξη. Αν όχι, ή δεν δούμε ή δεν αποδειχθεί στην πράξη η ετοιμότητα της Τουρκίας θεωρώ ότι τα ευρωτουρκικά δεν θα είναι στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Οκτωβρίου και θα μεταφερθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δεκεμβρίου», επεσήμανε.

«Εμείς ελπίζουμε να υπάρξουν εξελίξεις. Θεωρούμε σημαντική τη συνάντηση του ΓΓ με τον Τούρκο Πρόεδρο μια συνάντηση που θα καθορίσει τις επόμενες κινήσεις του ΓΓ σε σχέση με το Κυπριακό», επεσήμανε.

Είπε πως στη συνάντησή του ιδίου με τον ΓΓ του ΟΗΕ τα μηνύματα θα είναι ξεκάθαρα, «αυτά που λέμε και δημόσια, αυτά που έχω περιλάβει σε αρκετές επιστολές που έστειλα στον ΓΓ, ότι πρέπει να διοριστεί ένας ειδικός αντιπρόσωπος, ο οποίος να διερευνήσει τις προοπτικές επανέναρξης των συνομιλιών».

Για τα μονομερή μέτρα της Κυπριακής Δημοκρατίας προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα ανέφερε πως «είναι δημόσια γνωστή η ετοιμότητα μας για να ανακοινώσουμε μονομερή μέτρα», τα οποία «ετοιμάστηκαν ύστερα από συζητήσεις που είχαμε με προσωπικότητες από την τουρκοκυπριακή κοινότητα, την κοινωνία των πολιτών, μέτρα τα οποία επεξεργαστήκαμε με όλα τα Υπουργεία, έχουν κοστολογηθεί».

Είπε περαιτέρω πως “έχω επίσης κάποιες εισηγήσεις για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όχι τα γνωστά, αυτά προτάθηκαν από όλους τους προκατόχους μου, από τον Τάσο Παπαδόπουλο, αργότερα από τον Δημήτρη Χριστόφια και τον τέως Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, αλλά είναι μέτρα που θα αφορούν την καθημερινότητα και αναλόγως της συζήτησης με τον ΓΓ εχω κάποιες ιδέες τις οποίες έχουμε επεξεργαστεί για να προτείνουμε”.

Επίσης εξέφρασε την ετοιμότητα “να συζητήσουμε για τα ευρωτουρκικά συγκεκριμένα στη βάση του πλήρους φάσματος των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ ειδικότερα σε κάποιους τομείς που βλέπουμε ένα ιδιαίτερο, ένα αυξημένο ενδιαφέρον από πλευράς Τουρκίας”.

 Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την ελπίδα “να δημιουργηθούν δεδομένα που θα μας επιτρέψουν να αισιοδοξούμε για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά, ευελπιστώντας να πετύχουμε αυτό που κατ’ επανάληψη έχω πει ότι είναι νούμερο ένα προτεραιότητα μας που είναι η επίλυση του Κυπριακού”.

“Παράλληλα, είναι ιδιαίτερης σημασίας οι επαφές τόσο για τα ενεργειακά, όπως σας είπα είναι η ώρα των αποφάσεων, αλλά και η προσπάθεια μας για να προσελκύσουμε επενδύσεις από τις ΗΠΑ”, πρόσθεσε.

Απαντώντας σε ερώτηση, είπε πως “σίγουρα οι εξελίξεις και τα όσα θα συζητηθούν στη Νέα Υόρκη θα είναι καθοριστικής σημασίας για δούμε πως προχωρούμε στο Κυπριακό.

“Ελπίζω, και εμείς προς αυτή την κατεύθυνση θα εργαστούμε συνειδητά, να υπάρξουν εξελίξεις φεύγοντας από τη Νέα Υόρκη”, ανέφερε.

Για τα μονομερή μέτρα προς την τ/κ κοινότητα, είπε πως “παράλληλα με τις επαφές υπάρχουν σκέψεις της Κυπριακής Δημοκρατίας τις οποίες έχουμε επεξεργαστεί, είναι έτοιμες, και είμαστε στο στάδιο της ανακοίνωσης. Ο χρόνος ανακοίνωσης θα εξαρτηθεί και από τις εξελίξεις που θα γίνουν στη Νέα Υόρκη. Η απόφαση μας είναι δεδομένη. Έχει ληφθεί η απόφαση για το ότι θα προχωρήσουμε”.

Ερωτηθείς για τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη είπε πως «το Κυπριακό θα είναι στις συζητήσεις. Θα έχω κι εγώ κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ακριβώς για να δούμε και το συγκεκριμένο θέμα και όχι μόνο».

«Γίνονται πολλές δημόσιες δηλώσεις, αλλά όπως είπα από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων μου δεν πρόκειται να εμπλακώ σε ένα δημόσιο, αν θέλετε, παιχνίδι είτε επίρριψης ευθυνών, είτε μιας επικοινωνιακής διαχείρισης του Κυπριακού. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η ουσία. Και η ουσία δεν αντικατοπτρίζεται μέσα από τις δημόσιες δηλώσεις. Για αυτό κατ’ επανάληψη έχουμε συνειδητά επιλέξει να μην απαντήσουμε σε δημόσιες δηλώσεις που γίνονται γιατί εκείνο που μετράει είναι η ουσία», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς αν η συνάντησή του με τον κ. Μητσοτάκη θα γίνει πριν τη συνάντηση με Ερντογάν ή μετά, ανέφερε πως «η συνάντηση είναι προγραμματισμένη για μετά τη συνάντηση με τον κ. Ερντογάν. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός γνωρίζει πολύ καλά τις θέσεις μας και την προσέγγιση μας, αυτή τη νέα προσέγγιση για πιο ενισχυμένο ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης». «Η συνάντηση θα γίνει μετά για να δούμε τα αποτελέσματα της συζήτησης του με τον Τούρκο Πρωθυπουργό», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς αν αυτές οι δύο συναντήσεις θα είναι οι πιο καθοριστικές είπε πως «πολλές είναι σημαντικές. Αν θέλετε να εκφράσω μια άποψη σε σχέση με τη σημαντικότητα, θεωρώ τη συνάντηση του ΓΓ με τον Τούρκο Πρόεδρο πιο καθοριστική σε σχέση με το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα για το Κυπριακό».

Σε ερώτηση για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό είπε πως δεν θεωρεί ότι υπάρχει κάποια αποσύνδεση των δυο από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης, ενδεχομένως αυτό να είναι ένας στόχος της Τουρκίας.

«Αλλά από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης και στο συγκεκριμένο θέμα μπορώ να μιλήσω γιατί έχω ενημερωθεί πλήρως από τον Έλληνα Πρωθυπουργό, δεν υπάρχει καμία αποσύνδεση του Κυπριακού από την ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων», σημείωσε.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρόσθεσε πως «μια βελτίωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις σίγουρα θα βοηθήσει και την δική μας προσπάθεια αλλά αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για πλήρη εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων χωρίς την επίλυση του Κυπριακού».

«Άρα η οποιαδήποτε επαφή γίνεται σε επίπεδο ελληνικής και τουρκικής επικοινωνίας, εμείς θεωρούμε ότι μπορεί να βοηθήσει και τη δική μας προσπάθεια», ανέφερε.

Απαντώτας σε άλλη ερώτηση ανέφερε ότι «θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να δημιουργηθεί ελπίδα στη βάση ουσιαστικών δεδομένων, όχι ελπίδα χωρίς να υπάρχουν κάποια δεδομένα που να δικαιολογούν κάτι τέτοιο. Θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν προς αυτή την κατεύθυνση, θα είμαστε εδώ στο τέλος της εβδομάδας να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα όλων των επαφών και πραγματικά ελπίζω να έχουμε τέτοια δεδομένα που να δημιουργούν αυτή την ελπίδα».

«Η δική μας θέση είναι ξεκάθαρη σε σχέση με την παρούσα κατάσταση πραγμάτων ότι δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού, το έχουμε αποδείξει μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες, ότι είμαστε απόλυτα δεσμευμένοι στην επίλυση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου και είναι σημαντικό, διότι έχουμε τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας, ειδικότερα από πλευράς ΕΕ και ΗΠΑ βλέπουμε ένα αυξημένο ενδιαφέρον προς την κατεύθυνση επανέναρξης των συνομιλιών. Όλα θα κριθούν από το αποτέλεσμα», σημείωσε.

Ερωτηθείς αν την Τρίτη θα γνωρίζουμε αν θα γίνει τριμερής συνάντηση του ΓΓ του ΟΗΕ με τον ίδιο και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε πως «δεν υπάρχει χρονικό πλαίσιο. Η ετοιμότητα μας για να πραγματοποιηθεί μια τέτοια συνάντηση είναι δεδομένη. Θεωρώ ο ΓΓ θα κρίνει από όλα όσα έχει ακούσει και ενδεχομένως να καλέσει ή όχι μια τέτοια συνάντηση. Ενδεχομένως να γίνει τώρα, προς το τέλος της επίσημης εβδομάδας της Γενικής Συνέλευσης ή αν ο ΓΓ κρίνει ότι πρέπει να γίνει σε μεταγενέστερο στάδιο. Σίγουρα, εμείς θεωρούμε ότι μια τέτοια συνάντηση είναι σημαντική για να καθοριστούν τα επόμενα βήματα σε σχέση με το Κυπριακό».

Κληθείς να πει αν μπορεί να γίνει η τριμερής μετά τη Γενική Συνέλευση απάντησε: «Ναι δεν το αποκλείω. Ο ΓΓ μπορεί να κρίνει ότι θα είναι καλό να γίνει στο τέλος αυτής εβδομάδας, μπορεί να κρίνει σε μεταγενέστερο στάδιο, μπορεί να κρίνει από αυτά που έχει ακούσει ότι δεν δικαιολογείται να γίνει. Εκείνο που μπορώ να σας πω εγώ είναι τα μηνύματα και από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας και από πλευράς ΕΕ σε θεσμικό επίπεδο αλλά και κάποιων κρατών-μελών της ΕΕ όπως για παράδειγμα η Γερμανία και η Γαλλία, τα μηνύματα προς τον ΓΓ είναι η ανάγκη να προχωρήσουμε με μια τέτοια συνάντηση και στο διορισμό μια προσωπικότητας».

Αυτό είναι που έχει ζητήσει και το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας κατ’ επανάληψη και πιο πρόσφατα με αφορμή τα όσα είδαμε να γίνονται στην Πύλα, είπε.

Ερωτηθείς αν πέρα από το θέμα του απεσταλμένου μπαίνουν στο τραπέζι μιας ενδεχόμενης τριμερούς και τα ΜΟΕ που αφορούν την καθημερινότητα ανέφερε πως θεωρεί ότι αυτά  μπορούν να προχωρήσουν ανεξαρτήτως του διορισμού κάποιας προσωπικότητας από πλευράς ΓΓ.

«Αλλά σίγουρα αν υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη θα είναι ακόμα πιο ενισχυτική της προσπάθειάς μας. Όπως σας έχω πει έχουμε επεξεργαστεί και μονομερή μέτρα και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης χαμηλής αν θέλετε ισχύος, δεν μιλώ για την περίκλειστη περιοχή, γιατί αυτά δοκιμάστηκαν κατ’ επανάληψην, δεν έφεραν αποτέλεσμα. Αν θέλετε αποκρύνουν και λίγο από το μεγάλο στόχο που είναι η επίλυση του Κυπριακού και αυτά θα προχωρήσουν από δικής μας πλευράς ασχέτως αν υπάρχει διορισμός ή όχι», ανέφερε.

«Όμως, ο διορισμός από πλευράς του ΓΓ θα είναι κάτι ακόμα πιο ενισχυτικό», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς αν η Πύλα μπορεί να είναι μέσα σε αυτά, ανέφερε πως για την Πύλα βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις, οι οποίες είναι σε προχωρημένο στάδιο.

«Υπάρχει μια συναντίληψη τουλάχιστον σε συζητήσεις που έχουμε με τα Ηνωμένα Έθνη, για το τι πρέπει να γίνει στην περιοχή. Οι λεπτομέρειες είναι πάντα σημαντικές στην υλοποίηση οποιασδήποτε απόφασης. Ο δικός μας στόχος είναι να μην αμφισβητηθεί το καθεστώς της νεκρής ζώνης σε καμία απολύτως περίπτωση, αλλά ούτε και να δημιουργηθούν δεδομένα που θα προσφέρουν τα όποια συγκριτικά πλεονεκτήματα στον τουρκικό κατοχικό στρατό», ανέφερε.

Οι συζητήσεις συνεχίζονται στη Λευκωσία και μακάρι να υπάρξει αποτέλεσμα, πρόσθεσε.

Ερωτηθείς για τη συνάντηση Γκουτέρες – Ερντογάν και το πως μπορεί να επηρεάσουν οι συζητήσεις για το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία και της εξαγωγής των σιτηρών το Κυπριακό, με δεδομένο το ότι ο κ. Ερντογάν αναδεικνύει συνεχώς τον ρόλο της Τουρκίας στο θέμα αυτό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως γνωρίζουμε ότι «χρησιμοποιείται η Τουρκία για να μην υλοποιηθούν οι κυρώσεις που έχει αποφασίσει η ΕΕ και οι ΗΠΑ, οι διεθνείς κυρώσεις και αυτό επηρεάζει». «Δεν είναι μόνο θετικός αν θέλετε ο ρόλος της Τουρκίας στην επίτευξη μιας συμφωνίας για τα σιτηρά, είναι και πολλά άλλα δεδομένα», πρόσθεσε.

«Είμαι σίγουρος ότι θα συζητηθούν με τον ΓΓ, αλλά και το Κυπριακό από πλευράς Ηνωμένων Εθνών, από πλευράς ΕΕ, είναι ψηλά στις προτεραιότητες και στις συζητήσεις που θα γίνουν με τον Τούρκο Πρόεδρο», κατέληξε.