Προτεραιότητα στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία δίνει η πρόταση ReArm Europe της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο μηχανισμός δανεισμού συνολικού ύψους 150 δις ευρώ που περιλαμβάνει, και που παρουσιάστηκε την Τετάρτη στις Βρυξέλλες. Ουσιαστικά οι τρίτες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Τουρκία, δεν μπορούν να λαμβάνουν δάνεια από το ταμείο αυτό εκτός και αν υπογράψουν συμφωνία εταιρικής σχέσης ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ.

Οι προτάσεις θα συζητηθούν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης, ενώ η δημιουργία του νέου ταμείου δανεισμού για την άμυνα, καθώς και οι όροι που θα διέπουν τη λειτουργία του, θα πρέπει να εγκριθούν από τα κράτη μέλη.

Η Επιτροπή παρουσίασε την Τετάρτη την πολυαναμενόμενη «λευκή βίβλο»της για την ευρωπαϊκή άμυνα και ετοιμότητα, καθώς και το σχέδιο ReArm Europe το οποίο εκτός από τον νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό περιέχει και μέτρα όπως δημοσιονομικές χαλαρώσεις με στόχο την ενθάρρυνση των κρατών μελών να επενδύσουν στην άμυνα. Τις προτάσεις παρουσίασαν η Ύπατη Εκπρόσωπος, Κάγια Κάλας, και ο Επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους.

«Πρέπει να αγοράζουμε περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα. Διότι αυτό σημαίνει ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης. Αυτό σημαίνει τόνωση της καινοτομίας. Και αυτό σημαίνει τη δημιουργία μιας αγοράς αμυντικού εξοπλισμού σε επίπεδο ΕΕ» τόνισε σε γραπτή δήλωσή της η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Τα μέτρα αποσκοπούν βραχυπρόθεσμα στην ανάγκη στήριξης της Ουκρανίας, αλλά και μακροπρόθεσμα στην ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας και της άμυνας της Ευρώπης, σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση.

Ειδικότερα, η «λευκή βίβλος» για την ευρωπαϊκή άμυνα, καταγράφει μια σειρά από λύσεις για την κάλυψη των κενών στις ικανότητες στον τομέα της άμυνας και τη δημιουργία μιας ισχυρής αμυντικής βιομηχανικής βάσης. Προτείνει στα κράτη μέλη τρόπους για μαζικές επενδύσεις στην άμυνα, καθώς και για προμήθεια αμυντικών συστημάτων και ενίσχυση μακροπρόθεσμα της ετοιμότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Οι βασικοί άξονες δράσης αφορούν το κλείσιμο των κενών που έχουν προσδιορίσει τα κράτη μέλη, στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω συνεργασίας στις αγορές, στήριξη της Ουκρανίας μέσω αυξημένης στρατιωτικής βοήθειας και βαθύτερης ενοποίησης της ευρωπαϊκής και της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας, και εμβάθυνση της αμυντικής αγοράς σε ολόκληρη την ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της απλούστευσης των κανονισμών.

Επίσης, οι άξονες δράσεις περιλαμβάνουν την επιτάχυνση του μετασχηματισμού της άμυνας μέσω της καινοτομίας (όπως τεχνητή νοημοσύνη, κβαντική τεχνολογία), ενίσχυση της ευρωπαϊκής ετοιμότητας, βελτίωση της στρατιωτικής κινητικότητας, δημιουργία αποθεμάτων και την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων, ιδίως των χερσαίων συνόρων με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, αλλά και την ενίσχυση της εταιρικής σχέσης με ομοϊδεάτες χώρες σε όλο τον κόσμο.

Από την άλλη, το σχέδιο ReArm Europe / Ετοιμότητα 2030 φιλοδοξεί να κινητοποιήσει δαπάνες πέραν των 800 δις ευρώ γύρω από τρεις πυλώνες.

Πρώτον, την διευκόλυνση της χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης στην άμυνα σε εθνικό επίπεδο, μέσω της ενεργοποίησης της ρήτρας εθνικής διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η οποία θα τους παρέχει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για /να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ. Οι χαλαρώσεις αυτές που αφορούν δαπάνες μέχρι και 1,5% του εθνικού ΑΕΠ, μπορούν να κινητοποιήσουν μέχρι και 650 δις σε χαλαρώσεις τα επόμενα τέσσερα χρόνια σύμφωνα με την Κομισιόν.

Δεύτερον, με τη δημιουργία νέου ειδικού χρηματοδοτικού μέσου για την δράση ασφάλειας για την Ευρώπη (SAFE), μέσω του οποίου η Κομισιόν θα αντλήσει μέχρι και 150 δις ευρώ από τις κεφαλαιαγορές, αξιοποιώντας την καθιερωμένη προσέγγιση της ενιαίας χρηματοδότησης για να βοηθήσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να αυξήσουν τις επενδύσεις στις αμυντικές ικανότητες της Ευρώπης. Τα κεφάλαια αυτά θα εκταμιευθούν στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματος, βάσει εθνικών σχεδίων.

Οι εκταμιεύσεις θα λάβουν τη μορφή δανείων μακράς διάρκειας σε ανταγωνιστικές τιμές και με ελκυστική διάρθρωση, τα οποία θα αποπληρωθούν από τα δικαιούχα κράτη μέλη. Τα δάνεια θα υποστηρίζονται από το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η Ουκρανία και οι χώρες της ΕΖΕΣ/ΕΟΧ θα μπορούν να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες και θα είναι δυνατή η αγορά από τις βιομηχανίες τους.

Εκτός από αυτές τις χώρες, δικαίωμα να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες και να συμβάλουν στη συνολική ζήτηση θα έχουν και υποψήφιες για ένταξη χώρες, δυνητικά υποψήφιες χώρες και χώρες που έχουν υπογράψει εταιρικές σχέσεις ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ.

Τρίτον, το σχέδιο στηρίζεται επίσης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων με την επιτάχυνση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.

Πηγή: ΚΥΠΕ