Το ζήτημα των αγνοουμένων δεν πρέπει να πολιτικοποιείται καθώς είναι ανθρωπιστικό θέμα, τόνισε η Ευρωβουλευτής Ιζαμπέλ Σάντος (Σοσιαλιστές, Πορτογαλία) σε συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ, καλώντας τους ηγέτες των κοινοτήτων να επιδείξουν την ίδια συνεργασία που είδε σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών και στις δύο πλευρές, ενώ τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας μιας Επιτροπής Αλήθειας και Συμφιλίωσης.

Επίσης, υπογράμμισε πως είναι εφικτό να υπάρξει ψήφισμα ή πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το θέμα πριν το τέλος της τρέχουσας θητείας, και πως η αρχή έγινε με την κατάθεση εγγράφου εργασίας στην επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών (LIBE) για τις επαφές της στην Κύπρο.

Η κ. Σάντος είναι από τον Μάιο η εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το θέμα των αγνοουμένων στην Κύπρο από τις συγκρούσεις του 1963 – 1964 και την εισβολή το 1974. Έχει ήδη επισκεφθεί την Κύπρο τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, οπότε και συναντήθηκε με τα μέλη της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους, συγγενείς αγνοουμένων και αξιωματούχους.

Όπως ανέφερε η κ. Σάντος την επόμενη της συνάντησης της LIBE, στην οποία συμμετείχε και αντιπροσωπεία από την επιτροπή Προσφύγων της Κυπριακής Βουλής, το πρώτο αποτέλεσμα των επαφών της ήταν μια προκαταρκτική έκθεση με ορισμένες εισηγήσεις, που αποτελεί την αρχή της διαδικασίας για την όποια πρωτοβουλία θα αναλάβει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

«Πρόκειται για ένα έγγραφο εργασίας το οποίο ήδη παρουσίασα χθες στη LIBE» σημείωσε, προσθέτοντας πως παρόντες ήταν και μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων.

«Τώρα είναι η ώρα για τις διαφορετικές πολιτικές ομάδες να συζητήσουν την έκθεση και τα επόμενα βήματα, τα οποία μπορεί να είναι ένα ψήφισμα ή άλλες πρωτοβουλίες» διευκρίνισε.

Ερωτηθείσα αν μπορεί να υπάρξει κινητικότητα στο θέμα πριν τη λήξη της τρέχουσας θητείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, απάντησε πως αυτό είναι εφικτό παρά τους χρονικούς περιορισμούς.

«Είμαστε σε μια δύσκολη περίοδο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς η θητεία φτάνει στο τέλος της και υπάρχουν πολλά ζητήματα όπου πρέπει να υπάρξει κατάληξη. Όμως νομίζω πως υπάρχει ακόμα περιθώριο για μερικές πρωτοβουλίες κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας» είπε.

Η κ. Σάντος εκτίμησε πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να συνεισφέρει στην προσπάθεια να ανοίξουν περισσότερες στρατιωτικές περιοχές στα κατεχόμενα από τον τουρκικό στρατό, μέσω «εισηγήσεων προς τους άλλους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και φυσικά προς την Τουρκία. Όπως είπε, από την Τουρκία εξαρτάται αν θα τις ακολουθήσει, όμως επεσήμανε πως «οι συστάσεις μας αφήνουν το σημάδι τους στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ».

Κληθείσα πάντως να σχολιάσει αν το ζήτημα των αγνοουμένων μπορεί να καταστεί μια από τις προϋποθέσεις για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων, η κ. Σάντος δήλωσε πως «δεν βρίσκεται στο χέρι μου να μιλήσω για αυτό, όμως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να δώσει την απάντηση».

Αναφερόμενη στις επαφές της στην Κύπρο αφού ανέλαβε τον φάκελο για την υπόθεση των αγνοουμένων τον Μάιο, η κ. Σάντος αναφέρθηκε ειδικά στην κοινωνία των πολιτών η οποία ασχολείται με το θέμα «και εργάζεται σκληρά, και οι δύο κοινότητες εργάζονται μαζί», κάτι το οποίο χαρακτήρισε πολύ θετικό στοιχείο.

«Θα ήταν καλό οι πολιτικοί δρώντες να επιδείξουν αυτή τη στάση συνεργασίας (που επιδεικνύει η) κοινωνία των πολιτών και να προσπαθήσουν να βρουν λύσεις» ώστε να υπάρξουν «νέες εκσκαφές και νέες ταυτοποιήσεις» αγνοουμένων προσώπων, τόνισε.

«Μπορεί κανείς να δει οικογένειες και στις δύο πλευρές, έχουν τον ίδιο πόνο, υποφέρουν εξίσου. Και πρέπει να μην πολιτικοποιήσουμε το θέμα αυτό, και να προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις σε κάτι το οποίο είναι στην πραγματικότητα ανθρωπιστικό θέμα» τόνισε.

Η κ. Σάντος χαρακτήρισε ακόμα θετική την κοινή επίσκεψη των ηγετών των δύο πλευρών στο εργαστήριο της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους τον Ιούλιο. «Για μένα ήταν ένα πολύ θετικό σημάδι. Αναμένω περισσότερα (τέτοια βήματα) και ελπίζω πως θα μπορέσουμε να δούμε και τους δύο ηγέτες μαζί επί του εδάφους περισσότερες φορές και να αναζητούν λύσεις από κοινού» όπως είπε.

Σε σχέση με την ανάγκη να εξασφαλιστούν καταθέσεις από αυτόπτες μάρτυρες ή εμπλεκόμενους οι οποίοι μειώνονται με τα χρόνια καθώς αποβιώνουν, η Ευρωβουλευτής επεσήμανε πως οι συνθήκες για την κατάθεση μαρτυριών είναι οι κατάλληλες καθώς προστατεύεται η ταυτότητα όσων δίνουν πληροφορίες.

«Αυτό που χρειάζεται είναι αυτοί οι άνθρωποι να εμπιστευτούν (ότι υπάρχουν διασφαλίσεις) και να πάνε να μιλήσουν. Πρόκειται για ζήτημα ανθρωπιάς. Τους ζητώ να σκεφτούν αυτούς που υποφέρουν, αυτούς που θέλουν να γνωρίζουν τι συνέβη στους αγαπημένους τους, και ίσως να προσπαθήσουν να έρθουν στη θέση τους» πρόσθεσε.

Υπενθυμίζοντας πως βάσει του σημερινού τρόπου εργασίας της ΔΕΑ η ταυτότητα των μαρτύρων προστατεύεται και δεν υπάρχουν επιπτώσεις καθώς το μόνο ζητούμενο είναι να βρεθούν τα λείψανα αυτών που εξαφανίστηκαν, η κ. Σάντος επανέλαβε την έκκληση της προς όλους να συνεργαστούν γιατί αφορά «το να σταματήσουν να υποφέρουν οι άνθρωποι που έχασαν συγγενείς, συζύγους, πατέρες, παππούδες».

«Βλέπουμε πως και η νέα γενιά φέρει αυτό το φορτίο του πόνου, και θα ήταν καλό να απαλλάξουμε αυτή τη νέα γενιά από τον πόνο» υπογράμμισε.

Ερωτηθείσα για το πώς βλέπει την πρόταση για μια Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης στην Κύπρο, η Ευρωβουλευτής σημείωσε πως «αυτό είναι κάτι που ενθαρρύνω στο έγγραφο εργασίας να συζητηθεί μεταξύ των δύο κοινοτήτων».

«Πιστεύω πως οι δύο κοινότητες πρέπει να το συζητήσουν και να βρουν μια λύση» σημείωσε, προσθέτοντας πως «θα ήταν καλό να υπάρχει ένας μηχανισμός για την αλήθεια και τη μνήμη, καθώς μπορείς να ξεχάσεις μόνο κάτι που γνωρίζεις».

«Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν πραγματικά την αλήθεια για να απαλύνουν τον πόνο τους και να ξεχάσουν τα όσα υπέφεραν. Νομίζω πως πρόκειται (για μια πρόταση) που μπορεί να ανακουφίσει και τις δύο κοινότητες, αλλά και τους ανθρώπους σε ατομικό επίπεδο» εξήγησε.

Ερωτηθείσα για την περίπτωση του χώρου υγειονομικής ταφής στο Δίκωμο όπου υπάρχουν πληροφορίες πως μεταφέρθηκαν τα οστά των αγνοουμένων που είχαν ταφεί αρχικά στο Ορνίθι, η Ευρωβουλευτής ανέφερε πως κατά στην τελευταία επίσκεψή της στην Κύπρο τον Σεπτέμβριο ενημερώθηκε πως το θέμα εκκρεμούσε, αλλά πως αναμένεται επίλυση του ζητήματος σύντομα.

Η συγκεκριμένη περίπτωση και η ενημέρωση που είχε τον Σεπτέμβριο, πρόσθεσε, καταγράφονται στο έγγραφο που κατέθεσε, και όπως είπε «είναι φυσικό πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα θέσει επί τάπητος το θέμα αυτό αν δεν υπάρξει απάντηση», εκφράζοντας την ελπίδα να υπάρξει πρόοδος προτού το Κοινοβούλιο προχωρήσει με ψήφισμα ή όποια άλλη πρωτοβουλία.

Δεν απέκλεισε τέλος πως «θα πρέπει να δοθούν κάποιες πληροφορίες στην ΕΕ καθώς το μικρό πάρκο εκεί χτίστηκε με ευρωπαϊκά κονδύλια», παραπέμποντας όμως στις προσπάθειες που γίνονται από τις αρχές και προσθέτοντας πως και η ίδια περιμένει τις απαντήσεις για το τι μπορεί να γίνει.