Παρά την απογοήτευση μετά τα γεγονότα στο Κραν Μοντανά, η ελπίδα παραμένει ζωντανή, δήλωσε η Ειδική Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, σημειώνοντας πως έρευνες έχουν καταδείξει πως μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία παραμένει, αυτή τη στιγμή, η «πιο αποδεκτή λύση» ανάμεσα στις δυο κοινότητες στην Κύπρο. Η κ. Σπέχαρ μιλούσε κατά τη διάρκεια διεθνούς συνεδρίου, που διοργάνωσε η Πρεσβεία της Σλοβακίας, στη νεκρή ζώνη, στη Λευκωσία, με τη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της χώρας, Μίροσλαβ Λάιτσακ, με τίτλο «30 χρόνια διαλόγου μεταξύ ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων στην υπηρεσία της ειρήνης στην Κύπρο», καθώς φέτος κλείνουν 30 χρόνια από την έναρξη των τακτικών συναντήσεων πολιτικών κομμάτων των δυο κοινοτήτων της Κύπρου, υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Σλοβακίας στο νησί. Από την πλευρά του, ο κ. Λάιτσακ, ο οποίος ήταν κύριος ομιλητής στο συνέδριο μαζί με την κ. Σπέχαρ, υπογράμμισε την ετοιμότητα της χώρας του να συνεχίσει να παίζει τον ρόλο του έντιμου διαμεσολαβητή, ενόσω οι Κύπριοι το θεωρούν αυτό χρήσιμο και βοηθητικό. Εξέφρασε την πεποίθηση πως είναι δυνατή η επίτευξη μιας λύσης που να επανενώνει την Κύπρο, επισημαίνοντας πως μόνο οι Κύπριοι μπορούν να αποφασίσουν για το μέλλον τους και μπορούν να επιδείξουν το απαραίτητο κουράγιο για να κάνουν το όραμα αυτό πραγματικότητα. Στο συνέδριο συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου, οι πρώην Υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Ρολάνδης, Γιώργος Ιακώβου, και Ερατώ Κοζάκου – Μαρκουλλή, ο διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, Τ/κ πολιτικοί, εκπρόσωποι ε/κ και τ/κ πολιτικών κομμάτων και πρέσβεις ξένων χωρών στην Κύπρο. Στην ομιλία της, η κ. Σπέχαρ σημείωσε πως με το Κυπριακό να παραμένει άλυτο, το φόρουμ που φέρνει κοντά τα ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά κόμματα είναι πιο σημαντικό από ποτέ. Αναφερόμενη στο Κυπριακό και στη μη επανέναρξη των διαπραγματεύσεων εδώ και δυο χρόνια, η κ. Σπέχαρ σημείωσε πως τα Ηνωμένα Έθνη εργάζονται προς υποστήριξη των πλευρών για επιστροφή σε βιώσιμες συνομιλίες, μέσω διαβουλεύσεων που γίνονται υπό την Ειδική Απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ. «Ο Γενικός Γραμματέας έχει καλέσει τις πλευρές να αδράξουν αυτή την ευκαιρία με την αίσθηση του επείγοντος, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι ο χρόνος, μετά από όλα αυτά τα χρόνια, δεν λειτουργεί υπέρ της λύσης ολοένα και πιο πολύ», ανέφερε. Επεσήμανε πως το δικοινοτικό φόρουμ με τη συμμετοχή κομμάτων και από τις δυο κοινότητες πρέπει να δώσει μια ισχυρή ενθάρρυνση και ενεργό υποστήριξη στους ηγέτες για να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για επιστροφή στον διάλογο. Η κ. Σπέχαρ αναφέρθηκε στη δύναμη που έχουν τα κόμματα, επισημαίνοντας πως παράλληλα έχουν και ευθύνες, και διερωτήθηκε αν τα πολιτικά κόμματα στην Κύπρο θα είναι μέρος της λύσης ή μέρος της διατήρησης του κυπριακού προβλήματος. Εξέφρασε εξάλλου την πεποίθηση πως υπάρχει ακόμη πολλή ανεξερεύνητη δυναμική σε ότι αφορά την εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών στην πολιτική διαδικασία για λύση του προβλήματος, και τόνισε τον ρόλο των πολιτικών κομμάτων και άλλων παραγόντων προς αυτή την κατεύθυνση. «Η ανάγκη για να ακουστούν και άλλες φωνές έχει αποδειχθεί κατά τη διάρκεια των χρόνων σε διάφορες ειρηνευτικές διαδικασίες σε όλο τον κόσμο», σημείωσε. Αναφερόμενη στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), η κ. Σπέχαρ ανέφερε πως η ισχυρή υποστήριξη της πολιτικής διαδικασίας για το Κυπριακό σε πρωτοβουλίες που θα επιφέρουν πρακτικά οφέλη στον κόσμο και στις δυο πλευρές του νησιού και θα βοηθήσουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων, μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών στη Κύπρο για μια διαρκή ειρήνη. Επαίνεσε τους ηγέτες των δυο κοινοτήτων για το ότι, όπως είπε, προχωρούν με σημαντικά μέτρα στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, της αποναρκοθέτησης και της κινητής τηλεφωνίας, μεταξύ άλλων ΜΟΕ, επισημαίνοντας πως πολλά άλλα μέτρα μπορούν να υποστηριχτούν μέσω του φόρουμ των ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών κομμάτων. Είπε πως ο διάλογος μεταξύ των κομμάτων πρέπει να συνεχιστεί με τη συμμετοχή υψηλόβαθμων στελεχών των κομμάτων, και τόνισε την ανάγκη για εμπλοκή σε αυτό περισσότερων νέων ανθρώπων και γυναικών. «Μην τα παρατήσετε ποτέ», υπογράμμισε η κ. Σπέχαρ υπενθυμίζοντας σχετική αναφορά του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για πολλές παγκόσμιες και τοπικές προκλήσεις. Πρόσθεσε πως με βάση τα ευρήματα έρευνας των ΗΕ, η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων θέλει τους ηγέτες να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις και παρά τον αυξανόμενο σκεπτικισμό σε σχέση με τη δυνατότητα εξεύρεσης λύσης, η πλειοψηφία θέλει να το δει αυτό να γίνεται. «Παρά την απογοήτευση μετά τα γεγονότα στο Κραν Μοντανά, η ελπίδα παραμένει ζωντανή και όπως έχουν καταδείξει έρευνες μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία παραμένει, αυτή τη στιγμή, η ‘πιο αποδεκτή λύση’ ανάμεσα στις δυο κοινότητες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πώς μπορούν τα κόμματα να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να προωθήσουν τον σκοπό της ειρήνης;» σημείωσε. Από την πλευρά του ο Σλοβάκος Υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην έναρξη των συναντήσεων ε/κ και τ/κ κομμάτων με την ενεργό εμπλοκή του τότε Πρέσβη της Τσεχοσλοβακίας στην Κύπρο Εμίλ Κέμπλουσεκ, και την πρώτη συνάντηση να πραγματοποιείται στην Πράγα στις 16 Μαϊου 1989. Ο κ. Λάιτσακ είπε πως κατά τη διάρκεια αυτών των 30 ετών, υπήρξαν αποτυχίες αλλά και αχτίδες ελπίδας. «Υπήρξαν μεγάλα άλματα μπροστά αλλά και βήματα πίσω», σημείωσε.
«Ωστόσο η εμπλοκή και οι προσπάθειες των πολιτικών από τις δυο κοινότητες σε αυτό τον 30χρονο δικοινοτικό διάλογο με κάνουν να ελπίζω», πρόσθεσε. Ο κ. Λάιτσακ είπε πως κατά τη διάρκεια των τελευταίων λίγων ετών έχει συναντηθεί με εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων και του λαού της Κύπρου, επισημαίνοντας πως αυτό που έχει βιώσει εδώ του δίνει ελπίδα. «Η μακρά παράδοση στον δικοινοτικό διάλογο δείχνει ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα, καλές προθέσεις και αποφασιστικότητα, παρά το υφιστάμενο αδιέξοδο στην εξεύρεση συμφωνίας», ανέφερε. Επεσήμανε πως κατά τη διάρκεια των ετών, αυτές οι συναντήσεις έχουν στείλει ισχυρά μηνύματα προς υποστήριξη της ειρηνευτικής διαδικασίας, η οποία θα πρέπει να καταλήξει σε μια δίκαιη, βιώσιμη και διαρκή λύση για την Κύπρο. Αποτέλεσαν επίσης τέλειο παράδειγμα για το πώς οικοδομείται η εμπιστοσύνη και η αλληλοκατανόηση, επεσήμανε, σημειώνοντας πως μέσω αυτών των συναντήσεων έχει εκφραστεί υποστήριξη σε μια λύση που να βασίζεται στο πλαίσιο που καθορίζουν τα ψηφίσματα και οι προτάσεις των ΗΕ. Το νησί αυτό μπορεί και πρέπει να καταστεί το υπόβαθρο για τις ευκαιρίες για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, σημείωσε, επισημαίνοντας πως για αυτό δεν υπάρχει άλλη επιλογή από μια ενωμένη, ανεξάρτητη και κυρίαρχη Κύπρο. Υπογράμμισε πως η λύση βρίσκεται στον διάλογο, το διεθνές δίκαιο και τον πολυμερισμό και πως το παρόν status quo δεν είναι βιώσιμο. «Αυτό δεν σημαίνει ότι η μόνη επιλογή είναι η μόνιμη διαίρεση του νησιού. Οποιαδήποτε λύση πρέπει να βασίζεται στο πλαίσιο που έχει θέσει το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, δίδοντας στους Ε/κ και στους Τ/κ το δικαίωμα να ζήσουν σε ένα λειτουργικό κράτος μέλος της ΕΕ, μέσα σε ασφάλεια και ευημερία”, ανέφερε. Ο κ. Λάιτσακ αναφέρθηκε επίσης στις Τεχνικές Επιτροπές και στα ΜΟΕ που συμφωνήθηκαν μεταξύ των δυο ηγετών. Σημείωσε πως τα μέτρα αυτά είναι εξαιρετικά σημαντικά γιατί αφορούν τους ανθρώπους και τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους. «Είναι κρίσιμης σημασίας για την οικοδόμηση ισχυρών θεμελίων για μια συνολική και διαρκή λύση», επεσήμανε. Πρόσθεσε πως κάθε μικρό, συγκεκριμένο βήμα με πραγματικό διάλογο μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά για προώθηση της διαδικασίας για λύση σε όλα τα επίπεδα των διαπραγματεύσεων. Υπογράμμισε εξάλλου την ανάγκη για μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών και των νέων στην ειρηνευτική διαδικασία. Εξάλλου σε χαιρετισμό του κατά την έναρξη του συνεδρίου, ο επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, Ιερόθεος Παπαδόπουλος, υπογράμμισε πως η πολύτιμη συμβολή του διαλόγου μεταξύ ε/κ και τ/κ κομμάτων έγκειται στη βοήθεια που αυτός έχει δώσει στη διατήρηση των δυναμικών που μια μέρα μπορεί να οδηγήσουν στην επίτευξη μια βιώσιμης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Ο κ. Παπαδόπουλος είπε πως η ΕΕ εκτιμά την αξία του διαλόγου, που είναι η βάση ολόκληρου του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, που στοχεύει στην αποτροπή των πολέμων. Υπογράμμισε ακόμη πως η ΕΕ δεν είναι πρωτοπόρα μόνο σε ότι αφορά τον διάλογο και τη συναίνεση αλλά αποτελεί και την καλύτερη εγγύηση για την ασφάλεια των κρατών μελών της. Το συνέδριο περιλάμβανε παρουσιάσεις δυο θεμάτων με τοποθετήσεις από Ε/κ και Τ/κ πολιτικούς, Σλοβάκους διπλωμάτες και άλλους. Το πρώτο θέμα αφορούσε την επίδραση των συναντήσεων ε/κ και τ/κ πολιτικών κομμάτων στην πρόοδο των διαπραγματεύσεων μεταξύ των ηγετών των δυο κοινοτήτων και το δεύτερο τη σημασία των ΜΟΕ στις δραστηριότητες του δικοινοτικού διαλόγου των πολιτικών κομμάτων και στην επαφή με την κοινωνία των πολιτών στην Κύπρο.
