Ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα Κόλιν Στιούαρτ δήλωσε ότι βλέπει το κοινό έδαφος που επιτεύχθηκε στο θέμα της Πύλας «ως ένα ελπιδοφόρο σημάδι ότι και άλλα δύσκολα ζητήματα θα μπορούσαν να προσεγγιστούν με την ίδια εποικοδομητική στάση όσον αφορά την Κύπρο».

Είπε επίσης ότι φαίνεται να υπάρχει συναίνεση γύρω από το διορισμό ενός απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο και αυτό είναι επίσης ένα ελπιδοφόρο σημάδι.

Μιλώντας στη 19η Σύνοδο Κορυφής του Economist στη Λευκωσία σε ένα πάνελ για τη σημασία της συνεργασίας των δύο πλευρών στην Κύπρο, ο κ. Στιούαρτ, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, δήλωσε ότι υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι το status quo δεν είναι στατικό, ότι όσο το Κυπριακό δεν επιλύεται, οι εντάσεις θα παραμένουν. Είπε επίσης ότι η προώθηση του εμπορίου θα ενισχύσει την ενσωμάτωση μεταξύ των πλευρών του νησιού, θα ενισχύσει την αλληλεξάρτηση μεταξύ των κοινοτήτων.

Εξάλλου, απαντώντας σε σχόλιο κατά τη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε, αν η επίλυση του Κυπριακού γίνεται ολοένα και δυσκολότερη με την πάροδο του χρόνου, ο κ. Στιούαρτ απάντησε «σίγουρα δυσκολότερη».

Πρόσθεσε ότι του χρόνου συμπληρώνονται 60 χρόνια παρουσίας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο και όχι μόνο το πρόβλημα γίνεται πιο δύσκολο να επιλυθεί αλλά «μπορεί σύντομα να φθάσουμε στο σημείο που δεν θα έχει επιστροφή», δήλωσε ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι η διαίρεση μεγαλώνει και η ευκαιρία να βρεθεί μια αμοιβαία συμφωνημένη διευθέτηση «φεύγει».

Στην ομιλία του σχετικά με τη σημασία της ενίσχυσης της οικονομικής ενσωμάτωσης σε όλο το νησί, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια αμοιβαία αποδεκτή λύση, ο κ. Στιούαρτ είπε ότι η συνάντηση πραγματοποιείται σε μια στιγμή μεγάλης τραγωδίας και αναταραχής στην περιοχή.

Σημείωσε ότι οι επιπτώσεις από τα «τρομερά γεγονότα στο Ισραήλ και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη» τον περασμένο μήνα είναι ήδη αισθητές στην ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.

Η κρίση, πρόσθεσε, «χρησιμεύει ως υπενθύμιση ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κρίση που να έχει παγώσει. Εδώ στην Κύπρο, υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι το status quo δεν είναι στατικό, ότι όσο το Κυπριακό δεν επιλύεται, οι εντάσεις θα συνεχίσουν να υφίστανται και πολλές ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, θα συνεχίσουν να χάνονται».

Ανέφερε ότι έχει μιλήσει δημοσίως πρόσφατα για μερικούς λόγους να είναι αισιόδοξος, παρά τις προφανείς προκλήσεις.

Εξήγησε ότι από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους, «αντιμετωπίσαμε μια δύσκολη και ευαίσθητη κρίση γύρω από το χωριό Πύλα. Μέσω του εποικοδομητικού διαλόγου και της αντιμετώπισης των ανησυχιών και των δύο πλευρών, καταφέραμε να καταλήξουμε σε μια πολύ θετική συναίνεση σχετικά με την πορεία προς τα εμπρός», είπε.

Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ δήλωσε ότι «υπήρξαν κάποιες προκλήσεις στην εφαρμογή που ξεκίνησε στις 23 Οκτωβρίου, αλλά αυτό είναι φυσιολογικό στην εφαρμογή μιας τέτοιας συμφωνίας και οι δύο πλευρές παραμένουν δεσμευμένες να την ολοκληρώσουν. Αν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μπορούν να βρουν κοινό έδαφος σε ένα τόσο δύσκολο και ευαίσθητο θέμα, το θεωρώ ως ένα ελπιδοφόρο σημάδι ότι και άλλα δύσκολα θέματα θα μπορούσαν να προσεγγιστούν με την ίδια εποικοδομητική στάση», είπε, προσθέτοντας ότι «οι συγκρούσεις και η αβεβαιότητα είναι κακές για τις επιχειρήσεις, οπότε ένα ελπιδοφόρο σημάδι στο πολιτικό πεδίο είναι επίσης ένα ελπιδοφόρο σημάδι για τις επιχειρήσεις».

Ο κ. Στιούαρτ δήλωσε επίσης ότι «φαίνεται να υπάρχει συναίνεση σχετικά με τον διορισμό ενός απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο, κάποιου που θα εργάζεται με τα μέρη σε μόνιμη βάση για το Κυπριακό. Και αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο σημάδι, διότι πολλές από τις προκλήσεις και τις εντάσεις που εμείς, τα Ηνωμένα Έθνη, αντιμετωπίζουμε καθημερινά μέσα ή πέρα από τη νεκρή ζώνη είναι απλώς συμπτώματα του ευρύτερου ζητήματος και δεν μπορούν πραγματικά να επιλυθούν μέχρι να αντιμετωπιστεί πολιτικά το Κυπριακό».

Ο επικεφαλής του ΟΗΕ στην Κύπρο δήλωσε ότι, παρά τα χρόνια αποθάρρυνσης, πολλοί τοπικοί φορείς και άτομα και από τις δύο πλευρές επιδεικνύουν ανθεκτικότητα και συνεχίζουν να ζητούν λύση του Κυπριακού.

Ο κ. Στιούαρτ δήλωσε ότι «για να λύσουμε το Κυπριακό, πρέπει να προετοιμάσουμε το έδαφος και δεν μπορώ να σκεφτώ πιο αποτελεσματικό τρόπο για να το κάνουμε αυτό από το να καταρρίψουμε τους οικονομικούς φραγμούς μεταξύ των δύο πλευρών του νησιού και να ενσωματώσουμε τις δύο οικονομίες».

Εξήγησε ότι «η άρση των εμποδίων και η διεύρυνση του εμπορίου θα ενίσχυε την ενσωμάτωση μεταξύ των πλευρών του νησιού, θα ενίσχυε την αλληλεξάρτηση μεταξύ των κοινοτήτων και θα δημιουργούσε ένα πολύ καλύτερο περιβάλλον για την επίλυση του Κυπριακού. Η επέκταση των εμπορικών και επιχειρηματικών δεσμών, ειδικότερα, μπορεί να καταστήσει την ιδέα της διευθέτησης απτή πραγματικότητα, ανοίγοντας το δρόμο για μια πολιτική λύση», πρόσθεσε.

Μια πιο ολοκληρωμένη οικονομία, είπε, «διευρύνει την αγορά για όλους, βοηθά στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών περιορισμών που χαρακτηρίζουν τις μικρές νησιωτικές οικονομίες, μειώνει τις εξωτερικές ευπάθειες, προσελκύει περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις και τουρισμό και δημιουργεί περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας για όλους».

Μίλησε για βελτίωση των συνθηκών στην Πράσινη Γραμμή και το εμπόριο, με πιο πρακτικά σημεία διέλευσης, ανάλυση συγκριτικών πλεονεκτημάτων, επίλυση τραπεζικών θεμάτων και διερεύνηση ευνοϊκών φορολογικών καθεστώτων. Ο όγκος ρεκόρ του εμπορίου μέσω της Πράσινης Γραμμής το 2022 ήταν ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός, δήλωσε ο κ. Στιούαρτ, προσθέτοντας ότι «είναι σημαντικό το εμπόριο αυτό να γίνει πραγματικά αμφίδρομο».

Ο άλλος λόγος για τον οποίο το εμπόριο είναι τόσο σημαντικό είναι γιατί θα αυξήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ανθρώπων. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, είπε, διότι εξακολουθεί να υπάρχει τεράστια δυσπιστία – όχι τόσο μεταξύ των ατόμων, όσο μεταξύ των ομάδων, ιδίως όπως εκπροσωπούνται από τους πολιτικούς εκπροσώπους τους.

Κατά τον κ. Στιούαρτ, «εξακολουθεί να υπάρχει μια νοοτροπία μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας και των δύο πλευρών ότι πρέπει να θεωρείται ότι δεν συμβιβάστηκαν, αλλά ότι οδήγησαν την πλευρά τους στη νίκη».

«Οι αμοιβαία αποδεκτές συμφωνίες επιτυγχάνονται μόνο μέσω συμβιβασμού», προσθέτοντας ότι οι χειρονομίες που ενισχύουν την ενσωμάτωση μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ιδιαίτερα εκείνες με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, φέρνουν τους Κύπριους πιο κοντά και δεν θα πρέπει να απαιτούν ανταπόδοση.

«Τα οφέλη που προσφέρουν είναι πολύ πιο πολύτιμα, καθώς οικοδομούν εμπιστοσύνη σε ένα κοινό μέλλον και έτσι ανοίγουν το δρόμο για μια αμοιβαία αποδεκτή διευθέτηση», πρόσθεσε.

Πρόσθεσε ότι τα «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης είναι σημαντικά για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη εμπιστοσύνης. Οι δώδεκα τεχνικές επιτροπές που συστάθηκαν από τους ηγέτες για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όλων των Κυπρίων έχουν προσφέρει μια οδό μέσω της οποίας γίνονται θετικά βήματα και καθημερινά επιτυγχάνονται απτά πράγματα, από την συνεργασία στον τομέα της υγείας μέχρι την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, από τη διαχείριση της συνεργασίας σε ποινικά θέματα μέχρι την προώθηση της ισότητας των φύλων. Με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έργο που επιτελούν αυτές οι επιτροπές δημιουργεί τα θεμέλια για μελλοντικές συνομιλίες», σημείωσε.

Ο ΟΗΕ, μέσω της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και της αποστολής καλών υπηρεσιών, πρόσθεσε, ενθαρρύνει επίσης διακοινοτικά επιχειρηματικά δίκτυα και συνδέσεις, ενώ είπε ότι η επόμενη επιχειρηματική έκθεση θα πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2024.

«Είμαι πεπεισμένος ότι η αυξημένη οικονομική δραστηριότητα μεταξύ των δύο πλευρών του νησιού έχει επιχειρηματικό νόημα και θα έχει θετικό αντίκτυπο στις ζωές των Κυπρίων και στις δύο πλευρές του νησιού, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι κάθε σταδιακή αύξηση του εμπορίου και των επιχειρήσεων μεταξύ των δύο πλευρών του νησιού θα δημιουργήσει ένα μονοπάτι προς μια αμοιβαία αποδεκτή διευθέτηση του Κυπριακού», κατέληξε ο αξιωματούχος του ΟΗΕ.