«Bρισκόμαστε σε επαφή προς διακρίβωση αυτών των στοιχείων, είναι κάτι που είναι υπόψη μας και το διερευνούμε και εμείς.»

Aυτό απάντησε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, κληθείς να σχολιάσει δημοσίευμα που φέρει Σουδανό που διατηρεί εταιρεία με έδρα την Κύπρο να χρηματοδοτεί τη Χαμάς.

Οι αποκαλύψεις για τον Σουδανό από το ICIJ

Η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και το ισραηλινό ειδησεογραφικό πρακτορείο Shomrim αποκαλύπτουν ότι ένας από τους κυριότερους χρηματοδότες της Χαμάς έχει εκτεταμένους επιχειρηματικούς δεσμούς στην Ευρώπη και μάλιστα κατέχει μετοχικό μερίδιο σε μια κερδοφόρα κυπριακή εταιρεία που εξορύσσει αιγυπτιακό χρυσό.

Ο Σουδανός επιχειρηματίας Αμπντελμπασίτ Χαμζά, συνεργάτης του πρώην προέδρου του Σουδάν Ομάρ ελ-Μπεσίρ είχε υποστεί κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου για τη διαχείριση των επενδύσεων της Χαμάς και για τη συμμετοχή του στη μεταφορά σχεδόν 20 εκατομμυρίων δολαρίων στην οργάνωση, συμπεριλαμβανομένων κεφαλαίων που στάλθηκαν απευθείας σε ανώτερο οικονομικό στέλεχος της Χαμάς.

Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ κατηγόρησε τον Χαμζά για ”μακροχρόνιους δεσμούς με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας”, συμπεριλαμβανομένων παλαιότερων δεσμών με εταιρείες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Τον Νοέμβριο του είχαν επιβληθεί κυρώσεις και από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η διασύνδεση με την Κύπρο

Τα έγγραφα που διέρρευσαν και αναλύθηκαν από το ICIJ και το Shomrim αποκαλύπτουν ότι ο Χαμζά είχε μακροχρόνια συμμετοχή στην κυπριακή εταιρεία χαρτοφυλακίου σε συνεργασία με μια ελβετική εταιρεία και ότι τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας ανέρχονταν σε περίπου 35 εκατομμύρια δολάρια από το 2018. Στον Χάμζα δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι φάκελοι προέρχονται από τη διαρροή Cyprus Confidential, ένα φάκελο από περισσότερα από 3,6 εκατομμύρια έγγραφα που αναλύθηκαν από το ICIJ και 68 άλλα ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου του Shomrim, στο πλαίσιο μιας πρόσφατης παγκόσμιας έρευνας.

«Ξέφυγε» από τα ραντάρ της Μοσάντ και της CIA

Ο Ούντι Λέβι, πρώην επικεφαλής της μονάδας της Μοσάντ που παρακολουθούσε τη χρηματοδότηση της Χαμάς, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομακρατική οργάνωση στις ΗΠΑ, δήλωσε στη Shomrim ότι ο Χαμζά ήταν ”κεντρικό πρόσωπο στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο της Χαμάς”. Ο Λέβι δήλωσε ότι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν διέκοψαν νωρίτερα τις προσπάθειες του Χαμζά αποτελεί μια σημαντική παράλειψη των υπηρεσιών ασφαλείας των δύο χωρών.

Σε γραπτές απαντήσεις προς το ICIJ και τη Shomrim, ο Χαμζά αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με τη Χαμάς ή την Αλ Κάιντα. Είπε ότι δεν είχε ποτέ μεταφέρει χρήματα στον αξιωματούχο της Χαμάς και ότι δεν είχε καν ακούσει το όνομα του ατόμου πριν από την καταχώριση των κυρώσεων. Πρόσθεσε ότι δεν είχε καμία σχέση με την εταιρεία που η κυβέρνηση των ΗΠΑ ισχυρίζεται ότι χρησιμοποίησε για να βοηθήσει τη Χαμάς να ξεπλύνει χρήματα. Ο Χάμζα δήλωσε επίσης ότι ήταν ”πολύ έκπληκτος” που του επιβλήθηκαν κυρώσεις από το Υπουργείο Οικονομικών και ”έστειλε αμέσως ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε αυτούς και τους είπε ότι [οι πληροφορίες τους] δεν είναι σωστές”.

Ο Χαμζά διατηρεί επιχειρηματικούς δεσμούς στην Ευρώπη εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, όπως διαπίστωσαν το ICIJ και η Shomrim. Υπήρξε ιδιοκτήτης της Matz Holdings, μιας κυπριακής εταιρείας που συστάθηκε τον Φεβρουάριο του 2005 και κατέχει επικερδείς συμβάσεις με την Αίγυπτο για την εκμετάλλευση δύο ορυχείων χρυσού στη χώρα. Περίπου την εποχή της πτώσης του αλ Μπασίρ από την εξουσία στο Σουδάν το 2019, ο Χάμζα πούλησε μεγάλο μέρος των μετοχών του στη Matz Holdings. Σήμερα κατέχει ποσοστό 10% στην εταιρεία. Εκτός του ότι έχει έναν Ελβετό επιχειρηματικό εταίρο στη Matz Holdings, κατέχει επίσης μια ισπανική εταιρεία ακινήτων στην οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις από το Υπουργείο Οικονομικών περίπου μια εβδομάδα μετά την επιβολή των κυρώσεων στον ίδιο τον Χαμζά.

Ο Χαμζά κατέχει το μερίδιό του στη Matz Holdings μέσω της Zawaya Group for Development and Investment, μιας εταιρείας με έδρα το Σουδάν, στην οποία επίσης επιβλήθηκαν κυρώσεις από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ τον Οκτώβριο, το οποίο επικαλέστηκε τις διασυνδέσεις της εταιρείας με το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο της Χαμάς μέσω του Χαμζά. Σύμφωνα με τους όρους των συμφωνιών παραχώρησης, η Matz Holdings και η αιγυπτιακή κυβέρνηση λαμβάνουν περίπου ίσο μερίδιο των κερδών από τον χρυσό που εξάγεται από τα ορυχεία.

Οι αρχές του Σουδάν συνέλαβαν τον Χάμζα τον Απρίλιο του 2019, τις ημέρες μετά την ανατροπή του αλ Μπασίρ. Στη συνέχεια, ο Χαμζά καταδικάστηκε για κατηγορίες διαφθοράς τον Απρίλιο του 2021 και καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση. Παραιτήθηκε από το διοικητικό συμβούλιο της Matz Holdings τον επόμενο μήνα. Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Σουδάν τον Οκτώβριο του 2021, το Reuters ανέφερε ότι ο Χαμζά ήταν ένας από τους πολλούς συμμάχους του αλ Μπασίρ που αποφυλακίστηκαν.

Αλλά ακόμη και πριν από την αποφυλάκισή του, ο Χαμζά εργάστηκε για να προστατεύσει τα οικονομικά του συμφέροντα στη Matz Holdings. Τα έγγραφα που διέρρευσαν περιλαμβάνουν μια επιστολή του Χάμζα που εστάλη στις 31 Μαΐου 2021, στην οποία ο ίδιος και ο Ελβετός επιχειρηματικός του εταίρος, Γιάκομπ Φέλιξ Μπλινγκενστόρφερ, απειλούσαν με νομικές ενέργειες μία άλλη κυπριακή εταιρείας που οι δυο τους ισχυριζόταν ότι τους χρωστούσε σχεδόν 20 εκατομμύρια δολάρια για την αγορά μεγάλου μέρους του μεριδίου τους στη Matz Holdings.

Βεβαρημένο ιστορικό τρομοκρατικών διασυνδέσεων

Δημοσιεύματα που χρονολογούνται εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες έχουν περιγράψει λεπτομερώς τους δεσμούς του Χαμζά με εξτρεμιστές. Ένα άρθρο της Wall Street Journal του 1998 ανέφερε ότι ο Χαμζά είπε ότι είχε επιβλέψει την κατασκευή ενός οδικού έργου για μια εταιρεία του Μπιν Λάντεν κατά τη διάρκεια των ετών εξορίας του ηγέτη της Αλ Κάιντα στο Σουδάν και ότι ο Χαμζά είχε προσπαθήσει να πείσει τον Μπιν Λάντεν να επενδύσει σε ένα εργοστάσιο όπλων. Ένα σουδανικό μέσο ενημέρωσης αναφέρθηκε στον Χαμζά ως ”τον οικονομικό διευθυντή της οικογένειας του Ομάρ αλ Μπασίρ”. Η ειδική ομάδα καταπολέμησης της διαφθοράς του Σουδάν, η οποία συστάθηκε μετά την καθαίρεση του αλ Μπασίρ, δήλωσε επίσης ότι ο Χαμζά κατείχε περιουσιακά στοιχεία αξίας έως και 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μετά την απομάκρυνση του αλ-Μπασίρ από την εξουσία στο Σουδάν, ο Χαμζά πούλησε την πλειοψηφία των μετοχών του στην Matz Dungash, μια άλλη κυπριακή εταιρεία. Ως αποτέλεσμα αυτής και άλλων αγορών, η Matz Dungash απέκτησε πάνω από το 80% των μετοχών της εταιρείας μέχρι τον Απρίλιο του 2019. Ο διευθυντής της Matz Dungash, ο Αιγύπτιος επιχειρηματίας Χεσάμ Ελ Χαζέκ, συνδέεται με τον πρώην πρόεδρο της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ.

Μετά την παραίτηση του Μουμπάρακ το 2011, ο Καναδάς του επέβαλε κυρώσεις για διαφθορά και οι αιγυπτιακές αρχές δέσμευσαν τα περιουσιακά του στοιχεία. Ωστόσο, ο Ελ Χαζέκ φαίνεται να έχει ξαναβρεί την εύνοια της στρατιωτικοκρατούμενης κυβέρνησης της Αιγύπτου και παραμένει στο διοικητικό συμβούλιο της Matz Holdings.