Το σκεπτικό πίσω από την εντατικότερη προώθηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που αφορούν το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου και την Αμμόχωστο το τελευταίο διάστημα εξηγεί στο β’ μέρος της συνέντευξης του στον Alpha και το AlphaNews.live ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Νίκος Αναστασιάδης επισημαίνει πως στόχος είναι η δημιουργία προοπτικών πρωτοβουλίας από πλευράς ΕΕ, ενώ παραδέχεται πως η προσπάθεια για επιβολή κυρώσεων σκόνταψε στα εθνικά συμφέροντα κρατών-μελών της ΕΕ. Εξηγεί γιατί κατέρρευσε το project του East-Med, σχολιάζει το ταξίδι του Ισραηλινού Προέδρου στην Άγκυρα αλλά και απαντά στις αναφορές του πρώην συνεργάτη του Μακάριου Δρουσιώτη ότι η Κύπρος είναι το θύμα των γεωπολιτικών επιδιώξεων της Μόσχας.

Αυτούσιο το δεύτερο μέρος της συνέντευξης

Γ.Κ. Ένα ακόμα κεφάλαιο το οποίο σας αποδίδουν ως αποτυχία, είναι αυτό το αφήγημα του EastMed που συζητήθηκε χρόνια τώρα εδώ που λέει ο νυν Υπουργός Εξωτερικών ότι ήταν βασικά στοιχείο προβλημάτων.

Ν.Α. Αν ήταν απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας ο EastMed θα είχαν δίκαιο όσοι τα λεν αυτά. Εδώ ήταν διαβουλεύσεις που ξεκίνησαν επί εποχής Πρωθυπουργίας Σαμαρά-Νετανιάχου-Αναστασιάδη και ΕΕ ταυτόχρονα. Ήτο η άλλη οδός προμηθείας της ΕΕ που σήμερα γίνεται ακόμα πιο επίκαιρο το θέμα σαν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι 40% της ενεργειακής προμήθειας της ΕΕ εξαρτάται απόλυτα από ρωσικό φυσικό αέριο. Ζητούσαν εναλλακτικές διόδους προμήθειας της ΕΕ. Όταν ανακαλύφθηκε το Λεβιάθαν και αργότερα το Ζορ ελέχθη ότι ήτο η ώρα και κάποια κυπριακά θαλασσοτεμάχια που φαίνεται να έχουν φυσικό αέριο, εκρίθη ότι θα μπορούσε να υπάρξει εναλλακτική όδευση φυσικού αερίου. Υπεγράφη μνημόνιο με τα τρία κράτη, η Ιταλία είχε επιφυλάξεις διότι ήτο προ εκλογών, διότι ήταν τέσσερα κράτη που συμμετείχαν, το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία που θα κατέληγε ο αγωγός. Δεν νομίζω όλους αυτούς να τους παρέσυρε η Κυπριακή Δημοκρατία, μακάρι να είχαμε μια τέτοια επιρροή. Ήρθε η ΕΕ το υιοθέτησε ως κοινού ενδιαφέροντος έργο και χρηματοδότησε μάλιστα και τις μελέτες. Η υλοποίηση τους ή όχι από τις μελέτες θα εξαρτάτο, είτε οικονομικής βιωσιμότητας είτε πρακτικής εφαρμογής. Συνεπώς δεν βλέπω γιατί πρέπει να αποδίδεται στην κυπριακή κυβέρνηση ότι τάχα αποτύχαμε. Οι σχεδιασμοί ήταν εκεί με άλλες τρεις χώρες, με το σύνολο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να το εγκρίνει και συνεπώς αν είναι κάτι που δεν μπορεί να υλοποιηθεί αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο που δεν αφορά ούτε την πρόθεση των τεσσάρων κυβερνήσεων ούτε τη βούληση της ΕΕ να συμβάλει ώστε να επιτευχθεί εναλλακτικός δρόμος προμήθειας της Ευρώπης. Αυτή τη στιγμή η Ευρώπη συζητά κατά πόσο είναι δυνατό να προμηθεύεται φυσικό αέριο από την Αμερική. Δεν θα γίνει βεβαίως με αγωγό αλλά με άλλα μέσα. Σήμερα υπάρχουν τα διάφορα πλοία με σύγχρονη τεχνολογία που μεταφέρουν. Αν σκεφτείτε ότι η Ανατολική Μεσόγειος σε σχέση με την Ευρώπη απέχει ελάχιστα αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει σωρεία εναλλακτικών επιλογών στην υλοποίηση μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Ν.Ζ. Πάνε 11 χρόνια από τότε που ανακαλύφθηκε το κοίτασμα Αφροδίτη κύριε Πρόεδρε, δεν προχωρούν τα πράγματα…

Ν.Α. Δεν προχωρούν όχι επειδή δεν το θέλουμε, δεν προχωρούν γιατί ένα ελάχιστο ποσοστό του φυσικού πλούτου που ανευρέθη στο Αφροδίτη φαίνεται να προέρχεται από το Ισχάι ένα θαλασσοτεμάχιο του Ισραήλ και υπήρξαν δυσκολίες μεταξύ των εταιρειών καθορισμού του τρόπου μέτρησης…

Ν.Ζ. Όντως εκείνος είναι ο μοναδικός λόγος που δεν έχει προχωρήσει η αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη;

Ν.Α. Ναι. Καθαρά. Ελήφθησαν και αποφάσεις για αγωγό προς το Ιντκού της Αιγύπτου, το πρόβλημα είναι ότι υπήρχαν διαφορές μεταξύ των μετόχων κτλ. Μεταξύ των κρατών βρέθηκε η λύση προ της αλλαγής της παρούσας κυβέρνησης στο Ισραήλ και μάλιστα τελευταία υπήρξε και προειδοποίηση από πλευράς του Ισραήλ προς τις εταιρείες ότι εάν δεν καταλήξετε θα αποφασίσουν οι κυβερνήσεις. Δεν είναι γιατί κάποιος ευθύνεται σε τούτο από πλευράς κυβέρνησης.

Γ.Κ. Αφού αναφερθήκαμε στο Ισραήλ, είδαμε μια ξαφνική ανατροπή με τις σχέσεις του με την Τουρκία, υπό την έννοια ότι η Τουρκία τους κατηγορούσε ως κράτος δολοφόνο το Ισραήλ κτλ και ξαφνικά βλέπουμε να επίκειται μια επίσκεψη του Ισραηλινού Προέδρου στην Τουρκία. Τι σημαίνει αυτό και επειδή γνωρίζουμε ότι θα περάσει και από Κύπρο και Ελλάδα…

Ν.Α. Όπως γνωρίζετε έχω πραγματοποιήσει επίσκεψη στο Ισραήλ και έχω συναντηθεί τόσο με τον Πρόεδρο Χέρζογκ όσο και με τον Πρωθυπουργό. Σαφεστάτη θέση είναι ότι οι θέσεις αρχών δεν παραβιάζονται. Επιδίωξη είναι η καλύτερη δυνατή ανάπτυξη σχέσεων με όλες τις χώρες της περιοχής. Έκανε κάποια ανοίγματα η Τουρκία, τίθενται όμως κάποιοι όροι από πλευράς Ισραήλ και Αιγύπτου. Διότι είναι και προς τις δύο χώρες που έγινε. Τελευταία όταν συνάντησα τον Πρόεδρο Σίσι, μου είπε ότι τα θέματα αρχής είναι απαραβίαστα. Το ίδιο και το Ισραήλ, απόδειξη των αρίστων σχέσεων που δεν επηρεάζονται από την επίσκεψη είναι η επίσκεψη πρώτα στην Ελλάδα, εν συνεχεία στην Κύπρο και μετά θα μεταβεί στην Τουρκία. Εξάλλου οι διάφορες χώρες είναι ελεύθερες να συνάψουν τις οποιεσδήποτε σχέσεις με οποιουσδήποτε. Το θέμα είναι να μην προδίδουν αρχές και εδώ υπάρχει τέτοια ισχυρή στρατηγική σχέση με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τις χώρες γενικότερα της περιοχής και του κόλπου που δεν ανησυχούμε ότι μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις θέσεις των χωρών έναντι της Κύπρου είτε τούτο άπτεται του κυπριακού προβλήματος είτε των συνεργασιών μας όσο αφορά τον φυσικό πλούτο.

Ν.Ζ. Θα μπορούσαμε όμως αυτή την περίοδο να κάνουμε μια μεγαλύτερη κουβέντα όπως προσπαθήσαμε και στο παρελθόν και να προκύψει ένα deal με την Τουρκία και τις χώρες της περιοχής που να υποβοηθήσει και το κυπριακό;

Ν.Α. Τι εννοείται;

Ν.Ζ. Εννοώ ότι και στο παρελθόν υπήρξαν σκέψεις για μεταφορά φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας.

Ν.Α. Θα είμαι ωμός, ειλικρινής και ευθύς. Εάν η Τουρκία συμβάλει στη λύση του κυπριακού προβλήματος, όχι αξιώνοντας ή προβάλλοντας απαράδεκτες θέσεις που θα καθιστούσαν μη λειτουργικό το κράτος ή ιδιαίτερα με τις σημερινές θέσεις για δύο κυρίαρχα κράτη στη βάση πάντα των συμφωνιών κορυφής των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών κλπ αν αντιλαμβάνονται ότι η σημασία να λύσουν ένα ελάχιστο για εκείνους πρόβλημα, μιλούμε για μια απέραντη χώρα που διεκδικεί να επεκτείνει κυριαρχία στο 37% της Κυπριακής Δημοκρατίας. Να κερδίσει τι; Είναι 60 μόλις χιλιόμετρα από την Κύπρο. Αν λυνόταν το κυπριακό ενδεχόμενα εκείνο που θα έμενε ήταν η διαπίστωση κατά πόσο αυτός ο αγωγός είναι συμφερότερος, πιο βιώσιμος ή βιώσιμος για να αποτελέσει τον αγωγό μεταφοράς προς την Ευρώπη. Γιατί να δημιουργείτο το όποιο πρόβλημα; Αλλά το να ζητάς ως προαπαιτούμενο ότι εγώ έτσι θέλω ή επειδή εγώ το επιθυμώ ή επειδή εγώ θέλω να είμαι κυρίαρχος της περιοχής και αυτό θα επιβάλω, δεν νομίζω να είναι ο καλύτερος τρόπος να επιτύχεις στόχους που μπορεί να είναι υλοποιήσιμοι αν συμβάλεις. Να συμβάλεις να επιλυθούν προβλήματα που ο ίδιος εδημιούργησες.

Γ.Κ. Έχουμε κάποιο νεότερο από την γεώτρηση στο οικόπεδο 10;

Ν.Α. Όχι, όμως πιστεύω μέχρι τέλος του Μάρτη θα έχουμε.

Γ.Κ. Στο κυπριακό με την επαναφορά των ΜΟΕ δίνουμε την εντύπωση, να σώσουμε ότι σώζεται, αυτό λέει και ο κ. Κασουλίδης, να σώσουμε το Βαρώσι αν είναι δυνατόν…

Ν.Α. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Από την επομένη των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα, τον Σεπτέμβρη συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης και της τότε συνάντησης μου με τον ΓΓ, είχα υποβάλει σχετικό υπόμνημα, πως θα μπορούσε να επανέλθει ο διάλογος, να επανέλθουμε από εκεί που σταματήσαμε εισηγούμενος μάλιστα σειρά μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Και θέλω να διευκρινίσω κάτι. Τα ΜΟΕ δεν είναι απλά ως μέτρα λύσης, αλλά ως μέτρα δημιουργίας εμπιστοσύνης, θετικού κλίματος για να επαναρχίσει ο διάλογος. Ο στόχος των ΜΟΕ είναι για να αποφευχθούν τα χειρότερα από τη μια, να μην θεωρείται ότι αποτελούν τη λύση του κυπριακού από την άλλη, την ίδια ώρα να δημιουργούν τέτοιο κλίμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων και να επιτρέπει και στην ηγεσία των Τ/κ και πολύ περισσότερο στην Τουρκία, ότι υπάρχει προοπτική να λύθεί το κυπριακό κατά τρόπο που να είναι όλοι κερδισμένοι. Συνεπώς αυτό που θέλω να πω είναι ότι το να λέμε ότι τα ΜΟΕ είναι η λύση, όχι για εμάς δεν είναι η λύση.

Γ.Κ. Σε τι διαφέρουν από τα ίδια μέτρα που από τότε είχαμε πριν χρόνια εισηγηθεί;

Ν.Α. Είχε γίνει εισήγηση τότε υπήρξαν και από δικής μας πλευράς πέραν από την Τουρκία που τα απέρριπτε, ένα μέρος τουλάχιστον, υπήρξαν και από δικής μας πλευράς αμφιβολίες ή ανησυχίες όσον αφορά τη λειτουργία του αεροδρομίου της Τύμπου. Σήμερα θα πρέπει να δούμε πως δημιουργούνται συνθήκες αποτροπής ενός οριστικού τέλματος. Διότι οι εδαφικές αναπροσαρμογές δεν περιορίζονται βεβαίως στην Αμμόχωστο, αλλά εάν με βάση την πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία και οι Τ/κ θεωρήσουν ότι όχι μόνο οι περιοχές που διεκδικούμε αλλά και η Αμμόχωστος δεν επιστρέφεται, σημαίνει μπαίνει ταφόπλακα στο κυπριακό. Ποια είναι η προσπάθεια συνεπώς; αποτροπής του οριστικού αδιεξόδου, δημιουργίας συνθηκών που θα επιτρέπουν επανεξέταση της όλης φιλοσοφίας και πολιτικής, δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης μιας άλλης ελπίδας που θα δημιουργείται, είναι win-win εξίσου ωφέλημες και για τις δύο κοινότητες και πιστεύω θα επιτρέψουν τη δημιουργία τέτοιου κλίματος που θα επιτρέψει την επανέναρξη των συνομιλιών ώστε να επιτύχουμε μια λύση βασισμένη πάντα το επαναλαμβάνω στα ψηφίσματα των ΗΕ δηλαδή στη ΔΔΟ με πολιτική ισότητα όπως την έχουμε συμφωνήσει, όπως την περιγράφουν τα ΗΕ και όχι όπως την έννοια που θέλουν να την δώσουν οι Τ/κ.

Ν.Ζ. Δεν μας απαντήσατε όμως. Υπάρχει κάτι σε σχέση με την ανάλογη πρόταση που είχε κατατεθεί στο παρελθόν; Επειδή βλέπουμε ότι προωθούνται αυτά τα μέτρα με μεγαλύτερη ένταση το τελευταίο διάστημα έχετε σειρά επαφών για να τα επικοινωνήσετε; Συνεπώς υπάρχει κάποια πρωτοβουλία σε εξέλιξη, κάτι διαφορετικό;

Ν.Α. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε προοπτικές πρωτοβουλίας. Και πάλι θα είμαι ευθύς όπως συνηθίζω να είμαι να λέω όπως ακριβώς είναι τα πράγματα. Όταν άρχισε η Τουρκία να παραβιάζει την ΑΟΖ της ΚΔ ή εκδηλώθηκαν οι πρώτες ενδείξεις ότι επρόκειτο να ανοίξει η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, η παραβίαση των ψηφισμάτων 550 και 789, διεκδικήσαμε όπως ήταν και η αξίωση τόσο η δική μας όσο και των πολιτικών δυνάμεων κάποιες ενέργειες από πλευράς ΕΕ που να έφταναν στο σημείο των κυρώσεων. Δηλαδή η πρόκληση πολιτικού κόστους στην Τουρκία για να αποτραπεί αυτό το οποίο τροχιοδρομούσε.

Γ.Κ. Δεν τα καταφέραμε.

Ν.Α. Δυστυχώς. Γιατί δεν το καταφέραμε; Γιατί απλούστατα γιατί εκείνο που μετρά για πλείστα όσα κράτη, είναι τα δικά τους συμφέροντα. Η Ισπανία είναι εκτεθειμένη, οι τράπεζες της Ισπανίας με 60 δις δανεισμό τουρκικών τραπεζών..σημαίνει κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας, κατάρρευση εν τη ουσία ή σίγουρα σοβαρό πλήγμα της οικονομίας της Ισπανίας. Αν πάμε στη Γερμανία, είναι ο κυριότερος προμηθευτής πολεμικού υλικού. Αν πάμε στην Ιταλία, θα βρούμε ανάλογη έκθεση σε χρέος αλλά και εξαγωγές.

Ν.Ζ. Καλά αυτά δεν τα γνωρίζαμε πριν ξεκινήσουμε αυτή την εκστρατεία για να πάρουμε κυρώσεις;

 Ν.Α. Τι σημασία έχει αν τα γνωρίζαμε; Δηλαδή έπρεπε να μην διεκδικήσουμε; Έπρεπε να δοκιμάσουμε, έπρεπε να αγωνιστούμε. Έχουμε επιτύχει να περαστούν σε κάποια συμπεράσματα. Βεβαίως όμως, γιατί η καταδίκη της Τουρκίας, δεν ήτο εντελώς αποτυχία. Το θέμα είναι άλλο. Εάν μέσα από τις κυρώσεις πετύχαμε την κάμψη της τουρκικής αδιαλλαξίας ή τη συμμόρφωση της Τουρκίας με το διεθνές δίκαιο. Το γεγονός ότι παραδείγματος χάρη, έχουν μπλοκαριστεί κάποια κεφάλαια του ενταξιακού διαλόγου δεν είναι ένα σοβαρότατο μέτρο να σοφρωνιστεί η Τουρκία; Παρά ταύτα αδιαφορεί, όπως αδιαφορεί και όταν συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται στη Συρία, τη Λιβύη, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και δεν ξέρω που δεν εμπλέκεται. Ουδείς παρά ταύτα, διότι υπάρχει και μια αντιπαλότητα για το ποιος προσεταιρίζεται την Τουρκία. Παραμένει στο ΝΑΤΟ όπως είναι η επιθυμία των λεγομένων δυτικών δυνάμεων ή μπορεί να αποσχιστεί με βάση τις σχέσεις που αναπτύσσει με την Ρωσία; Και υπάρχει ένας ανταγωνισμός ποιος μπορεί να την συγκρατήσει. Υπάρχουν τέτοιες εξελίξεις, οικονομικές και διεθνείς, που δυστυχώς οι κυρώσεις διεφάνη ότι θα ήσαν τέτοιας έκτασης που δεν θα έφερναν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Να υπενθυμίσω ακόμα κάτι. Εναντίον της Ρωσίας υπάρχουν σοβαρότατες κυρώσεις, όχι στον βαθμό που απειλούνται σήμερα. Είχαν οποιοδήποτε αποτέλεσμα όσον αφορά την Κριμαία, ή όσο αφορά τις ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας; Όχι. Τι ήταν ο προβληματισμός; Η ανταλλαγή με Ευρωπαίους ηγέτες, ωραία, κατανοώ τη δυσκολία σας να επιβάλλεται κυρώσεις. Δεν εγκαταλείπω την αξίωση μου ότι η αλληλεγγύη σας δεν πρέπει να είναι φραστική αλλά ουσιαστική. Συνεπώς ας μείνουν στις τεχνικές επιτροπές για περαιτέρω επεξεργασία οι όποιες κυρώσεις. Αλλά αντί η απειλή να είναι οι κυρώσεις, έρχομαι με μια θετική ατζέντα και σας δίδω μια πρόταση την οποία αν αξιοποιήσετε θα είναι πολλαπλά τα οφέλη και για την Ευρώπη και για τις σχέσεις που θέλετε να διατηρείται και τον ανοιχτό διάλογο που θέλετε με την Τουρκία αλλά και για την Κύπρο και για τους τ/κ με μια προοπτική αν αναλάβετε και μια σοβαρή πρωτοβουλία όπως αναλαμβάνεται και στη Λιβύη, τη Συρία, την Ουκρανία όπως η ΕΕ συμμετέχει σε διάφορες διαδικασίες σε διεθνή προβλήματα. Αυτό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα, ανάληψη πρωτοβουλίας για επανέναρξη διαλόγου και αντί κυρώσεων να υλοποιηθούν κάποια ουσιώδη μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα οφελήσουν και τη μία και την άλλη κοινότητα.

Γ.Κ. Ποια ήταν η ανταπόκριση;

Ν.Α. Η ανταπόκριση είναι θετικότατη, όμως και πάλι. Να μην δίδουμε την εικόνα ότι ξέρετε ότι την υποδέχονται και την θεωρούν ότι ίσως είναι η σοφοτέρα οδός αυτή τη στιγμή να μην νομίζουμε ότι θα επιβάλουν στην Τουρκία να υπακούσει αν εκείνη αρνείται. Βεβαίως σε μια τέτοια περίπτωση θα επανέλθουμε και πάλι στην αξίωση κυρώσεων με ότι αυτό σημαίνει.

Γ.Κ. Πέραν της Τύμπου και των Βαρωσίων υπάρχουν και άλλα στοιχεία στο πακέτο των ΜΟΕ;

Ν.Α. ήδη για τον φυσικό πλούτο έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες φτάσαμε σε σημείο με δική μου πρόταση να ανοιχθεί καταπιστευτικός λογαριασμός προς όφελος της τ/κ κοινότητας και αν η Τουρκία συναινέσει στο να καθοριστούν οι θαλάσσιες ζώνες, τότε ακόμα και προ της λύσης να έχουν δικαίωμα να αποσύρουν από εκείνο τον λογαριασμό. Για να μην αναφερθώ στις συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί επί αειμνήστου Δημήτρη Χριστόφια, να μην αναφερθώ στον νόμο περί εθνικού ταμείου υδρογονανθράκων που ψηφίστηκε και σωρεία άλλων προτάσεων που έχουν υποβληθεί. Ζήτησαν να γίνει μια επιτροπή. Ουδέποτε την αρνηθήκαμε αλλά είπαμε ότι θα έπρεπε να ήταν υπό το Υπουργείο Ενέργειας. Αν θέλουν να συμμετέχουν υπό το Υπουργείο Ενέργειας διότι για να είμαστε και δίκαιοι, καμία επιτροπή δεν έχει κυριαρχία για να εκχωρεί άδειες ή να καθορίζει όρους ή έχει ΑΟΖ. Είναι το κυρίαρχο κράτος που δεν είναι άλλο από την ΚΔ. Μάλιστα στις προτάσεις μου έχω πει ότι ανά τακτά χρονικά διαστήματα αν δεν θέλετε να συμμετέχετε να σας ενημερώνουμε εφ’ όλης της ύλης και ως προς τις αδειοδοτήσεις και ως προς την πρόοδο των ερευνών και ως προς τα ευρήματα ώστε να είστε πλήρως ενήμεροι. Δεν πρόκειται να σφετεριστούμε εμείς το τι ανήκει στους συμπατριώτες μας. Η τραγωδία είναι άλλη. Άλλοι σφετερίζονται και τις περιουσίες και ζητούν να σφετεριστούν και τον φυσικό πλούτο εις βάρος και των Ε/κ και των Τ/κ. Η από πλευράς Τουρκίας επέκταση ΑΟΖ αποστερώντας στην Κύπρο το 40% δεν είναι μόνος εις βάρος των Ε/κ αλλά και των Τ/κ.

Ν.Ζ. Αναφερθήκατε προηγουμένως στη Ρωσία και ήθελα να σας υποβάλω το εξής ερώτημα. Είναι η Κύπρος θύμα των γεωπολιτικών επιδιώξεων της Ρωσίας σε ότι αφορά και αυτή την περίπλοκη σχέση που διατηρεί με την Τουρκία. Υπήρξαν και αναφορές σε ένα πρόσφατο βιβλίο ενός πρώην συνεργάτη σας που λέει μάλιστα πως ήταν εις γνώσει σας αυτή η περίεργη σχέση και επιρροή της Ρωσίας στα του κυπριακού.

Ν.Α. Δεν με ενδιαφέρει τι γράφουν, ποιος τα έγραψε. Εγώ εκείνο που ξέρω είναι ότι η τελευταία που μπορούμε να της αποδώσουμε ευθύνες για τη μη λύση του κυπριακού είναι η Ρωσία. Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Δεν είναι η Ρωσία που δημιουργεί τα προβλήματα στο συμβούλιο ασφαλείας. Διαχρονική ήταν η θέση της σε θέματα αρχών ανεξάρτητα των σχέσεων της με την Τουρκία. Το εάν αναμέναμε ότι η Ρωσία θα έκανε πόλεμο με την Τουρκία για να μας ελευθερώσει, μόνο αφέλεια θα μπορούσε να διακρίνει όσους θα μπορούσαν να υποστηρίξουν κάτι ανάλογο. Όμως δεν μπορώ να αναπτύσσω και να επιδιώκω ανάπτυξη άριστων σχέσεων, στρατηγικών σχέσεων με την Αμερική και να λησμονώ κάποιους οι οποίοι ήσαν πάντοτε σαν θέμα αρχής υποστηρικτές των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Συνεπώς δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιλέγουμε φίλους και να περιφρονούμε άλλους. Η εξωτερική πολιτική της χώρας είναι πολυδιάστατη. Διατήρηση των στενών σχέσεων των χωρών με όσες εδιατηρούσαμε, ανάπτυξη και επέκταση των σχέσεων μας με άλλες χώρες που μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στο εθνικό μας πρόβλημα.