ΒΙΝΤΕΟ: Το χρονικό και οι θύμησες της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους
Οι θέσεις που εξέφραζε το 1983 ο Ντενκτάς, η θύελλα αντιδράσεων και ο διπλωματικός μαραθώνιος της τότε ηγεσίας
Οι θέσεις που εξέφραζε το 1983 ο Ντενκτάς, η θύελλα αντιδράσεων και ο διπλωματικός μαραθώνιος της τότε ηγεσίας
ΙΑΚΩΒΟΣ ΙΑΚΩΒΟΥ
Advertisement
Πέμπτη, 13 Φεβρουαρίου 1975…
Έξι μόλις μήνες μετά την εισβολή του Αττίλα και εν μέσω εθνικιστικού παροξυσμού στα κατεχόμενα, η συνέλευση της Αυτόνομης Τουρκοκυπριακής Διοίκησης που είχε ιδρυθεί το μαύρο εκείνο καλοκαίρι, προχωρά ομόφωνα στην εγκαθίδρυση του Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου. Πρώτος του λεγόμενος Πρόεδρος, ο – ορκισμένος οπαδό της διχοτόμησης – Ραούφ Ντεντκτάς… Το μόρφωμα αναγνωρίζεται μονάχα από την Άγκυρα.
Advertisement
«Η εμπειρία που είχαμε έδειξε ότι δεν ήταν δυνατόν και οι δύο κοινότητες και τα έθνη να ζήσουν μαζί. Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο η άμυνα του ομοσπονδιακού κράτους της Κύπρου να είναι απολύτως ανεξάρτητη. Η ίδρυση ομοσπονδιακού κράτους μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού κράτους είναι δυνατή.»
Την ίδια περίοδο, με το «πρωτόκολλο αγροτικής εργατικής δύναμης» στα κατεχόμενα μεταφέρονται οργανωμένα από την Τουρκία οι πρώτοι έποικοι, στους οποίους το καθεστώς παραχωρεί σπίτια και περιουσίες εκδιωγμένων Ελληνοκυπρίων.
Τα χρόνια περνούσαν, με τα κατεχόμενα να παραμένουν βυθισμένα στην ανέχεια και τον μαρασμό.
Από τα αδιέξοδα στην ΤΔΒΚ
Advertisement
Με τις συνομιλίες για το κυπριακό να καταλήγουν η μια μετά την άλλη σε αδιέξοδο, το 1977 και το 1979 οι δυο κοινότητες υπέγραψαν τις συμφωνίες που έθεσαν τις βάσεις για τη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Και εκεί που το καλοκαίρι του 1983, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Χαβιέρ Πέρες ντε Κουέγιαρ παρουσίαζε τους ομώνυμους Δείκτες ως βάση για έναρξη διαπραγματεύσεων, η βόμβα… έσκασε.
Στις 15 Νοεμβρίου, η Συνέλευση του Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου τερματίζει αυτόβουλα την ύπαρξη του, κηρύσσοντας ομόφωνα την ίδρυση της ούτω καλούμενης Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου.
Advertisement
«Ως εκφραστές των νόμιμων και απαράβλεπτων διεκδικήσεων και βούλησης του τουρκοκυπριακού λαού, ανακηρύσσουμε την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους ενώπιον ολόκληρου του κόσμου και της ιστορίας.»
Ραούφ Ντενκτάς – Ιδρυτής Ψευδοκράτους
«Καταθέτω το αντίγραφο της απόφασης ενώπιον σας και σας ζητώ να ψηφίσετε όρθιοι αυτήν την ιστορική απόφαση. Αυτοί που δέχονται…»
Άγνωστος
«Ο αγώνας των αδελφών σας για να ζήσετε χωρίς φόβο και με ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν έχει τελειώσει σε αυτό το σημείο. Αυτό το δημιούργημα είναι δικό σας. Γέμισε καπνό το βουνό, ας το περπατήσουμε φίλοι μου.»
Ραούφ Ντενκτάς – Ιδρυτής Ψευδοκράτους
Advertisement
«Αυτό που περισσότερο έχει αποτυπωθεί στη μνήμη μου είναι εκείνη η στιγμή που είδαμε στην τηλεόραση. Εκείνος ο τρόπος που σηκώθηκαν όλα τα μέλη της Βουλής των κατεχόμενων, με τις οδηγίες του Ντενκτάς βεβαίως, και ο τρόπος που τον εκφράζει η γλώσσα του σώματος. Έβλεπες ένα φανατισμό, έβλεπες έναν τρόπο να δείξουν ότι εκάμαμεν το κράτος μας.»
Παύλος Παύλου – Δημοσιογράφος
«Δεν έπεσε από τον ουρανό η 15η Νοεμβρίου. Ο συνωμοτικός τρόπος όμως, δηλαδή το κάλεσμα των προέδρων των κοινοβουλευτικών κομμάτων στο γραφείο του, η διακοπή ρεύματος, η διακοπή ηλεκτρισμού και το τελεσίγραφο ότι δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε με κανέναν άλλον εκτός των ορίων του ψευδοκράτους, είχε σχέση να κάνει και με τις εσωτερικές ισορροπίες της τουρκοκυπριακής κοινότητας.»
Νίκος Μούδουρος – Επίκουρος Καθηγητής Τουρκικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κύπρου
Παγωμάρα και οργή
Στο άκουσμα της παράνομης ανακήρυξης ενός κράτους στο Βορρά, η Λευκωσία «παγώνει».
Advertisement
«Για την ελληνική κυπριακή πλευρά το γεγονός αυτό κατέλαβε εξαπίνης την ηγεσία. Κακώς διότι αυτό ήταν κάτι αναμενόμενο. Αν κάποιος μελετήσει την ιστορία του κυπριακού θα δει ότι η ενέργεια αυτή δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας κρίκος σε μια αλυσίδα.»
Παύλος Παύλου – Δημοσιογράφος
Κραυγάζωντας συνθήματα και με σημαίες στα χέρια, εκατοντάδες μαθητές συρρέουν στο Προεδρικό Μέγαρο.
«Η ενέργεια αυτή του κύριου Ντενκτάς από εμάς ουδέποτε θα αναγνωριστεί. Ούτε θα αναγνωρίσουμε τα τετελεσμένα γεγονότα. Oι προσπάθειες μας και ο αγώνας μας θα ευοδωθεί και η Κύπρος θα γίνει ελεύθερη και θα φύγουν τα στρατεύματα κατοχής και θα αποκατασταθούν τα δικαιώματα του λαού μας.»
Σπύρος Κυπριανού – Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Ο Παύλος Παύλου, νεαρός δημοσιογράφος τότε στο ΡΙΚ θυμάται…
«Κάτι άλλο που θα ήθελα να σχολιάσω, είναι η βαρύγδουπη δήλωση του Προέδρου μας τότε του Σπύρου Κυπριανού, ότι αν δεν ανακληθεί η απόφαση για το ψευδοκράτος δεν πρόκειται να ξανακαθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όχι μόνο ξανακαθίσαμε, αλλά δημιουργήθηκαν και ένα σωρό άλλα δεδομένα.»
Παύλος Παύλου – Δημοσιογράφος
Τα πρωτοσέλιδα του κυπριακού τύπου, ενδεικτικά του κλίματος που επικρατούσε.
Διπλωματικός Μαραθώνιος
Το απόγευμα της ίδιας μέρας της ανακήρυξης, οι πολιτικοί αρχηγοί αναχωρούν για Νέα Υόρκη, προκειμένου να συνοδεύσουν τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Ιακώβου στην έκτακτη συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ ο Πρόεδρος Κυπριανού καθ οδόν προς την έδρα του ΟΗΕ, συναντά στην Αθήνα τον Πρωθυπουργό Παπανδρέου και τον Πρόεδρο Καραμανλή, ενώ στο Λονδίνο βλέπει τη Μάργκαρετ Θάτσερ.
Από την πρώτη στιγμή η Βρετανία, ως εγγυήτρια δύναμη, δηλώνει πως αναγνωρίζει μονάχα την Κυπριακή Δημοκρατία, προκαλώντας την οργή του Ντενκτάς.
– Τι περίμενε να κάνουμε η Βρετάνια; – Να δεχτούμε την κυριαρχία των Ελληνοκυπρίων και να μας εποικήσει η Ελλάδα; – Όμως, τι διαφορά θα κάνει αυτό στο νησί; – Μας έδωσε ταυτότητα την οποία μας είχαν κλέψει και δε μας είχε δοθεί αν και επιμέναμε στις συνομιλίες για να την πάρουμε.
Ραούφ Ντενκτάς – Ιδρυτής «ΤΔΒΚ»
Παρά τις αιτιάσεις Ντενκτάς, 3 μέρες από την ανακήρυξη, στις 18 Νοεμβρίου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ρίχνει στον ίδιο και την Άγκυρα ηχηρό ράπισμα.
«Η Τουρκία είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την υποτιθέμενη διακήρυξη της ανεξαρτησίας, η οποία θα ήταν αδύνατη αν η Τουρκία δεν καταλάμβανε αυτό το τμήμα της Δημοκρατίας.»
Με 13 ψήφους υπέρ, την αρνητική ψήφο του Πακιστάν και την αποχή της Ιορδανίας, το Συμβούλιο υιοθετεί το ψήφισμα 541 που καταδικάζει ως νομικώς άκυρη την ανακήρυξη τουρκοκυπριακού κράτους.
Το ψήφισμα, έκανε… Τούρκο τον Ντενκτάς που άρχισε να ωρύεται εντός της αίθουσας.
«Γιατί; Τι έχουμε κάνει; Τι περιμένετε να κάνουμε; Να γίνουμε τα αποικιοκρατικά υποκείμενα των Ελληνοκυπρίων; Να εγκαταλείψουμε όλα τα δικαιώματά μας και να τα δωρίσουμε; (Why? What have we done? What you expect us to do? To become the colonial subjects of the Greek Cypriots? To abandon all our rights and to bound them?)»
Ραούφ Ντενκτάς – Ιδρυτής «ΤΔΒΚ» (19/11/1983)
Δύο μέρες αργότερα, στις 21 Νοεμβρίου στη Λευκωσία διοργανώνεται μεγαλειώδες συλλαλητήριο.
100.000 κόσμου πλημμύρισαν την Πλατεία Ελευθερίας βροντοφωνάζοντας πως τα τετελεσμένα Τουρκίας και Ντενκτάς δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτά.
Στις 23 Νοεμβρίου, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Πρόεδρος Κυπριανού απήυθυνε έκκληση στη διεθνή κοινότητα ν’ απορρίψει έμπρακτα το νόμο της ζούγκλας.
«Απευθύνω έκκληση σε όλους σας να μην περιορισθείτε σε απλή καταδίκη του εγκλήματος αυτού, αλλά να ενεργήσετε αποφασιστικά για τη θεραπεία της κατάστασης και την αποκατάσταση της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.»
Σπύρος Κυπριανού – Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Λεπτά προηγουμένως, η τουρκική αντιπροσωπία είχε αποχωρήσει από την αίθουσα, εις ένδειξη διαμαρτυρίας για την εκεί παρουσία του Προέδρου Κυπριανού.
«Όποιος ισχυρίζεται ότι μιλάει εδώ στο όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας συμβολίζει τον σφετερισμό των δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Το γεγονός ότι επιτρέπεται στον σφετεριστή να λάβει τον λόγο στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, είναι μια απαράδεκτη πράξη που καταπατά αρχές τόσο ιερές, όσο η υπεροχή του κράτους δικαίου και το απαραβίαστο των διεθνών συνθηκών.»
Αντιπρόσωπος Τουρκίας στον ΟΗΕ
41 πλέον χρόνια μετά από την παράνομη ανακήρυξή της και παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες του καθεστώτος Ερντογάν για διεθνή αναβάθμισή της, η λεγόμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου παραμένει αναγνωρισμένη μόνο από την Άγκυρα, που συνεχίζει να έχει υπό τον ασφυκτικό κλοιό της τους Τουρκοκύπριους, που έχουν καταστεί πλέον μειονότητα.
