Με τα στοιχεία για την ξηρασία και τον καύσωνα στην Κύπρο να είναι από τα χειρότερα που έχουν καταγραφεί ιστορικά τα τελευταία χρόνια, η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου, μίλησε σε συνέντευξή της στο ΚΥΠΕ για την ανάγκη προσαρμογής πολιτικών και δράσεων στα νέα δεδομένα.

Η Υπουργός τόνισε την κρισιμότητα των δύο διευθύνσεων στο Υπουργείο της, κυρίως λόγω των αλλαγών που πρέπει να γίνουν για να ανταποκριθεί η Κύπρος στην πράσινη μετάβαση, των αλλαγών που πρέπει να γίνουν στον γεωργικό τομέα και με στόχο όλοι οι κλάδοι να ενταχθούν σε μια κυκλική οικονομία.

Η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε επίσης στην σύνοδο των MED 9 που θα φιλοξενήσει τον Σεπτέμβριο η Κύπρος για το θέμα της ξηρασίας, αλλά και στις προσπάθειες που είναι σε εξέλιξη για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες του καύσωνα.

Μίλησε επίσης για τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα της πυρόσβεσης, του χαλλουμιού και της αποκομιδής σκυβάλων, ενώ άγγιξε και το θέμα της δημιουργίας Κυπριακής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων.

Ανάγκη επικαιροποίησης της στρατηγικής για το νερό

Ερωτηθείσα για το πρόβλημα της ξηρασίας, η Υπουργός ανέδειξε τα σοβαρότατα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος τα τελευταία χρόνια. Σημείωσε ότι τόσο η περυσινή χρόνια όσο και η φετινή ήταν από τις χειρότερες από το 1900, οπότε και καταγράφονται τα δεδομένα. Η περσινή ανέφερε, ήταν η δέκατη χειρότερη χρονιά σε επίπεδο βροχόπτωσης και οι ποσότητες που υπάρχουν στα φράγματα το καταδεικνύουν.

Μίλησε επίσης για σενάρια που έχουν γίνει από πολύ νωρίς ώστε να υπάρχει ένα ασφαλές απόθεμα. Παρόλο που όπως είπε, υπάρχει πολιτική και στρατηγική για τη διαχείριση του νερού, με τα σημερινά δεδομένα θα πρέπει να επικαιροποιηθεί και να αναθεωρηθεί.

Το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο, σημείωσε, περιλαμβάνει έργα πέραν του €1 δισ. τα οποία πέρασαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και καθορίζουν τις προτεραιότητες σε άρδευση και ύδρευση.

Αναφέρθηκε επίσης στην αναγκαιότητα υλοποίησης μιας σειράς υποδομών, ώστε να υπάρχει επάρκεια σε ύδρευση και απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες στον τομέα της άρδευσης. Οι υποδομές αυτές, πρόσθεσε, υπάρχουν στο Εθνικό Επενδυτικό πλάνο, με κάποιες να τελειώνουν άμεσα και κάποιες σε μεταγενέστερο στάδιο.

Ανάμεσα στις υποδομές αυτές το φράγμα της Τερσεφάνου, η αξιοποίηση του ανακτημένου νερού για ανάγκες των γεωργών και οι επιπλέον αφαλατώσεις. Σημείωσε ότι στην απόφαση του Υπουργικού περιλαμβάνεται η επανατοποθέτηση του κομματιού των ιδιωτικών αφαλατώσεων στα μέτρα, η αξιοποίηση των γεωτρήσεων σε σχέση με το υφάλμυρο νερό και η περαιτέρω υποδομές για αξιοποίηση των γεωτρήσεων.

Αυτή τη στιγμή, ανέφερε, η ανάγκες σε ύδρευση καλύπτονται στο 100%, ωστόσο σε, σε ό,τι αφορά την άρδευση υπάρχουν περικοπές 33% κατά μέσο όρο. Σημείωσε επίσης τον στόχο του Υπουργείου που υπάρχει και στο επενδυτικό πρόγραμμα, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους γεωργούς να αποκτήσουν έξυπνα αρδευτικά συστήματα αξιοποιώντας την τεχνολογία, χωρίς να γίνεται σπατάλη νερού.

Παράλληλα τόνισε την ανάγκη σωστής διαχείρισης του νερού και από τα νοικοκυριά, ώστε να σταματήσουν οι σπατάλες. Προανήγγειλε επίσης αυστηροποίηση της νομοθεσίας που επιβάλει πρόστιμα σε περίπτωση σπατάλης νερού, αφού η υφιστάμενη νομοθεσία που ισχύει από τη δεκαετία του 90’ δεν είναι ικανοποιητική.

Είπε επίσης ότι σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, ενημέρωσε ήδη για το πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κύπρος.

Η ξηρασία και το πώς μπορεί να ανταπεξέλθει ο πρωτογενής τομέας, ανέφερε η κ. Παναγιώτου, είναι και το θέμα της Συνόδου MED 9 που θα γίνει στην Κύπρο μεταξύ 1-3 Σεπτεμβρίου, στην οποία θα φιλοξενηθούν οι εννέα Υπουργοί Γεωργίας των μεσογειακών ευρωπαϊκών χωρών.

«Ο στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα κοινό πλαίσιο δράσεων και αποφάσεων για να μπορέσουμε μαζί και οι εννέα μεσογειακές χώρες που αντιμετωπίζουμε κοινές προκλήσεις να έχουμε συντονισμένες ενέργειες και συνεργασία στο κομμάτι αυτό», είπε.

Δεντροφυτεύεις και πράσινες οροφές για αντιμετώπιση του καύσωνα

Αναφερομένη στα μέτρα που λαμβάνονται για αντιμετώπισης του παρατεταμένου καύσωνα στην Κύπρο, η Υπουργός σημείωσε το ρεκόρ θερμοκρασιών που καταγράφηκε τον Ιούνιο και Ιούλιο.

Στον αγροτικό τομέα, ανέφερε ότι ήδη ανακοινώθηκαν πέραν των 50 περιοχών και καλλιεργειών που έχουν επηρεαστεί από τον καύσωνα για να πάρουν αποζημίωση οι γεωργοί μέσα από το Ταμείο Διαχείρισης Κινδύνων. Σημείωσε ωστόσο ότι θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους γεωργούς να έχουν δίκαιο εισόδημα και καλλιέργειες που μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτές τις νέες συνθήκες, μέσω και των υποδομών και τεχνολογιών της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).

Όσον αφορά τις πόλεις είπε ότι η δημιουργία πράσινων οροφών και ο συντονισμός των δενδροφυτεύσεων είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες του Υπουργείου. Σημείωσε ότι το Υπουργείο Γεωργίας θα ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα πράσινων οροφών και θα δημιουργηθεί ένα πλαίσιο επιδότησης για τους πολίτες, αφού αυτές οι οροφές μειώνουν τη θερμοκρασία στο σπίτι και βοηθούν στο θερμικό στρες που αντιμετωπίζουν οι πόλεις.

Είπε επίσης ότι το Υπουργείο θέλει να προγραμματίσει τις δεντροφυτεύεις με τρόπο που να έχουν παγκύπρια κατανομή, καλύπτοντας τις ανάγκες και στα αστικά κέντρα και στις δασικές περιοχές και υπάρχει επεξεργασία συγκεκριμένου πλάνου.

«Ο στόχος των 100.000 που έχουμε να φυτεύσουμε κάθε χρόνο, δεν είναι ένας στόχος που απλά θέλουμε να λέμε ότι έχουμε, αλλά θέλουμε να τον υλοποιούμε μέσα από συγκεκριμένες, αριθμημένες πλέον δεντροφυτεύεις», ανέφερε.

Παραδέχτηκε ότι «είμαστε πίσω σε ό,τι αφορά αυτό το νούμερο», ωστόσο σημείωσε ότι δεν υπάρχει πολυτέλεια «να ξεφύγουμε από αυτό το πλάνο», αφού ο καύσωνας είναι ήδη εδώ και υπάρχει και πρόβλημα με το νερό.

Ανέφερε ακόμα ότι υπάρχουν ήδη ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με τμήματα του Υπουργείου για αξιοποίηση και νέων μεθόδων για τη φύτευση και προσαρμογή στις νέες κλιματικές αλλαγές.

Η περίοδος της φύτευσης, είπε είναι περί τον Ιανουάριο – Φεβρουάριο και μέχρι τότε θα πρέπει να υπάρξει συντονισμός για τον αριθμό και τις μεθόδους που θα ακολουθηθούν.

Ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες πρόσληψης δασοπυροσβεστών

Σε σχέση με την δασοπυρόσβεση και αεροπυρόσβεση, σημείωσε την ανταπόκριση του Υπουργείου στις ανάγκες ώστε να υπάρχει επιχειρησιακή ετοιμότητα.

Ανέφερε ότι οι τεχνοκράτες και οι ειδικοί στο Τμήμα Δασών, εκτιμούν αυτή την περίοδο η Κύπρος έχει επιχειρησιακή ετοιμότητα, σύμφωνα με τα δεδομένα που επεξεργάζονται. Αναφέρθηκε στις επίγειες δυνάμεις που έχουν ενισχυθεί σε αριθμό φέτος και συνεχίζουν να ενισχύονται με θετικά αποτελέσματα, αλλά και στην αύξηση του αριθμού των δασοπυροσβεστών μετά την πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.

«Έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες της πρόσληψης και θα αρχίσουν να στελεχώνουν τις μονάδες του Τμήματος Δασών τα επόμενα εικοσιτετράωρα», είπε.

Αναφέρθηκε επίσης σε μια σειρά από μέτρα που έχουν εξαγγελθεί για την προστασία των παραδασόβιων περιοχών.

Σε ό,τι αφορά τα πτητικά μέσα, ανέφερε ότι η Κύπρος διαθέτει αυτή τη στιγμή 11 πρωτεύοντα και 6 δευτερεύοντα μέσα, ενώ είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες για αγορά 10 ιδιόκτητων πτητικών μέσων.

Ακάμας: Κοντά στην ολοκλήρωση της πειθαρχικής έρευνας

Όσον αφορά την πειθαρχική έρευνα για τις αλλαγές στο έργο του Εθνικού Πάρκου του Ακάμα, η Υπουργός είπε ότι η ερευνα βρίσκεται σε εξέλιξη από την ερευνώσα λειτουργό και ημερολογιακά πλησιάζει η περίοδος ολοκλήρωσής της.

«Αναμένουμε να μας ενημερώσει προς το τέλος του μήνα για τα πορίσματα, ήδη έχει καταδείξει ποια θα είναι η πορεία της έρευνας», είπε.

Όσον αφορά την επανέναρξη των έργων στον Ακάμα είπε ότι το εργοτάξιο έχει ασφαλιστεί και η διακίνηση των πολιτών μπορεί να γίνει με ασφάλεια στον χώρο όπου γίνονταν τα έργα. Σημείωσε ότι η επανέναρξη των έργων θα γίνει με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σε χρόνο που δεν θα προκαλέσει περαιτέρω καθυστερήσεις, στο πλαίσιο της φιλοσοφίας στο σχεδίου αειφόρου ανάπτυξης.

Σημείωσε ότι έγινε αναθεώρηση των έργων σε ό,τι αφορά την πρώτη φάση με συμπληρωματική μελέτη, και θα γίνει επίσης μια επαναξιολόγηση των λειτουργιών και των έργων. Όπως είπε, έχει γίνει μια πρώτη εργασία από το Τμήμα Περιβάλλοντος και μια πρώτη διαβούλευση για κάποιες εισηγήσεις και  απόψεις που φτάνουν από τα διάφορα οργανωμένα σύνολα στο Υπουργείο, ώστε να υπάρξει κατάληξη και κατόπιν απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου.

«Θέλουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι στο χαλλούμι να είναι βιώσιμοι»

Όσον αφορά τις εξελίξεις στο θέμα του χαλλουμιού μετά και την έκδοση του πρόσφατου διατάγματος για την ποσόστωση του γάλακτος, η κ. Παναγιώτου ανέφερε ότι διαπίστωσαν πώς υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εμπλεκόμενους στην παραγωγή χαλλουμιού, κάτι που δυσκολεύει την προσπάθεια να βρεθούν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις.

Ωστόσο σημείωσε ότι το Υπουργείο προχώρησε με το διάταγμα αξιοποιώντας τη μεταβατική περίοδο μέχρι το 2029 για πλήρη συμμόρφωση με την ποσόστωση στο πρότυπο.

Πρόσθεσε ότι έχει ξεκινήσει και είναι στο τελικό του στάδιο ο διάλογος για τα μέτρα στήριξης με τους εμπλεκόμενους.

«Θέλουμε να είναι βιώσιμοι όλοι οι εμπλεκόμενοι στον τομέα του χαλλουμιού, είτε αυτό αφορά τυροκόμους, είτε αιγοπροβατοτρόφους, είτε αφορά αγελαδοτρόφους και τα μέτρα αυτά τα οποία σχεδιάζουμε είναι μαζί με τους εμπλεκόμενους, ώστε να ανταποκριθούν στα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν», ανέφερε.  Πρόσθεσε ότι υπάρχει μια καλή συνεργασία και με τις αγροτικές οργανώσεις και με κάποια από τα οργανωμένα σύνολα των κτηνοτρόφων.

Αναφέρθηκε σε μέτρα στήριξης που αφορούν μεταξύ άλλων την αύξηση της παραγωγής του αιγοπρόβειου γάλακτος, την αντιμετώπιση του ανθρακικού αποτυπώματος των αγελαδοτρόφων και την μη περαιτέρω αύξηση του αγελαδινού γάλακτος

Στα σκαριά η Κυπριακή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων

Ερωτηθείσα για τη δημόσια διαβούλευση που βρίσκεται σε εξέλιξη για δημιουργία της Κυπριακής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, η Υπουργός σημείωσε ότι είναι απαραίτητο να γίνει αυτή η Αρχή γιατί εναρμονίζει την Κύπρο και στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.

Πρόσθεσε ότι μέσα από αυτή την Αρχή θέλουν να διασφαλίσουν την ασφάλεια της ποιότητας των τροφίμων και των ζωοτροφών. Το Υπουργείο Γεωργίας, είπε, θα παρέχουν οτιδήποτε του ζητηθεί από το κομμάτι των κτηνιατρικών υπηρεσιών και τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας για να μπορέσει να στελεχωθεί σωστά και να λειτουργήσει.

«Θέλουμε το προϊόν το οποίο φτάνει στα χέρια των πολιτών από την παραγωγή, η όλη διαδρομή μέχρι και την κατανάλωση, να είναι σε πλαίσιο ασφάλειας και υψηλής ποιότητας», είπε.

Η κ. Παναγιώτου σημείωσε ότι η Αρχή αυτή δεν αντικαθιστά αυτό το οποίο κάνουν οι υφιστάμενες υπηρεσίες, αλλά έρχεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο όλο αυτό το πλαίσιο μέσα στο οποίο εργάζονται ως μια ανεξάρτητη ουσιαστική αρχή, η οποία θα ενισχύσει έτι περαιτέρω τους ελέγχους και το πλαίσιο μέσα στο οποίο εργάζονται, ώστε να υπάρχουν μετρήσιμα πλέον δεδομένα ότι θα είναι ασφαλής η κατανάλωση και οι ζωοτροφές.

Η Αρχή αυτή όπως είπε, είναι υπό το Υπουργείο Υγείας και αναμένεται τα επόμενα βήματα να γίνουν σε συνεργασία των δύο Υπουργείων.

Από Νοέμβριο η σταδιακή εφαρμογή του «Πληρώνω όσο πετώ»

Η Υπουργός αναφέρθηκε και στην επικείμενη εφαρμογή του σχεδίου «Πληρώνω όσο πετώ» για τα οικιακά απορρίμματα.

Σημείωσε ότι το πρόγραμμα ξεκινά τον Νοέμβριο στην Αραδίππου και το 2025 θα μπουν σταδιακά και οι υπόλοιποι δήμοι.

Πρόσθεσε ότι αυτή τη στιγμή οι τοπικές αρχές ολοκληρώνουν τις μελέτες που θα δείξουν πώς θα χρεώνουν τις σακούλες απορριμμάτων ή αν θα υπάρξει και πάγιο ποσό για τα σκύβαλα, ώστε να υπάρξει καθολική εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2025 και μετά.

Είπε επίσης θα υπάρξει και μια σειρά από άλλες υποδομές όπως τα κέντρα επαναχρησιμοποίησης, η πύκνωση των πράσινων σημείων και τα πράσινα περίπτερα που επίσης εντάσσονται στην προσπάθεια να καλυφθούν οι στόχοι που έχει η Κύπρος.