Δράσεις στους πυλώνες της δικαιοσύνης, της ασφάλειας των πολιτών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το 2024, εξήγγειλε την Πέμπτη ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Μάριος Χαρτσιώτης, κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης όπου παρουσιάστηκε η πρόοδος υλοποίησης του κυβερνητικού έργου στο Υπουργείο, ενώ έγινε και απολογισμός για τον πρώτο χρόνο και παρουσιάστηκε και ο προγραμματισμός του Υπουργείου για το δεύτερο χρόνο διακυβέρνησης.

Στην ομιλία του ο κ. Χαρτσιώτης ανέφερε ότι όλες οι παρεμβάσεις, οι οποίες έχουν υλοποιηθεί το 2023 και αυτές που προγραμματίζονται για το 2024, υπηρετούν συνεχείς και βασικούς στόχους, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη και αφορούν μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης για την εδραίωση ενός αποτελεσματικότερου συστήματος δικαιοσύνης, την εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, τη διαχείριση κρίσεων που άπτονται της ασφάλειας του Κράτους, και το σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων όλων των πολιτών.

Ο Υπουργός αναφέρθηκε σε τρεις πυλώνες, της δικαιοσύνης, της ασφάλειας των πολιτών και τους κράτους αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προχώρησε σε παράθεση των όσων έγιναν το 2023, ενώ εξήγγειλε και δράσεις για το τρέχον έτος.

Εντός 2024 κατάθεση νομοσχεδίων στη Βουλή για μεταρρύθμιση δικαιοσύνης

Μιλώντας για τον πρώτο πυλώνα, ο κ. Χαρτσιώτης δήλωσε ότι η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης εξακολουθεί να αποτελεί κύρια προτεραιότητα για την Κυβέρνηση και το Υπουργείο. Στόχος, συνέχισε, παραμένει η προώθηση και ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης των δικαστηρίων, τόσο με την υλοποίηση των έργων που έχουν ήδη ξεκινήσει και υλοποιήθηκαν εντός του 2023, όσο και με την ετοιμασία και κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων, νομοσχεδίων, με έμφαση στην ενίσχυση της πρωτοβάθμιας δικαιοδοσίας.

Μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι εντός του 2023 ξεκίνησαν τη λειτουργία τους, το νέο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, το νέο Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο, ενώ τέθηκαν σε εφαρμογή οι νέοι Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας.

Παράλληλα, είπε ότι συνεχίστηκε το έργο της εκκαθάρισης των καθυστερημένων υποθέσεων και σύμφωνα με ενημέρωση που είχε ο ίδιος από τα δικαστήρια έχουν αρχίσει, έστω σε κάποιο βαθμό να φαίνονται κάποια θετικά αποτελέσματα.

Ακόμη, ανέφερε ότι με στόχο την ενίσχυση των εναλλακτικών τρόπων επίλυσης διαφορών και σύμφωνα με το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη, προωθείται η διαμεσολάβηση σε αστικές διαφορές. Πρόσθεσε ότι μια κύρια καινοτομία που εισάγεται με το τροποποιητικό νομοσχέδιο που ετοίμασε το Υπουργείο είναι η υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης, στην περίπτωση που η αξία της διαφοράς ανέρχεται μέχρι τις 10.000 ευρώ.

Ταυτόχρονα, δήλωσε ότι ετοιμάστηκε αναθεωρημένο νομοσχέδιο, που σκοπό έχει την ενίσχυση της διαδικασίας εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων στις αστικές διαδικασίες, ενώ για την ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων στην ποινική δικαιοδοσία, ετοιμάστηκαν νομοσχέδια που προωθούν μεταρρυθμίσεις στη δομή των Κακουργιοδικείων. Ανέφερε ότι όλα τα νομοσχέδια, βρίσκονται στην Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και αναμένεται να κατατεθούν για ψήφιση στη Βουλή των Αντιπροσώπων εντός του 2024.

Ακόμη, σημείωσε ότι για το 2024 ο σχεδιασμός του Υπουργείου για τα θέματα Δικαιοσύνης περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του οικογενειακού δικαίου με τα 4 εναπομείναντα νομοσχέδια, που αποδίδουν έμφαση στην προστασία, την ευημερία και το συμφέρον του τέκνου.

Παράλληλα, μιλώντας για την προώθηση θεσμικών μεταρρυθμίσεων ο Υπουργός Δικαιοσύνης δήλωσε ότι «προωθούμε νομοσχέδιο, που στόχο έχει την ενίσχυση της συμμόρφωσης της Διοίκησης στις αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων, ένα ζήτημα, το οποίο αποτελεί πάγιο αίτημα όλων των πολιτικών δυνάμεων και συζητήθηκε πολλές φορές στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων».

Ο κ. Χαρτσιώτης σημείωσε ότι η επαναξιολόγηση των θεσμών της Νομικής και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας περιλαμβάνεται στις πολιτικές του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας που αφορούν την ανασύνταξη του κράτους και την προώθηση των θεσμικών μεταρρυθμίσεων, σημειώνοντας ότι το Υπουργείο βρίσκεται σε τελικό στάδιο της μελέτης του και πολύ σύντομα θα ξεκινήσει συζητήσεις με αρμόδιους φορείς.

Κληθείς να σχολιάσει την αναφορά για μελέτη επαναξιολόγησης του θεσμού της Νομικής Υπηρεσίας και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και για το κατά πόσον οι επικεφαλής αυτών των δύο θεσμών είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με το Υπουργείο ώστε να υπάρξει αυτή η μεταρρύθμιση, ο κ. Χαρτσιώτης απάντησε ότι οι δύο θεσμοί πρέπει να τύχουν εκσυγχρονισμού. Ανέφερε ότι στο κομμάτι της Νομικής Υπηρεσίας, γίνεται μία πολύ ενδελεχής και προσεκτική μελέτη προσθέτοντας ότι «είναι ίσως οι δύο συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν ως οι σημαντικότερες από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας». Δήλωσε ότι η μελέτη προχωρά σε βάθος αν και δεν έχει ακόμη ετοιμαστεί σχετικό νομοσχέδιο. Σημείωσε ότι «οι όποιες αντιδράσεις, επιφυλάξεις, αναστολές ή και αποδοχές -για να μην είμαστε εκ των προτέρων αρνητικοί- θα τις δούμε όταν και εφόσον θα μπούμε σε διαβούλευση με τους συγκεκριμένους θεσμούς».

Μεταναστευτικό, οπαδική βία, φυλακές και πυρκαγιές στο επίκεντρο της ασφάλειας

Μιλώντας για τον δεύτερο πυλώνα, αυτό της ασφάλειας, ο κ. Χαρτσιώτης ανέφερε ότι «η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, είναι για την Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και εμένα προσωπικά, αδιαπραγμάτευτος στόχος και προτεραιότητα».

Δήλωσε ότι το 2023 σε σχέση με τα θέματα ασφάλειας σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε το Νέο Πλάνο Αστυνόμευσης που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ενίσχυση κατά 300 άτομα των μελών της Αστυνομίας που εργάζονται στην πρώτη γραμμή, δηλαδή σε αμιγώς αστυνομικά καθήκοντα, ενώ αυτονομήθηκε και ενισχύθηκε από άποψη στελέχωσης η Υποδιεύθυνση Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφορίων της Αστυνομίας, ούτως ώστε να ασχολείται με ένα πιο ευρύ φάσμα πληροφοριών που να καλύπτει το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα. Παράλληλα, είπε ότι συστάθηκαν τρεις μόνιμες αντιοχλαγωγικές ομάδες της ΜΜΑΔ ενώ επικαιροποιήθηκε και το Ειδικό Σχέδιο Δράσης για την τρομοκρατία.

Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το εάν ο ίδιος ο Υπουργός θεωρεί ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την ασφάλεια των πολιτών είναι ικανοποιητικά και θα αποδώσουν δεδομένου και της καθημερινής, ανεξέλεγκτης παραβατικότητας, ο Υπουργός Δικαιοσύνης είπε ότι από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε το συγκεκριμένο Υπουργείο στόχος του ήταν η ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας και για αυτό «ξεκινήσαμε με την λήψη άμεσων μέτρων που ανακοινώθηκαν το δεύτερο δεκαήμερο το Γενάρη και τέθηκαν σε εφαρμογή αρχές Φεβρουαρίου».

«Νομίζω είναι πολύ σύντομο να πούμε κατά πόσο αυτά τα μέτρα έπρεπε να αποδώσουν, έχοντας υπόψη γενικότερα ότι τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Αστυνομία ακόμα συνεχίζονται στο ίδιο σχεδόν επίπεδο, πέρα από τα άμεσα μέτρα που λάβαμε στο προηγούμενο διάστημα», είπε. Πρόσθεσε ότι η Αστυνομία έχει ένα θέμα υποστελέχωσης και ότι αναμένεται εντός του 2024 να στελεχωθεί με ένα σημαντικό αριθμό νέων αστυνομικών. Αναφέρθηκε σε δράσεις της Αστυνομίας για πάταξη του εγκλήματος σημειώνοντας ότι «τα αποτελέσματα θα αρχίσουν σύντομα να εμφανίζονται».

Πρόσθεσε ότι για την πάταξη της βίας στους αθλητικούς χώρους, για πρώτη φορά, υπογράφηκε μνημόνιο συναντίληψης μεταξύ δώδεκα εμπλεκόμενων φορέων μέσω του οποίου υιοθετήθηκε το Εθνικό Οριζόντιο Σχέδιο Δράσης ως μια ολοκληρωμένη και οριζόντια προσέγγιση για την πρόληψη και την πάταξη της βίας στους αθλητικούς χώρους.

Μιλώντας για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, ο κ. Χαρτσιώτης δήλωσε ότι το Υπουργείο προώθησε νομοσχέδιο που ψηφίστηκε σε νόμο, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα διορισμού συμβασιούχων Δικαστών στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας, ώστε να επιταχυνθεί η εκδίκαση των υποθέσεων, ενώ προχώρησε και στη δημιουργία της Μονάδας Επιτήρησης της Πράσινης Γραμμής με την πρόσληψη 300 συμβασιούχων Ειδικών Αστυνομικών. Παράλληλα, ανέφερε ότι ενισχύθηκε η στελέχωση της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας Κύπρου, ενώ διπλασιάστηκαν οι κοινές πτήσεις αναγκαστικής επιστροφής της FRONTEX στις οποίες συμμετέχει η Αστυνομία Κύπρου, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Ο κ. Χαρτσιώτης αναφερόμενος στο χρονίζον πρόβλημα του υπερπληθυσμού στις φυλακές δήλωσε ότι εξετάστηκαν ενδεχόμενες εναλλακτικές λύσεις και «δρομολογήσαμε προς υλοποίηση τις αποδοτικότερες, τόσο από άποψη κόστους, όσο και από άποψη χρόνου υλοποίησης».

Εξήγησε ότι η μετατροπή και αναδιαμόρφωση υφιστάμενων χώρων στις Κεντρικές Φυλακές θα επιτρέψει σε σύντομο χρονικό διάστημα να αυξηθεί η χωρητικότητα κατά 240 θέσεις, εξαιρετικά σημαντική αύξηση, όπως είπε, αν ληφθεί υπόψη ότι η σημερινή χωρητικότητα ανέρχεται στις 620 θέσεις, διατηρώντας παράλληλα το υψηλό επίπεδο ασφάλειας και τις συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης των κρατουμένων.

Παράλληλα, συνέχισε, βρίσκεται σε εξέλιξη ετοιμασία μελέτης για την ανέγερση νέας, σύγχρονης πτέρυγας Κλειστής Φυλακής εντός του περιφραγμένου χώρου των Κεντρικών Φυλακών, πρόσθετης χωρητικότητας 360 θέσεων, ως μεσοπρόθεσμη λύση στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού.

Για την ενίσχυση της επιχειρησιακής δυνατότητας και ετοιμότητας της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας ο Υπουργός δήλωσε ότι «προχωρούμε φέτος στην ολοκλήρωση της μελέτης για επέκταση του ολιστικού συστήματος επιτήρησης πυρκαγιών και άλλων σύγχρονων τεχνολογιών, για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιών, καθώς και στη δημιουργία Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων Πυροσβεστικής Υπηρεσίας».

Μιλώντας για το Κρατικό Αρχείο ο κ. Χαρτσιώτης είπε ότι το 2023 συνεχίστηκε το μεγαλεπήβολο έργο της ψηφιοποίησης ιστορικών αρχειακών συλλογών από το Κρατικό Αρχείο, καθώς επίσης και το πρόγραμμα διαχείρισης αρχείων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Ερωτηθείς εάν υπάρχει πρόβλεψη για ασφαλή και ορθή φύλαξη των κρατικών αρχείων (μέσω ανέγερσης κτηρίου για το Κρατικό Αρχείο) υπό το φως και των πρόσφατων καταστροφών στους σέρβερς (Υπουργείο Οικονομικών) και των πλημμυρών σε αποθήκες φαρμάκων, ο κ. Χαρτσιώτης είπε ότι «το Κρατικό Αρχείο είναι ένας θησαυρός, είναι ίσως το σημαντικότερο κομμάτι σε σχέση όχι μόνο με τα αρχεία του κράτους αλλά και σε σχέση με την ιστορία και τον πολιτισμό αυτής της χώρας». Πρόσθεσε ότι πρώτιστη ανάγκη και προτεραιότητα είναι η απόκτηση ενός σύγχρονου κτηρίου για το συγκεκριμένο τμήμα το οποίο θα στοχεύει στην πλήρη ασφάλεια και κάλυψη αυτών των πολύτιμων εγγράφων και όχι μόνο. Ανέφερε ότι το θέμα είναι στον τρέχοντα προϋπολογισμό.

Αναφορικά με τον πυλώνα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο κ. Χαρτσιώτης  ανέφερε ότι το Υπουργείο εργάζεται για τη δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου για τον καθολικό σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αξίωση για λογοδοσία όλων όσων τα παραβιάζουν.

Δήλωσε ότι το 2024, για τα θέματα προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προγραμματίζεται εισαγωγή του θεσμού Επιμελητών Παιδιών, τα οποία βρίσκονται σε σύγκρουση με τον Νόμο, από ειδικά καταρτισμένα άτομα, αποφορτίζοντας τα μέλη της Αστυνομίας που ασκούν αυτή τη στιγμή τα καθήκοντα επιμελητή.

Πρόσθεσε ότι σε σχέση με τον εκσυγχρονισμό του σωφρονιστικού συστήματος και την ενίσχυση πολιτικών επανένταξης αποφυλακισθέντων, εντός του 2024 «προχωρούμε με τη διεύρυνση της συμφωνίας με την ΟΕΒ για την εργασιακή αποκατάσταση αποφυλακισθέντων, στοχεύοντας στην εργοδότηση μεγαλύτερου αριθμού αποφυλακισθέντων μέσω του προγράμματος».

Στον τομέα της ισότητας και της καταπολέμησης της βίας κατά των γυναικών ο κ. Χαρτσιώτης  είπε ότι για το 2024 προγραμματίζονται, μεταξύ άλλων, ενημερωτική εκστρατεία για την προώθηση του θεσμού της διαμεσολάβησης σε οικογενειακές διαφορές, η δημιουργία Ενιαίου Αρχείου Στατιστικών Στοιχείων Βίας σε παγκύπρια βάση, με στόχο τη χαρτογράφηση του προβλήματος της βίας κατά των γυναικών σε εθνικό επίπεδο και η ετοιμασία ειδικού νομοσχεδίου για παροχή ανεξάρτητης συνδρομής και νομικής αρωγής στα θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.