Μιχάλης Γκανάς. Ο ποιητής της συλλογικής μνήμης, του θανάτου, του ανέφικτου «νόστου», της «ατόφιας» αγάπης. Θα γεννηθεί μεγάλος, θα πούνε για αυτόν οι κριτικοί και όπως κάθε μεγάλος ποιητής, παραμένει ζωντανός μέσα από τους στίχους του και ίσως όντως ξαναβρεθούμε… πλάι στο λευκό του γιασεμί…

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής. Πού; Στην παιδική ηλικία, ίσως την πραγματική πατρίδα όλων μας», θα πει.

Θα γεννηθεί στις 17 Ιανουαρίου του 1944 σε ένα ηπειρώτικο χωριό, τον Τσαμαντά Θεσπρωτίας και θα ζήσει τα πρώτα του χρόνια, από το ’48 μέχρι και το 1954 σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, σε σπηλιές και κακουχίες, κυνηγημένος από τον εθνικό στρατό, μνήμες που θα μαρτυρήσει αργότερα στο αφήγημα «Μητριά Πατρίδα».

«Έτσι ήταν η Ελλάδα πάντοτε, ένας δίσκος με αντίδωρα, κανένας δεν τη χόρτασε».

1962. Θα βρεθεί στην Αθήνα για να φοιτήσει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών μα δεν θα την τελειώσει ποτέ. Η μυρωδιά θαρρείς των σελίδων θα τον έλκυε σαν μαγνήτης, η ποίηση τον τραβούσε από το μανίκι, όπως ο ίδιος είχε πει. Θα εργαστεί ως βιβλιοπώλης και εκεί, ανάμεσα στα βιβλία, θα ενδώσει τελικά στο πάθος του και το 1966 θα δει δημοσιευμένο το πρώτο του ποίημα.

 «Βλέπω το υφαντό του κόσμου να ξηλώνεται, αόρατο το χέρι που ξηλώνει και τρέμω μην κοπεί το νήμα», θα έγραφε ωσάν παρατηρητής και προφήτης.

Θα περάσει το μικροσκόπιο της ποιητικής παρατηρητικότητάς του πάνω από όλα τα καίρια ζητήματα, με τον εξομολογητικό και ακριβή του λόγο θα εδραιωθεί στον πνευματικό χώρο. Θα μεταφραστεί, θα βραβευθεί, θα μελοποιηθεί…

«Ένα κορμί δεν είναι μόνο αγκαλιά
Αχ ένα κορμί δεν είναι μόνο αγκαλιά
Είναι μια πατρίδα που θα γίνει ξενιτιά»

Για αυτή την πατρίδα θα μιλήσει πολύ στα ποιήματά του και θα τον χαρακτηρίσουν τον ποιητή της εντοπιότητας. Τους στίχους του θα ντύσουν με τις μουσικές τους ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θάνος Μικρούτσικος, η Ευανθία Ρεμπούτσικα…

Θα γράψει για τον έρωτα…θα γράψει και για την αγάπη…

Και θα περάσει μια ζωή…σκλάβος της αγάπης…

«Άμα πεθάνεις θα πεθάνω, να το ξέρεις…»

Ο Μιχάλης Γκανάς, ο ποιητής που δόξασε κι οικειοποιήθηκε το θάνατο όπως ίσως κανείς άλλος, θα φύγει από τη ζωή στις 12 Νοεμβρίου 2024 σε ηλικία 80 ετών.