Της Μιράντας Λυσάνδρου
Πρεμιέρα με Δήμο Αραδίππου κάνει την 1η Νοεμβρίου το σύστημα διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων «Πληρώνω όσο πετώ». Σε πρώτη φάση θα τεθεί σε εφαρμογή το ένα μέρος του συστήματος: Η συλλογή οργανικών αποβλήτων.
Υπολείμματα φρούτων και λαχανικών, κρέας, ψάρια, ζυμαρικά, ρύζι, αλεύρι, όσπρια, τυρί, γιαούρτι, ψωμί, ξηροί καρποί, τσόφλια αβγών, υπολείμματα καφέ και τσαγιού, κλαδέματα, ξερά χόρτα, χαρτί κουζίνας, αλλά και στάχτη από το τζάκι, εν ολίγοις όλα αυτά που ονομάζονται οργανικά απορρίμματα, θα μπαίνουν σε ξεχωριστή σακούλα.
Ο Δήμος Αραδίππου θα παραλάβει τις αμέσως επόμενες ημέρες 9.500 κάδους κουζίνας 10 και 40 λίτρων για να τους διαθέσει δωρεάν στα νοικοκυριά.
Η διαλογή θα γίνεται σε 4 βήματα:
- Τοποθέτηση των οργανικών αποβλήτων σε βιοδιασπώμενη σακούλα στον μικρό κάδο κουζίνας.
- Γέμισμα μικρού κάδου με υπολείμματα τροφίμων.
- Τοποθέτηση σακούλας στον εξωτερικό κάδο των 40 λίτρων.
- Συλλογή από ειδικό απορριμματοφόρο δύο φορές την εβδομάδα.
Οι βιοδιασπώμενες σακούλες θα δίδονται δωρεάν. Oι δημότες θα μπορούν να τις προμηθευτούν από το Δημαρχείο Αραδίππου. Παράλληλα, μεγάλοι κάδοι των 240 και 360 λίτρων θα παραχωρηθούν σε εστιατόρια και βιομηχανίες.
Σε δεύτερη φάση η προπληρωμένη σακούλα
Λίπασμα υψηλής ποιότητας από τα οργανικά απόβλητα
Στην πράξη αυτό σημαίνει δύο πράγματα:
- Ένας μεγάλος όγκος σκουπιδιών που καταλήγουν στις μονάδες διαχείρισης για υγειονομική ταφή, θα πάψουν να αποτελούν απόβλητα. Και αυτό γιατί θα επιστρέφουν στην οικονομία με τη μορφή υψηλής ποιότητας compost, δηλαδή λιπάσματος, που θα διατίθεται στους γεωργούς.
- Θα μειωθεί σημαντικά ο όγκος των γενικών απορριμμάτων που θα οδηγούνται σε υγειονομική ταφή, με κάποιο οικονομικό όφελος και για τους πολίτες από τη μείωση του τέλους σκυβάλων.
Ο Δήμος Αραδίππου επέλεξε να μην ξεκινήσει ταυτόχρονα το δεύτερο σκέλος του συστήματος «Πληρώνω όσο Πετώ». Της προπληρωμένης δηλαδή σακούλας στην οποία θα τοποθετούνται τα γενικά απορρίμματα. Για τον απλούστατο λόγο ότι θέλει να δώσει πρώτα χρόνο στους πολίτες να εξοικειωθούν με τη διαχείριση οργανικών αποβλήτων.
Χριστόδουλος Πάρτου - Δήμαρχος Αραδίππου
«Το στοίχημα για εμάς είναι να πετύχει το σύστημα. Αν αποτύχουμε εμείς αποτυγχάνει όλη η Κύπρος. Για αυτό θα εφαρμόσουμε σταδιακά τα δύο σκέλη της διαδικασίας με πρώτη τη συλλογή των οργανικών αποβλήτων».
Πώς θα πληρώνουμε;
Τα οφέλη από το σύστημα «Πληρώνω όσο πετώ» αναμένεται να είναι μόνο περιβαλλοντικά . Διότι από πλευράς οικονομικής, αν σήμερα ένα νοικοκυριό πληρώνει περίπου €230-€250 τέλη περισυλλογής σκυβάλων, με το νέο σύστημα θα πληρώνει €120-130 πάγιο συν 2.20 την κάθε προπληρωμένη σακούλα. Σύνολο; Όσο πλήρωνε και πριν.
Χριστόδουλος Πάρτου - Δήμαρχος Αραδίππου
«Αν ο κάθε δημότης χρησιμοποιεί 1 σακούλα την εβδομάδα θα χρειαστεί περίπου 52 προπληρωμένες σακούλες σε ένα έτος. Επί €2.20, το κόστος της προπληρωμένης σακούλας θα ανέρχεται στα €115 τον χρόνο».
Σταδιακά μέχρι τέλος 2025 σε όλους τους Δήμους
Ο εκσυγχρονισμός του συστήματος διαχείρισης αστικών αποβλήτων, τον οποίο συντονίζει το Τμήμα Περιβάλλοντος στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, θα εφαρμοστεί σταδιακά σε όλους του Δήμους και συμπλέγματα κοινοτήτων μέχρι τα τέλη του 2025.
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Ξεκινάμε με τον δήμο Αραδίππου, και μετά ακολουθούν Λατσιά, Λακατάμια, Νότια Λευκωσία και σύμπλεγμα κοινοτήτων Λευκωσίας. Ακολουθούν Λάρνακα, Αθηένου, Ανατολική Λεμεσός, Δυτική Λεμεσός, Πολεμίδια και Παραλίμνι και πέντε συμπλέγματα κοινοτήτων που είναι τα Πυργά, ο Κάτω Δρυς, η Κυπερούντα, η Αγροκηπιά και οι Καπέδες».
Τι ακριβώς θα κληθούμε να κάνουμε στο σπίτια μας; Καταρχάς θα συνεχίσουμε να διαχωρίζουμε σε δύο σακούλες χάρτινες συσκευασίες και πλαστικά. Σε μία τρίτη σακούλα θα βάζουμε τα οργανικά απόβλητα κουζίνας και κήπου και σε μία τέταρτη σακούλα τα γενικά απορρίμματα που δεν μπορούν να τύχουν επεξεργασίας.
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Αυτές οι σακούλες θα έχουν διαφορετικό χρώμα ανά επαρχία. Στη Λευκωσία θα είναι το μωβ που ήδη εφαρμόζεται στην Αγλαντζιά. Το σύστημα έχει αξιολογηθεί, είναι επιτυχημένο και έχει ενσωματωθεί με βελτιώσεις στο σύστημα του κράτους».
Στη Λεμεσό το χρώμα της προπληρωμένης σακούλας θα είναι το πράσινο, στη Λάρνακα το πορτοκαλί, στην Πάφο το μπλε και στην ελεύθερη Αμμόχωστο το κίτρινο. Όσον αφορά στο κόστος της προπληρωμένης σακούλας των απορριμμάτων θα είναι για λόγους ισοτιμίας ίδιο σε όλους τους Δήμους παγκύπρια.
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Από τις εκτιμήσεις μας για τα ρεύματα αποβλήτων η προπληρωμένη σακούλα θα συλλέγεται 1 φορά την εβδομάδα και η σακούλα οργανικών 2 φορές το χειμώνα και 3 φορές το καλοκαίρι. Πέραν από το κάθε νοικοκυριό, το σύστημα πληρώνω όσο πετώ εφαρμόζεται και στις επιχειρήσεις».
Πρόστιμο σε όσους παρανομούν
Για την παρακολούθηση του συστήματος και τη σωστή εφαρμογή του θα υπάρχουν επιθεωρητές σε κάθε δήμο και κοινότητα.
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Στην περίπτωση των πολυκατοικιών θα απορρίπτονται σε κάδους και θα συλλέγονται από εκεί. Σε περίπτωση που υπάρχει παρανομία θα ενημερώνεται η διαχειριστική αρχή της πολυκατοικίας και θα είναι ευθύνη της να τους βρει και να τους επιβάλλεται πρόστιμο.»
Τα οργανικά απόβλητα θα τυγχάνουν επεξεργασίας στις μονάδες διαχείρισης αποβλήτων Κόσιης και Πεντακώμου, ενώ θα κατασκευαστούν δύο ακόμη μονάδες μία στην Αγία Νάπα και μία στην Πάφο.
Κοινοτικοί κομποστοποιητές
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Στις απομακρυσμένες περιοχές θα εγκατασταθούν κοινοτικοί κομποστοποιητές, μικρά αυτόνομα συστήματα για την επεξεργασία οργανικών αποβλήτων. Το πρώτο θα εγκατασταθεί στον Κάτω Πύργο, μετά στα σύμπλεγμα Ψημολόφου, Μαλούντας και Λινούς και μετά στα δύο συμπλέγματα Λεμεσού Λιμνάτη και Αγρού – Πελενδρίου».
Σε 207 κοινότητες της ορεινής Κύπρου θα εγκατασταθούν εξάλλου 4 κοινοτικοί κομποστοποιητές, 2.500 οικιακοί κομποστοποιητές και χιλιάδες μικρότεροι κάδοι ανακύκλωσης ώστε να ενδυναμωθεί και στην ύπαιθρο η ιδέα της κυκλικής οικονομίας.
Προωθούνται επίσης μέτρα για αύξηση της ανακύκλωσης. Συγκεκριμένα σε 50 απομακρυσμένες περιοχές θα εγκατασταθούν πράσινα περίπτερα όπου οι πολίτες θα μπορούν να εναποθέτουν χαρτί, πλαστικό, γυαλί και άλλα ρεύματα αποβλήτων που μπορούν να ανακυκλωθούν. Το πρώτο περίπτερο έχει ολοκληρωθεί και βρίσκεται στην Αγροκηπιά.
Στην περίπτωση των μεγάλων παραγωγών σκουπιδιών, όπως σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και υπεραγορές ήδη υλοποιείται ένα έργο €10 εκατ. με εγκατάσταση εξοπλισμού που θα ενισχύσει τη ξεχωριστή συλλογή στην πηγή.
Επισκευή και επαναχρησιμοποίηση
Η αλλαγή της κουλτούρας με στροφή προς την κυκλική οικονομία με την παράλληλη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών είναι τα βασικά εργαλεία για τη μείωση των αποβλήτων και την κατασπατάληση των πόρων. Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία προωθείται η δημιουργία δύο κέντρων επισκευής και επαναχρησιμοποίησης, ένα στη Λευκωσία και ένα στη Λεμεσό ή Λάρνακα.
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Μέσα στο 2027 θα ολοκληρωθούν. Ο πολίτης θα έχει τη δυνατότητα έναν παλιό καναπέ, τραπέζι, έναν παλιό υπολογιστή που δεν τον χρησιμοποιεί, έναν ηλεκτρονικό εξοπλισμό τον οποίο αντικατέστησε με κάτι άλλο, οικιακά σκεύη κλπ, να τα μεταφέρει στα κέντρα επαναχρησιμοποίησης όπου θα μπορούν να τύχουν επισκευής».
Όσα μπορούν να συνεχίσουν τον κύκλο τους θα στέλνονται σε ένα δίκτυο καταστημάτων σε ολόκληρη την Κύπρο, τα οποία θα βρίσκονται εντός του χώρου των πράσινων σημείων.
Ιωάννα Κωνσταντινίδου - Λειτουργός Γ.Δ. Περιβάλλοντος
«Εκεί θα μπορεί ο πολίτης να παίρνει το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει, για να μπορέσει να το μεταφέρει στο σπίτι του. Στην αρχή θα είναι χωρίς χρέωση, μετά θα το δούμε».
Στόχος η μείωση από 60% σε 10%
Η Κύπρος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς σκουπιδιών κατά κεφαλή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2022 παράχθηκαν 615 χιλιάδες τόνοι αστικών αποβλήτων, σημειώνοντας αύξηση 5%. Κατά μέσο όρο, αντιστοιχούν 673 κιλά ανά κάτοικο σε σχέση με 513 κιλά στην ΕΕ.
Σήμερα το 60% των αστικών αποβλήτων θάβεται ως μη επεξεργασμένο απόβλητο. Ο υποχρεωτικός στόχος είναι η υγειονομική ταφή να μειωθεί στο 10% μέχρι το 2035. Σήμερα η ανακύκλωση στην Κύπρο, παρότι θεωρείται ευρέως διαδεδομένη πρακτική, ανέρχεται μόλις στο 15%. Το 2035 θα πρέπει να αγγίξει το 65%.
Αρνητική πρωτιά για την Κύπρο
«Δυστυχώς έχουμε την πρωτιά σε κιλά αποβλήτων ανά κάτοικο», δήλωσε η Υπουργός Γεωργίας, μιλώντας στην εκπομπή ALPHA Ενημέρωση, προσθέτοντας ότι είναι θέμα κουλτούρας.
Μαρία Παναγιώτου - Υπουργός Γεωργίας
«Δοκιμάσαμε και στην Αγλαντζιά, είδαμε τα πολύ θετικά τα αποτελέσματα, τα οποία έχει όλο αυτό το εγχείρημα, διορθώνουμε τα προβλήματα τα οποία καταγράφηκαν εκεί και ερχόμαστε να το εφαρμόσουμε πλέον καθολικά και παγκύπρια.»
Η κ. Παναγιώτου εξήγησε ότι πολύ σημαντική η συνεργασία των τοπικών Αρχών για να εφαμοστεί σταδιακά και καθολικά η εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο Πετώ».
